No. 233
Maandag 7 Juli 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
perl JÖLS vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <££55.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A b o n n e <51 e a 0 s p r ij s:
Per 3 maanden, 'ranco put nost. 13.™
Losse Bnmip.«5 ooaooooo *9.09
F sijs Aaw AdvasrlenHBn:
1regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke karting.
De tarlevenoorlog.
Als het waar is, dat beperking van den
tarievenstrijd onmisbare voorwaarde is
voor het behoud van den vrede, dan ziet
het er voor de toekomst niet gunstig uit.
Niet alleen toch blijkt er in de landen
met booge tarief muren, ondanks Genève,
niet de minste neiging te zijn om deze
muren te slechten, laat staan te verlagen,
inaar daarbij komt nog, dat in Engeland,
het klassieke land van den vrijhandel, een
sterke actie gevoerd wordt om tot invoe
ring van beschermende tarieven te ge
raken.
De vrijhandelsgedaohte, zoo schreef
dezer dagen de .„N. R. Crt.", heeft het
in Engeland hard te verduren.
„De conservatieven onder Baldwin har
meien op beveiligingsmaatregelen om den
Engelschon uitvoerhandel to hulpen, en
hun vleugel onder de Lords Boaverbrook
en Rothermere voort don veldtocht voor
vrijhandel binnen hot rijk met bescher
ming tegenover het niet-Britsche buiten
land, waarbij zelfs de levensmiddelen be
last zouden worden. Baldwin deinsde
voor dezen laatsten maatregel terug zon
der mandaat van het volk, maar de krach
ten worden voortdurend gemeten en wie
weet of over een half jaar zoo het aan
zien van den toestand niet veranderd zal
zijn, indien de malaise met werkloosheid
en verminderenden afzet op de buiten-
landsrihe markten aanhoudt.
Nu is er in het strijdperk over de tarief
kwestie een bom ontploft door het besluit
van een aantal gezaghebbende Britsche
financiers, onder wie machtige bankdirec
teuren, tot zelfs vertegenwoordigers
van de Bank van Engeland toe waarin
gebruik van Jiet tariefwapen -togen het
buitenland aanbevolen wordt Zjj wen-
schen uitbreiding en steviging van. de
handelsovereenkomsten binnen het Brit
sche rijk, maar als middel om daartoe
te geraken, heffing van beschermend recht
op „alien invoer" uit het buitenland, om
dat Engeland nu lang genoeg dupe is ge
weest van de tariefpolitiek der anderen.
Van terzijdestelling van tariefbelemmerin
gen is immers in de praotijk niets ge
komen.
Het is een onverwacht, nieuw geluid,
want verscheidene deelnemers aan de bij
eenkomst gingen tot kortgeleden nog voor
overtuigde vrijhandelaars door. Zelfs Mc
Kenna, de vroegere liberale kanselier der
schatkist in de oorlogscoalitie, zet er zijh
naam onder".
Als men hierbij rekening houdt met het
feit, dat blijkens de laatste tusschentijd-
sche verkiezingen de conservatieven on
der de kiezers aan de winnende hand
zijn en dat ook in vakvereenigingskringon
voortdurend protectionistische tonen wor
den gehoord, dan is hot duidelijk, dat
een belangrijke koersverandering in En
geland niet tot de onmogelijkheden be
hoort.
De vooruitzichten voor beperking van
den tarievenstrijd zijn niet gunstig.
De „geest van Genève" blijkt nog wei
nig „invloed uit te oefenen.
Radio-problemen.
De diverse Radio-vereenigingen, moeten
volgens de thans geldende regeling van de
verdeeling van den zendtijd, ieder op haar
beurt, een algemeen programma uitzen
den.
Een „algemeen programma", wat is
dat?
Het is zeker niet gemakkelijk, dit pre
cies aan te geven.
Maar de Algemeene Programma Com
missie heeft alvast besloten, dat onder het
algemeen programma niet behooren te
worden opgenomen uitzendingen van
godsdienstigen aard, zooals godsdienst
oefeningen, morgenwijdingen, godsdien
stige ziekenuurtjes, e. d., op grond van de
verschillende opvattingen, die op gods
dienstig gebied bestaan, zoodat dergelijke
uitzendingen niet als van algemeenen aard
kunnen worden beschouwd, terwijl boven
dien in de ministerieele beschikking voor
het Algemeen Programma sub 4 de uit
zendingen van godsdienstigen aard niet
zijn genoemd".
Een merkwaardige beslissing.
In een Christelijk land, worden uitzen- j
dingen van godsdienstoefeningen, mor
genwijdingen, godsdienstige ziekenuurtjes
e.d. in een algemeen programma als con
trabande beschouwd, omdat hieromtrent
verschillende opvattingen bestaan.
Maar geldt ditzelfde dan niet van uit
zendingen van anderen aard? En waar
om moeten dan juist de nummers, die 'n
godsdienstig karakter dragen, worden ge
schrapt?
Wij erkennen gaarne, dat het niet ge
makkelijk is hier een juiste keuze te doen.
Zou het daarom geen aanbeveling ver
dienen het z.g. algemeen programma een
voudig te laten vervallen?
Dat is in el'k geval beter, dan dat door
oen z.g. nationaal programma in een land
als Nederland, zelfs godsdienstige zieken
uurtjes worden geweerd.
Lloyd George over de ontwapening.
Aan den. feestmaaltijd van de Nationale
.Kerkgemeenten te Bournemouth heeft
Lloyd George een rede gehouden, in wei
hij o.a. verklaarde, dat de toekomst van
do menschheid afhangt van een volledige
vriendschap tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten. In alle landen der
wereld worden op het oogenblik voorbe
reidingen voor een oorlog getroffen. Euro
pa, Azië en Amerika bezitten een groo-
ter aantal uitgeruste manschappen dan
voor den wereldoorlog. Behalve Duitsch-
land en andere landen, die tot ontwape
ning gedwongen zijn, is Engeland het
eenige land, dat zijn strijdkrachten vrij
willig tot op de sterkte van vóór den
oorlog verminderd heeft. Er zijn verdra
gen onderteekend, waarin wordt ver
klaard, dat er nooit meer een oorlog
mag zijn. Tegelijkertijd worden grooite
sommen uitgegeven voor een gebeurtenis,
die nimmer mag plaats hebben.
De tijd is gekomen, dat de kerken moe
ten ingrijpen.
De ontruiming van het Saargebied.
De vorige week berichtte een Franseh
blad, dat Fransche en Belgische troepen
binnenkort het Saargebied zouden verla
ten.
Deze „troepen",f\sn getale van 600 man,
n.l. 500 Franschen en 100 Belgen, zijn
niet zoozeer een „bezettingsleger", maar
dienen in hoofdzaak tot bescherming der
spoorwegen in het genoemde gebied, d.
w. z. voor het verzekeren der achter-
waartsche verbindingen der bezettings
troepen. Nu Rijnland is ontruimd, be
staat er voor de geallieerden dus feitelijk
geen reden meer, hun manschappen in 't
Saargebied te laten, en kan aan het ver
langen der Saarlanders, die reeds dezer
dagen uiting gaven aan hun teleurstelling
dat met het Rijnland niet tegelijkertijd
hun gebied was ontruimd, worden tege
moet gekomen.
Intusschen vallen er, afgezien van de
ontruiming, tusschen Frankrijk en
Duitschland nog meer quaesties betreffen
de het Saargebied te regelen, waarvan de
voornaamste wel die der kolenmijnen is.
Naar men weet, wordt er reeds sedert ge-
ruimen tijd tusschen beide partijen onder
handeld, zonder dat er veel schot in de
zaak scheen te komen, en dezer dagen
deed het gerucht de ronde, dat de onder
handelingen op afbreken stonden. Of
schoon dit gerucht overdreven schijnt,
zouden de besprekingen, naar van Duit-
sche zijde wordt verklaard, toch wel in
een kritiek stadium verkeeren en zou men,
zoo al niet met een afbreking, toch met
een onderbreking rekening houden. De
Duitschers zouden n.l. in geen geval wil
len afwijken van het standpunt, dat de
mijnen weder in het bezit van Pruisen en
Beieren, de oorsprongelijke eigenaars,
moeten terugkomen.
Van Fransche zijde is meermalen voor
gesteld in het Saargebied een volksstem
ming te doen houden over de toekomst
van het land. Het uitgangspunt der on
derhandelingen was de teruggaaf zonder
stemming, doch eventueel zou men van
Duitsohe zijde tegen een plebisciet geen
bezwaar hebben, te meer, daar men ver
wacht, dat het ten gunste van Duitsch
land zou uitvallen.
Prins Otto van Habsburg.
Op het slot te Steenokkerzeel bij Brus
sel, waar prins Otto van Hongarije ver
blijft, wordt het gerucht als zou deze
voor enkele dagen te Genève zijn geweest
wat in verband met de Hongaarsche ko
ningskwestie wordt gebracht, beslist te
gengesproken. Het is mogelijk dat zekere
Hongaarsche personaliteiten te Genève
besprekingen hebben gehad omtrent deze
kwestie, maar in de omgeving van prins
Otto beweert men, dat deze daar volko
men vreemd aan is gebleven en België
niet heeft verlaten.
De zuigelingensterfte te Lilbecb.
Het resultaat van de onderzoekingen
naar de oorzaak van de zuigelingensterfte
te Lübeck staat nog niet vast.
Deskundige artsen, vooral in Frankrijk,
beweren, dat de cultures in Lübeck ver
wisseld zijn. Van Duitsche zijde wordt
dit tegengesproken, evenals de mededee-
ling, dat de doktoren in Lübeck getracht
zouden hebben, den omvang van de ramp
te verzwijgen.
Alle cultures zijn nog voorhanden. De
rijksgezondheidsdienst is in het bezit van
al het materiaal, voor het onderzoek
noodig. Ook hebben de comité's uit de
Lübecksche burgerij uitvoerige verklarin
gen afgelegd.
De onderzoekingen bevinden zich thans
in een kritiek stadium. Men verwacht
echter, dat binnen vier weken de zaak
volkomen tot klaarheid zal zijn gebracht.
Noodweer boven Zwitserland.
Vrijdagavond brak boven de streek van
Adelboden en Lenk in het Berner Ober
land een heftig onweer los.
Door den regenval werd ruim honderd
meter van den rijksstraatweg tusschen
Frutigen en Adelboden weggespoe'd. Het
verkeer met de postauto's kon door over
stappen onderhouden worden.
Het dorp Lenk kreeg groote schade,
doordat de Simme buiten haar overs
trad.
Relletje* In bet bevrijde gebied.
De actie van de nationalistische ele
menten tegen de gewezen Rijnlandsche
Separatisten heeft thans, naar uit Ber
lijn gemeld wordt, een ernstig karakter
aangenomen. In verschillende steden zijn
in den af geloop en nacht en ook vanoch
tend weder incidenten voorgekomen, zoo
dat 'de politie van enkele steden, o.a. die
te Wiesbaden, versterkt is moeten wor
den. Jn deze laatste stad werden Vrijdag
een aantal winkels, waarvan de eigenaars
niets met de separatisten te maken had
den, door het gespuis leeggeplunderd. In
eqn sigarenwinkel werd de zoon van
den eigenaar zoo ernstig mishandeld, dat
hij in bedenkelijken toestand naar een
ziekenhuis moest worden gebracht. Wies-
baden zou den indruk maken van een
stad in staat van beleg. In sommige
straten bevinden zich om de twintig me
ter politiepatrouilles. Desondanks is het
in den afgeloopen nacht erg onrustig
in do stad geweest. Duizenden en dui
zenden vulden de straten en de agenten
moesten de menigte herhaaldelijk met den
blanken sabel uiteendrijven. De heele
binnenstad werd tenslotte afgezet. Za-
tei dagochtend is een levensmiddelenwin
kel leeggeplunderd, terwijl in een druk
kerij de inboedel kort en klein werd
geslagen.
To Kloppenheim trachtte de menigte de
woning van een heerenboer, die als se
paratist bekend staat, te bestormen. De
man verschanste zich in zijn woning en
alarmeorde de brandweer. Hij vuurde ook
eenige schoten op de menigte en zelfs op
de politie af. Deze maakte van de wa
pens gebruik. Ten slotte gaf de boer
zich over. Hij werd met zijn vrouw in
hechtenis genomen. Ook te Baumholder
in de Palts hebben relletjes plaats gehad.
De Kanaalvllegdlensten.
In verhand met het feit, dat geduren
de een groot gedeelte van het jaar de
met de Kanaalvliegdiensten vervoerde
luchtreizigers overwegend van Ameri-
kaansche nationaliteit zijn, heeft de Brit
sche vliegtuigbouwer Handley Page uit
gerekend, dat iedere Amerikaan, die over
Let Kanaal vliegt, den Britschen belas
tingbetaler ongeveer f96 kost. Dit laat
zich natuurlijk verklaren door de zeer
aanzienlijke regeeringssubsidies, die de
Britsche luchtvaartmaatschappij geniet.
De Düsseldorlsche moordenaar.
De Düsseldorfsche massa-moordenaar
Kurten heeft de justitie een verrassing
bezorgd. Nadat hij eerst alle moorden,
die hem ten laste waren gelegd, had be
kend en bovendien ook nog andere moor
den voor zijn rekening had genomen,
waarvoor een drietal mannen langdurig
met gevangenis zijn gestraft, heeft hij
thans een deel van zijn bekentenissen her
roepen. Hij beweert thans de Düsseldorl
sche moordenaar niet te zijn en de an
dere moorden ook niet te hebben bedre
ven. De justitie zit nu leelijk met de han
den in het haar, want buiten de beken
tenissen van hemzelf heeft zij geen ander
behoorlijk bewijsmateriaal.
Monarchistisch complot in Portugal?
Naar uit Lissabon gemeld wordt, zijn
majoor Joao Almeida, professor Figue»
redo en drie andere personen aldaar ge
arresteerd, onder beschuldiging, een com
plot te hebben gesmeed tot het herstellen
van een. monarchistisch bewind in Por
tugal.
Naar verluidt zou prins Duarte Numo
op den Portugesschen troon worden ge
plaatst.
Stakingen In Frankrijk.
De eerste kortingen op de loonen In
verband met de nieuwe wet op de sociale
verzekering, hebben aanleiding gegeven
tot incidenten. Sommige arbeiders meen
den, dat de bijdragen geheel voor reke
ning van de werkgevers moesten komen,
daar de loonen een korting niet toelieten.
Te Rijssel hebben een paar duizend
arbeiders uit de textiel- en metaalbedrij
ven het werk neergelegd. Te Armentiè-
res zijn 500 textielarbeiders in staking ge
gaan. Twee communisten, die de arbei
ders tot staking aanspoorden, zijn gear
resteerd. Te Duinkerken zijn 1800 haven
arbeiders in staking gegaan gedurende
48 uur; zij eischen een loonsverhooging,
gelijk aan de kortingen voor de sociale
verzekering. Communistische propagan
disten zijn uit Parijs gearriveerd.
Te Limoges hebben de communisten
een protestvergadering gehouden, waar
den arbeiders den raad werd gegeven
de stortingen voor de sociale verzekering
niet te betalen. De cummunisten vormden
zich na afloop een stoet, die naar het
stadhuis trok. De politie dreef de betoo-
gcrs uiteen. Acht personen werden gear
resteerd.
Water-nood in Breslau en Potsdam.
Een Wolff-bericht maakt melding van
watergebrek te Breslau.
Tengevolge van de droogte kan de wa
tervoorziening slechts voortgang hebben,
indien overal de uiterste zuinigheid be-
truJtit wordt.
Gok in Potsdam is, volgens een bericht
van hetzelfde nieuwsbureau, de toestand
u-'terst kritiek, zelfs zijn een aantal fa-
l'icken van wate" \crsloken moeten
blijven.
Aardbeving In Britsch-ïndiS.
Naar Reuter uit Calcutta meldt, is het
district Dinajpur getroffen door een nieu
we aardbeving, waardoor verscheidene
huizen beschadigd zijn. Te Dinajpur zijn
twee mannen ernstig gewond en een oude
vrouw is tengevolge van den schrik dood
gebleven aan hartverlamming.
Noodweer boven Spanje.
Zuid-Spanje is door een aardbeving ge
teisterd, waardoor in het bijzonder Se-
villa, Malaga, en. Cordova werden ge
troffen. In verscheidene plaatsen maakte
een paniek zich van de bevolking moes
ter. Bij de aardbeving, welke togen 11
uur in den nacht van 2 op 3 Juli plaats
greep, verlieten de bewoners ijlings hun
huizen, om zich in veiligheid te brengen.
Gelukkig bracht de beving geon bijzondere
schade te weeg. Niettemin overnachtten
velen in de open lucht.
In Midden-Spanje woedden in den afge
loopen nacht eveneens hevige onweders,
die groote schade aanrichtten en ook
aan vele personen het leven kostten.
Boven de provincies Segovia, Guigozcoa,
Burgos en Soria woedde een onweder,
zooals men zich niet meer kon herinne
ren De oogst werd geheel vernield. In
Guipozooa trad de Oria buiten hare
oevers en zette de omgeving over een
groote uilgestrektheid onder water
Een autobus, waarin zes personen wa
ren gezeten, werd door do watermassa
meegesleurd De inzittenden, die zich door
een overhaaste vlucht wilden redden, ver
dronken. In de provincie Burgos werden
twee personen door don bliksem getrof
fen en gedood.
In de omgeving van Vitoria woedde een
verschrikkelijk onweder, gepaaid met he-
vigen hagelslag, waardoor niet alleen de
Binnenland.
Radiotalefoonverkeer met rndië.
Ernstige verkeersongelukken in verschil.
lende plaatsen.
Arbeidsconflict te Goor.
Buitenland.
Groote branden in Roemenië.
Stakingen in Frankrijk.
De ontruiming van het Saargebied.
oogst word vernield, maar pok vele ge
bouwen werden beschadigd. Tal van boo-
men werden door den gelijktijdig woo-
den-den storm ontworteld. Meer aan 20
personen, die zich niet tijdig .in veiligheid
hadden kunnen brengen, werden door de
instortende gebouwen en vallende steensn
min j>t meer zwaar gewond. Twee van
hen zijn aan de bekomen verwondingen,
overleden.
Ook in de Noordelijke provincies van
Portugal richtten hevige onweders groote
schade aan, waardoor de oogst werd
vernield. Verscheidene personen, weiden,
door den bliksem gedood.
Groote branden in Roemenië.
In verschillende plaatsen in Roemenië
hebben hevige branden gewoed.
Enkele berichten daarop betrekking
hebbende, laten we hier volgen.
In het dorp Borsa Maramuresch is
een brand uitgebroken, die zich, tengevol
ge van den hevigen wind, met razende
snelheid uitbreidde. De brandweer stond
machteloos tegenover deze vuurzee.
Niet minder dan 250 huizen werden
verwoest.
Vier kerken en vier synagogen zijn
in de asch gelegd.
Groote 'graanvoorraden zijn in de vlam
men opgegaan.
Meer dan 3000 personen zijn tengevolge
van "deze brandcatastrofe dakloos.
Men vreest, dat talrijke personen den
dood in de vlammen gevonden hebben.
In de kleine gemeente Gerlachov, hij
Jagtfeld, brak een brand uit, die veertig
boerenhofsteden met alle nevengebouwen
dus bijna het geheele dorp, in asch legde.
Daar de inwoners op het land' aan het
werk waren, kon het blusschingswerk niet
terstond ter hand genomen worden.
Volgens de gegevens, waarover met
tot nog toe beschikt, zijn bij het blus
schingswerk drie personen doodelijk ver
ongelijkt, terwijl negen personen ernstige
brandwonden bekwamen.
Bijna al het vee is in de stallen ver
brand.
De grootste ananasfabrlek te wereld.
De bouw van de grootste ananas-fa
briek ter wereld in IJonoloeloe, die jaar
lijks 175.000.000 blikken fruit zal kunnen
produoeeren, nadert thans haar voltooiing.
De nieuwe fabriek, die werd gebouwd
ten einde van de steeds stijgende vraag
naar geconserveerde ananas 'te kunnen
voldoen, zal per jaar 250.000 ton vruchten
verbruiken. Er zullen dagelijks meer dan
500.000 blikken gevuld moeten worden,
waarvoor per jaar meer dan 14.000 ton
tin benoodigd zal zijn.
Deze industrie, die '30 jaar geloden
werd opgevat, is thans oen van do voor
naamste bronnen van Honoloeloe's rijk
dom geworden.
Russische houtlading geweigerd.
Ingevolge art. 307 van do nieuwe Ame-
rikaansche tariefwet worden in do Ver
eenigde Staten geen goederen toegalaten,
vervaardigd of voortgebracht door arbeid
van lot dwangarbeid veroordeelden. In
verband hiermede verneemt „Lloyds List
Shipping Gazette", dat er onlangs een
lading Russisch hout is aangekonten in
een haven der Vereen. Staten, en dat
de Amerikaansche douane-ambtenaren be
slist hebben, dat do lading door .arbeid
van tot dwangarbeid veroordeelden was
geproduceerd en aientengevolge niet kou
worden toegelaten. "Er jrijri nog meer
