Dinsdag 10 Jnni 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Rotterdamsche lloijd
Hendrikse S Co's Bank M.V. Goes
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröie
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
Beestenmarkt 8.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZTJIDUMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 54455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKBN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13,—
Losse nummers£0.05
Prijs derAdvertentiBn:
1l regels 11.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Christelijk Lyceum.
De „N. R. Crt." van j.l. Zaterdag bevat
een lang artikel over de in voorbereiding
zijnde plannen voor de stichting van een
Christelijk Lyceum.
De breedvoerige beschouwingen, die
daarin gegeven worden over de moeilijk
heden, die zich tot nu toe voordeden, zijn
van dien aard, dat het niet de moeite
loont daarop nader in te gaan.
In het langademige artikel komt ech
ter één zinsnede voor, waarop hier wel
even de aandacht mag worden gevestigd.
Uitgesproken wordt n.l. dat allen, die
het wel meenen met het onderwijs aan de
rijpere jeugd, zullen hopen, dat de a.s.
Woensdag te houden ledenvergadering
niet zal kunnen besluiten tot de stich
ting van een Christelijk Lyceum.
Over de verwatenheid, die hierin tot
uiting komt als zouden alleen zij, die
voorstanders zijn van openbaar onder
wijs, het wel meenen met het onderwijs
aan de rijpere jeugd in tegenstelling met
degenen, die zich voor het Christelijk on
derwijs offers willen getroosten, spreken
wij niet, om er alleen op te wijzen, dat
hier de hoop wordt uitgesproken, dat
de voorstanders van Christelijk onderwijs
zelf de zaak waarvoor zij ijveren, zul
len kapot maken.
De tegenstanders zullen, 'tniet kunnen
doen.
Zelf zegt, de schrijver enkele regels ver
der, dat oen eventueel uitstel vermoede-
lijk geen afstel zal beteekenen. Hij is
dus blijkbaar overtuigd, dat deze zaak
wel leeft bij het Christelijk volksdeel in
Zeeland, wat trouwens ook wel gebleken
is uit het feit, dat de pas gestichte ver-
eeniging reeds ongeveer 350 leden telt.
Als zij, die voor christelijk middelbaar
en voorbereidend hooger onderwijs voe
len, schouder aan schouder staan, dan
zullen de tegenstanders van Christelijk
onderwijs de stichting van een Lyceum
niet kunnen tegenhouden.
En daarom is nu alle hoop gevestigd
op verdeeldheid in den kring der voor
standers.
Laten zij, die de a.s. Woensdag te
houden vergadering bijwonen, dit goed
verstaan, en er voor zorgen, dat niet ge
speeld wordt in de kaart van de tegen
standers.
Alleen door eendrachtig op te treden
kan voorkomen worden, dat de zaak
•waarom het gaat, wordt geschaad en
dat de tegenstanders reden hebben om
te juichen.
De Antwerpsche wereldtentoonstelling.
Zaterdag is het laatste deel der Ant
werpsche wereldtentoonstelling de sec
tie der oude Vlaamsche Kunst met
groot praalvertoon geopend. Het was een
indrukwekkende plechtigheid, waar al
leen het Vlaamsche woord ge
mist werd, schrijft de Msb.
Vrijdag bij de ontvangst van de pers,
door den voorzitter, den heer van Nijen
en de andere bestuursleden, werd er te
midden van al die kunstschatten van de
grootste Vlamingen niets anders dan
Fransch gesproken.
Zaterdag bij de opening door Koning
Albert en Koningin Elizabeth, was er ten
minste meer kieschheid: men zweeg. Het
werd de eerste opening zonder toespra
ken. Blikbaar viel er geen woordeken te
zeggen over Vlaanderen's groot kunst-
verleden en geen openharen dank aan
al die landen, welke door hun inzendin
gen België er aan herinnerden wat het.
aan Vlaanderen te danken heeft.
Dat alles kwam zeer vreemd voor, maar
ingewijden beweerden, dat er bij deze we
reldgebeurtenis op kunstgebied gezwegen
werd, wijl de Belgische minister van Kun
sten en Wetenschappen niet in staat is
een Vlaamsche redevoering te houden
To ongeveer drie uur arriveerden de
majesteiten op het tentoonstellings-terrein.
Bjj het binnentreden in het reusachtige
kerkgebouw, dat als expositie-zaal dienst
doet, zong een koor de Brabangonne.
En dan begon er een concert van oude
Vlaamsche meesters.
Na de uitvoering bezochten de Majes
teiten en de talrijke genoodigden de twee
tentoonstellingszalen.
De verzameling is buitengewoon groot;
nooit tevoren "heeft men waarschijnlijk
zooveel schoons van den Vlaamschen rijk
dom bijeengezien.
De Duitsche gezant te Lissabon
doodgeschoten.
Naar gemeld wordt, is daar de Duitsche
gezant von Balligand door revolverschoten,
gedood.
De dood van von Balligand, die door 'n
uit Dantzig afkomstigon zeeman is dood
geschoten heeft in d'plomatieke kringen
eon pijnlijken indruk verwekt. Hot "b ijkt,
dat de moordenaar heeft gehandeld in een
aanval van zinsverbijster'ng.
De dader van don aanslag is een aan
vervolgingswaanzin lijdenden zoeman uit
Dantzig.
Tijdens het verhoor heeft de dader ver
klaard, dat hij den gezant niet kende csn
had hij slechts 'door een aanslag op ©en
hoogg'cplaatsten autoriteit zich voor de
doorstane a'htervolgingcn wil ei wreken.
Gebleken is, dat. de aanslag op de p'er
bij den kruiser „Königsberg", die daai
gemeerd ligt, gop'eegd is. Do gezant had
juist een bezoek aan boord van dezen
oorlogsbodem afgelegd, toen een onbe
kende eensklaps verscheidene revolver
schoten op hem loste.
Indië's verzet tegen Engeland.
Te Bombay zijn de eerste doodvonnis
sen uilgesproken in verband met de
jongste onlusten. Vier personen, beschul
digd van moord op politieagenten tijdens
de onlusten te Sjolapur, Zijn ter dood
veroordeeld.
Op het zoutdepöt van Dharasana is
opnieuw een aanval gedaan door 167
vrijwilligers, die uit verschillende deelen
van het. land bijeengekomen waren. De
politie dreef hen met bamboeknuppels
terug.
Te Bombay heeft een politiemacht van
350 agenten onder leiding van 30 Euro-
peesche politieofficieren voor den derden
keer een inval gedaan in het hoofd
kwartier van het Indische nationalisti
sche congres. Zes leden van den oor
logsraad van het congres, o.a. de voor
zitter Jask, zijn gearresteerd en een groot
aantal documenten is in beslag geno
men.
Volgens een besluit van den oorlogs
raad is het posten voor winkels, waar
geboycotte goederen worden verkocht, be
gonnen. Voor 12 Europeesche winkels
namen vrijwilligers plaats, voor iederen
winkel 2, die deIndische koopers aan
spoorden om elders te gaan. Europeanen
werden echter niet lastig gevallen.
Prins Carol van Roemenië proclameert
zich tot Koning.
In verband met de berichten over een
samenkomst tusschen koningin Maria van
Roemenië en den vroegeren kroonprins
Carol in Zuid-Duitschland, meldt de „Dai
ly Mail", dat prins Carol onlangs te
Weenen een onderhoud met zijn vroe
gere echtgenoote, prinses Helene, heefi
gehad. Ook moet Carol 8 dagen geleden
mevrouw Lupescu kennis hebben gege
ven, dat zijn plichten tegenover het land
hem dwingenj definitief met haar te
breken.
Ex-kroonprins Carol was Vrijdagavond
te 8 uur reeds per vliegtuig te Klausen-
burg in Zevenbergen aangekomen en
heeft zich vandaar per trein naar Boeka
rest begeven.
Men had zijn aankomst blijkbaar ver
wacht en alles erop voorbereid.
Onmidde lijk na aankomst te Boekarest
werd hij door minister-president Manioe
en den minister van binnenlandsche za
ken ontvangen.
Vervolgens had hij een onderhoud met
zijn broer Nicolaas. Bij zijn aankomst in
Boekarest .jverd de zitting van het par
lement onderbroken.
Het kabinet vergaderde tot één uur
's nachts.
Later wordt gemeld, dat prins Karei
zichzelf tot koning van Roemenië heeft
geproclameerd.
Manioe, de minister-president, heeft bij
den regentschapsraad het ontslag van het
kabinet ingediend.
De regentschapsraad beeft het ontslag
aangenomen en Mironescu met het vor
men van een nieuwe regeering belast.
Men vermoedde te Boekarest eerst, dat
het in de bedoeling van prins Karei lag
om in plaats van zijn broeder Nicolaas
het regentschap voor zijn zoon koning
Michael over te nemen. Thans blijkt ech
ter duidelijk, dat de gewezen kroon-
kroonprins zichzelf tot koning wilde laten
uitroepen.
Talrijke bekende politici uit de provin
cie zijn naar Boekarest ontboden. Te Boe
karest is alles rustig. De heele stad vlagt,
ook van de openbare gebouwen wapperen
vlaggen.
Soldaten en gendarm/... patrouilleeren
door de straten, maar de orde is nergens
gestoord. Ook in da provincie is alles
kalm.
De nieuwe regeering is reeds gevormd.
Mironescu is minister-president. Het is ge
heel een kabinet uit de nationale boe
renpartij.
De voorbereiding van den terugkeer van
Prins Karei was door 3 verschillende
groepen van zijn aanhangers onafhankelijk
van elkaar, geschied. Een groot complot
of een militaire samenzwering heeft nooit
bestaan en werd ook als overbodig be
schouwd.
Het aftreden van Manioe is het gevolg
van het feit, dat hij met zijn voorstel
om Carol slechts tot regent te benoemen
in de minderheid is gebleven.
Wanneer de wet, waarbij Carol van den
troon werd uitgesloten, herroepen wordt,
zal hij tot konmg worden geproclameerd
en direct beëedigd worden.
Carol zal aan het Hof van Cassatie
verzoeken de echtscheiding, die inder
tijd tusschen hem en prinses Helena van
Griekenland werd uitgesproken, te vernie
tigen.
Prinses Helena zou dan koningin wor
den en koning Michaël troonopvolger.
Later wordt nog gemeld:
Prins Carol van Roemenië is Zondag
door de Nationale Vergadering tot koning
uitgeroepen.
Zondagmorgen om 11 uur kwamen Se
naat en Kamer, elk afzonderlijk in bui
tengewone zitting bijeen, ter bepaling van
hun houding ten opzichte van het aftre
den van de regeering in verband met den
onverwachten terugkeer van Prins Carol
Prins Carol die naar Roemenië terug-
keerde en zich tot koning liet uitroepen.
D'e minderiarige koning Micha'il met zijn
M moeder, prinses Helena.
en om een beslissing te nemen inzake in
trekking van de wet van 4 Januari 1926
in het bijzonder de artikelen 6 en 7
van de bepalingen omtrent het Koninklijk
Huis.
Beide huizen spraken zich uit voor de
intrekking van bedoelde wet en namen
het voorstel aan den tegenwoordigen jon
gen koning Michael als erfprins den ti
tel te verleenen van Aartshertog van
Alba-Julia. Onmiddellijk na beëindiging
van beide zittingen kwamen de beide
huizen in gecombineerde vergadering bij
een cm de genomen besluiten te be
krachtigen. Allereerst werd het woord
gevoerd door Professor Jorga, di® een
overzicht gaf van de gebeurtenissen, die
plaats grepen voor de instelling van den
Kroonraad en voor het vertrek van Prins
Carol uit Roemenië. Hij achtte geen ter
men aanwezig, die den prins zouden kun
nen beletten het koningschap te aanvaar
den. De eenige voorwaarde, die nog rnoet
worden vervuld, is de nietigverklaring
van zijn echtscheiding met zijn vroegere
gemalin. Helena, waardoor deze laatste
tot Koningin kan worden uitgeroepen.
Radio in Engeland.
Op 5 Juni is in het Britsche Lager
huis de kwestie der politieke radio-uit
zendingen aan de orde geweest. Churchill
(cons.) vroeg waarom het redelijk gebruik
van den radio-omroep voor .politieke de
batten was stopgezet.
Hij drong aan op een regeling, waarbij
elke politieke partij het recht zou krijgen
van den omroep gebruik te maken, naar
verhouding van het aantal stemmen, dat.
zij bij de jongste verkiezingen kregen.
De regeering zou daarbij tevens de uitzen
ding van een algemeen (nationaal) en
niet-politiek karakter dragend programma
moeten vergemakkelijken.
De minister president antwoordde op
het laatste verzoek, dat deze kwestie ter
sprake zal komen in een spoedig te hou
den conferentie tusschen de partijen.
Korte Berichten.
Zaterdag vond in de nabijheid van
Angers een ernstig auto-ongeluk plaats.
Een vrachtauto met vijftien personen
werd in volle vaart door een anderen
auto geramd en sloeg over den kop.
De chauffeur van den vrachtauto was op
slag dood, terwijl tien inzittenden zoo
zwaar werden gewond, dat zij in een
ziekenhuis moesten worden opgenomen.
Uit Rabat wordt gemeld, dat Ma
rokko sedert eenige dagen door hevi-
gen regenval wordt geteisterd, waardoor
op de velden groote schade werd aan
gericht. In de bergstreken valt onafgebro
ken sneeutv. Wanneer het weer niet spoe
dig verbetert, loopt de geheele oogst ge
vaar verloren te gaan.
Het Noorsche parlement is ontbon
den; de nieuwe verkiezingen vinden in
October plaats.
Koningin en Prinses naar Noorwegen.
Gemeld wordt, dat de Koningin en
de Prinses in den namiddag van den
lGden dezer te Rotterdam scheep zul
len gaan aan boord van het stoomschip
Batavier V en met dien bodem naar Ber
gen (Noorwegen) zullen reizen. Van Ber
gen gaan de Koningin en de Prinses
per spoor naar Finsen, waar zij zich
voorstellen ongeveer veertien dagen te
verblijven. Vervolgens zullen tochten wor
den gemaakt in het Noorsche gebergte;
de reis zal worden besloten met een
verblijf te Bygdin.
De Koningin en de Prinses rekenen
er op, vóór den verjaardag van de Ko
ningin-Moeder in Nederland terug te zijn.
De reis geschiedt in streng incognito.
Chr.-HIst. Unie.
Het hoofdbestuur der Unie is samen
geroepen tegen Vrijdagavond. De vergade
ring, die te 's Gravenhage zal gehouden
worden, zal zoo noodig des Zaterdag-
ochtends worden voortgezet.
Begrafenis Mr H. Verkouteren.
Zaterdag had op de Nieuwe Oosterbe
graafplaats, onder groote belangstelling,
de plechtige begrafenis plaats van het
stoffelijk overschot van Mr H. Verkoute
ren.
Aan de groeve werd o.a. bet woord ge
voerd door Ds J. Arnal, pred. bij de Waal-
sche Gemeente. Dr J. Th- de Vj«ser, Prof.
Binnenland.
Slechte tuinbouwuitkomsten.
Het vervoer van. aardappelen per spoor
(reductie gevraagd).
De Koningin naar Noorwegen.
De begrafenis van wijlen den heer P.
Oosterlee.
Mededeelingen over de moeilijkheden
in de Chr.-Hist. Unie.
Buitenland.
Prins Carol koning van Roemenië.
De Duitsche gezant ta Lissabon, dood
geschoten.
Mr B. C. de Sa.vornin Lohman, de heer
Jan ter Haar Jr, Dr J. Schokking, de
heer J. R. Snoeck Henkemans, gen. L. F.
Duymaer van Twist, Dr Th. J. B. Hitter-
mann, en de beer van Schouwenburg.
De schoonzoon, Ds Brandligt, dankte
namens de familie voor de betoonde be
langstelling. 'li
Werkloosheid.
Bij een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat in ons land, eind April 1930, bij. alle
organen, der openbare arbeidsbemiddeling
46.942 mannelijke en 3661 vrouwelijke, te
zamen 50603 werkzoekenden als „werke
loos" werden beschouwd. Deze cijfers zijn
minima, daar niet alle arbeiders zich bij
de organen der openb. arbeidsbemiddeling
laten inschrijven, terwijl het gebruik, dat
van de beurzen wordt gemaakt, plaatse
lijk uiteenloopt en bovendien de gegevens
van de correspondentschappen der ar
beidsbemiddeling nog onvolledig zijn. On
der deze werkeloozen bevinden zich 1085
mannelijke en 360 vrouwelijke personen
.beneden 18 jaar.
Minister Ruys de Beerenbrouck.
Vrijdag bracht de Minister van Bin
nenlandsche Zaken en Landbouw, Jhr
Mr Ruijs de Beerenbrouck, vergezeld van
het Tweede Kamerlid, den heer J. J. C.
van Dijk, een bezoek van Kampen en
het Kampereiland.
Landbouwcongressen Antwerpen—Luik.
De Minister van Staat, Minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw,
heeft een delegatie benoemd, welke Ne>-
derland zal vertegenwoordigen bij de
landbouwcongressen, die ter gelegenheid
van de tentoonstellingen te Antwerpen
en te Luik zullen worden gehouden.
De samenstelling dezer delegatie is als
volgt: Mr A. G. A. Ridder van Rap-
pard, te Tiel, voorzitter; J. J. C. Ament,
te Roermond; Mejuffrouw E. Ariëns,
Spoorlaan 30. te Tilburg; Prof. Mr P. A.
Diepenhorst to Amsterdam; A. N. Fles-
kens te Geldrop; J. van Gelderen te Bos
koop; Mr J. W. Goedbloed te Goes;
H. Gorter te 's-Graveland; Dr H. Mol-
huysen te 's-Gravenliage; Dr Ir I. Riefc-
sema te Breda; Ir Jac. Timmermans te
Roermond; H. Trienekens te Venlo en L.
F. J. M. Baron van Voorst tot Voorst ta
Twello.
IJ
Be crisis te den landbouw.
Het hoofdbestuur van den Bond van
landpachlers doet in een Open Brief een
beroep op de verpachters.
Het volgende is er aan ontleend:
„Er dreigt een ramp, die tienduizenden
pachters tot proletariërs zal maken en de
economisch-sociale verhoudingen van
thans tot in haar grondvesten zal schok
ken
Laat gevoelens van menschelijkheid u
nopen het voorbeeld van sommigen te
volgen. Geeft uw pachters een deel der
pacht over 1929 terug, of scheldt hun
het schuldiggeblevene vrij.
Een gevaar, waartegen geen burger
wachten helpen, bedreigt ons land, als
tienduizenden het demoraliseerend pad
ondernemer tot niets-bezittend proletariër
worden opgejaagd.
Gunt uw pachter een behoorlijke beloo
ning voor zijn arbeid en 't risico dat hij
- I I .1 J I;J