r
DE ZEEÜW
STRIE
x>r
TWEEDE BLAD
Opening der Waterleiding
Uit de Provincie
tandaard,
op SCHOUWEN-DUIVELANO.
ing
In
stelbaar
ren: bij-
■m pers:
Ind type
Triplex
naamste
Irij staal.
DAM
ndvleesch.
moeidheid.
telbaar.
/errljkt uw
vordert een
:am f2.—',
Den Haag.
erkrijgbaar.
A
VAN
WOENSDAG 4 JUNI 1930. No. 206.
(Vervolg van het Eerste BladL)
Aan de koffietafel.
Daar aangekomen werd diiect naar „Ju
liana" getuit, waar de koffietafel wachtte.
Aan de daar opgediende spijzen werd
alle eer bewezen-
Op voorstel van den voorzitter werd
een telegram van huldebetuiging gezon
den aan H. M. de Koningin. Terstond
daarna zette het strijkje het Wilhel
mus in.
De heer A. v. d. W e ij d e sprak aan
tafel een uitvoerige rede uit, waaraan
wij het volgende ontleenen:
„Daar was eireia een mijnheer D. Q.
Mulock Houwer, graanhandelaar te Zie
rikzee, die zijn woonplaats van water-
leid,ng Wilde voorz en met waterwinning
ta Noordgouwe," Het is iets als een
legende geworden.
De Gezondheidscommissie gaf in haar
eerste jaarverslag over .het jaar^ 1903
een overzicht der 'drinkwatervoorziening,
dat ver van gunstig was. De jaarverslagen
van 1904 en vervolgens gaven een reeks
van onderzoekingen van (drinkwater, waar
bij slechts enkele goed waren te noemen,
doch verreweg het grootste deel onvol
doende en slecht.
In 1909 wordt onder leiding der Ge
zondheidscommissie een comité voor de
totstandkoming eener waterleiding inge
steld.
Een uitvoerend comité wordt benoemd,
waarin dr Spruijt ©venals in het alge
meen comité fungeert als voorzitter en
Mr Polvliet als secretaris.
De slotsom is, dat een onderzoek werd
ingesteld, met het resultaat, dat noch
bij het Watergat, noch in de slotbosschen
van Haamstede de waterwinplaats moet
gezocht worden, maar in de hooge duinen
De boringskosten worden tenslotte ge
vonden, maar het is weggeworpen geld,
want noch het water bij de Oude Hoeve,
noch dat in de omgeving van het dorp
Haamstede voldoen aan matige eischen.
Eerst in 1911 komt gang in de zaken
door het bezoek der staatscommissie voor
Drinkwatervoorziening.
Na het buitengewoon gunstig resultaat
van nieuwe; boringen komt het voorstel
aan de orde de waterleiding aan te leg
gen voor geheel Sehouwen-Duiveland. De
Directeur van het Rijksbureau en de in
genieur Enklaar van dit bureau maken
propagandatochten op vele .plaatsen om
aan de bevolking de noodzakelijkheid,
het nut en de behoeften eener drinkwa
terleiding uiteen te zetten.
Voortgang kon echter niet gemaakt
worden, omdat de prijzen van alle ma
terialen voor den bouw veel te hoog wa^
ren, in het midden gelaten, of zij al
verkrijgbaar waren.
Toch wordt in de jaren 1917 en 1919
telkens gewerkt om de bevolking te over
tuigen van de noodzakelijikheid van een
Waterleiding.
In 1920 wordt besloten de voorkeur
te geven aan een naamlooze vennoot
schap, waarin de aandeelen uitsluitend
zullen genomen worden door de deelne
mende gemeenten, een en ander naar het
voorbeeld van de Zuid Bevelandsche Wa
terleiding-Mij.
Op 8 Oct. 1920 wordt een vergadering
gehouden, toegankelijk voor alle raads
leden en Belangstellenden. De discussie
ging in hoofdzaak over het groote maat
schappelijk kapitaal en de gedachte, voor
eerst maar te wachten tot de materialen
tot dragelijk© prijzen zouden zijn gedaald,
óf: de maatschappij op to rich ban om
gereed te zijn als gematigder prijzen, zul
len intreden. Do laatste gedachte werd
ten slotte met 62 tegen 1.3 stemmen
aanvaard16 gemeenten willen toetreden
2 maken nog bezwaren.
Ten slotte nemen alle gemeenten deel
in de vennootschap en wordt de acte
op 24 September 1921 gepasseerd.
Middelerwijl is door de Regeering de
beschikbaarstelling van kapitaal voor den
bouw van waterleidingen tegen 4V2 pet.
rente ingetrokken en op de desbetref
fende vraag antwoordt de Minister te
zullen overwegen of het kapitaal nog zal
verstrekt worden tegen kostprijs, d.w.z.
dus h 6 of 61/2 pet.
De Raad van Beheer ontraadt tegen
zoodanige rente de gelden op te nemen
en schijnbaar komt de zaak daarmede
op het doode punt.
Schijnbaar, want de Raad van Beheer
arbeidt voort, overlegt met Jiet Rijks
bureau en komt in eene groote verga
dering met de gemeenten pp 19 Aug.
1924 met het voorstel tot invoering der
verplichte aansluiting.
Nieuwe berekeningen zijn door het
Rijksbureau opgemaakt en de Raad van
Beheer begint eene stevige campagne voor
de verplichte aansluiting.
Alle gemeenteraden worden bezocht en
de verplichte aansluiting verdedigd en
toegelicht als bet eenige middel om de
eerste jaren te groot renteverlies en een
hopelooze financieele debacle te voor
komen.
De uitslag was dat 15 gemeenten be
sluiten de- verplichte aansluiting in te
voeren, twee deze beslist weigeren en
een .stelt een voorwaarde.
Tenslotte heeft het Departement ons
uit, de impase geholpen en werd in de
statuten de Verplichte aansluiting opge
nomen, benevens de clausule inzake ga
rantie.
De gemeente Haamstede en Renesse
zijn daarmede als aandeelhouders ver
dwenen. Op 20 Maart 1927 besluit de
vergadering van aandeelhouders overeen
komstig art. 5 der statuten tot de eerste
storting pp de aandeelen, namelijk tien
procent, waardoor de vennootschap inder
daad in werking kwam.
Bovendien had de Raad de buizen bij
aanbesteding gekocht tot den lagen prijs
van f 7.90 per 100 K.G. voor de rechte
stukken pnz. Het kapitaal is verkregen
van de Rijksverzekeringsbank tegen eene
niet hooge1 rente van 4s/s pet. Een bouw-
directie of bouwleiding werd ingesteld,
bestaande uit de heeren Ilcken, ,en vair
Poelgeest.
De bouw is behoudens den aanleg van
do dienstleidingen in Bruinisse en Ooster-
land'en nog nakomende aansluitingen vol
tooid, zoodat de Raad van Beheer meen
de, nu uiteindelijk aan zijn vurigen
wensch d er totstandkoming was voldaan,
aan de opening op heden ,een eenigszins
feestelijk karakter te mogen geven.
Tien jaren heeft het geduurd om tot
deze voltooiing te komen.
Meer dan eens hebben -wij1 ons ^de
vraag gesteld: zullen wij slagen?
De rotsvaste overtuiging in de groote
behoefte aan goed drinkwater heeft ons
doen volhouden, waarbij1 ook de over
weging kwam, dat wij' allen, die op
ons vertrouwden ten deze, niet in den
steek mochten laten.
De waterleiding is voltooid en wij leg
gen .de exploitatie en het onderhoud in
handen van den in 1929 benoemden Di
recteur den Heer Scheuerman.
Moge het U gegeven zijn, de water
leiding tot bloei te brengen, tot bloei in
dien zin, dat na verloop van. tijd de
tarieven zullen .kunnen worden ver'aagd.
De waterleiding is voltooid en wij spre
ken de hoop uit, dat zij en voor de thans
levenden en volgende generatiën zal voor
zien in het voorrecht der verschaffing
van goed drinkwater in toereikende, ja
in ruime hoeveelheid. Gods onmisbare
zegen ruste tot in lengte van dagen op
deze onderneming. (Applaus).
Spr. dankte hierna de verschillende
autoriteiten, colleges en personen, die
hebben medegewerkt aan de totstandko
ming der waterleiding.
Dhr P, Lindenbergh te Wemel-
dinge bracht hierna de gelukwensehen
over van de Zuid-Bevelandsche en Thool-
sche waterleiding maatschappijen. Spr. is
er van overtuigd, dat do waterleiding
Te Apeldoorn reed het vorsteljjk gezelschap in rijtuigen k la danmont bespan
nen naar Het Leo.
ook voor Sehouwen-Duiveland tot een
Zegen zal zijn (voor de mannen, maar
nog meer voor de vrouwen) en dat men
later zal erkennen: de helft was ons
niet aangezegd.
De'burgemeester van Zierik-
z e e, de heer Bannink, huldigde in 't bij
zonder den voorzitter, den heer v. d.
Weijde voor zijn velen, langdurigen ar
beid in 't belang der waterleiding. Spr.
weel wel, dat die arbeid lang niet altijd
is gewaardeerd, maar dhr v. d. Weijde
is waard eereburger van Sehouwen-Dui
veland genoemd te worden. (Daverend
applaus.)
Dhr M. K. K r e p e 1 te Zierikzee wees
op bet groote belang der waterleiding
voor deze streek en prees ook den leeu
wenmoed van den heer Van der Weijde,
die ondanks alles doorzette. Spr. hoopt,
dat hij nog vele jaren getuige mag zijn
van den bloei der waterleiding.
Deze spreker moest om des tijds wille
zijn rede afbreken. Ook aan anderen kon
niet meer het woord ver'eend worden.
Met de muziek voorop werd nu gemar
cheerd naar den watertoren.
Bi] den watertoren.
Hier sprak de heer Van der Weijde
als volgt
Oorspronkelijk is bij het plan gerekend
den St. Lievens Monstertoren in te rich
ten als watertoren. De groote toren is
destijds Rijkseigendom geworden, zoodat
den Minister werd gevraagd dit oude
bouwwerk ter bescliikking te stellen,
maar het onderzoek van de fundeeringen
is ongunstig uitgevallen, niet wat be
treft den toestand van den toren op zich
zelf, maar in verband met het gewicht
van ongeveer 700 k 800 ton, dat het
oude bouwwerk voortaan bij eigen ge
wicht zou hebben te torsen. De Minister
berichtte tot zijn spijt genoodzaakt te
zijn den St, Lievens Monstertoren te wei
geren voor het gevraagde doel..
Aan de bouwleiding werd opgedragen
een ontwerp van een watertoren op te
maken.
De eisch trad op den voorgrond, dat
deze toren het zoo schoone aspect van
Zierikzee op zijn minst niet zou ont
sieren.
Het stoere/hoewel niet voltooide bouw
werk van den St. Lievens Monstertoren,
de Stadhuistoren, de overgebleven stads
poorten te weten de Noord- en de Zuid
havenpoorten, de Nobelpoort, de 72 an
tieke woninggevels mochten door geen
alles ontsierenden watertoren worden be
nadeeld.
Hierin te zijn geslaagd naast de ver-
eischten voor het nuttig gebruik voor
de waterleiding is de schoonste huldi
ging, die op dit oogenblik aan den heer
Ilken kan worden gebracht.
Spreker wijst nog op een onderdeel,
n..l. het bordes waar de wapens zijn
aangebracht van alle deelnemende 16 ge
meenten, maar twee schilden ter weers
zijden zijn in blanco. Deze wachten op
de toetreding van de twee afzijdige ge
meenten.. De blanco schilden zijn aan
gebracht als een uitnoodiging en niet
anders..
Spr. noodigde den heer Commissaris
der Koningin uit dezen watertoren in
gebruik te willen stellen en te openen.
De Commissaris der Koningin
wilde zich tot een kort woord bepalen
en in hoofdzaak mede namens het Prov.
bestuur hartelijke gelukwensehen aanbie
den. V
De autorit deed zien, dat er olp het
eiland een feestelijke stemming heerscht.
Daar bestaat alle aanleiding toe, want een
der bronnen, welke de ontwikkeling der
welvaart van dit eiland krachtig zal kun
nen bevorderen, is geopend. Na lang
durige maar met groote energie en toe
wijding voortgezette voorbereidende maat
regelen, waarbij tal vfin moeilijkheden
moesten worden overwonnen, is ten slotte
een werk tot stand gekomen, hetwelk voor
deze landstreek van uitnemend belang
mag worden geacht. De drinkwatervoor
ziening 'ten plattelande is een belang,
hetwelk zoowel van particuliere zijde als
van overheidswege zooveel mogelijk dient
te worden bevorderd en spr. acht het
de plicht der overheid daarbij haar mede
werking te verleenen.
Het prov. bestuur van Zeeland is niet
altijd die meening toegedaan geweest.
Vóór 1912 stelde het Dag el. Bestuur zich
op het standpunt, dat er geen aanleiding
bestond om de voorbereiding van plannen
voor een drinkwatervoorziening ook maar
in eenige mate financieel te steunen.
Het achtte het in hoofdzaak een hygië
nisch belang en meende dat het de taak
van het Rijk was daarvoor zorg te dragen,
In 1912 stelden Ged. Staten echter voor
een zeker bedrag te voteeren als bijdrage
in. de kosten der voorbereidende maat
regelen voor het onderzoek op Tholen,
mits het Rijk het dubbele ten zijne laste
zou nemen. In de zomerzitting namen
de Staten dit aan. Twee jaren later ging
men een stap verder en besloot tot een
risicogarantie ten gunste der Thoolsche
plannen. "Eveneens in 1914 werd aan het
waterleidingcomité voor Schouwen en
Duiveland een bijdrage van f2700 in de
kosten van voorbereiding toegezegd, en
later aan de in 1921 opgerichte N.V. een
risicogarantie toegezegd van ten hoogste
5 pet. van 't aanlegkapitaal ad f 1.740.000.
Spr. brengt namens het prov. bestuur
hulde aan allen, die aan de voorbereiding
en de uitvoering der plannen hebben me
degewerkt. Onder leiding van hun onver-
moeiden voorzitter hebben alle leden van
het Comité en later van den Raad van
Bestuur met groote energie en toewij
ding de zaak doorgezet en zich niet
door tegenslagen doen afschrikken.
Boven hen allen steekt echter in ver
diensten wat dit werk betreft één per
soon uit, wien in de allerhoogste mate
dank en lof moet worden gebracht. Zich
tot den heer v. d. Weijde richtende zegt
Spr., dat allen weten, dat hij het is,
die aan Schouwen en Duiveland de drink
waterleiding heeft bezorgd, met hart en
ziel heeft hij aan de voorbereiding ge
werkt en dank zij zijne stoere volharding
en groote doorzettingskracht is dit werk
tot een goed einde gebracht. De drink
waterleiding voor Schouwen en Duiveland
is zijn werk. Hoevelen zijn er niet, "die
bij werken met langdurige voorbereiding
het eindresultaat niet zelf meer mogen
beleven. Voor hem een satisfactie, dat hij
op dezen dag de leiding nog in handen
heeft. De hartgrondige wensch uit spr.,
dat het den heer v. d. Weijde gegeven
moge zijn nog vele jaren van het be
reikte succes getuige te zijn.
De voorbereiding van de waterleiding
in Schouwen en Duiveland moge ten
voorbeeld strekken aan andere deelen
van het gewest, opdat ook aldaar mef
groote eensgezindheid gearbeid worde in
onderling vertrouwen en met even groot
succes als op dit- eiland.
Thans aan de ontvangen uitnoodiging
gevolg gevende, Spreekt de Commissaris
den wensch uit, dat de drinkwaterleiding-
Mij. Schouwen en Duiveland zich krachtig
moge ontwikkelen en dat weldra zal blij
ken, dat zij voor het eiland een rijke
bron van voorspoed en welvaart mag wor
den genoemd.
Na de rede van den Gommissaris der
Koningin zongen de schoolkinderen met
begeleiding van het muziekkorps een lied,
ter eere van de waterleiding.
Nadat nog een kijkje in den toren was
genomen, werd spoedig het werd tijd
voor de boot wederom met de muziek
voorop, afgemarcheerd.
De gasten van buiten Schoiuiwen bega
ven zich aan boord. Tot afscheid werd
nogmaals het Wilhelmus gespeeld en al
heel spoedig vertrok de boot.
In Zierikzee werd nog voortgefeest.
Op het program stonden nog muzikale
wandelingen van „Kunst en Eeropening
van een fontein in het Havenpark door
den burgemeester, concert in de tent
en vuurwerk op de Engelsche kade.
Er heerschte een prettige feeststemming
in de stadl
Sehouwen-Duiveland heeft zijn waterlei
ding en de kwaliteit van het water is
primal
lerseke. Een inwoner van Wemeldinge
had in de Oude Torenstraat het ongeluk
een kleindochtertje van den heea' S. aan
te rijlden, geheel buiten zijn schuld. De
grootvader meende dat hier wel schuld
aanwezig was en gaf den onthutsten
man een ferm pak slaag. De politie in
den arm genomen, maakte tegen den
driftigen opa procesverbaal op.
Gisteren zijn de kooplui in mossels
uit Brussel en Antwerpen te lerseke ge
weest ten einde te trachten consumptie-
mosselen te koopen per contract. Ze
boden voor Antwerpen f 3.50 en voor
Brussel f3.75 franco wal (per ton .van
plm. 90 K.G.). Toch zijn z© onverrichter-
zake huiswaarts gekeerd, daar geen mos-
selkweeker genegen was voor dezen .prijs
nu reeds te leveren.. Wellicht is dit meer
te wijten aan den weinigen zin om nu
reeds te gaan visschen en ook omdat
dezen winter al wat eenigszins leverbaar
was is opgeruimd en nu werkelijk niet
veel groote mosselen worden gevonden.
HeinkenszancL Gisteren vergaderden de
ingelanden van ,het Waterschap 's Heer
Arendskerke" alhier, onder leiding van
den gezworene W. v. d. Dries wegens
ongesteldheid van den dijkgraaf, den heer
H. van Iwaarden. Tegenwoordig waren
37 stemhebbende personen, uitbrengende
59 stemmen. Na behandeling wordt de
rekening over 1929'30 vastgesteld op
een bedrag in ontvang van f31.119.59
en .in uitgaaf van f 29.025.46 met een
goed slot van f 2094.13. De begrooting
1930—'31 wordt vastgesteld in ontvang
en uitgaaf op f 32.435.07 met een post
voor onvoorzien van f835.82. Hieronder
is begrepen een tijdelijke kas geld leening
van f 3000. Het dijkgeschot blijft onver
anderd vastgesteld op f 17 en f 14.
Besloten v»»rdt tot verkoop van .een
zijkantweg aan de Provincie ter verb en
ding van den hood weg. Op een voor t 1
om een b:drag beschikbaar te stollen tot
bestrijding d"T iepenzekte, wordt niet in
gegaan als zijnde geen waterschapsbelang.
B§ de rondvraag kwamen verschillends
wegen in bespreking, die voor verharding
in aanmerking dienden te komen, doch
waarover evenwel niets definitiefs beslo
ten werd. Daarna sloot de voorzitter de
vergadering.
Wolfaartsdijk. Maandag hield de raad
dezer gemeente een openbare vergade
ring. Afwezig met kennisgeving dhr Joh.
Lindenbergb.
Onder de ingekomen stukken was o.a.
een bericht van aanneming van zijn be
noeming tot hoofd der openb. school te
Ooslkerke van dhr G. v. d. Velde, en
dat hij hoopt 1 Juli in functie te treden;
bericht van de schoolvereen. der Geref.
gemeente, dat zij niet wenscht in te
gaan op den aankoop van bouwterrein
achter het schoollokaal, omdat de voor
waarden bij den koop gesteld te bezwar-
rend werden geacht; dat aan den bur
gemeester van 10 tot en met 24 Juni a.s.
verlof is verleend en ten slotte een te
legram van dankbetuiging van H. K. H.
Prinses Juliana voor het telegram van
gelukwensch op 30 April 1.1.
Het vermenigvuldigingscijfer voor de
plaatselijke belasting werd na uitgebreide
bespreking vastgesteld overeenkomstig bet
voorstel van B. en W. op 0,6, vorig jaar
0,8 (legen dhr v. Strien, die het advies
van den inspecteur der belastingen wil
opvolgen en 0,5 wilde vaststellen).
Op zijn verzoek werd aan dhr J. Lin
denbergb ontslag verleend als ambtenaar
van den burg. stand en in zjjn plaats
benoemd wethouder Valkier. Aan dhr P.
v. d. Linde werd op zijn verzoek ontslag
verleend als lid van de Comm. tot Wering
van Schoolverzuim en in zijn plaats be
noemd dhr v. d. Vlis, hoofd der Oud-
Geref. school.
De bouwverordening werd gewijzigd in
dien geest dat er bij nieuw te bouwen
woningen of verbouw van woningen brie
venbussen zullen worden aangebracht.
Op een verzoek van het bestuur der
Oud-Geref. school om een voorschot vol
gens art. 101 L.O'.-wet 1920 werd met
alg. st. gunstig beschikt.
Op een verzoek van W. van Guchte om
vergoeding volgens art. 13 L.0.-wet 1920
werd eveneens gunstig beschikt en
besloten een vergoeding toe te kennen
van f2 p. maand ingaande 1 April 1.1.
I Besloten werd na uitvoerige bespre
king de f 100 gevraagde extra belooning
voor dagelijkscb toezicht bij den bouw
van het nieuwe gemeentebuis uit te koe
ren, zulks met 4 tegen 2 st. (tegen dhr
Overbeeke en v. Strien).
Op een verzoek van dhrn P. Hui-
brechtse, C. van Strien en C. Kloosterman
om vergoeding voor hun onbewoonbaar
verklaarde woningen, werd na dat door
liet lid M. Kloosterman was betoogd dat
volgens hem wel eenige vergoeding op
zijn plaats zou zijn, aangezien deze onbe
woonbaar verklaring wel eenigszins gefor
ceerd was met het doel om ongewenschte
personen buiten de gemeente te houden,
en van die maatregel nu de ongefortu
neerde inwoners de dupe zijn geworden,
afwijzend beschikt.
Na eenige bespreking werd met meer
derheid van stemmen besloten vooralsnog
geen afsluithek aan te brengen bij het
nieuwe gemeentehuis.
Hierna, werd de circulaire van Ged. St
inzake jaarwedden van burgemeester,
secretaris en ontvanger door het college
van B. en W. aangevuld met de salarissen
der wethouders, besproken, waarbij
bleek, dat alleen het salaris van den
burgemeester voor verhooging in aanmer
king kwam. Daar de secretaris en ontvan
ger op hun maximum-salaris waren, werd,
nadat het voorstel van B. en W. inzake
salarisverhooging der wethouders door dit
college was teruggenomen, met 5 st. voor
besloten te handelen overeenkomstig de
circulaire van Ged. Staten (tegen dhr
v. Strien). Aan bet verzoek van het
nieuwbenoemde hoofd der openb. school
te 0'Ostkerke om aanleg van waterleiding
in zijn te betrekken woning, werd met 4
tegen 2 st. gunstig beschikt (tegen r.
Strien en Overbeeke).
Met alg. st. werd op voorstel van
B. en W. besloten de gemeentebegrooting
1930 te wijzigen en te verhoogen met
f 432, een en ander in verband met
bouw en meubileering nieuw gemeente
huis en verhouw openbare school, en
inrichting schoollokalen Geref. gemeente.
Besloten werd het aantal straatlantaarns
nog met één uit te breiden, en op den
Molendijk naar Üud-Sabbinge een licht
punt te laten vervallen, alsook op den
Veerweg en dit te plaatsen één op den
Een groep Eerste en Tweede Kamerleden heeft Maandag een bezoek gebracht aan
Waalhaven en heeft er een vliegtochtje gemaakt, In de machine.
