No. 205
Dinsdag 3 Jnni 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Sank N.V. Goes
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeellge koersen
bij
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. li.
Postrekening No. 41455.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL Nol 258.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, i JL—
Losse nummers£9.(1
Prijs der AdvertentlBn:
1—4 regels £1.29, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
men vergete niet....
In de rede waarmede Mr Fock de
algemeene vergadering van de liberale
partij opende, werden enkele opmerkin
gen gemaakt, die ook door de leden
van de Antirevolutionaire partij ter harte
mogen worden genomen.
„Laat men, aldus Mr Fock, toch gevoe
len, dat men te laat komt, wanneer werk
en propaganda tot de laatste maanden
vóór de algemeene verkiezingen worden
uitgesteld. Bovendien men vergete niet,
dat ook de verkiezingen voor de Prov.
Staten, die in 1931 moeten plaats heb
ben, van het grootste belang zijn, omdat
in 1932 weder een deel van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal aftreedt. En
een versterking van onze groep in de
verschillende colleges der Prov. Staten is
dus van beteekenis voor onzen invloed
in de Eerste Kamer. In 1932 zullen de
Prov. Staten van Zuid-Holland, Gelder
land, Overijsel, Groningen en Drente voor
de Eerste Kamer hun keus moeten doen;
het is dus plicht om te zorgen, dat onze
partij in alle provincies, maar vooral in
die provincies in 1931 met een groot aan
tal leden uit de stembus komt."
Wat hier gezegd werd, geldt woord
voor woord ook voor de A.K.. partij.
In het voorjaar van 1931 hebben wij de
verkiezingen voor 'de Provinciale Staten
en de Gemeenteraden.
Men vergete echter niet, dat deze ver
kiezingen ook een indirecte beteekenis
hebben.
Bij die van de Staten wordt tevens
beslist over de colleges van Ged. Staten
en over de samenstelling nu of later van
de Eerste Kamer.
En bjj die van de Raden wordt tevens
beslist over de verkiezing van wethouders
enmede over de eventueele benoe
ming van burgemeesters.
Men vergete dat nietl
En men vergete ook niet ,dat te laat
komt wie meent dat het propaganda- en
organisatiewerk tot op de l.aatste weken
van de verkiezingen kan worden uitge
steld.
De onrast in Britsch-IndiS.
Uit Simla wordt aan de „Daily Herald"
gemeld, dat, niet medegerekend een for
meel bericht van ontvangst, de brief van
Gandhi niet zal worden beantwoord, daar
de autoriteiten vastbesloten blijken, noch
in briefwisseling noch in besprekingen te
treden met de leiders der nationalistische
beweging, zoolang de beweging van ci
viele ongehoorzaamheid niet is neergesla
gen.
De Staatssecretaris voor Indië heeft in
het Lagerhuis op een vraag geantwoord,
dat 29 leden van de Indische Wetgevende
Vergadering en 3 leden van den Staats
raad in de laatste 5 maanden ontslag
hebben genomen.
Staat van beleg in IndiS?
De speciale verslaggever vair de „Daily
Herald" in Britsch-lndië seint, dat men
in officiëele kringen meent, dat de ko
mende drie weken in dezen zin critiek
zullen zijn, of in verband met de
campagne van Gandhi de staat van beleg
zal worden afgekondigd om een einde te
maken aan de opstanden. Tot dusver
hebben alleen de burgerlijke autoriteiten
ingegrepen, met uitzondering van Pesha
war, Sholapur en Lucknow, waar da hulp
der militairen werd ingeroepen. Indien
niet spoedig verbetering in den toestand
komt, zou die regeering gedwongen zjjn,
in sommige provincies den staat van be
leg uit te vaardigen. De correspondent
zegt nog, dat de campagne van Gandhi
geleidelik veld wint.
Het aantal slachtoffers.
De Indische bladen publiceeren cijfers
over den omvang 'der nationalistische be
weging in Indië. Totnortoe werden na de
arrestatie van Gandhi meer dan 5000 na
tionalisten gevangen genomen en werden
bi de gevechten 200 tot 300 nationalisten
gedood.
Het spoorwegongeluk bij Hontereau.
De Matin schrjjft in verband met wat
zij noemt „den aanslag op den sneltrein
ParysNice": De justitie heeft ook nog
ontdekt, dat onbekenden Zaterdagavond
een zwaar met cement beladen aak tegen
een der pijlers van de spoorwegbrug heb
ben laten aandrijven. Het wordt niet on
mogelijk geacht, dat men hier te doen
heeft met een poging om de spoorbrug
tengevolge van den zwaren schok van het
daartegen aanstootende volgeladen vaar
tuig te ontzetten en aldus een ontsporing
uit te lokken. .Deze opvatting moet echter
onder voorbehoud beschouwd worden,
daar de spoorbrug hee lsterk en de
stroom van de Seine op die plaats heel
zwak is.
Tardieu, de minister-president, heeft, te»
rugkeerend uit Dijon, de plaats van het
spoorwegongeluk bezocht. Bij aankomst
te Parijs heeft hij een onderhoud gehad
met den minister van justitie en den mi»
nister van openbare werken in verband
met het reeds ingeleide gerechtelijke on
derzoek.
De minister van openbare werken heeft
aan de journalisten gezegd, dat hij niet
aan een aanslag op Tardieu geloofde.
Het verhaal van deun machinist.
De machinist van den bij Montereau
ontspoorden sneltrein heeft over de ramp
nog het volgende verteld.
Wij naderden met de normale snelheid
van 70 kilometer per uur het station,
waarvan wij nog slechts enkele honder
den meters verwilderd waren. Plotseling
bemerkten wij, dat de locomotief van de
rails gleed. Wij remden uit alle macht,
doch het was reeds te 'laat. Het gevaarte
kantelde en de stoker en ik kwamen on
der de machine terecht. Met de grootste
moeite konden wij ons bevrijden en daar
na vaststellen, dat wij zoo goed als geen
letsel hadden opgeloopen. Intusschen was
de ramp bemerkt door een- wisselwachter,
die -onmiddellijk noodseinen gaf, waardoor
een tweede ramp kon worden vermeden.
Want op hetzelfde oogenblik stond een
trein voor vertrek naar Parijs gereed en
deze trein zou ongetwijfeld op ons inge
reden zijn, daar de vernielde wagens op
het tweede spoor waren geslingerd.
Onmiddellijk kwamen uit het station
Montereau reddingsploegen. Wy| begonnen
zoO goed en zoo kwaad als bet ging
met het opruimingswierk en het be-vryden
der gewonden. Het was vreeselijk om aan
te zien, want van tusscben en onder de
puinhoopen klonken hartverscheurende
kreten van gewonden, die den hemel
smeekten uit hun verschrikkelijke lijden te
worden verlost. Een overlevende uit een
gezin van vijf personen kon met de groot
ste moeite uit haar netelige® toestand
worden bevrijd, doch de vader, de moeder
en twee broers van het ongelukkige meis
je werden gedood.
Het eerste onderzoek heeft aangetoond,
dat de ramp wel degelijk is toe te schrij
ven aan het feit, dat er een dienstwag en
tje op de rails stond. De wagen stond er
niet om 21.45 uur bij het passeeren van
een sneltrein, veertig minuten voor die
ramp plaats vond. Er was geen opdracht
tot nachtwerk gegeven, zoodat de lorrie
er alleen door kwaadwilligen kan zijin
neergezet. Er éjjn drie deskundigen be
noemd, om naar de oorzaken van de ramp
een onderzoek in te stellen.
Da Engelsche regeering en de
werkloosheid.
In een beraadslaging die Mac Donald
op Chequers met Snowden, Henderson
en andere ministers gehouden heeft, is
gesproken over de werkloosheid en over
den nood van den landbouw.
Algemeen neemt men aan, dat er zeer
spoedig een verandering in de samen
stelling van de regeering zal komen.
De Daily Herald, het orgdaan van de
arbeiderspartij, zegt dat misschien de por
tefeuilles van landbouw en van koophan
del anders bezet zullen worden.
Andere bladen geven te verstaan dat
Mac Donald Vrijdag bij de verdaging van
het Lagerhuis de veranderingen in zijn
regeering bekend zal maken.
Britsche zendelingen in China.
In het Lagerhuis zeide Henderson, dat
7 Britsche zendelingen weggevoerd zijn
in China in de afgeloopen 12 maanden,
zonder dat zij vermoord werden en dat
er 3 vermoord zijn.
Hoog water in Zuid-Frankrijk.
Do Garonne en haar zijrivieren zijn
weer buiten de oevers getreden en richten
groote schade aan. Tal van moestuinen
staan onder water en vele huizen moesten
ontruimd worden. De spoorverbinding
BordeauCadilLac moest tijdelijk ge
staakt worden.
Het vlootverdrag in het Engelsche
Lagerhuis.
Baldwin heeft gisteren in het Lagerhuis
het voorstel der oppositie ingediend om
een commissie te benoemen, welke de
voorstellen voor de overeenkomst der
vlootmogendheden zal bestudeeren.
Baldwin opperde bedenkingen tegen de
vermindering van Engefends eischenwat
de kruisers betreft en tegen de beperking
van het aantal torpedojagers op 115. In
het bijzonder maakte hij zich bezorgd over
de Europeesche zijde van het vraagstuk,
aangezien geen vij fmogendhedenverdrag
kon worden bereikt
Een vermeerdering van de tonnage bij
de twee Latijnsche vlootmogendheden
waardoor afbreuk zou worden gedaan
aan de belangen van Engeland, zal de
toepassing van de optieclausule noodig
maken, wat tot nieuw wantrouwen aan
leiding zal geven.
Ten slotte merkte Baldwin op, dat de
conferentie tot een vermeerdering van
het aantal nieuw te bouwen schepen
heelt geleid, zooals in eenig tijdperk na
den oorlog niet het geval is geweest.
MacDonald zeide in zijn antwoord, dat
de admiraliteit ten volle overtuigd is, dat
zij haar verplichtingen tegenover het
land vervult. Hij ontkende dat het ver
drag van Londen voor de betrokken mo
gendheden neerkomt op den bouw van
een grooter aantal oorlogsschepen dan
voor den oorlog het geval was en voegde
hieraan toe, dat zonder het verdrag nog
veel meer nieuwe oorlogsschepen ge
bouwd zouden worden. Hij verwierp dan
ook met nadruk Baldwins voorstel.
Uit naam van de liberalen sprak het
liberale parlementslid Lambert, die de
regeering steunde. Dientengevolge is de
meerderheid der regeering verzekerd.
Een onbetrouwbaar Rljksdaglld.
Niontimp, vertegenwoordiger van het
centrum in den Rijksdag en voorzitter
van den gemeenteraad van '"Bochum,
wordt beschuldigd in zyn functie van
voorzitter van de organisatie van bak
kers, van groote leveranciers steekpen
ningen ten bedrage van eenige honderd
duizenden mark te hebben aanvaard. Hij
heeft reeds ontslag als voorzitter van
den gemeenteraad van Bochum en als
voorzitter van de plaatselijke afdeeling
van het centrum genomen. Zijn geest
verwanten trachten hem ook te bewegen
ontslag te nemen als lid van den Rijks
dag.
Hevig onweer boven Oostenrijk.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft op vele plaatsen boven Oostenrijk
een hevig onweer gewoed. In de buurt
van Allersee, tusschen Steinbach en Wey-
regg, veroorzaakte een wolkbreuk een
aardverschuiving, die den straatweg over
een lengte van 12 meter verwoestte. Bo
ven het Beneden-Inndal barstte een zeer
hevig onweer los met hagel: de hagel-
steenen lagen op sommige plaatsen 30
c.M. hoog. De schade is zeer aanzienlijk.
Korte Berichten.
Het plaatsje Waginmound in den
staat New Mexico is Zondag door een
wervelstorm geteisterd. Zes personen zijn
daarbij om het leven gekomen. Een groot
deel van het plaatsje is verwoest.
Te Leipzig is het gisternacht op
twee plaatsen tot botsingen tusschen na-
tionaai-socialisten en communisten ge
komen, waarbij vier nationaal-socialisten
ernstig zijn gekwetst.
Uit Las Vegas (Nieuw-Mexico) wordt
gemeld, dat een hoos de halve stad Wa-
gonmound heeft vernield. Zes menschen
zijn omgekomen.
Amy Johnson !s wegens haar vlieg
tocht naar Australië benoemd tot com
mandeur in de orde van het Britsche
rjjk.
Het proces tegen Siciliaansche com
munisten is geëindigd met de veroordee
ling van één beschuldigde tot 14 jaar
eenzame opsluiting, 2 anderen tot 1 en
2 jaar 'eenzame opsluiting en vrijspraak
voor de 9 anderen.
De op 25 Mei gehouden algemeene
volkstelling wijst uit, dat Albanië
1.003.124 inwoners heeft.
Blijkens de pas gehouden volkstel
ling zijn de grootste vijf steden van Ita
lië: Napels met 979.224 inwoners, Mi
laan ..met 970,327, Rome met 927,074,
Genua met 634,573 ,ea Turijn met
594,454,
Curasao.
De minister van Koloniën heeft den
heer ir A. A. Meijers, gepensionneerd
hoofdingenieur van den Dienst der Bur
gerlijke Openbare Werken in Ned.-Indië,
ter beschikking van den Gouverneur van
Curasao gesteld, ten einde te worden
belast met de waarneming van de be
trekking van directeur van Openbare
Werken in dat gewest
Wijziging Postspaarbaakwet
Bij het Departement van Waterstaat
is in voorbereiding een wetsontwerp tot
wijziging van de Postspaarbankwet Het
zal in hoofdzaak strekken tot:
verhooging van het rentegevende maxi
mum der inlagen;
wijziging van de bepalingen aangaan
de het verkrijgen van een inschrijving
op een Staatsschuldboekje;
opening van de mogelijkheid om de
rentevergoeding voor inlagen te gelege
ner tijd op 3 pet. te brengen.
Een Petitionnement.
De besturen van de S.D.A.P. en het
N.V.V. hebben besloten, naar wij in „Het
Volk'* lezen, „om alle voorstanders va®
ontwapening en alle tegenstanders van het
door minister Deckers ingediende plan
van de regeering tot uitbreiding van de
oorlogsvloot, in de gelegenheid te stel
len tot een grootsch en indrukwekkend
protest."
De besturen zullen daartoe een Volks
petitionnement organiseeren.
De leiding aan Landbouw.
In leen deel van de pers ciirculeeren
berichten, die het voorstellen alsof de
benoeming van een directeur-generaal
van landbouw overwogen wordt. Zelfs
is reeds de naam genoemd van een
Katholiek inspecteur, die de nieuwe func
tie zou hekleed en.
Het is duidelijk zegt de Maasbode,
dat dit bericht niet juist kan zijin, gezien
de herhaalde verklaringen van de minis
ters Kan en Ruys in de Kamer. De mi
nister heeft geen behoefte aan een direc
teur-generaal om de eenvoudige reden,
dat bij de huidige ambtelijke constellatie
aan het departement deze 'functie onbe
staanbaar is geworden.
Wel is een reorganisatie van den dienst
van landbouw in overweging. En er is
een schematische nota ingediend, die
voorstelt, dat men de practisch reeds
van elkaar onafhankelijke inspectoraten
in directoria zal omzetten. Maar deze
reorganisatie gaat uit van de veronder
stelling, dat er .géén generaal direc
toraat komt. Zij wil niets anders zijn dan
de regularisatie van een practisch reeds
lang bestaande® toestand.
De Landbouwcrisis.
Het hoofdbestuur van de liberale staats
party de Vrijheidsbond heeft 'n commissie
ingesteld, aan welke is opgedragen, een
onderzoek in te stellen naar de maat
regelen, welke door de landbouwers zelf
en door ,de regeering kunnen worden
genomen in verband met de crisis in den
landbouw
In deze commissie zijn benoemd de
heeren S. van den Bergh jr., voorzitter;
dr S. E. B. Bierema, D. de Boer Dzn.,
mej. E. C. van Dorp, ir J. Koster, mr
Linthorst Homan jr., mr A. G. A. Ridder
van Rappard, J. Smid en E. M. Teenstra.
De oommissie heeft reeds haar eerste
vergadering gehouden.
Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond".
In de algem. vergadering van bovenge
noemde organisatie kwam o.n. aan de orde
een voorstel om den naam van de party
weer eens te veranderen. Er bleek ech
ter bij1 velen bezwaar te bestaan' degen
het „weglaten van den naam „de Vrij
heidsbond". Met 61 tegen 16 stemmen
werd een voorstel om de wijziging terug
te nemen, aangenomen.
Dé wijzigingen strekkende om te komen
tot een reorganisatie van de partij' wer
den aanvaard.
Na eenig debat werd besloten', dat het
hoofdbestuur zal worden uitgebreid tot
22 leden, en dat de presidente van 'de
vrouwengroep daarin een adviseerende
stem zal krijgen.
By acclamatie werden 'de aftredende
bestuursleden, mr Fock, mr P. Rink, prof.
B. D. Eerdmans en mevr. H. A. van
Bitfl—Sxneeage, herkozen Voor de n.og
Binnenland.
Een ernstig auto-ongeluk bjj Franeker.
De waterleiding Schouwen-Duiveland ge
opend.
De a.s. fruitcampagne.
Bezoek van de Groot Hertogin van
Luxemburg.
Buitenland.
Het vlootverdrag in het Engelsche Lar
gerhuis.
De treinramp in Frankrijk..
De staat van beleg in Britsch-lndië.
bestaande acht vacatures zal schriftelijk
een herstemming worden .gehouden, daar
bij eerste stemming niemand de volstrekte
meerderheid verkregen had.
Geschenk aan Koningin Emma.
Namens het huldigingscomité uit ,de
Amsterdamsche burgerij voor de Konin
gin-Moeder hebben Woensdag j.l. ten par
leize Soestdijk do voorzitter mr Visse
ring en de leden van het Werkcomité
aan H. M. aangeboden een uit het batig
saldo door de huldigingscommissie ge
kochte voor de eetzaal te Soestdijk be
stemde. zeer zeldzame staande klok uit
het tijdperk Louis XVI van den Fran-
schen 18e eeuwschen klokkenmaker
Berthoud.
Herziening der Lager Onderwijswet
Naar „De Crt." verneemt, zal Vrijdag
avond 6 dezer een. plenaire vergadering
van de Staatscommissie tot herziening
der Lager-Onderwyswet plaats vinden on
der leiding van prof. mr Rutgers.
De beide subcommissies moeten zoo
goed als geheel met de haar opgedragen
taak gereed zjjn, zoodat de resultaten
van haar werk thans door de geheele
commissie moeten beoordeeld worden en
de definitieve lezing der verschillende in
October j.l... nog niet vastgestelde arti
kelen moet worden bepaald. D'aarbij be
hoort o.a. het belangrijke hoofdstuk om
trent de opleiding en de examens.
DE WATERLEIDING „SCHOUWEN-
DUIVELAND" GEOPEND.
Een belangrijke dag voor dit eiland.
Vandaag is dan na langen tijd van
voorbereiding de waterleiding „Schouwen-
Duiveland" geopend. Het heeft wel lang
geduurd, maar ook dit eiland kan nu dan
toch profiteeren van de gemakken
van den modernen tijd. Electriciteit en
waterleiding hebben er ongeveer tegelijk
haar intrede gedaan.
Dat velen in stad en dorp reeds lang
verlangend hebben uitgezien naar de wa
terleiding behoeft wel geen betoog. De
feestelijkheden, die men in Zierikzee te
gen vandaag heeft georganiseerd, zijn er
wel het bewijs van, hoezeer men deze
dag als een feestdag beschouwt.
Te ongeveer half tien arriveerden met
de Prov. boot tal van autoriteiten en
genoodigden. Ze werden verwelkomd met
de vriendelijke tonen der muziek.. De
stad had door de vele vlaggen een fees
telijk aanzien.
De auto's die welwillend ter be
schikking waren gesteld stonden reeds
opgesteld en na eenigen tjjd in „Concor
dia"' (Havenplein) vertoefd te hebben,
waar een kleine verversching werd aan
geboden, werd via Schuddebeurs, Noord-
gouwe, Zonnemaire, Brouwershaven, Loo-
perscapelle, Scharendijke, Oudendyke
(Ellemeet), Renesse, Haamstede en Burgh
naar het pompstation der waterleiding
gereden, waar men ta ongeveer kwart
over 12 aankwam.
De voorzitter, de heer A. v. d. W e yd e,
voerde hier het eerst het woord, ver
welkomde de gasten, wees op het be
lang van dezen dag en noodigde den
Directeur-Generaal van de Volksgezond
heid den heer Mr L. Lietaert Peerbolte uit
om namens den Minister de waterleiding
officieel te willen openen,
p**» wo'de^d htamap TOS-
