No. 204
Maandag 2 Jnni 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. fioes
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
PUROL
uinbouw.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
BURGGRAAF
JSIfiARML
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Doorzitten
Zonnebrand
tegen voordeelige koersen
bij
uikennaahaKfa.
N.V. Zuid Ned. Sigarenhandei,
v/h J. J. LAGAAY - Vlisslngen.
rdaehte fomt uier
een gevaar voor
I
ei' op, <ia.t, hom
vorgelegd, waaruit
Inu schriftelijk in-
vas haar hier te
daar niet van op
letigd. Bij: arrest
is vernietigd het.
irecfater te Goes,
|dat van de recht-
rbij J. A. van W..
f-erd ontslagen van
3© hem tan laste
de IJkwet.
Ivan Justitie werd
pekend. De Hoog©
lachte veroordeeld
van ©en gulden,
met vernietiging
gewichten.
Jp de Schelde,
jeepvaart heeft een
far de oorzaak van
6 April 1.1. op de
In heeft plaats ge-
Aitsche stoomschip
gischen tanklichter
eval de schippers-
de „Kura" ver
liezen verklaringen
In van de „Aller"
Jen waren gehoord,
Imend hoofdinspec-
|aart, de heer Van
zijn, dat de schip-
|t yerkeerd gehan-
1 het tegenkomende
Irkeerde vaarwater
ld den verkeerden
Iter zonder dat dit
lie is oorzaak van
le door de „Aller"
oord van de sleep-
repen. Spr. neemt
Eet twee, doch 'één
legeven heeft. Het
J.i geheel vrij uit.
juitspraak doen.
der Z.L.M.
jeu voorzitter Mr P.
jag. Bestuur der Z.
lijn gewone maan-
J te Middelburg.
|mot een welkomst
en deelde mede
indering was inge-
m W. Kakebeeke,
|W. v. d. Plassche,
Vogelvanger, lid.
ndb ou w. De na-
jarnma's werden in
In, doch meerdere
pn program vallend,
len.
rwegtarieven.
het K. N. L. O.,
laren, der Z. L. M.
igde spoorwegtarie-
1, dat voor massa-
lardappelen, en bie-
|cht werd.
k. Breedvoerige be-
fastgeknoopt aan de
[rb andelingstarie ven
>et zich mede kun-
werd besloten de
in het buitenland
le al of niet nood-
ïderhandelings tarief
m van het K. N.
|ht.
met den Chr.
ndersbond in
Ingestemd werd
die door den secr.
)ij deze organisatie
lewassenkeuring zal
i e uit de v e i-
n d. Reeds eerder
landbouwprod uct.en
over veilingen ver
orden. Het Dagel.
lientengevolge den
n veilingscommissie
deze richting voort
»oed om deze com-
groeiende veilingen
op te bouwen,
rste af deeling
Ci. Naar aanleiding
ntieprogramma van
■komend punt over
ilt, werden de vor-
zou kunnen ver
por- en nadeelen de-
ig beschouwd. Een
geheele Ned. tar-
nbegrepen, vond bij
arwe, de voorkeur
van de Goöp. Sui-
Gent .nan den mi-
ier tarieven bij de
Tramweg-Mij. werd
etuigen, terwijl kop-
iscbe Tramweg-Mij.
verd.
i mond- en klauw-
r provinciale gren-
ïscht geacht onder
luiting in Sept. zal
de lijn.
'huringen van GO per
en Tietjerk zijn de
iden die van vorige
de Betere perceelen
helft van vorig jaar.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie Na IL
Postrekening Na 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL Na 250.
1"te Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. 13.-—
Losse nummersIMS
Prijs der Advertentien:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 et,
Bij abonnement belangrijke korting.
V De politieke toestand.
In de rede, waarmede Mr D. Fock Za
terdag-de algemeen© vergadering van de
Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond"
opende, werd er door hem op gewezen,
dat de politieke toestand, dien wij bele
ven, weinig gelukkig kan worden ge
noemd.
Deze uitspraak bevreemdt niet.
Een vorig jaar toch was de openings
rede van Mr Fock in zeer optimistischen
toon gesteld. Men hoorde het groeien in
het liberale kamp. Overal begon nieuw
leven te ontwaken en er was gegronde
hoop op een flinke overwinning, waar
door de rechtsche partijen in de minder
heid zouden worden gebracht.
Het resultaat van de verkiezingen was
echter, dat er aan de rechterzijde een on-
beteekenende verschuiving plaats had, ter
wijl de liberale staatspartij één van hare
9 zetels moest prijgeven.
Ook in ander opzicht werd de toestand
onbevredigend geacht.
Het intermezzo-kabinet maakte plaats
voor een naar rechts georiënteerd extra
parlementair Kabinet, waarvan het, naar
Mr Fock betoogde, betwijfeld moet wor
den, of het werkelijk extra-parlementair
is.
Waaruit deze twijfel ontspruit is niet
duidelijk.
Immers, het Kabinet heeft zich als ex
tra-parlementair aangediend en het heeft
zich ook in de practijk als zoodanig ge
openbaard. Hadden we een parlementair
Kabinet gehad, dan zou het b.v. bij de
behandeling van het ontwerp tot wijzi
ging van de Gemeentewet wel een weinig
anders zijn geloopen.
Zóó gezien heeft Mr Fock volkomen
gelijk, dat de politieke toestand onbevre
digend moet worden geacht.
Op de vraag, hoe hierin verandering
kan worden gebracht, werd door Mr Fock
geantwoord:
„Men moet 'komen tot een loyale sa
menwerking van partijen, die werkelijk
kunnen en willen samenwerken en die
tezamen een meerderheid achter zich
hebben. Alleen op die wijze kan weer
een goede parlementaire toestand ge
boren worden en dit is toch betgeen een
ieder, die bet parlementaire stelsel goed
gezind is, wenscht".
Hieruit volgt dus, dat het zal moeten
komen tot een loyale samenwer-
kingvande rechtschepartijen.
Samengaan van Liberalen en Vrijz. De
mocraten zou, aangezien beide partijen
bet samen niet verder kunnen brengen
dan ongeveer een zesde deel van het par
lement, geen practisch effect hebben,
waarbij dan nog komt, dat beide partijen
zoo scherp tegenover elkaar staan, dat
samenwerking vooralsnog niet te ver
wachten is.
Als Mr Marchant b.v. de liberalen als
„politiek-gedegenereerden" aanduidt, dan
kan moeilijk worden verwacht, dat bij
bereid zal zijn samenwerking te bevorde
ren.
Anders staat bet aan de rechterzijde.
Hier is óók verschil, maar er zijn toch
ook tal van punten van overeenkomst.
Met eenigen goeden wil is hier samen
werking in 's lands belang ongetwijfeld
mogelijk.
Maar dan moet alle kleine politiek
achterwege blijven.
Dan moet er de bereidheid zijn om de
groote 1 ijnen in het oog te houden
en het belang van het land te stellen bo
ven het partijbelang.
Herstel van de normale politike ver
houdingen is zeer zeker gewenscht.
En daarom is het te hopen, dat verstaan
zal worden de door Mr Fock gegeven
wenk, dat het moet komen „tot een loyale
samenwerking van partijen, die werkelijk
kunnen samenwerken en die tezamen een
meerderheid achter zich hebben".
ïndië's verzet tegen Engeland.
Te Rangoon heerschte Vrijdag volko
men rust. De door de regeering benoemde
verzoeningscommissie heeft haar werk
zaamheden aangevangen.
Vrijwillige troepen zijn te Dharassana
aangekomen ter bescherming van de toe
gangswegen tot het zoutdepot. Te Dharas
sana zelfs was de politie gedwongen, ver
scheidene malen in te grijpen, daar twee
.afdeelingen vrijwilligers wederom pogin
gen in het werk stelden in het depot door
te dringen. In totaal zijn daarbij 14 per
sonen gewond.
Het comité te Bombay van het Al-In
disch congres kondigde echter voor gis
teren een tweeden aanval aan op 't zout
depot van Madala.
Ook tot de arbeidersbevolking in het
Noordelijk deel van Britsch-Indië is een
oproep gericht om aan den aanval deel
te nemen.
Volgens de laatste berichten bedraagt
het totaal aantal personen, die tijdens de
onlusten te Rangoon werden gedood 174,
.terwijl het aantal gewonden 1500 be
draagt.
Ghandi aldus de correspondent van
de „Daily Herald" te Bombay heeft
tot dén onderkoning van Indië een nieu
wen brief gericht, waarin hij zijn spijt
betuigt over de gewelddadige incidenten,
die zijn campagne karakteriseeren. Hij
zegt daarvoor geen verantwoordelijkheid
te kunnen aanvaarden en meent, dat zijn
volgelingen vastbesloten zijn het beginsel
van geweldloosheid na te leven.
Men gelooft, dat de anti-zoutcampagne
ten einde loopt, doch dat de campagne
tegen de overheden een anderen vorm
zal aannemen en dat men waarschijnlijk
zal overgaan tot een campagne om het
betalen van belasting te weigeren.
Zou de nieuwe actie slagen, dan staat
de regeering er tegen het einde van het
loopende jaar financiëel slecht voor en
dreigt een economische crisis.
De autoriteiten hopen nog, dat de Mo
hammedanen zich zullen onthouden en
dat ook de landelijke bevolking zich niet
,'door de nationalisten zal laten beïnvloe
den.
Sommige landelijke districten komen
echter -geleidelijk onder Gandhi's in
vloed. De Gandhi-muts ziet men b.v. reeds
in de dorpen van de Punjab en te Simla
draagt een op de zes menschen dit sym
bool van het nationalisme.
Scheepsramp ln het KanaaL
Men seint uit Eastborne, dat in den
nacht van Zaterdag op Zondag in het
Kanaal het Zweedsche stoomschip „In-
gen" met de Italiaansche tankboot „Li-
terno" in aanvaring is geweest. Het
Zweedsche schip zonk binnen tien minu
ten; van de 18 opvarenden vonden 15
menschen den dood in de golven. Het
Italiaansche schip kon de haven berei
ken, doch heeft in den voorsteven een
gat van vier voet boven de waterlijn.
Op het oogenblik van de aanvaring hing
boven de zee een dikke mist; het weer
was slecht.
Betooging te Brussel.
Zondag betoogden te Brussel 30.000
Vlaamsche oud-strijders uit alle deelen
van het Vlaamsche land. De betooging
stond in het teeken van den eisch tot
volledig rechtsherstel der Vlamingen en
van de eischen der oud-strijders, n.l. een
behoorlijk ouderdomspensioen en een be
hoorlijke vergoeding van de invalieden
en de weduwen en weezen der gesneuvel
den. Honderden Vlaamsche Leeuwen-vlag
gen werden in den stoet meegedragen en
de muziekcorpsen speelden vescheidene
malen de Vlaamsche Leeuw. Tal van
demonstranten droegen op hun hoed het
portret van De Leeuw, den soldaat, die
weigerde Fransche bevelen uit te voeren.
Een groote politiemacht zorgde er voor,
dat het nergens tot botsingen kwam.
De zuigelingensterfte te Lübeck.
Naar verschillende bladen melden, zou
de oorzaak van de tragische zuigelingen
sterfte te Lübeck, na toediening van an-
ti-tuberculosevaccin van Calmette voor
gekomen, hierin gelegen zijn, dat er in
derdaad, zooals reeds verondersteld werd,
een verwisseling van culturen heeft plaats
gehad.
Door een lout zou de oorspronkelijke
culture zijn afgestorven en door den-
gene, die de fout begaan heeft, heimelijk
vervangen zijn door een andere culture,
met het bekende noodlottige gevolg.
Van officiëele Duitsche zijde is intus-
schen nog geen bevestiging van dit be
richt ontvangen.
Een correspondent van het Nederl. Cor
respondentiebureau te 's-Gravenhage
meldt, dat de Nederlandsche re
geering in afwachting van den uitslag
van het onderzoek naar de oorzaak van
de sterfgevallen onder zuigelingen te Lü
beck na behandeling met Calmette-vac-
cin en van nadere proeven, besloten heeft,
dat het Rijksserologisch Instituut te
Utrecht, dat tot dusver dit vaccin ver
strekte voor proeven bij kinderen uit tu-
berculeuse omgeving, de verstrekking zal
staken.
De werkloosheldspolitlelc van de
Engelsche regeering.
Tusschen de 70 en 80 leden van de En
gelsche arbeiderspartij hebben een brief
aan de regeering onderteekend, met name
gericht tot MacDonald, Thomas en Snow-
den, waarbij de regeering gesommeerd
wordt plannen te maken voor de bestrij
ding van de werkloosheid in overeen
stemming met het „Labour and the Na-
tion"-programma, waarop de arbeiders
partij de algemeene verkiezingen heeft
gewonnen. Vooral de kanselier Snowden
wordt er van beschuldigd eiken vooruit-
strevenden maatregel tegen te houden.
Onder de onderteekenaars zijn leden van
alle richtingen der partij in het Lager
huis, vakvereenigingsleiders en den ge-
heelen linker-vleugel.
De tocht van de Gral Zeppelin.
De Gral Zeppelin is van Pernambuco
te Lakehurst aangekomen.
De passagiers, die de reis hadden mee
gemaakt, verklaarden, dat zij tijdens den
storm bij kaap Hatteras in het geheel
niet bevreesd waren geweest. Het weer
was zeer ruw geweest, volgens één der
vrouwelijke passagiers zelfs slechter dan
vorig jaar in het Rhóne-dal. Een ander
passagier vond, dat het luchtschip zich
tijdens den storm als een bokkend paard
gedroeg. Alle passagiers hadden 's nachts
tijdens den storm in den salon het einde
van het slechte weer afgewacht.
Dr Eckener heeft over den laatste tocht
gezegd, dat het weer voor het grootste
deel normaal is geweest. Boven de Ber
muda-eilanden kwam echter hevige te
genwind opzetten, die korten tijd tot een
storm aanwakkerde. Dr Eckener zei de van
meening te zijn, dat de Zeppelin daar
volkomen tegen bestand is.
Hij zeide verder, dat hij nog geen be
paald plan had nopens een geregelden
luchtschipdienst tusschen Europa en Bra
zilië. Hij achtte het raadzaam het lucht
schip slechts tot Pernambuco te laten
gaan en verder vliegtuigen te gebruiken.
De voorwaarden voor het organiseeren
van een luchtschipdienst voor passagiers
en post van Zuid-Amerika naar New-
York zijn ideaal. Hij zou bij de Ameri-
kaansche luchtschipmaatschappij op zulk
een dienst aandringen.
Hoewel er niets is medegedeeld, wordt
beweerd, dat de Graf Zeppelin tijdens
den storm beschadigd zou zijn.
De Associated Press meldt uit Lake
hurst: Het luchtschip is klaarblijkelijk
tijdens den storm eenigszins beschadigd.
Er is hierover echter geen medeöeeling
gedaan. Kort nadat het luchtschip in de
loods was ondergebracht, zijn arbeiders
in het achterste bakboordmotorschuit je
geklommen, waar zij iets repareerden.
De matrozen zeiden, dat zij gezien
hadden, dat twee verbindingsstukken
van het schuitje gebroken waren. Een
bevestiging van deze mededeeling is niet
ontvangen.
Aanleg van nieuwe Fransche
spoorwegen.
De Fransche regeering heeft aan den
economischen raad een omvangrijk pro
gramma voor den bouw van nieuwe spoor
wegen voorgelegd, volgens hetwelk niet
minder dan 3800 KM. nieuwe spoorlijnen
zullen worden aangelegd.
De kosten worden op ruim 9 milliard
francs geraamd.
De raad heeft, na bestudeering van de
plannen, den aanleg van ongeveer de
helft dezer spoorlijnen urgent geoordeeld
en het programma goedgekeurd.
Verschillende der nieuw aan te leggen
lijnen hebben ook strategisch belang.
Deze lijnen komen in het gebied van
de Fransch-Italiaansche grens.
Sneltrein ontspoord in Frankrijk.
De sneltrein Parijs-MarseilLe-Nic© is Za
terdagavond op ongeveer 400 Meter af
stand van het station JVIomtere.au ont
spoord, waarbij zeven personen werden
gedood en 30 gewond, van wie acht zeer
■ernstig. D© machinist enj de stoker werden
van de machine .geslingerd, doch bleven
ongedeerd, de locomotief en. de 'tender
reden nog ongeveer honderd meter door
en kantelden toen om evenals de bagage
wagen, terwijl de vier volgende wagens
ontspoorden.
Door de duisternis ontstond een groote
verwarring en duurde het geruimen tijd,
alvorens met h©t reddingswerk kon wor
den begonnen. Vele passagiers Jconden
slechts met de .grootste moeite uit hun
netelig© positie bevrijd worden en zelfs
moest het dak /an ©en der wagons geheel
opengebroken worden om de slachtoffers
te bereiken. Een reizigster zat gedurende
drie uur tusschen de ineengeschoven ban
ken "bekneld naast de lijfcen van haar
ouders en twee broers. Toen met auto
gene apparaten de stalen wanden van
den wagon waren opengesneden, kon zij
pas bevrijd worden.
Algemeen wekte het verwondering, dat
het aantal dooden en gewonden nog be
trekkelijk gering is, zoo groot was de aan
gerichte verwoesting.
Op fle plaats, waar het ongeluk is ge
beurd, bevindt zich een. scherpe bocht,
die als zeer gevaarlijk werd beschouwd,
in verband waarmede verbeteringen wa
ren aangebracht. "Gedurende de herstel
werkzaamheden moesten de treinen lang
zaam rijden, doch sgdert 16 April j.l.
hadden d e machinisten verlof weder met
een ^snelheid van 90 K.M. te rijldem. Daar
de sneltrein slechts een snelheid van 70
K.M. per uur had, kan het ongeluk'dus
met door onvoorzichtigheid geschied zijn.
Het eerste voorloopig officieel© onder
zoek heeft de verdenking opgewekt, dat
het ongeluk aan opzet te wijten is.
Machinist en stoker verklaarden beiden,
dat alle signalen veilig stonden en dat
zij niets verdachts hebben bemerkt. Op
merkelijk is het, dat zich op korten af
stand drie lorries "bevonden, waarvan
twee nog op dezelfde plek stonden, zoo
dat de eene lorrie wel opzettelijk op
de rails moet zijn geplaatst. De inge
nieurs verwachten morgen definitief de
oorzaak te kunnen vaststellen. Aanvanke
lijk werd gedacht aan een samenzwering
tegen Tardieu, doch voordat de aanslag
plaats had, was reeds door de bladen
gemeld, dat de premier reeds eerder was
gearriveerd. (Telegr.)
Korte Berichten.
Uit Chicago wordt gemeld, dat ter
berechting voor de groote juryrechtbank
aldaar zijn gedaagd tien vooraanstaande
politieke personen, waarvan vijf deel uit
maken van den gezondheidsraad. De tien
gedaagden worden beschuldigd van frau
de, waarbij zij zich ten koste van de
stad in gezamenlijk overleg zouden heb
ben verrijkt.
In de nabijheid van Santa Monica
in Californië is het pleiziervaartuig „Ame-
co" door tot nu toe onbekende oorzaak
gezonken. Negen en twintig passagiers
zijn om bet leven gekomen., terwijl dertig
passagiers gered konden worden.
De Amerikaansche senaat heeft het
wetsontwerp aangenomen, waarbij voor
het nieuwe vlootbouwprogramma 308 mil-
lioen dollar wordt toegestaan.
Uit New-Orleans wordt gemeld, dat
door overstroomingen van de Mississip
pi in den staat Louisiana, vijftienduizend
personen dakloos zijn geworden. Door
het Amerikaansche Roode Kruis is een
hulpactie ingezet.
Binnenland.
Scholieren in Limburg door eon, vallend
rotsblok getroffen.
Vergadering van den .Vrijheidsbond.
Buitenland.
Dei toestand in Britsch-Indië,
Scheepsramp in het Kanaal
Kabinetscrisis in .Zweden,.
Spoorwegongeluk in Frankrijk.
De Engelsche regeering en de werkloos
heid.
SS
Prinses Juliana.
Prinses Julians, heeft het ösre-lidaia&t*
schap aanvaard van de Kon. Nederl.
Vereen, voor de luchtvaart.
Lib. leden van Gemeentebesturen.
Zaterdag hield de Vereen, van, liberale
gemeenteraadsleden te Scheveningen een
vergadering.
Uit het jaarverslag van den secretaris-
penningmeester, dhr W. J. Bastiaan,
bleek, dat de vorming van provinciale af
deelingen steeds voortgang heeft en, dat
men in steeds toenemende mate gebruik
maakt van de gelegenheid om voorlichting
te ontvangen inzake gemeentepolitiek.
De behandeling van het ontwerp tot
wijziging van de Gemeentewet maakte
vervolgens een onderwerp van discussie
uit. Het rapport der commissie van voor
bereiding was nog tijdig aan de regee
ring en de Staten-Generaal aangeboden.
Besloten werd verder tot de instelling
van eenige commissies ad hoe. Het be
stuur werd uiitgenoodigd in verband met
de gemeenteraadsverkiezingen in 1931 een
herzien en uitgebreid gemeenteprogram
te ontwerpen.
Een massa-ontslag.
D© directie der N.V. Gebrs. van Thiel's
Draadnagel-, Klinknagel- en Moerbouten-
fabrieken te Helmond en de diverse bon
den hebben Vrijdagmiddag met mr Aal-
berse als Rijksbemiddelaar een conferen
tie gehouden. Uit de besprekingen bleek,
dat hier feitelijk geen sprake van een
conflict is, maar dat het voor de fabrieken
een onmogelijkheid was, aldus de werk
gever, om verder te werken wegens de
malaise en de dumping van. het buiten
land. Na heen- en weerbespreking stel
de mr Aalberse voor, dat de directie van
de N.V. "Gebrs. van "Thiel zich mét de
bonden naar den minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid zou begeven.
Deze conferentie met den minister had
denzelfden middag om 3 uur plaats. Z.
Exc. beloofde de zaak zoo spoedig mo
gelijk te onderzoeken, "doch kon inzake
hulpmaatregelen nog geen verdere toezeg
gingen doen. De fabriek is Zaterdag ge
sloten. Ongeveer 250 personen zijn werk
loos geworden. Op zijn ongunstigst zal do
stopzetting tot 1 Januari duren.
Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond".
De algemeene vergadering van de Li
berale Staatspartij is Zaterdag geopend
met een rede van Mr D. Fock, waarin hij
wees op het onbevredigende van den
politieken toestand, aandrong op samen
werking van alle vrijzinnigen, de aan
dacht vestigde op de groote beteekenis
van de Indische politiek en de onverant
woordelijke houding door de S.D.A.P.
hiertegen over ingenomen, om te eindi
gen met een krachtige opwekking tot
eensgezindheid onder de vrijzinnigen.
Op voorstel van Mr Boon werd de
volgende motis onder algemeene instem
ming IffiRgea-ïsasa;
i
