No. 192
Zaterdag 17 Mei 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Bank voor Zeeland N.V.
Hendrikse SI Co's Bank N.V. Does
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
37.7.
4 7.
47.7.
HET ADRES
A. WIL KING
VREDE DOOR RECHT.
1 maand opzegging
3 maanden opzegging
6 maanden opzegging
12 maanden opzegging
REKENING-COIIRANT 2'/, 7„.
Buitenland.
Binnenland
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau Voor Oplaag-contróle
DSt nummer bestaat uit 3 bladen.
Depositorente
tegen voos'deelige koersen
bij
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorstetraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 1L
Postrekening No. M455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUXJ, L. Burg. TeL Na 350.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentien:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 et
BIJ Abonnement belangrijke korting.
Het mag als een verblijdend verschijn
sel worden aangemerkt, dat er de laat
ste jaren een ernstig streven is om het
„vrede door recht" meer tot toepassing
te brengen.
We zien dat niet alleen op internatio
naal gebied, in het leven der volken,
waar getracht wordt het wapengeweld
door internationale rechtspraak te ver
vangen, maar ook in het maatschap
pelijk leven.
Langen tijd heeft daar de leuze ge
golden: vrede door overmacht, door ge
weld. Het liberalisme eerde het recht
van den sterkste. Wie de kracht had,
had ook het recht op de macht.
Het gevolg is geweest, dat de maat
schappelijke tegenstellingen steeds groo-
ter werden. De bezitters van geld en
machines heerschten over de niet-bezit-
ters, voor wie, afhankelijk als ze wa
ren, niets anders overbleef dan voor de
overmacht te buigen.
Daartegen is toen het Socialisme in
verzet gekomen. Het nam het op voor
het zwakke en dat was het mooie van
deze beweging.
Maar het leelijke was, dat het zich
toch feitelijk op hetzelfde standpunt plaat
ste als het liberalisme.
De klassenstrijd werd gepredikt. Het
parool werd, zooals het dat ook is op
ander gebied, niet de wapens neer, maar
de wapens hier.
Tegenover de macht van het kapitaal
werd een andere macht geplaatst. Men
zocht door de op zichzelf zwakke ar
beiders te organiseeren, een macht te
vormen, die het kapitalisme zou kun
nen verpletteren.
En w.ee dan de overwonnenen!
De rollen zouden worden omgekeerd.
Wat nu onder lag, zou dan boven
komen. Wie nu verdrukt werden, zouden
dan de heerschers zijn.
Tegen beiderlei in den grond re
volutionair streven, waarbij niet het recht,
maar de macht op den voorgrond werd
geplaatst, heeft het Christendom stelling
genomen.
Het heeft óók gezien de tranen der
verdrukten, en het heeft ook, niet min
der dan het Socialisme, getoornd tegen
de goddelooze en menschonteerende toe
standen op sociaal gebied.
De schitterende rede, waarmede Dr A.
Kuyper het eerste Christelijk Sociaal Con
gres opende, was een scherp en fel pro
test tegen de toenmalige maatschappe
lijke wanverhoudingen en ook door an
deren is de critiek niet gespaard.
Maar men volgde niet het socialisti
sche voorbeeld om macht te plaatsen
tegenover macht.
De strijd van Christelijke zijde tegen
de sociale misstanden gevoerd stond hoo-
ger, was mooier.
„Vrede door recht", dkt was en is
het ideaal van allen die in de Christe
lijk sociale actie leiding gaven. Het
ideaal van organisaties als „Patrimo
nium" en de Christelijke vakbeweging,
het ideaal ook van mannen als Kuy
per en Talma en Aalberse en zoovele
anderen.
Hun strijd was moeilijk.
Maar hun arbeid en moeite is niet
tevergeefsch geweest. Er is toch ook wel
een en ander bereikt.
Wanneer we dit zeggen, dan denken
wij o.a. aan de Arbeidsgeschil-
1 en wet, een wet, die bedoelt den so
cialen vrede te bevorderen en omtrent
welker werking juist dezer dagen be
langrijke bijzonderheden werden gepubli
ceerd.
Van verschillende kanten werd inder
tijd dit wetsontwerp bestreden, o.a. ook
van socialistische zijde.
Hoe kan het ook anders? Hun ideaal
is niet vrede door recht, maar over
winning na strijd.
Maar aan den invloed van de Chris
telijk sociale beweging hebben zij zich
niet kunnen onttrekken en zoo zijn ze
tenslotte met het ontwerp meegegaan.
De ervaring met dezen door de vre-
desgedachte beheerschten maatregel, kan
niet anders* dan gunstig worden genoemd.
Blijkens de tot nu toe gepubliceerde
verslagen, heeft het optreden der Rijks-
bemiddelaars in een niet onbelangrijk
O
Voor gelden op vasten termijn
geplaatst Va °/o lager rente.
aantal gevallen geleid tot bijlegging van
het geschil of tot bekorting van den
duur een er staking of uitsluiting.
Soms was de tusschenkomst van den
Rijksbemiddelaar voldoende om partijen
tot elkaar te brengen, in andere gevallen
leidde die tusschenkomst tot heropening
van de rechtstreeksche onderhandelingen
van partijen.
Het doel: te komen tot een vreed
zame oplossing van arbeidsgeschillen,
werd in vele gevallen bereikt.
Van hoeveel beteekenis dat is, zoo
wel voor patroons als arbeiders en voor
heel het maatschappelijk leven, behoeft
geen betoog.
Want dat is het ^noodlottige, ook van
sociale oorlogen, dat de verliezen me
nigmaal grooter zijn dan de winsten,
en dat ook vele buitenstaanders vallen
als slachtoffers in zulk een strijd.
De Arbeidsgeschillenwet heeft naar
het eenparig oordeel van alle tot oor-
deelen bevoegden gunstig gewerkt.
Die wet dat mag hier nog wel
even herinnerd is een van de vele
vruchten van het Christelijk bewind van
de veel gesmade rechtsche samenwer
king.
Door die wet is het ideaal: „vrede
door recht" ook in het maatschappelijk
leven, dichter in ons bereik gekomen.
IndiS's verzet tegen Engeland.
Een der leidende vrouwen onder de
aanhangers van Gandhi, mej. Chattop-
dhaya is Vrijdagochtend, tegelijk xnet 100
vrijwilligers gearresteerd.
Zij bevond zich op weg vani Ratnagiri
naar Shirodna voor de zoutwinning en
werd op het oogenblik, dat zij zich aan
boord van een kustvaartuig wilde be
geven, gearresteerd
Ta Bombay werden een aantal perso
nen, die vlugschriften verspreidden, door
de politie aangehouden
De politie heeft de dichteres Naidoe
met haar vrijwilligers uit de verboden
zónes van de stad Dharasana verwijderd.
Volgens de laatste berichten is de toe
stand aan de grens aanmerkelijk verbe
terd. Te Pesjawar is alles kalm.
De autoriteiten nemen thans maatrege
len tegen eenige dorpen aan de .grens
van bet Mohmandgebied.
Het bestuur van het Pan-Indisch con
gres heeft een serie resoluties aangeno
men, om de campagne van burgerlijke
ongehoorzaamheid te versterken door den
boycot van buitenlandsche stoffen, Brit
schei bankinstellingen en maritieme orga
nisaties en soortgelijke instellingen en
door de beweging van de overtreding der
zoutwetten uit te breiden.
In liberale kringen wordt beweerd, dat
de regeering binnenkort stappen zal doen
om met Gandhi in onderhandeling te
treden.
De tragische zuigelingensterfte te Lnbech.
Nog een negende zuigeling is het slacht
offer geworden van de behandeling met
het voorbehoedende anti-tuberculose-mid-
del van Calmette te Lübeck.
Verder zijn er nog 3 zuigelingen ziek
'geworden, zoodat er 'thans in het geheel
20 zuigelingen ziek zijn, die alle in le
vensgevaar verkeeren.
Volgens een mededeeling van het Lü-
beckscho Gezondheidsbureau zijn er thans
reeds 11 sterfgevallen onder de met het
Galmetteprocédé behandelde zuigelingen.
Enorme brand te Bergen.
In de Noorsche stad Bergen heeft een
hevige brand gewoed.
De brand brak gistermiddag te half
3 uit in een aan de haven staand pak
huis, sloeg over op eenige in de nabij
heid liggende kolen-opslagplaatsen en
breidde zich met groote snelheid uit langs
de uit hout opgetrokken gebouwencom
plexen. Enkele stadsdeelen zijn in vlam
men opgegaan.
De groote brand heeft meer dan 50
huizen, hoofdzakelijk kleine gebouwen,
in asch gelegd.
De schade wordt op 4 millioen kronen
geschat.
Godsdienstvervolging in Rusland.
Onlangs hebben de werkende leden
van den bond van godloochenaars in
Rusland het vijfjarig bestaan hunner or
ganisatie gevierd.
Het tijdschrift van den bond: „De God
loochenaar aan de werkbank" publiceer
de in haar jubileum-nummer o.a. ook
verschillende gelukwenschen en dankbe
tuigingen namens de regeering.
De commissaris van volksontwikkeling,
Bubnoff. zond een telegram, waarin hij,
na eerst de jubileerende vereeniging zijne
gelukwenschen te hebben aangeboden,
aan den bond van godloochenaars mede
deeling doet, „dat hij aan alle hoofden
van scholen en inrichtingen van onder
wijs een vingerwijzing gegeven heeft, om
in het voetspoor van de godloochenaars
te treden, hun alle mogelijke medewer
king te verleenen, en den bond van
godloochenaars op alle mogelijke wijzen
te ondersteunen".
Dat de sovjet-regeering, die geen God
erkent, den godloochenaarsbond steeds
onder haar bescherming nam, is alge
meen bekend, maar na de zoo kort ge
leden door het bolschewistisch opper
hoofd, Stalin, afgelegde verklaring, dat
„de bond van godloochenaars een par
ticuliere organisatie is, die niet officieel
erkend wordt, zoodat de regeering geen
enkele verantwoording op zich kan ne
men voor het optreden van den bond
in hun strijd tegen den godsdienst", is
Bubnoffs uitlating en bevestiging van
het algemeen bekende, tegen het démenti
van Stalin in, al heel merkwaardig.
Korte Berichten.
In een telegram uit Caïro aan de
„Daily Telegraph" wórdt gemeld, dat in
het dorp Talhiek in de nabijheid van
de pyramiden van Gizeh 35 personen
tengevolge van builenpest overleden zijn.
De regeering heeft maatregelen geno
men, om uitbreiding van de ziekte te
voorkomen.
Het overstroomingsgevaar in Zuid-
Beieren is thans voorbij. Het water valt
de laatste uren voortdurend.
Een speciale trein met Amerikaan-
sche moeders en oorlogsweduwen is te
Parijs aangekomen, met het oog op een
massapelgrimstocht naar de voormalige
slagvelden.
Drukkerij „Edecea".
Drukkerjj „Edecea" te Hoorn, de druk
kerij der Christelijke Vakbeweging, be
stond gisteren tien jaar. Tegelijk met
deze herdenking gaat zij een nieuwe pe
riode in door het betrekken van een
geheel nieuwe, speciaal voor dit doel
gebouwde drukkerij.
Beide feiten, het 10-jarig bestaan en
de ingebruikneming van het nieuwe ge
bouw zijn feestelijk gevierd.
Burgemeester*.
De burgemeester der gemeente Hoog-
voor Manufacturen.
Dames- en Klnderconfectle
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen Is
GOES HULST
land, de heer H. Ch. baron van Tuyl
van Serooskerken, heeft tegen 1 Aug.
ontslag gevraagd.
Vernietiging van groenten.
V Het Tweede Kamerlid Duys heeft den
minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw gevraagd:
1. Is het den minister bekend, daf;,
terwijl duizenden in ons land nog groote
behoefte hebben aan behoorlijk voedsel,
doch, 4oor economische omstandigheden,
waarin zij verkeeren, niet in staat zijn,
dit voor zich en hun kinderen aan te
schaffen, op verschillende plaatsen in ons
land groote hoeveelheden waardevolle
groenten als: spinazie, sla, enz. als vee
voeder worden gebruikt, ja zelfs in sloo-
ten, op vuilnisbelten en dergelijke niet
daarvoor bestemde plaatsen worden ge
worpen?
2. Is de minister niet van oordeel, dat
deze, met alle redelijkheid in strijd zijn
de, handelingen, de gevolgen zijn van
een productie-stelsel, dat gebaseerd is,
niet op de belangen der gemeenschap en
de behoeften der menscihen, maar uit
sluitend op het belang van de winst vaD
enkelen?
3. Is de minister bereid terstond in te
grijpen, ten einde te voorkomen, dat nog
langer deze vernietiging op groote schaal
van voor de menschheid kostbare pro
ducten voortgang vinde, en is hij be
reid mede te deelen, welke maatregelen
hij voorstelt te nemen, ten einde te
jvoorkomen, 'dat ook in de toekomst der
gelijke vernietiging op groote schaal van
waardevol voedsel zich niet zal herha
len?
De crisis in den landbouw.
Op een vraag van het Tweede Ka
merlid Braat:
Is de regeering bereid mede te dee
len, of het haar voornemen is om wets
voorstellen aan de Kamer voor te leg
gen, welke nog vóór het a.s, zomer
reces der Kamer behandeld kunnen wor
den, welker inhoud zal zijn: steun of
bescherming, in welken vorm ook, aan
de landbouwers, ter opheffing of vermin
dering van de thans bestaande landbouw-
crises?
heeft de minister van binnenlandsche
zaken en landbouw geantwoord:
Voor zooveel in ae vraag uitdrukking
wordt gegeven aan de gedachte, dat, in
dien, in verband met den crisistoestand,
de wettelijke weg zou moeten worden
gevolgd, deze zoo spoedig mogelijk dient
te worden ingeslagen, is de regeering
met den steller van de vraag van gelgke
meening.
Of tol mogelijke maatregelen, met be
trekking tot de crisis, voorzieningen bij
de wet zullen behooren, kan op dit
oogenblik nog niet worden vastgesteld.
De uitvoer van eieren.
Het Ned. Weekblad van Kruideniers
meldt, dat de algemeene maatregel van
bestuur, regelende den uitvoer van eie
ren, thans m zeer vergevorderden staat
van voorbereiding is.
Het ligt in de bedoeling der regeering
andermaal met de organisaties ter zake
overleg te plegen. Het blad kan reeds
mededeelen, dat er geen afzonderlijke
controle-bureaux in het leven zullen wor
den geroepen voor den handel en de
corporaties.
Er komt een gemeenschappelijk con
trole-bureau in welken besturen alle groe
pen vertegenwoordigd zullen worden.
TWEEDE KAMER.
Verdeeling radio-zendtijd.
In dei vergadering van gisteren vroeg
dei heer .Boon, Lib., verlof voor het
Binnenland.
Schoolraad vergadering te Middelburg.
Rede Mr J. A. de Wilde.
De Tweede Kamer over de herziening
der Gemeentewei
Buitenland.
Onze economische voorlichting in het
buitenland.
Godsdienstvervolging in Rusland.
De actie in Britsch-Indië.
Groote brand te Bergen.
houden van een interpellatie over den
radio-zendtijd.
Hierover zal a.s. Dinsdag worden be
slist. I
Herziening Gemeentewat.
Vervolgens wordt de beraadslaging over
de wijziging van de Gemeentewet hervat.
De heer Vos, Lib., verdedigt zijn thans
gewijzigd amendement inzake den dubbe
len raad. De commissie moet op dezelfde
wijze als de raad worden gekozen.
De heer Ketelaar, V.-D., bestrijdt dit
amendement om het principe en om de
kosten.
De heer van Vu uren, R.-K., is vóór
handhaving van den dubbelen raad.
De heer Schokking, G.-H., heeft
thans geen bezwaren meer; de dubbele
raad is in het belang van da kleinere
gemeenten,.
Minister R u y s de Beerenbrouok
weet niet, of de zaak nu in orde is,
als het gewijzigde amendement wordt aan
genomen.. Spr. laat da beslissing aan de
Kamer. 1 j j
Op voorstel van den Voorzitter
wordt dit punt tot Dinsdag aangehouden.
Bij art. 134 verdedigt de heer V o s,
Lib., 'een amendement volgens hetwelk
da Kroon binnen een jaar moet beslissen
inzake een anexatie.
De heer Van Vu uren ziet hierin
geen voordeel.
Do Minister ontraadt het amende
ment. 1 I I' I
Na repliek van de» heer Vos eni du
pliek van den minister wordt het amende
ment verworpen met 53—7 stemmen.
Een vrij breed debat ontspint zich bij
Artikel 135: „Aan hem, (den1 Raad), be
hoort het maken van de verordeningen,
die in het belang der openbare orde,
zedelijkheid en gezondheid worden ver-
eisc'ht en van andere betreffende de huis
houding van de gemeenten".
Voorgesteld is, dit artikel te lezen
„Hij (de Raad) maakt de verordeningen
die hij in het belang der gemeente noodig
oordeelt."
De heer Rutgers van Rozenburg
bestrijdt de voorgestelde wijziging, die bet
toetsingsrecht van den rechter doet ver
vallen en het vernietigingsrecht der Kroon
beperkt 1 i I
De macht van dón' raad is z.i'. te sterk
uitgebreid, waarom hij wijziging onge-
wensclit acht.
De beer Knottenbelt, Lib., i'seven
eens tegen deze wijziging en vraagt zich
af, wat de regeering ertoe heeft gebracht
haar voor te stellen. i
De heer Kortenborst, R.K. is het
eens met den heer Knottenbelt, dat het
tweede lid van art. 144 der Grondwet
wel degelijk de verordenende bevoegdheid
van den Raad beperkt tot de huishouding
der gemeente, het is als het ware een
vondst van de regeering geweest, dat zij
zich op het eerste lid van art. 144
kon beroepen óm deze wijziging te ver
dedigen.
Spr. meent, dat de regeering goed zal
doen deze wijziging terug te nemen, want
zij is in strijd met de grondbeginselen,
van o»s staatsrecht.
De heer Smeenk, A.R., stelt voorop,
dat bij elke wijziging moet worden ge
vraagd of er, gezien de practijk, urgentie
is voor die wijziging. Onder de tegen
woordige redsctw v»,n het artikel heeft de
