No. 190 Donderdag 15 Mei 1930 44e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Go's Bank N.V. Goes Staten-Generaal. COUPONS EN LOSSINGEN Buitenland. Belangrijkste Nieuws. HA WATERLAHOER A DE STOPPELAAK Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle ALLE per 1 Mei vervallende worden verzilverd door Vóór het Diner of 0Ê vóór de 1Ü3 f O Lunch: D L. O Directeur-Hoofdradacteur; R. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes, Tel: Redactie en Administratie No. 11. Poetrekening No. 4445S, Bijkantoor te Middelburg. Firma P. P. DHUU, L. Borg. Tel Na 259. ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementspr^sj Per 3 maanden, franco per poet, J3,— Lone nummers iiciiiii Prijs der AdrertentiBn: 1i regels i i.20. elke regel meer 30 el Bij abonnement belangrijke korting. Zondagsrust Prof. Anema heeft in de Eerste Ka mer bij de behandeling van de Indische begrooting een warm pleidooi gehouden voor meer Zondagsrust in de cultures. Het betreft hier een godsdienstig maar toch ook een maatschappelijk belang. Een zaak van groot belang voor de koelies, maar niet minder voor de assistenten, die zich thans veelal met twee vrije dagen per maand tevreden moeten stel len. Men zou dan ook mogen veronderstel len, dat het betoog van Prof. Anema van de zijde der S.D.A.P. die immers in de eerste plaats de arbeidersbelangen wil bevorderen gesteund zou worden. Het tegendeel is echter het geval. In „Het Volk" kon men de volgende opmerkingen lezen: „De heer Anema hield een pleidooi voor meer Zondagsrust en leverde daar mee weer eens het bewijs van het vol slagen gemis aan begrip der Inlandsche wereld dat hier te lande ook bij ontwik kelde lieden nog heerscht. Het rhythme van een periodieken rustdag immers is den Inlander onbekend en hij verlangt er niet naar." Dat is alles. Met het feit, dat de Overheid toch ook een taak heeft ten opzichte van den inlander, wordt geen rekening ge houden en evenmin hiermee dat de as sistenten thans gedwongen zijn het voor de inlanders voorgeschreven rythme waarmee alleen met de belangen van het kapitaal rekening is gehouden, te volgen. Men ziet hier weer hoe het bloed toch altijd kruipt waar het niet gaan kan en dat de bestrijding van de Chr. beginselen bij de S.D'.A.P. toch altijd num mer één is. EERSTE KAMER. De begrooting van Suriname. De Eierste Kamer heeft gisteren de Surinaamsche begrooting behandeld. De heer Fock, V.B., meent, dat het eenige moeite kost, met opgewektheid over Suriname te spreken. De toestand is ongunstig, wordt steeds ongunstiger en de subsidies van Nederland worden steeds hooger. Spr. herinnert £an de tragische geschiedenis der bacove-cultuur, waarop men alle hoop had gebouwd, wel ke veel beloofde, doch door een vernie tigende ziekte is verwoest. Toen met een nieuwe soort proeven zouden worden ge nomen, eischte de regeering voor haar subsidie de garantie, dat het gewas niet ziek zou worden, hetgeen natuurlijk on mogelijk te garandeeren was. De bacove cultuur is verloopen en sindsdien is niets gedaan tot opheffing van den landbouw. De toestand, zooals die nu is, deugt niet; een begrooting, waarvan de sluit post een bijdrage is van Nederland, is natuurlijk niet in orde. Volgens spr. moet men uitzien naar een middel om den landbouw op te heffen, want als er één gewest is, dat een landbouwgewest is, dan is het Suriname. Spreker kan zich voorstellen, dat men eenigszins huiverig is, om geld in Suri name te steken; dat is voor de regeering inderdaad een moeilijk punt. Maar men kan toch maar niet blijven administree- ren zonder iets te doen? Het staat vast, dat de vruchtencultuur in Suriname goed kan aarden, doch onder meer het transport levert moeilijkheden op. Het ligt niet op den weg der regeering meent spr.om een inkoopcentrale welke noodig is, in te stellen. Doch als een groep Nederlanders nu een in koopcentrale stichtte en kon rekenen op steun van het departement, dan zou er voor de sinaasappelcultuur een toekomst kunnen zijn. Wat de mechanisatie van het groot- landbouwbedrijf betreft, zal de regeering geen proeven nemen; ook dit hangt dus in de lucht. Toch is de mechanisatie noodzakelijk, want voor Europeesche landbouwers is het 'klimaat geheel ongei- schikt om er te werken. De heer de Jong, R.K., wijst er op, dat Suriname jaarlijks een groot bedrag uit de schatkist vraagt, terwijl Curasao door handel en industrie is opgekomen, Suriname zoekt haar welvaart in den landbouw; het land heeft gedurende 12 jaar een totaal tekort van 27 millioen opgeleverd. Er zijn er dan ook, die zeg gen, dat wij' Suriname 'los moeten l'atan; anderen zeggen, dat onze eer dat niet zou gedoogen. Het gaat in elk geval om het behoud van Suriname en spr. zou daarom een plan, dat een oplossing zou kunnen brengen, gaarne aanvaarden, ook als het eenige millioenen zou kosten. Spr: bepleit voorts uitvoerig gelijkstel ling van openbaar en bijzonder onderwijs. De Minister van Koloniën, de heer De Graaff, betoogt, dat het aan goede voornemens bij de regeering en aan den wil om ze uit te voeren niet ont broken heeft, doch dat alles, wat men deed, teleurstelling opleverde, al zijn er lichtpunten ten opzichte van koffie-cul- tuur, bauxiet-exploitatie en bosch-exploi- tatie. Wanneer er eenige vooruitzichten jromen, die aannemelijk zijn, dan zal bet aan steun der regearing niet ontbre ken. De sinaasappelcultuur biedt schijn baar groote voordeelen, vooral omdat de oogst plaats vindt in een tijd, waarin de sinaasappelen in andere landen schaars zijn. Wat de mechaniseering in den land bouw betreft, daarvoor heeft spr. zich indertijd zeer .geïnteresseerd. Spr. hoopt,, dat het mogelijk zal zijn, ook met regee- ringssteun hierin resultaten te bereiken. Met betrekking tot de gelijkstelling van het onderwijs zegt spr., dat het de vaste wil van de regeering is tot volle gelijk stelling te koinen. Doch de toestand zal nimmer geheel gelijk kunnen worden aan die in Nederland, tengevolge van. al lerlei détails. Overleg met den gouverneur aangaande enkele punten is nog gaande. De fcegrooting wordt zonder hoofdelijke stemming aangenomen. De vergadering wordt daarna tot nadere bijeenroeping verdaagd. TWEEDE KAMER. Wijziging van de Gemeentewei. In de vergadering van gisteren werd de behandeling van de wijziging der ge meentewet voortgezet. De heer Vliegen, S.D.A.P., maakt eenige opmerkingen over cumulatie van wethoudorspensioenen met andere inkom sten. Hij wenscht een aJgemeene regeling. Minister Ruys zegt, dat dit punt onder de oogen kan worden gezien bij een meer algemeene herziening der Ge meentewet. Vrouwelijke Secretarissen. Mej. Westerman, Lib., verdedigt een amendement om de vrouw wel be noembaar te verklaren voor het ambt van gemeente-secretaris. Mej. Katz, C.H., steunt dit amende ment, en meent, dat hiertegen nog min der bezwaren kunnen zijn dan tegen de benoembaarverklaring van de vrouw tot burgemeester. De heer De Wilde, A.R., meent, dat de vraag van de benoembaarheid der vrouw reeds is uitgevochten bij de kwes tie der benoembaarheid tot burgemeester. Spr.'s bezwaren tegen de benoembaar heid tot secretaris zijn dan ook van an deren aard dan die tegen de benoembaar heid tot burgemeester, welke het ambt golden. Spr.'s bezwaar is, dat men van schrede tot schrede voortgaat met het wegnemen van het onderscheid tusschen man en vrouw. Het christendom heeft de positie der vrouw zeer verhoogd, maar door dit weg nemen van het onderscheid wordt die positie verlaagd, want door hoe langer hoe meer op het publiek terrein op te treden, leeft de vrouw in strijd met de grondbeginselen van het christendom. Spr. zal tegen het amendement-Wes- terman stemmen, ook omdat daarin niet geregeld is da kwestie van het huwelijk tusschen burgemeester en secretaris. Mevr. Bakker Nort, V.D., wijst er op, dat er in een bepaalde gemeente misschien geen man is, die de, functie van secretaris kan vervullen, terwijl er wel een vrouw, die geschikt is, kan wor den gevonden. Minister Ruys geeft toe, dat de hoofdstrijd reeds de vorige week is ge streden.. Spr. heeft geen wijziging in gediend omdat het niet op den weg der regeering ligt, de tegenstelling van mee ningen te verdoezelen. Bij spr. bestaan geen principieele bezwaren tegen de be noembaarheid der vrouw. Spr. heeft al leen practische bezwaren, al zijn die ten opzichte van den secretaris minder dan ten opzichte van den burgemeester. De heer Heemskerk, 'A.R., bestrijdt de stelling van de feministen, dat man en vrouw gelijk moeten zijn in rechten. In werkelijkheid zijn zij niet gelijk en er is dus geen basis om ze theoretisch wel gelijk te stellen. Alleen die betrek kingen moeten haar worden opgedragen, waarvoor de vrouw een speciale roeping heeft. De heer Snoecfc Henkemans, G.H., zal vóór dit amendement stem men. Tegen vervulling van het burge meesterschap door de' vrouw bestaan practische bezwaren, tegen dit amende ment niet. De heer Boon, Lib., sluit zich daar bij aan. De heer S c h o k k i n g, G. H., ontkent niet, dat er onderscheid is tusschen de positie van den burgemeester en die van secretaris. De bezwaren blijven voor spr. echter bestaan. De heer v. Dis, S. G., bestrijdt het amendement. De heer Lingbeek, H. G., meent, dat men hier met het voorstel ^kan mee gaan, omdat het voor vele vrouwen zeer moeilijk is in het huwelijksbootje te stap pen. Het amendement wordt aangeno men met 51 tegen 29 stemmen. De heer B e u m e r, A. R., wenscht art. 46 aan te vullen in dien zin, dat de bur gemeester en de secretaris niet met al kaar gehuwd mogen zijn. De Minister is den heer Beumer dankbaar voor dit amendement. Spreker neemt het over. Samenwerking van Gemeenten. Bij art. 49 licht de heer v. Hellen- berg Hubar, R. K., een amendement toe, strekkende om den privaatrechtelij ken vorm van samenwerking tusschen ge meenten niet zoo op den achtergrond te stellen als het ontwerp doet. De heer V o s, Lib., juicht dit amende ment toe. De regeering gaat in tegen de praktijk, 'die hier twintig jaar heeft be staan. Allerlei regelingen zijn in den pri- vaatrechtelij'ken vorm tot stand gekomen. De praktijk heeft aangetoond, dat deze re gelingen zeer goed aan >de behoefte kun nen voldoen. De heer Ketelaar, V.D., voelt weinig voor het am.-v. Hellenberg Hubar, omdat het te groote voorkeur uitspreekt voor de naamlooze vennootschap. De heer v. d. W a e r d e n, S.D.A.P* kan zich met het artikel zeer goed ver eenigen. Wel moet de N.V. niet geheel verboden zijn, maar het overheidsbedrijf moet regel, de N.V". uitzondering zijn. Het onschuldig lijkende amendement keert de zaak echter juist om. De heer De Wilde, A.R., vraagt of de Vereen, van Nederl. Gemeenten onder het wetsontwerp zal vallen. Spr. voelt voor het amendement, omdat naar zijn opvatting, alle bedrijven, die niet zijp aangewezen als overheidsbedrijven, den vorm van een N.V. moeten kunnen kie zen. Hij is voor ieder amendement, dat het artikel verzwakt en zal dus voor het am.-v. Hellenberg Hubar stemmen. De heer Marchant, V.D., betoogt, dat art. 122 p een gemeenschappelijke rege ling in den vorm eener N.V. verbiedt, tenzij deze vorm daartoe in het bijzonder aangewezen wordt geacht. En dit moeten Ged. Staten uitmaken. De autonomie wordt hierdoor aangetast. De heer Heemskerk, A.R., wijst op het bezwaar, dat men van een stichting of N.V., maar vooral van een stichtingi, niet meer kan afkomen. De heer Guit, R.K., betoogt, dat het in de N.V. aan openbaarheid ontbreekt. De heer Rutgers van Rozen burg, G.H., acht het am.-v. Hellenberg Hubar een groote verbetering en in over eenstemming met art. 194 van de Ge meentewet, omdat het den bewijslast, dat de vorm der N.V. zich voor samen werking niet eigent, op Ged. Staten legt. De Minister antwoordt den heer de Wilde, dat de Ver. van Ned. Gemeenten niet onder deze regeling valt. Ook zullen eenvoudige overeenkomsten tusschen ge- meeriten niet onder de regeling vallen. Wat het amendement betreft betoogt spr., dat in het ontwerp de privaatrechte lijke overeenkomst niet op den achter grond wordt geschoven. Het ontwerp wil tusschen den publiekrechtelijken en pri vaatrechtelijken vorm de grens behoorlijk trekken. Het ontwerp-1915 ging veel ver der en verbood den N.V.-vorm voor be paalde vormen van samenwerking der gemeenten. De geschiedenis van art. 121 leert, dat de toepassing daarvan in de practijk alleen den privaatrechtelijken vorm deed opkomen. Het kan niet worden ontkend, dat de N.V. is ingericht op het maken van winst; daarom is zij alleen geschikt voor geval len waarin commercieele winst doel is. De N.V. kan geen publieke belangen be hartigen, want zij mist regeeringsbevoegd- heid. Bovendien ontbreekt publieke con trole en daardoor wordt een gezonde ontwikkeling van het openbare leven te gengegaan. Het amendement tast de struc tuur van het ontwerp aan. Die geheele opzet van de regeling komt daardoor op losse schroeven te staan. Het amendement van Hellenberg Hubar wordt verworpen met 4529 st. Het artikel wordt aangenomen z. h. s. Op art. 52 verdedigt de heer Mar chant, V.D., een amendement, strekken de om in de wet op te nemen het be ginsel, dat het college van B. en W. ook verantwoording aan den •-raad schul dig is wegens zijn handelingen als orgaan van plaatselijk zelfbestuur. De vergadering wordt te half 0 ver daagd tot Donderdag 1 uur. De beweging in Britsch-IndiS. Dei boeren van het district Bardoli heb ben besloten „swaraj" in practijk te bren gen door hun eigen rechtbanken in te stel len; zij zijn eveneens vast besloten geen grondbelasting te betalen en da regee- rings,ambtenaren te boycotten. De schoonzuster van mevrouw Naidoe zou voornemens zijn aan het eind der week een aanval te leiden op bet zout- depot van Wadala, op 11 K.M. van Bom bay. Wedgwood Bean, de minister van Indië, deelde in het Lagerhuis mede, dat ver scheidene kleine gevechten aan de Noord westelijke grens hadden plaats gehad. Uit Rangoon wordt gemeld, dat de havenarbeddersstaking aldaar een ernstig karakter heeft aangenomen. Op verscheidene plaatsen kwam het tot iernstige botsingen, waarbij de politie moest ingrijpen. De gummistok bleek nieit voldoende te zijn en de politie vroeg versterking der militaire troepen: Het aan tal stakers is inmiddels gegroeid tot 6000 en de scheepvaart ligt geheel stil. Briand en Grandi. 'Sauerwein weet in de Matin" mede te deelen, dat men zoowel in Italiaansche als in Engelsche kringen bevredigd is over het eerste onderhoud tusschen Briand en Grandi te Genève. Op dit onderhoud zullen zeker ver dere besprekingen te Parijs, Genève en Rome volgen. Briand en Grandi hebben gisteren op nieuw een onderhoud gehad. Niet alleen moeten daarbij de moei lijkheden over de vlootbeperking ter sprake zijn gekomen, doch ook moeten de beraadslagingen geloopen hebben over verschillende wenschen van meer poli- tieken aard, die Italië jegens Frankrijk koestert Hoog water. Tal van berichten jnaken melding van hoogwater op verschillende plaatsen in Duitschland. In Zuid-Beieren zijri tengevolge van de onafgebroken stortregens der laatste 'dar gen en het daardoor veroorzaakte smel ten der sneeuw de rivieren sterk gezwol len, zoodat het gevaar voor overstraomin- gen groot is. In Bilden is het Elzdal geheel over stroomd, groote schade aan huizen, lan- 1 derijen, enz. is aangericht, het spoorweg en telegrafisch verkeer is ontwricht Ten gevolge van den sterken regenval in het Alpengebied en in de Vooralpen en de daarmede verbonden sneeuw-ont- dooiing stijgt het water der rivieren in Zuid-Beieren al meer en meer. Daar de regens aanhouden,, bestaat er gevaar Binnenland. De Eerste Kamer over de begrooting van Suriname. De Tweede Kamer behandelt de wijzi ging van de Gemeentewet. Ernstig auto-ongeluk te Schiedam. De Gelria aan den grond geloopen. De verdeeling van den radio-zendtjjd. Buitenland. De beweging in Britsch-Indië. Conferentie tusschen Briand en GrandL Hoog water in Duitschland. ELKEN DAG ÉÉN GLM5JE Vraag Bols en zie toe, dat ge het krijgt Alle Bols-artlkelen verkrijgbaar bij de Kuiperspoort - Middelburg. voor hoogwater dier verschillends rivie ren. De landerijen bij Oberammergau, bui ten het dorp, zijn reeds overstroomd. De sprinkhanenplaag. De „Temps" bevat een artikel, waarin een ernstige waarschuwing wordt uitge sproken ten opzichte van de steeds toe nemende sprinkhanenplaag. In Marokko zijn dezer dagen twee treinen tegengehou den door de sprinkhanenzwermen; over geheel Noord-Afrika is thans de plaag neergekomen. De laatste plaag dateerde uit 1920, de nieuwe is in November 1927 begonnen. Aanvankelijk liet zij zich niet ernstig aan zien. De inlanders, die zich vaak met sprinkhanen voeden, consumeerden er zooveel, dat de tweede generatie van dit triestige wild dun gezaaid wasl Doch de stroom zwol gestadig aan en thans heet het dat de plaag even schrikkelijk is als in den tijd der Pharao's. Do z.g. treksprinkhanen plegen in het laatst van het jaar te verschijnen in ont zaglijke zwermen, die een frontlijn van 50 K.M. en een diepte van twee tot tien K.M. kunnen hebben. Zij verspreiden zich in waaiervorm en zetten zich in de vlakte neer. Na bun vertrek "is het ter rein als 'tware doorboord met gaatjes, waarin zich een hoeveelheid eieren be vinden. Twintig dagen later komen de jongen te voorschijn; zes weken later zijn ze volwassen. Tal van methoden zijn reeds toegepast om de sprinkhanenplagen te bestrijden, doch ze zijn niet afdoende geweest en zeer kostbaar. Het vorig jaar 'is b.v, in Algerië 26 millioen voor de bestrijding uitgegeven. In het artikel van de „Temps" wordt er nu op aangedrongen dat Frankrijk zich zal aansluiten bij de wetenschappelijke missies, die in andere landen worden uit gestuurd om een onderzoek in te stel len naar de streken, waar de zwermen zich vormen, teneinde de sprinkhanen daar te verdelgen alvorens zij hun vlucht ondernemen. Korte Berichten, D© bijzetting van Fridtnof Nanseöi zal geschieden op 17 Mei, den. Noorschien' nationalen feestdag. (Op 17 Mei 1814 werd 'de Noorsche Grondwet afgekondigd). De Volkenbondsraad zal een speoialen vertegenwoordiger naar Oslo zendein te® bijwoning der plechtigheid. In "het Engelsche Haogerhuis heeft de petering wederom een nederlaag ge leden bij de behandeling van de - Mijn wet. Het verwierp met 147 tegen 26 stemmen het artikel tot het instellen van een commissie, "belast .met d«l verplichte fusie' rsü stemkoolmjjhsn.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1930 | | pagina 1