No. 189
Woensdag 14 Mei 1930
44e Jaargang
Dagblad voor d© Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.ï. Boes
EERSTE BLAD.
Eerste Hulp.
Staten-Generaal.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per Wiel vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur;
R, ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goe*.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44*55.
Bijkantoor te Middelburg.'
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
veZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, 13^—
Losse nummers f 0-05
Prijs der AdvertentiCn:
1I regels 11.20, elke regel meer 30 et.
B4 abonnement belangrijke korting.
V Vrijdag naar Middelburg.
Het district Zeeland van bij den School
raad aangesloten Scholen met den Bijbel,
houdt a.s. Vrijdag 16 Mei zijn jaarlijk-
sche vergadering.
Ditmaal weer te Middelburg.
Deze vergaderingen mogen zich als re
gel in een uitstekende opkomst verheu
gen.
En wij vertrouwen dat dit ook a.s.
Vrijdag weer het geval zal zijn.
Er is reden voor deze verwachting.
Belangrijke onderwerpen zullen toch de
aandacht vragen.
In de morgenvergadering hoopt de heer
W. A. van Wijk te Wolfaartsdijk te re-
fereeren over; „Kleine dingen in ons
schoolleven die groot worden".
En in de middagvergadering hoopt de
heer Mr J. A. de Wilde te 'sGraven-
hage te spreken over het thans zoo ac-
tueele onderwerp: „De Christelijke school
en onze nationaliteit".
„Alle belangstellenden in het Christe
lijk onderwijs zijn welkom" staat er in
de oproep tot deze vergadering.
Dat zijn dus ïn de eerste plaats
ja, dat is moeilijk uit te maken. Maar
in elk geval zijn het en moeten het zijn
de o u d e rsde b e s t u r en der scho
len, de onderwijzers.
De ouders. Dus niet alleen de vaders,
maar ook de moeders.
Wij zouden gaarne een warme op
wekking schrijven om deze belangrijke
vergadering te bezoeken,al3 't noodig
was.
Maar immers het is niet noodig.
Het zal, daarvan zijn we zeker, a.s.
Vrijdag aan belangstelling niet ontbreken I
EERSTE KAMER.
Waterleiding Mij „Tholen".
In de gisteren gehouden vergadering
van de Eerste Kamer werden eerst ver
schillende kleine wetsontwerpen afge
daan, w.o. dat tot wijziging van de wet
van 24 Maart 1917 houdende toezegging
van rentelooze voorschotten (subsidies)
aan de N.V. Waterleiding Mij „Tholen"
te Tholen, ten behoeve van de watervoor
ziening der in die vennootschap opgeno
men gemeenten.
Dit ontwerp werd z.h.s. aangenomen.
Indische begroeting.
Daarna werd de behandeling van de
Indische begrooting voortgezet.
De heeren Mendels, De Savornin Loh-
man, Fock en Kranenburg repliceerden.
Nieuwe gezichtspunten werden uit den
aard der zaak niet geopend.
Vermelding verdient, dat de heer L o h-
man tevergeefs den heer Kranen
burg verzocht, nu eens precies te zeg
gen hoe de Vrijzinnig-Democraten staan
tegenover de koloniale politiek der
S.D.A.P. Prof. Kranenburg weigerde ech
ter zich daarover te uiten.
De Minister van Koloniën de
heer de Graaft, ontkende in zijn ant
woord tegenover den heer Mendels, dat
de leiders in enkele politieke groepee
ringen in Indië de leiders der bevolking
zijn.
Met den heer De Savornin Lohman is
spr. het eens, waar deze een vergelijking
van de poenale sanctie met slavernij on
juist noemde. Toch is spr. nooit een voor
stander van poenale sancti/e ge
weest; hij heeft haar altijd als een tij
delijk instituut beschouwd. De afschaffing
staat ook voor de Regeering vast. Maar
de vraag is in welk tempo die afschaf
fing moet geschieden. De heer Fock heeft
gevraagd of de zaak als een interne aan
gelegenheid zal worden beschouwd. Voor
spr. evenwel is dat onderscheid van wei
nig beteekenis. De inmenging van den
wetgever in Nederland kan altijd geschie
den, al moet daarvan natuurlijk geen
misbruik worden gemaakt.
Waar de heer Mendels critiek uitoe
fende op de bezuiniging alsof die een re
actie was op de groote actueele tekorten,
toonde hij niet op de hoogte te zijn. Niet
de actueele tekorten, maar de opdrijving
der gewone uitgaven waa de oorzaak.
Men stelt de Ind. bevolking voor als een
massa van behoeftigen. Dat is onjuist;
men treft er groote schakeering aan en
als men wist hoevele Inlanders auto's
bezitten, zou men verbaasd staan. De In-
landsche bevolking heeft niet zoozeer van
den oorlog geleden en moest, om den toe
stand weer normaal te maken, mee de
lasten dragen.
Tengevolge van de uitspattingen in de
pers en in vergaderingen is de Regee
ring gedwongen geworden in te grijpen.
Men moet nu de zaak niet omdraaien
en zeggen, dat de maatregelen van de
Regeering de uitspattingen hebben uit
gelokt.
Met den heer Mendels is spr. het eens,
dat de periode van overgang zoo kort
mogelijk moet zijn, maar hier geldt het
parool: „langzaam aan, wij hebben haast!"
De begrooting werd daarna z.h.s. aan
genomen met aanteekening, dat de
soc.-dem. geacht willen worden tegen
alle elf wetsontwerpen te hebben gestemd,
en de vrijz.-democraten tegen de laatste
twee: oorlog en marine.
De aardverschuiving bi) Vienenburg.
Naar Wolff uit Brunswijk meldt is de
aardverschuiving bij Vienenburg nog altijd
niet tot staan gekomen. Bij den Harley-
berg is opnieuw een aardmassa in de
ontstane trechter gestort. Naar schatting
zal er 200.000 kub. M. grond noodig
zjjn om deze trechter aan te vullen.
Bij den Vogelherd is gister een nieuwe
trechter ontstaan die tot aan den dijk
van den spoorweg naar Brunswijk loopt,
zoodat het verkeer op deze lijn moest
worden gestaakt. Men hoopt vannacht dit
euvel te kunnen verhelpen om vandaag
het verkeer te hervatten.
In schacht II van "de kalimijn heeft
de laag de vierde laag bereikt, in schacht
Hl staat het water nog lager.
Tal van inwoners van Vienenburg en
Wiedelah, die in de kalimijnen werkten,
zijn 'thans werkloos.
De mijnwet In het Hoogerhuis.
Het Engelsche Hoogerhuis is gister
avond begonnen met de behandeling van
de mijnwet. Er bleken een twintigtal
amendementen ingediend en dadelijk bij
de behandeling van het eerste, dat de
qucta-maatregelen wilde schrappen, leed
de regeering met 134 tegen 33 stemmen
een nederlaag. Een tweede amen
dement om de centrale heffing ten bate
van den exporthandel te herstellen, werd
ondanks de Verklaring van den groot
industrieel en mijneigenaar Lord Gain-
ford, dat de industrie deze heffing niet
kon missen, verworpen met 82 tegen 35
Stemmen. Het was hetzelfde amendement
waarbij de regeering in het Lagerhuis ook
haar eerste nederlaag met 8 stemmen
had geleden.
Politieke gevolgen zullen deze beslissin
gen niet hebben.
Het taalprobleem in bet Belgische
Leger.
De Belgische minister van Landsverde
diging heeft in verband met het taalpro
bleem in het leger, aan de betreffende
militaire overheden een ministerieel rond
schrijven gezonden waarin o.m. het vol
gende wordt gezegd:
De toepassing van ,de wet van 1928,
'waarbij het taairegiem bij het leger wordt
geregeld, heeft de vertaling noodzakelijk
gemaakt van de reglementen op het on
derricht der troepen en van de lagere
kaders.
De vertaalde reglementen zullen binnen
kort worden uitgedeeld.
In elementaire eenheden als compagnie,
esciadron, batterij, enz. worden de bevelen
gegeven in de taal van de betrokken
eenheid. In het bataljon worden de be
velen in het Fransch gegeven; hier rich
ten de commando's zich niet tot de sol
daten of tot de lagere kaders, maar tot
de officieren, die de elementaire eenheden
aanvoeren.
De dienstverslagen onder officieren ble
ven in bet Fransch. In de dienstbetrekkin
gen met de lagere reserve-officieren, die
een Nederlandsche opleiding ontvingen,
wordt Nederlandsch gebruikt, tenziji de
betrokkene Fransch wemsoht te zien ge
bruiken.
De garnizoenen uit de Vlaamsche pro
vinciën, alsmede uit Brabant en Luik,
zullen gedeeltelik of uitsluitend Vlaam
sche eenheden omvatten.
Wie de zaken nuchter overweegt, ziet
in dat de wet van 1928 en de thans
genomen toepassingsmaatregelen, bij1 een
logische 'én nauwgezette naleving, vanzelf
leiden moeten naar 'het tot stand komen
van Waalscbe en Vlaamsche legerdivi
sies.
Per onderzeeër over de Noordpool.
Sir Hubert Wilkins, de poolonderzoe-
ker, die vorig jaar van Alaska naar Spits
bergen over de Pool gevlogen is, heeft
aan de Amerikaansche regeering verzocht
hem een oude onderzeeër ter beschikking
te willen stellen, dien hij verbouwen en
gereed maken wil voor een tocht van
den Amerikaanschen kant van de Behring-
zee over de Pool ook naar Spitsbergen.
Wilkins verwacht genoeg open water om
dien tocht met succes te kunnen volbren
gen.
Tegen het hazardspeL
De Belgische ministerraad heeft een
wetsontwerp goedgekeurd, waarbij het ha
zardspel in België wordt verboden. Den
koning wordt echter het recht voorbehou
den, bij verordening voor bepaalde bad
plaatsen een uitzondering te maken.
Men neemt aan, 'dat deze uitzondering
zal gelden voor Ostende en Spa.
Het wetsontwerp zal thans aan den
koning en het parlement worden voorge
legd.
Stimson over het vlootverdrag.
Maandag heeft de Amerikaansche
staatssecretaris Stimson voor de commis
sie van buitenlandsche zaken uit deo
senaat de conventie van de Londensche
(vlootconferentie toegelicht.
Stimson wees er op, dat de Ameri
kaansche delegatie de oogmerken, waar
naar zjj streefde, weliswaar niet heeft
bereikt, maar het is niettemin gelukt
Frankrijk en Italië tot onderteekening van
de Londensche conventie te bewegen.
Tot voldoening stelt vooral het uit
den weg ruimen van de spanning tus-
schen Engeland en de ,V"er. Staten, ont
staan door de mislukking der Geneefsche
conferentie in 1927.
Verblijdend is verder de Afspraak, om
in 1935 een nieuwe vlootconferentie te
houden, want ontwapening ter zee valt
slechts geleidelijk te bereiken. Tenslotte
gaf Stimson uiting aan de hoop, dat de
conventies van Washington (1922) en van
Londen (1930) den steen der ontwapening
nu voor goed aan het rollen hebben ge
bracht.
De Amerikaansche tariefwet
Het Amerikaansche departement van
handel deelt mee, dat als gevolg van het
toenemend protest in het buitenland te
gen de Amerikaansche tariefwet, er een
vermindering van gemiddeld 20 pet. in
den uitvoer van Amerikaansche producten
in het eerste kwartaal van 1930 valt waar
te nemen vergeleken met het overeen
komstige kwartaal van 1929. Voor auto
mobielen bedraagt de vermindering on
geveer 50 pet.
Geval van melaatschheid.
Nolgens de „Narodni Listny" is giste
ren te Praag een geval van melaatschheid
vastgesteld bij een arbeider, die in Ar
gentinië bij een p'êtroleumonderneming
werkzaam is geweest, en reeds in 1920
teruggekeerd was.
Het geval werd in de kliniek van prof.
Schamberger microskopisch vastgesteld.
De zieke en zijn gezin zijn terstond ge-
isoleerd.
Fabrieksbrand te Chicago.
In de fabriek van sportartikelen van
Spalting Brothers te Chicago is een groote
brand uitgebroken, welke een reusachti-
gen omvang heeft aangenomen.
Door den brand is een raffinaderij
gebouw van drie verdiepingen, waai 8000
gallon benzine en 2000 gallon aceton
opgeslagen waren, verwoest.
Ook de overige gebouwen worden door
het vuur bedreigd.
De brandweer tracht de vlammen ver
wijderd te houden van een onderaard-
schen tank, welke 10.000 gallon benzine
bevat
De schade met inbegrip van de bedrijfs
schade wordt op ruim 2.000.000 ge
raamd.
Itallaansch Congres tegen het vloeken.
De hurgemeester van Pavia ontving
dezer dagen het bericht, dat kroonprins
Umberto zich gaarne bereid verklaard
heeft, om het beschermheerschap over
hot vierde congres tegen het vloeken
Moeders en Vaders, om in Uw gezin aan
groot en klein, altijd dadelijk hulp te
kunnen verleenen hij brand-, val- stoot-
of snijwonden, is hqt zoo veilig en ge-
wenscht thuis altijd een doos of tube
Purol te hebben.
te aanvaarden, dat den 7en, 8en en 9en
Juni te Pavia gehouden wordt.
De beweging tegen vloeken en gods
lasteringen wint in Italië steeds meer
en meer veld en wordt, zooals men
weet, krachtig door de regeering ge
steund.
De godsdienstvervolging is Rusland.
Volgens een radio-bericht uit Moskou
is de godsdienstige leider van den Is
lam in Rusland, de moefti Riza Eddin,
te Moskou geïnterneerd, wijl h(j gewei
gerd had, een hem door de sovjets voor
gelegde verklaring te teekenen, waarin
het heette, dat de godsdienst der muzel
mannen in Rusland niet vervolgd wordt.
De 75-jarige moefti motiveerde zijn
weigering met de verklaring, „dat hjj
nog nimmer in zijn leven gelogen had".
Korte Berichten.
In tegenwoordigheid van 50.000 toe
schouwers liep in Yokosuka een nieuwe
Japansche kruiser van 10.000 ton van
stapel.
Het door eenige bladen gepubliceer
de bericht dat Sir Eric Drummond als
secretaris-generaal van den Volkenbond
zal aftreden, wordt in Volkenbondskrin
gen onjuist genoemd.
Naar in de wandelgangen van de Bel
gische Kamer verluidde, zou te Namen
een tweede Vlaamsche soldaat het voor
beeld van De Leeuw hebben gevolgd en
geweigerd aan de Fransche militaire be
velen te gehoorzamen.
Na zijn tocht boven Zwitserland
is het luchtschip Graf Zeppelin gistermid
dag om 3.55 te Friedrichshafen vlot ge
land.
Naar Reuter uit Washington meldt
is mevr. Hoover dezer dagen in het
Witte Huis uitgegleden en gevallen. Aan
vankelijk leek het, dat zij slechts gering
letsel had gekregen, maar nu is gebleken,
dat het erger is aangekomen dan men
gedacht had, zoodat mevr. Hoover pas
over eenige weken haar gewone bezig
heden zal kunnen hervatten.
Naar uit Moskou gemeld wordt,
woedt te Pokrofsk, de hoofdstad van de
Wolga-Duitsche Republiek, een brand, die
de stad dreigt te verwoesten. Verschei
dene stadswijken zijn reeds in vlammen
opgegaan. De brandweer uit Saratof en
groote troepenafdeelingen hielpen bij het
blusschingswerk. Er zijn waarschijnlijk
veie dooden.'
Van het Hot
Men meldt uit Apeldoorn:
Ter gelegenheid van het bezoek van de
groot-Hertogin van Luxemburg en haar
gemaal op 2, 3 en 4 Juni ten paleize
Het Loo is een feestelijke ontvangst in
voorbereiding van de Oranjevereeniging
te Apeldoorn „Het Centrum".
Naar alle waarschijnlijkheid arriveert
het groot-hertogelijk paar 2 Juni des na
middags tusschen 5 en 6 uur, na te Maas
tricht namens H. M. de Koningin offi
ciéél te zijn verwelkomd.
Een salonrijtuig van den koninklijken
trein staat aldaar ter beschikking voor
het verdere deel der reis.
Ter ontvangst aan het station te Apel
doorn zullen naast autoriteiten aanwe
zig zijn de militaire kapel van de Gre
nadiers en Jagers en een detachement
huzaren. De bedoeling ligt voor, dat bij
de ontvangst mede tegenwoordig zullen
zijn verschillende plaatselijke vereenigin-
gen met haar vaandels.
Het ligt in het voornemen van H. M.
de Koningin des avonds 3 Juni de bevol
king van Apeldoorn een vuurwerk aan
te bieden, dat hoogstwaarschijnlijk afge
stoken zal worden op het landgoed
„Marialust".
De Zuiderzeewerken.
Ingediend is een onteigenings-ontwerp,
ten behoeve .van aanleg van. een spoor
wegverbinding van den staatsspoorweg
Amsterdam—Dm helder met den ontwor-
Binnenland.
De Tweede Kamer over de herziening
van de Gemeentewet.
De Eerste Kamer behandelt te Indische
begrooting. I
Jubileum van de afd. N.- en Z,-Beveland
van de Vereen, tot. bev, van bijenteelt.
Buitenland.
Het taalprobleem in het Belgische leger.
Stimson over het vlootverdrag.
Fridtjof Nansen overleden.
pen afsluitdijk door de Zuiderzee em van
een rijksweg langs een gedeelte van die
spoorwegverbinding,
Het is n.1. wensrihelijk geoordeeld een
verbinding ''tot stand te brengen van den
ontworpen afsluitdijk met het spoorweg
net in Noord-Holland, ten eind© na, het
gereed komen van den afsluitdijk den aan
leg van een doorgaand© spoorwegverbin
ding tusschen Noord-Holland en. Fries
land te kunnen bevorderen. De ontworpen
spoorweg .zal aldus nog de Memorie
van Toelichting het station Anna Pau
lo wna mat het oosteind© van Wioringan
verbinden. In de onteigening worden be
grepen do gronden noodig voor den aan
leg. van het gedeelte van den op het rijks
wegenplan voorkomenden weg Alkmaar
NieuwediepDen Oever, voor zooveel
gelegen tusschen den afsluitdijk door het
Amsteldiep en Den Oever aam de Zuid
zijde van den ontworpen spoorweg.
Arbeidsbemiddelingsw6t
Verschenen is de Memorie van Ant
woord inzake de arbeidsbemiddelingswet
De ministers van arbeid, H. en N. en van
koloniën, merken daarin o.m. op, dat het
ontwerp ruim baan laat aan de ontwikke
ling van het instituut der openbare ar
beidsbemiddeling. Worden de uit de er
varing gegroeide regelen thans in eeö
wet opgenomen, dan worden waarborgen
in het leven geroepen voor ontwikkeling
van het instituut in het algemeen belang.
Die ontwikkeling hangt in belangrijke
mate af van het vertrouwen, "dat beide
partijen werkgevers en werknemers
in de arbeidsbemiddeling stellen.
Indien de openbare arbeidsbemiddeling
iyoortgaat, zich te ontwikkelen zal de ar
beidsbemiddeling met winstoogmerk haar
arbeidsterrein in toenemende mate verlie
zen.
Naar'aanleiding van de wênschen, door
sommige leden uitgesproken ten aan
zien van de particuliere bemiddeiingsbu-
reaux (met winstoogmerk), die bemidde
ling van en naar het buitenland uitoefe
nen, wordt opgemerkt, dat het ontwerp
de gelegenheid schept, aan dergelijke bu
reaux vergunning te onthouden.
Naar inzicht der Regeering, is een goe
de organisatie der arbeidsbemiddeling in
den landbouw mogelijk binnen het raam
der regeling, in het ontwerp neergelegd.
Van opneming in het ontwerp van een
bepaling, welke de overheidslichamen zou
Verplichten, zich bij het aanstellen van
.personeel in de eerste plaats te wenden
tot de organen der arbeidsbemiddeling,
valt weinig practisch nut te verwachten.
Nog zwaarder weegt, dat het niet ge-
wenscht is dwang te scheppen.
Malaise In de visscherij.
Dé crisis in het visscherijbedrijf begint
naar uit IJmuiden wordt gemeld, langzar
merband een ernstigen omvang aan té
nemen. De hoop, di© men in visscbars-
kringen ©enig© weken geleden koesterde,
dat de toestand spoedig weer normaal
zou worden, 'is niet in vervulling gegaan.
Integendeel, de laatste weken zijh de
uitkomsten van dien aard geweest, dat
steeds meer trawlers worden opgelegd.
Thans liggen reeds ongeveer 90 stoom
trawlers in rust, hetgeen betekent, dat
ongeveer 1000 z&evissribars werkloos zijin.
Verder is door,den geringen aanvoer, als
gevolg yan het opleggen van zoovele traw
lers ook de werkgelegenheid der viscih-
sahérafeteht? t§s. tersté vs^rinderd.
