No. 183 Woensdag 7 Mei 1930 44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Boes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
MEER EENHEID.
ALLE
per 1 Mei vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUID DMA.
.Bureau: Lange Vorststraat 70, Gom.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 4U55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 239.
VERSCHIJNT ERKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, S3*—
Lome nummer? !M5
Pr|s derAdvertentiSn:
1—1 regels f 1.20, elke regel meer 30 CL
BI abonnement belangrijks korting.
In zijn openingsrede voor de jongste
algemeene vergadering der C.-H. Unie,
heett Mr Schokking ook enkele gedachten
geuit met betrekking tot de noodzakelijk
heid van vereeniging van allen die uit
éénzelfde beginsel leven.
„Ons politieke leven" zoo zeide hjj',
(roept) „niet om verdere verdeeling maar
vereeniging". En na dan te hebben be
toogd dat de verdeeling tusschen
Roomsch-Katholieken en Christelij'k-Pro-
testantsche groepen, ook bij de wederzijd-
sche waardeering en dankbare erkenning
van datgene waarin zij kunnen saam-
werken, onvermijdelijk is, ging de spre
ker als volgt voort:
„Maar, wat de Christeljj'k-Protestant-
sche (groepen) betreft, staat 't anders.
Reeds het vorig jaar heb ik daarover
eenige opmerkingen gemaakt en de vraag
gesteld, of voor deze verdeeling vol
doende grond bestaat. Daarbij wil ik die
tusschen Anti-Revolutionairen en ons
niet uitzonderen, al schijnt het mij toe,
dat vereeniging tusschen hen en ons
slechts vrucht kan zijn van een natuur
lijken gang der gebeurtenissen, waarbij het
er slechts op aankomt, dat er een weder-
zijdsch streven is maar op dit weder
zij dsch valle dan ook de klemtoon
om elkander te zoeken en zich niet ver
der van elkander te verwijderen, dan
door het beslist verschil van opvatting
is geboden. Maar verder is de vraag ge
wettigd, of de verdeeling, die sedert in
meerdere groepen ontstaan is, niet meeir
schade dreigt te doen aan de erkenning
en waardeering van het Christelijk be
ginsel voor het politieke leven onder
ons volk, -dan aan de doorwerking daar
van ten goede te komen. Ook nu her
haal ik, dat ieder eigen verantwoorde
lijkheid heeft te dragen; van gedwongen
of kunstmatig samengaan zijn wij vijand.
Maar in het belang, waarom het hier gaat,
moet de vraag openlijk worden gedaan,
of het noodig is, dat de theologische
verschillen en geschillen 'hun neerslag
krijgen op politiek gebied, waar thans
gansch andere tegenstellingen aan de orde
zijn."
„Er is toe te zieh, aldus eindigde
Mr Schokking dit gedeelte jan zijn be
toog, dat het opheffen van het Christe
lijk beginsel op politiek gebied niet zijn
karakter verliest en den schijn krijgt
let wel ik zeg niet, dat het zoo is
maar den schijn krijgt van tot een Chris-
telijken belangenstrijd te worden ver
laagd."
De „Standaard" hiervan melding ma
kend, voegt er aan toe, dat in dit citaat
veel is, dat 2ij van harte beaamt.
„Het .stemt geheel overeen met wat
we zelf meer dan eenmaal betoogden.
De geloovige Christenen en we den
ken hierbij nu aan de Protestantsche
groepen hebben eene gemeen-
schappelqke roeping op politiek
terrein. En we achten het niet alleen
diej» te betreuren, maar pok tot onnoe
melijke schade voor ons volksleven, dat
kerkelijke en theologische -punten van
verschil zich met bijna mathematische
juistheid afteekenen ook op politiek ter
rein. Wat vrucht van hetgeen de Chris
tus bracht pok voor het staatkundig en
maatschappelijk leven, blijft daardoor niet
ongeOogst!
Hoe dikwijls heeft Kuyper zijn diepe
teleurstelling daarover uitgesproken en
hoe voelde ook Lohman het schrijnende
daarvan. Slechts enkele dagen voor zijin
heengaan ontbood Lohman nog den tegen-
woord igen leider der A.-R. Partij bij zich,
om heen te wijzen naar den eisch van
meerdere politieke eenheid en vermijding
van alles wat een natuurlijke hereeni-
ging der Prot.-Chr. groepen zou verhin-
deren.
M'r Schokking heeft gelijk als hij zegt,
dat hereeniging tusschen A.-R. en C.-H.
slechts vrucht kan zijn van eein natuur-
1 ijken gang der gebeurtenissen. Men
kan dit niet forceeren.
Maar aan den anderen „kant behoort
de begeerte naar zulk een hereeniging
niet te worden geschaad door kleine kib
belarijen over dingen, die in het niet
tot uiting komt en dat althans getracht
wordt de gemeenschappelijke roeping ook
gemeenschappelijk te vervullen.
Woorden zjjn hier niet voldoende.
Op de woorden moeten daden volgen,
verdwijnen tegenover de groote taak
welke het Christenvolk in onzen tijd te
vervullen heeft.
Als wij onze wederzijdsche ver
houdingen maar laten beheersehen door
den eisch van ons Christelijk geloof en
door de begeerte om, in een tijd van
schromelrjken afval en verwording, bol
werk te zijn bij de verdediging der Chris
telijke levensbeginselen, dan valt het niet
mceiljjk, af te wachten wat God in dezen
zal doen zien.
Dit is intusschen zeker we stemmen
daarin met Mr Schokking volkomen over
een dat de huidige verdeeldheid der
Protestantsche Christenen in een viertal
groepen en groepjes onnoemelijke schade
toebrengt aan de erkenning en waar
deering van het Christelijk beginsel voor
het politieke leven.
We vreezen echter wel eens, dat dit
nog heel wat duidelijker aan het licht
zal moeten komen alvorens men tot
nauwere aaneensluiting zal overgaan.
Niet onwaarschijnlijk zal daartoe eerst
weer de druk ervaren .moeten worden."
Het kan niet anders dan yoldoening
wekken dat hier van twee kanten op
meerdere eenheid wordt aangedrongen.
Alleen, hierbij kan het niet blijven.
Het is waar, dat hier niet geforceerd
kan worden. Daardoor zou de bereiking
van het beoogde doel allerminst worden
bevorderd.
Maar aan den anderen kant is het
wel noodig dat de begeerte naar her
eeniging of althans naar meer eenheid
De gebeurtenissen ln Britsch-Indië.
In Britsch-Indië is de rouwdag wegens
de arrestatie van Gandhi, behoudens een
aantal botsingen met de politie, vrij rus
tig verloopen. De overheid heeft bijzon
dere voorzorgsmaatregelen getroffen, om
iedere poging tot bevrijding van Gandhi
te verhinderen.
De staat van beleg is afgekondigd voor
het gebied, waar de gevangenis zich be
vindt en alle toegangswegen en regeerings-
gebouwen staan oiiuer scherpe militaire
bewaking.
De Engelsche bladen keuren over het
algemeen de arrestatie van Gandhi goed.
De conservatieve Jrladen verklaren, dat
men veel vroeger daartoe had moeten
overgaan, voordat de toestand zoo kri
tiek was geworden.
Do „Daily Herald" verzet zich niet
tegen de arrestatie, oefent echter critiek
op bet feit, dat Gandhi zonder gerechte
lijk onderzoek, op grond van een zoo
oude verordening in hechtenis wordt ge
houden.
Te Delhi hebben ernstige botsingen tus
schen politie en manifestanten plaats ge
had].
De deelnemers aan een 800 meter lange
optocht, hebben daar een auto van een
inspecteur van politie vernield en 'den
inspecteur zelf aangevallen. De politie,
die met vier vrachtauto's toesnelde .ver
dreef de menigte; verscheidene men-
schen moeten gekwetst zijn. Twee der ge
wonden zijn regds bezweken.
Bij een andere vechtpartij met de po
litie vielen dertig gewonden, onder wie
vrouwen, die voor slijterijen postten.
Later heeft de politie tien minuten
lang geschoten op een menigte, die voor
het politiebureau was samengeschoold en
weigerde uiteen te gaan. Ook hier werden
verscheidene menschen gewond.
Ook uit andere plaatsen worden rel
letjes gemeld, waarbij de politie van haar
wapenen gebruik moest maken en slacht
offers vielen.
Rond de gevangenis te Poema, waar
Gandhi vertoeft, bleef het, ondanks den
toeloop der menigte, rustig. De mahatma
zelf moet he;t uitstekend maken. Hij' is
door drie ^eneesheeren onderzocht en
dezen bevonden, dat de gezondheidstoe
stand van den gevangene schitterend is.
Uit Delhi wordt nog gemeld, dat vijftig
slachtoffers van de botsingen met de
politie naar het ziekenhuis zijn overge-
bracht. De meesten hebben zware ver
wondingen opgeloopen.
Bekend is geworden, dat Peshawar lan
ger dan een week in handen van opstan
delingen -is geweest. Deze toestand van
anarchie begon, naar men verneemt, op
26 April en heeft tot Zondagochtend j.l.
voortgeduurd toen de troepen, in samen
werking met de burgerlijke overheid, de
stad binnentrokken en haar bezetten.
Volgens de „D. Téxtilztg." hebben Duit-
sche textielfirma's, die naar Britsch-Indië
uitvoeren, van hun agenten 'in 'Indië de
waarschuwing ontvangen, om voorloopig
geen goederen naai Indië te zenden, daar
deze in verband met de beweging om
buitenlandsche goederen te boycotten, on
verkoopbaar zijn.
De toestand ln Spanje.
Volgens een officieus communiqué heeft
minister-president Berenguer gisteren
avond in den ministerraad het verslag
overgelegd, dat de directeur van den al-
gemeenen veiligheidsdienst over de ge
beurtenissen van den dag had uitgebracht.
De regeering betreurt de botsingen ten
zeerste maar het is haar plicht, elke
poging tot wanorde met kracht te onder
drukken.
De bestuurcommissie der universiteit
heeft de door den rector genomen be
slissing, om de universiteit te sluiten,
zcclang de toestand niet veranderd is,
goedgekeurd.
De ministerraad trof verder buitenge
wone maatregelen, om het hoofd te kun
nen bieden aan den toestand, waarvan
de regeering zich den ernst niet ontveinst.
Zij heeft besloten ^ian de universitaire
overheid de grootst mogelijke bevoegd
heid te verleenen t ot bestraffing der aan
stokers van de ongeregeldheden. De regee
ring zal tot eiken pr(js de orde hand
haven.
Uit Madrid wordt gemeld dat de Spaan-
sche regeering een vefbod voor het hou
den van politieke vergaderingen en voor
drachten heeft uitgevaardigd, ten einde
verdere onlusten te verhinderen.
De minister van binnelilandsche zaken
verklaarde dat het in Madrid thans rus
tig is.
Inmiddels doet het gerucht de ronde
dat 'de studenten te Valencia besloten
hebben gedurende 24 uur te staken.
Een Vlaamsche betooging.
Zaterdag is in het dicht bij Brussel
gelegen dorp Wemmei de elfde Vlaam
sche nationale landdag gehouden. Niet
alleen uit dit gewest, doch ook uit an
dere provinciën waren de Vlaamsch-na-
tionaalgezinden zeer talrijk opgekomen.
Ongeveer 15.000 tot 20.000 personen met
300 vaandels en 25 muziekkorpsen defi
leerden voorbij de Kamerleden en oud-
strijders. Ook dr Borms bevond zich op
het verhoog en was het voorwerp van
een schier onafgebroken ovatie.
De betooging stond geheel in het tee-
ken van den eisch: zelfstandigheid voor
Vlaanderen en anti-1830. Dit bleek ook
uit de spandoeken, die werden meege
dragen, waarop onder meer stond te le
zen: België dood Vlaanderen groot I
Zelfbestuur voor Vlaanderen!
Tijdens de openluchtvergadering stortte
plots het verhoog in, waarop de leiders
en de journalisten stonden. Dr Borms
werd de voet ontwricht en een drietal
andere personen liepen schrammen en
kneuzingen op.
Aardbevingen.
In Rangoon zijn hevige aardschokken
waargenomen. Vele gebouwen zijn be
schadigd.
Er zijn circa 40 personen gedood, ter
wijl 110 personen werden gewond. Ver
scheidene gebouwen zijn ingestort. De
aardbeving was de hevigste, die sinds
jaren is waargenomen.
Volgens schatting bedraagt het aantal
personen, dat bij de aardbeving te Pe-
goe, in Birma, werd gedood vier hon
derd.
De stad biedt een treurigen aanblik
van vernieling. De gemeentegebouwen en
coöperatieve banken zijn nagenoeg ver
woest. Vele andere gebouwen zijn ernstig
beschadigd. De markt is in vlammen
opgegaan.
Te Rangoon bedraagt het aantal slacht
offers meer dan twee honderd en vele
openbare gebouwen zijn zwaar bescha
digd.
Volgens eon bericht uit Londen moet
het aantal slachtoffers nog veel hooger
zijn. Men spreekt van bijna 6000 dooden
alléén te Pegoe.
Tengevolge van de aardschokken werd
de waterleiding op verschillende plaatsen
beschadigd, zoodat een deel der stad
onder water kwam te staan.
Ook ontstonden vele groote branden,
die nog niet gebluscht zqn.
De Indische extremisten beschouwen
de aardbeving als een bezoeking ten ge-
yolge van de arrestatie van Gandhi. Een
ernstig qproer was er het gevolg van,
waaraan gewapende politie en troepen
moesten te pas komen.
In Argentinië in de streek van Riva-
davia had ook 'n hevige aardbeving plaats.
Er vallen geen slachtoffers te betreu
ren.
Korte Berichten.
Terwijl Maandag to New-York de
zon brandend heet scheen en de tempe
ratuur een hoogtepunt bereikte van 291/2
graad Celsius, werd de omgeving van
Los Angeles en een groot deel van Cali-
fornië geteisterd door hovigen sneeuw
val.
Een groep communisten, die aan
den hongermarsch naar Londen hebben
deelgenomen, betoogde gistermiddag voor
het lagerhuis en trachtte het lagerhuis
binnen te dringen onder het geroep van:
„Weg met de arbeiderspartij" 1 „Leve de
Internationale!" Zes betoogers werden
door de politie gearresteerd.
De koning van Engeland vierde
gisteren gjjn 20-jarig regeeringsjubileum.
Naar aanleiding daarvan ontving hij uit
het binnen- en buitenland talrijke tele
grammen met gelukwenschen.
De Vlaamsche soldaat, de Leeuw,
die onlangs geweigerd heeft, in het
Fransch gegeven bevelen op te volgen,
is door den krijgsraad van Luik gisteren
veroordeeld tot 15 dagen arrest en 3
"Maanden militaire gevangenschap.
Tweede Kamer.
Regeling pachtcommissies.
De heer L. L. H. de Visser heeft
een wetsvoorstel ingediend, houdende re
geling van de samenstelling en bevoegd
heid der pachtcommissies.
In de memorie van toelichting wordt
o.m. gezegd:
Het is een onomstootelijk en vaststaand
feit, dat de economische toestand van
het grootste deel der boerenbevolking,
n.l. van de kleine en middelboeren, ramp
zalig is, met het gevolg, dat ook de
levensstandaard van de landarbeiders
hieronder ten zeerste heeft te lijden. De
oorzaak van dezen ..toestand ligt in de
landbouwcrisis, die in het laatste jaar
in Nederland, evenals over de geheale
wereld, verscherpt is en daarbij nog be
geleid wordt door een algemeene econo
mische crisis.
Het gevolg hiervan is geweest, dat de
groothandelsprijzen van landbouwproduct
ten bijna zonder uitzondering zijn ge
daald, en vrij zeker niet zullen stijgen,
terwijl de prijzen van de industriepro
ducten, die de boeren noodig hebben,
niet of veel minder zijd gedaald.
Hierbij komt nog, dat de kleine en
middelboeren in het bijzonder hebben te
lijden onder den woeker, vooral in den
vorm van hooge (pachten en hooge hypo
theek-renten.
Het grondeigendom, maakt volgens den
voorsteller gebruik van het grondgebrek
en de qp de spits gedreven concurrentie
tusschen hen die moeten pachten, om
de pachten tot het hoogste punt op te
drijven.
Teneinde hierin verandering te bren
gen, moeten volgens den heer de Visser
pachtcommissies worden ingesteld.
Deze commissies moeten worden geko
zen door de belanghebbenden zelf, en
wel uitsluitend door hen, die zonder eenig
voorbehoud tot de uitgebuite klassen van
het dorp behooren, n.l. de landarbeiders
en de arme boeren, die dan te zamen de
dorpsvergadering vormen. De pachtcom
missies hebben het recht, om de hoogte
van de pacht vrijelijk vast te stellen.
Zij gaan daarbij uit van het beginsel,
dat het noodzakelijk levensonderhoud
van den werkenden boer „vrij en onbelast
moet blijven. De pachtcommissies hebben
aldus het voorstel het recht om
bij beëindiging van de pachtovereenkomst
tot verlenging van de pacht te besluiten,
en tevens om bij de beëindiging der pacht
een schadeloosstelling voor aangebrachte
verbeteringen te bepalen.
Het wetsvoorstel voorziet voorts in ge
dwongen verpachting, voor zoover de
grondeigenaars weigerachtig zijn cm on-
Binnenland.
De aanvaring van de Johan van Oldon-
barnevelt.
De toepassing der landbouw-uitvoerwet.
Te De Bilt een aardbeving geregistreerd.
Buitenland.
Aardbevingen in Britsch-Indië en Argen
tinië.
De toestand in Britsch-Indië.
Gespannen toestand in Spanje.
Hevige wervelstorm in Texas.
der bovengenoemde voorwaarden te ver
pachten.
Ten slotte merkt de heer de Visser
cp, dat zijn voorstel is, om het ontwerp
Pachtwet, door de regeering ingediend,
te vervangen:, aangezien het aan de kapi
talistische pachters wellicht eenig voor
deel, maar aan den armen en middel-
boer, die pachter is, zeer zeker geem
enkele verbetering brengt.
Kr J. A. de Wilde.
„De Standaard" heeft bij Mr de Wilde
geïnformeerd naar de juistheid van het
bericht in de „Nederlander", dat hij zich
in 1931 niet mee.' beschikbaar zal stellen
voor de functie van wethouder van Fi
nanciën te 's-Gravenhage.
Mr de Wilde deelde mede, zich er in
geen enkel opzicht over te willen uit
laten.
Zieke of doode Iepen,
Verschenen is een Kon. Besluit, waar
bij gebruiksgerechtigden van stervende of
doode iepen verplicht worden, deze bin
nen .een door den minister van Binn.
Zaken en Landbouw te bepalen termjjn
te vellen en de schors volgens nader
te geven voorschriften onschadelijk te
maken. Dit besluit treedt Donderdag reeds
in werking.
(Bedoeling is de bestrijding van de
iepenziekte en den grooten en kleinen
iepenspintkever.)
Bond van Chr. Gerei. Jongellngsvereen.
De bondsdag van bovengenoemden
bond is voorloopig vastgesteld op Woens
dag 23 Augustus e.k. In de middagverga
dering hoopt Ds A. M. Berkhoff van
Amsterdam te refereeren over „De Chr.
J. V. en de Chr. Sociale Vakbeweging",
terwijl de opwekkende rede des avonds
zal worden uitgesproken door Ds A. Grap
pen van Zwaagwesteinde.
Onder communisten.
De communistische partij van den heer
Wijnkoop (C.P.H. centraal comité) heeft
op haar hernieuwd verzoek tot fusie met
het Nederlandsche filiaal der Russische
partij (C.P.H., sectie der Comm. Inter
nationale) weer een scherp en grof af
wijzend antwoord ontvangen. De op ver
eeniging beluste Wijnkopianen, die het
blijkbaar zonder den steun uit Moskou
niet kunnen bolwerken, worden er, zegt
de „N. R. Crt.", opnieuw flink in uitge
scholden, ja, meer dan dat, met Russi
sche laarzen op de ziel getrapt: Russische
pest voor Russischen deemoed. Ten slotte
vernemen wij voor de zooveelste maal,
dat de oorlog tegen de Sovjet-Unie voor
de deur staat en dat de bourgeoisie en
hare knechten zich als wilde dieren stor
ten op de communistische partij, wier stij
genden invloed zij vreezen als den dood.
Inmiddels is het listige antwoord er op
berekend, de arbeiders van de leiders der
Wijnkoopgroep weg te troggelen, aan wel
ke arbeiders het antwoord dan ook alleen
gericht is.
NEDERLAND EN BELGIE.
Naar aanleiding van het gesprokene aan
het banket ter gelegenheid van 'de ope
ning der nieuwe sluis te Umuiden, schreef
do R.K. „Volkskrant":
Es© ksaat tiït toch, dat p©ai sae tafd,