No. 178
Donderdag i Mei 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
FIRMA WAIERLAKDER DE ST0FPE1AAR
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Gemeenteraad van Middelburg.
Het
groote
4^ oogenblikl
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 Mei vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 14455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 250.
De Zeeuw
VERSGHÏJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per pest, Ï3„—
Losse nummerstMH
Prijs der Advertentiens
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
De Indische tragedie.
Het is niet -onaardig en leerzaam tevens,
kennis te nemen van wat het Socialisti
sche hoofdorgaan schrijft over wat het
noemt de Indische tragedie.
De Engelsche regeering zit met die In
dische historie in een moeilijk parket en
de S. D. A. P. ten onzent niet
m inn er.
Volgens de theorieën door de Socia
listen in ons land verkondigd, zou de
Engelsche Labour-regeering eigenlijk den
bevrijdingsstiijd van Gandhi en de zijnen
moeten goedkeuren en aanmoedigen. De
Indiërs hebben immers onvoorwaardelijk
recht op onafhankelijkheid?
Maar de Engelsche JRegeering, die wat
anders te doen heeft dan partij-belangen
in het oog te "houden en de meer revo
lutionair getinte partijgenooten naar de
c-ogen te zien, denkt daar anders over.
Zij schijnt niet voornemens, het roer uit
hande-n te geven.
En wat schrijft nu „Het Volk"?
Dit:
„De ijzeren logica van het regeeren
dwingt de Arbeiderspartij, de wet te hand
haven. Zij mag van oordeel zijn, dat de
wet in haar oorsprong onrecht is, dat
zij een verhouding schoort, die berust
op geweld, uitbuiting, onderdrukking,
zij moet een van beide doen: de wet
handhaven of aftreden.
Indien zij aftreedt, maakt zij het voor
de Indiërs niet beter. De politiek van
Wedgwood Benn moet op de heele wereld
den indruk maken van bewonderenswaar
dige matiging. Tot zulk een politiek is
alleen een regeering in staat, die een in
nige sympathie heeft met het volk van
Indië, en met zijn begeerte naar vrijheid.
Het is geen planterspolitiek. Elk ander
bewind dan dit zou voor de Indiërs erger
zijn. De proefsteen voor de wijsheid van
de leiders der vrijheidsbeweging zal zijn,
of zij de Arbeidersregeering dwingen, zich
aan de verantwoordelijkheid te onttrek
ken. Want haar aftreden moge de Indiërs
niet helpen, wij kunnen ons niet voorstel
len, dat een socialistische arbeidersregee
ring de schuld op zich zou willen laden
van de massale, bloedige onderdrukking
van den opstand van een .koloniaal volk,
dat vecht voor zijn vrijheid. Men mag den
meest gerechtvaardigden twij' 'el koesteren
aan de mogelijkheid van slagen, aan de
bekwaamheid van het onderdrukte volk
om zichzelf te regeeren indien de In
diërs hun leven veil hebben voor hun
vrijheid, kan het niet de taak van een
arbeidersregeering zijn, hun vrijheid en
leven beide te benemen."
Met andere woorden: als het daar in
Indië al te warm wordt, dan moet de
Regeering zich aan hare verantwoorde^
delijkheid onttrekken en aftreden.
Zij maakt het er dan voor de Indiërs
niet beter op, zij helpt dan mee de In
dische bevolking naar den ondergang te
voeren, zij is dan oorzaak, dat in Britsch-
Indië de burgerkrijg ontbrandt en dat in
het beste geval de gruwelijke leer van bet
Boedbisme met zijn kastegeest en kinder
huwelijken en doodeao-ffers weer toepas
sing kan vinden, maar dat is in de oogefn
van „Het Volk" alles beter dan dat de
beweging schade zou lijdern
„De Indische tragedie" stond er boven
het artikel.
Beter was het echter hier te spreken
van de „Socialistische tragedie".
1 Mei.
De Fransche regeering heeft de onmid
dellijke uitwijzing gelast .van 22 buiten
landers, die propaganda voor de „1 Mei
viering" voerden. Zij zijn reeds over de
grens gezet.
Wegens het aanplakken van biljetten
met ophitsenden inhoud in verband met
1 Mei zijn gisternacht te Parijs 18 per
sonen, waarbij een Spanjaard, gearres
teerd.
In Roemenië zijn alle straatbetoogingen
voor den eersten Mei verboden. Vergade
ringen mogen slechts in gesloten lokalen
worden gehouden. De Roemeensche soci
aaldemocraten hebben in alle groote ste--
den des lands vergaderingen aangekon
digd.
Het noodweer boven Frankrijk.
Het hevige onweer, dat Dinsdag boven
verscheidene Fransche provincies woed
de, had in {je omgeving van Tours zelfs
het karakter van een ramp. Zes uur lang
vielen hagelsteenen neer, ter grootte van
duiveneieren. Hoewel de bliksem verschei
dene malen in de elektrische leidingen
van het station te Tours en in 4-e tram
leidingen sloeg, kwamen persoonlijke on
gevallen gelukkig niet voor.
De verbinding tusschen de provincie
hoofdstad en .de omgeving is geheel ver
stoord.
Het spoorwegverkeer moest wegens on-
derspoeling van den dijk gedurende eeni-
gen tijd stopgezet worden.
Oostenrijksche landarbeiders naar
Frankrijk.
Gelijk gemeld, is er tusschen £e Oos
tenrijksche regeering en het bureau voor
emigratie te Parijs een overeenkomst ge
troffen, waardoor .15.000 Oostenrijksche
landarbeiders vergunning krijgen om in
Frankrjjk te werken.
De overeenkomst geldt voor een pe
riode van drie jaar en de immigranten
zullen voornamelijk te werk worden ge
steld in de Oostelijke provincies, het vroe
gere oorlogsterrein.
De reis naar Frankrijk wordt betaald
door de .Oostenrijksche regeering en. zal
gedeeltelijk gedragen worden door de
werkloosheidsverzekeringskas sen.
Onderhandelingen zijn nog gaande, om
ook werklooze mijnwerkers, metaal- en
bouwarbeiders naar Frankrijk te doen
emigreeren.
Men hoopt "te bereiken, <Jat men voor-
lcopig 300 man per maand uit deze
branches naar Frankrijk mag sturen.
Waarschijnlijk aangemoedigd door dit
resultaat, stelt ook Hongarije pogingen
in het werk, om op deze wijze de werk
loosheid te verminderen.
De landbouwkamer te Boedapest heeft
een vertegenwoordiging naar Parijs gezon
den. Men hoopt te bereiken, dat ongeveer
40.000 landarbeiders kunnen emigreeren
naar Frankrijk.
Groote overstroomingen in Spanje.
Naar gemeld wordt, is de Spaansche
provincie Logrono grootendeels over
stroomd. Volgens de eerste berichten
staan verschillende steden geheel en al
onder water, eveneens zijn op het platte
land groote verwoestingen aangericht. Een
brug over de rivier de Leza werd door
het water meegesleurd. Bij Catchorra is
de Ebro buiten haar oevers getreden.
Korte Berichten.
Het .Engelsche lagerhuis heeft .in
eerste lezing een wetsontwerp aangeno
men tot-oprichting van een verbruiksraad
waardoor het tevens mogelijk wordt ge
maakt voor bet departement van handel
om den prigs van sommige eetwaren te
regelen evenals de kosten door den ver
koop veroorzaakt.
De raad van Italiaansohe ministers
heeft bet vlootprogram voor het loopende
jaar aangenomen. Het bevat 1 kruiser
van 10.000 ton, 2 verkenningsschepen van
5100 ton elk. Jl torpedojagers van 1240
ton en 22 duikbooten.
Gedurende de laatste dagen werden
te Kofno en in de provincie meer dan
200 personen, die van communistische
propaganda verdacht worden, gearresteerd
De reis van de „Graf Zeppelin"
naar Zwitserland, die wegens het ongun
stige w&er reeds enkele malen uitgesteld
en thans op Vrijdag vastgesteld was, is
opnieuw verschoven, thans tot de vol
gende week, daar de weerberichten uit
Zwitserland nog geen verbetering van het
weer doen verwachten en de zware be
wolking nog steeds voortduurt.
NederL Christelijk Persbureau.
Hedenmiddag werd in een der zalen
van het Jaarbeursgebouw te Utrecht het
Nederlandsch Ghr. Persbureau, waarvan
Dr H. W. van der Vaart Smit te Groote
Lindt als leider is benoemd, officiëel ge
opend.
Het woord werd o.a. gevoerd door Prof.
Dr A. van Veldhuizen van Groningen,
en door Prof. Hinderer, voorheen predi
kant te Berlgn, thans leider van het Duit-
sche en Internationale Christelijke pers
bureau te Berlgn.
Besmettelijke ziekten.
In Staatscourant no. 183 wordt mede
gedeeld een opgave van het aantal aan
gegeven 'gevallen van 'besmettelijke ziek
ten, over de week van 20 tot en met .26
April 1930. Aangegeven werden 4 geval
len van buiktyphus, 1 geval van dysen-
teria bacillam, 272 roodvonk- en 114
diptheritis-gevallen, 4 gevallen van me
ningitis cerebrospinalis epidemica en 1
geval van piliomyclitis anterior acuta.
Geen gevallen van encephalitis na in
enting werden ter kennis van het staats
toezicht op de volksgezondheid gebracht.
Werkverschaffing in Friesland.
Het hoofdbestuur van den Ned. Land-
arbeidersbond heeft de aandacht van den
minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw gevestigd op de verminderde
vraag naar arbeidskrachten in de z.g.
vrije bedrijven in Friesland en daarbui
ten, vooral van landbouw en veehouderij,
en daarom den minister verzocht, de voor
genomen inkrimping van 't getal tewerk-
gestelden in de werkverschaffingen in
langzamer tempo te doen geschieden en
in geen geval de stopzetting van de werk
verschaffingen vroeger te doen plaats
vinden dan begin Juni. Aan al de betrok
ken gemeentebesturen, een 14-tal, heeft
het bestuur der voornoemde landarbei-
dersorganisatie verzocht, zich eveneens
met dergelijke verzoeken tot den minister
van binnenlandsche zaken en landbouw
te wenden.
Vreemdelingen op Curasao.
De heer IJzerman heeft aan den mi
nister van Koloniën de volgende vragen
gesteld:
le. Is het waar, dat door den procu
reur-generaal in Curasao op 1 Maart '30
een bekendmaking is afgekondigd, blij
kens welke door hem bepaald is, dat zoo
wel de op Curasao gevestigde als de al
daar vertoevende vreemdelingen verplicht
zijn te allen tijde 'bij zich te dragen be
scheiden of stukken, waarmede zij zich
wettelijk kunnen legimiteeren?
2e. Indien vorenstaande vraag beves
tigend moet worden beantwoord, is dan
de minister niet van meening, dat die ri-
goreuze bepaling, vooral ten aanzien van
de talrijke op Curasao gevestigde vreem
delingen tot vele moeilijkheden aanleiding
kan geven en een oorzaak van ernstige
ontevredenheid kan worden, zoodat
de handhaving van dit voorschrift waar
schijnlijk meer nadeelige, dan gunstige
resultaten zal opleveren, en zoo ja, is de
minister dan 'bereid, deze zijn meening
ter kennis van het bestuur van Curasao
te brengen.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
In de avondvergadering kwam aan de
orde het hoofdstuk „wenschen en bezwa-
ren
Dhr Jeronimus had voorgesteld
art. 18 te schrappen, waarin o.a. wordt
bepaald, dat na schriftelijke aanvrage de
hoofden van dienst de organisaties moe
ten ontvangen. Spr. heeft hier tegen prin-
cipieele bezwaren, omdat de medezeg
gingschap om de deur komt loeren.
Dhr Paul wijst er op, dat de amb
tenarenwet dit ook voorschrijft.
Het voorstel om art. 18 sub 2 te
schrappen wordt verworpen met 13 te
gen 3 stemmen. Vóór de heeren Naezer,
Jeronimus en Hondius.
Het amendement-v.-d. om te schrappen,
dat alleen zij, die georganiseerd zijn ge
hoord kunnen worden, gaf de heer J e-
ro nimus aanleiding zijn eigen amen
dement van denzelfden geest in te trek
ken. Hij en mevr. de Graaf achten het
onbillijk, dat de ongeorganiseerden niet
kunnen worden gehoord.
Dhr Paul meent, dat men den di
recteur niet kan verplichten met ieder
ambtenaar te overleggen over het werk-
rooster.
Dhr Onderdijk zegt, dat ieder een
organisatie zijner richting kan vinden,
en bijv. bij de reiniging zijn 30 werk
lieden.
Dhr Streefkerk meent, dat men
nog bepaalde bonden uitsluit van het
G. O.
Dhr Jeronimus wijst er op, dat
er niet gesproken wordt van het hooren
van organisaties, maar alleen van geor-
ganiseerden.
Vraag Bols en zie toe, dat ge het krijgt
Alle Bols-artikelen verkrijgbaar bij de
Kuiperspoort Middelburg.
Dhr v. d. Feltz meent, dat dit on
logisch is.
Mevr. W e g 1 zegt, dat men "het
scheidsgerecht toch ook door allen laat
kiezen. Dit kan hier ook.
Dhr de Veer zegt, dat men er de
ambtenaren geen goed mede doet door
dit te wijzigen.
Dhr Onderdijk meent, dat men de
verantwoordelijkheid ook in deze voor
het G. O. moet hoog houden. De onge
organiseerden missen allen gemeen
schapszin.
Dhr Hondiu s meent, dat er prin-
ctpieele tegenstanders van organisatie
zijn, wat spr. betreurt, maar men moet
er rekening mede houden.
Er zou een redactie moeten worden
gevonden, dat allen worden geholpen.
Mevrouw W e ij 1 ontkent, dat het gaat
om de ongeorganiseerden maar om hen,
die zijn in een bond niet toegelaten tot
het G. O.
De voorzitter wil lezen: de amb
tenaren of hun vertegenwoordigers geko
zen volgens regelen door B. en W. be
paald.
Dhr de Veer meent, dat de ongeorga
niseerden dan toch nog buiten de ver
tegenwoordiging zullen blijven.
Het amendement der V.-D. wordt ver
worpen met 9 tegen 7 stemmen. Voor de
V.-D., de C.-H. en de heeren Hondius, Nae
zer en Jeronimus.
Dhr Jeronimus trekt zijn amende
ment inzake de arbeidstijd, n.l. „in den
regel" in.
Zulks omdat er voor bijzondere werk
zaamheden in een later art. is voorzien.
Bij de kwestie der ambtenaren, die uit
sluitend met markt- en straatdiensten en
soortgelijke werkzaamheden zijn belast,
had de heer Vertregt voorgesteld hen
niet onder den algemeenen arbeidstijd
te laten vallen.
B. en W. maken alleen uitzondering
op den regel.
Dhr De Veer meent, dat de heer Ver
tregt niet aangeeft hoe deze menschen
dan wel zullen werken.
Het amendement werd verworpen met
11 tegen 5 stemmen. Voor de heeren Nae
zer, Jeronimus, Hondius, Vertregt en
Streefkerk.
Over het amendement, dat de Commis
sie van G. O. moet worden gehoord, sta
ken de stemmen.
Voor de S. D. A. P.-ers, de V.-D. en de
heer den Hollander.
De heer Mes vraagt hoe B. en W. staan
tegenover hen, die Zaterdag als rustdag
beschouwen.
De voorzitter en alle leden zijn het
er mede eens, dat met die godsdienstige
overtuiging rekening moet worden ge
houden.
Aan de orde was daarop de kwestie
van het medetellen van den tijd elders
in gelijke betrekking doorgebracht.
Dhr Cornelisse verdedigde dit na
mens de S. D. A. P.
De voorzitter zegt, dat men toch di
rect periodieke verhoogingen kan toe
kennen volgens de salarisverordening.
Dhr de Veer geeft een voorbeeld van
iemand, die Va meer kreeg en dan zou
men hem nog meer hebben moeten geven.
Mevrouw de Graaf wijst op onbillijk
heid tegen iemand, die in particulieren
dienst is geweest.
Dhr Onderdijk meent, dat men door
het doen medetellen hetere krachten zal
krijgen.
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg.
Bijzonderheden over den moedermoord
te Soest.
Gasvergiftiging in een fabriek te Hel
mond. Twee dooden.
Zeeuwsch Genootschap van Wetenschap
pen.
Het nieuwe Raadhuis te Wolphaartsdijk
in gebruik genomen.
Buitenland.
De 1 Mei-viering.
Noodweer in Frankrijk.
Emigratie van Oostenrijkers naar Frank
rijk.
Overstroomingen ïn Spanje.
Engeland én Britsch-Indië. Een krachti
ger optreden?
Het amendement krijgt alleen de stem
men van de S.D.A.P.
Bij het waarnemen van een hoogere
betrekking stelden B. ,en W. voor na een
maand het hoogere loon uit te keeren,
de S.D.A.P. na een week; de V.-D. na
meer dan een maand vervanging te be
talen.
Na eenige discussies wordt dat van de
S.D.A.P. verworpen met alleen hun stem
men voor.
Het voorstel van de V. D. wordt aan
genomen met 9 tegen 7 stemmen, tegen de
S.D.A.P., dhr den Hollander en Naezer.
Bij het voorstel inzake het overwerk
wordt door den heer Jeronimus zijn
amendement om tot 8 uur maar 25 pCt
toeslag te geven, ingetrokken omdat het
een verslechtering in den bestaanden toe
stand zou brengen.
De kwestie of men Goeden Vrijdag of
den Dinsdag na Pinksteren moet rekenen
bij de Christelijke feestdagen, gaf aan
leiding tot debatten omdat in art. 23 wel
de Dinsdag na Pinksteren is genoemd,
doch niet de Goede Vrijdag.
Dhr v. d. Feltz had een amendement
ingediend om dat ook vast te leggen in
art. 27.
Dit wordt aangenomen met 12 tegen 4
stemmen, die der heeren Streefkerk, de
Veer, Jeronimus en Vertregt.
Dhr Jeronimus trok een amende
ment in om art. 28 te schrappen, daar
bleek, dat men 300 pCt. wilde uitkeeren,
terwijl de bedoeling was 200 pCt. van de
werklieden in continu-bedrijven voor
werk op de feestdagen.
Inzake het verlof, waren nog adressen
ingekomen van ambtenaren en van de
bodes, waarop de voorzitter zeide,dat
duidelijk was neergeschreven een mini
mum van 12 dagen. B. en W. zullen na
der een regeling ontwerpen voor iedere
categorie.
Dhr Cornelisse verdedigde het
amendement om voor continu-bedrijven
minstens 14 dagen te bepalen. Dit is ook
bij de Provincie voor alle ambtenaren.
Spr. noemt voorbeelden van andere
plaatsen waar de continu-arbeiders langer
verlof hebben.
De voorzitter wijst hierbijerop, dat
bepaald wordt tenminste; B. en W.
zullen nagaan of ze werkelijk meer willen.
Mevrouw de Graaf wijst er op, dat
de S.D.A.P. in ieder geval 2 dagen meer
wil.
Het wordt aangenomen met 9 tegen 7
stemmen, voor de S.D.A.P., de V. D. en
de heeren Mes en den Hollander.
(De heer Hondius was vertrokken).
Bij de kwestie van 't verlof in een an
der jaar willen de V.D. het niet genoten
verlof nimmer in geld omzetten.
Dhr Onderdijk zegt, dat dit nimmer
of hoogst zelden voorkomt.
De V.D. trekken daarop hun amende
menten in. Bij "t doorbetalen bij extra ver
lof had de heer Jeronimus voorgesteld
voor het bijwonen van bondsvergaderin
gen geen loon uit te betalen.
Spr. zeide niet tegen het verlof te zgu
maar do loonderving moet de organisa
tie betalen,
