DE ZEEUW
TWEEDE BLAD
EEN BEZOEK AAN DE MIJNSTREEK.
FEUILLETON
Niet door eigen kracht
Zoeklichtjes
Uit de Provincie.
VAN
DINSDAG 8 APRIL 1930. Nr. 100.
XIV.
Die verblijftijd is 8 uur per etmaal,
welke S urn' ingaan bij1 't begin van het
neerlaten van de ploegl tot het ophalen
van de ploeg. Dus van losvloer tot los-
vloer.
Alleen 's Zaterdags duurt de dienst 6
uur.
De werkweek begint 's Maandagsmor
gens te 6 uur. De eerste ploeg gaat dan
tot 2 uur 'öndergrondsde tweede ploeg
van 210 uur, de derde van 106 uur
v.m. Zoo gaat het de week door tot
's Zaterdagsmorgens 6 uur, wanneer de
6 uur-dienst intreedt.
Nu harl ik het tot dusver slechts over
mijnwerkers, die in 'twerk komen als
jongens. Er melden zich voor 't onder-
grondsche werk evenwel ook wel ouderen
aan, want tot 30 jaar worden ze voor 't
ondergiondsche bedrijf aangenomen.
Wie zich aanmeldt, goedgekeurd is, en
kan overleggen een bewijs van good ge
drag van zijn gemeente van herkomst,
gaat na een driedaagsche opleiding1 bo
vengronds de mijn in en moot daar den-
zelfden weg volgen als de jongens, die er
van hun 16e jaar a£ in gekomen zijto.
Natuurlijk melden zich de meeste men-
sc.hen voor- 't bovengi omdsche bedrijf aan.
Maar op het oogenblik is dit vol werk
krachten, terwijl er ondergronds nog we]
krachten kunnen gebruikt worden. Wie
trouwens een tijdlang ondergronds ge
werkt heeft, begeert niet bovengronds, "k
Sprak verscheiden mijnwerkers, die graag
beneden wilden blijven. Ze hadden geen
last vap regen, niet van felle winterkoude,
of zomerhitte; ze hadden altijd moon
weerEner viel niets tegen in te
brengen.
Maar 'k stap verder van de loomen af.
Wie liefhebberij voor den mijnarbeid
heeft en 'tis bausch geen kwaad bei-
roep, terwijl men in Heerlen wel wat flin
ke principieel© Christelijke jongelui kan
hebben kan alle inlichtingen verkrijgen
aan de arbeidsbeurs -daar en voorts bij1 de
diverse organisaties: voor onze jongernen-
schen d© Prot. Chr. Mijnwerkersbond, Mee-
zenbroekerweg, Heerlen.
Met een bespreking van den arbeid, de
Opleiding en de loon en hebben we echter
nog slechts «en deel der sociale aangele
genheden aangestipt, Dier sociale aangele
genheden van het Mijnbedrijf dan. 'k Vertel
later nog wel iets over het Vakoiganisatie-
wezen.
Naast arbeid, opleiding en loonregeling,
vordert allereerst de aandacht wat gedaan
wordt met het oog op den ouden dag,
op invaliditeit of ziekte van den mijnwer
ker.
Reeds eerder sprak ik ojver het in
1919 opgedoekte ondersteuningsfonds,
„Opgedoekt" is eigenlijk niet het juiste
woord, want het fonds bestaat nog, maar
de toetreding er toe is in 1919 stopgezet.
Zoodat het langzamerhand door versterf
of vertrek der fondslecLen 'n kleiner groiep
leden krijgt; maar meteen daardoor ster
ker wordt.
Men heeft de uitkeering1 krachtens dit
fonds al eens verhoogd met 50 pet. en
't streven is er op gericht haar nog eens
weer met 50 pet. te verhoogen, daar 't
maken van reserve overbodig is.
Voor dit in 1919 opgedoekte fonds is
in de plaats gekomen het „Algemeen
Mijnwerkersfonds", dat uitkeert bij ziek
te, ouderdom of invaliditeit.
In het ziekenfonds betalen werkgever
en werknemer beiden gelijk, van f 3f 4
per maand.
De werknemer profiteert er niet alleen
van, maar ook diens gezin, dat vrij dok
ter, apotheker, vroedvrouw, ziekenhuisver-
pleging (eventueel operatie) en sanato-
riumverpleging heeft.
Elke arbeider in 'tMijnbedrijf werk
zaam heeft recht op uitkeering bij ziekte,
zoodra hij aan 'twerk is; en wel op 70
pet. van 'tloon,'gedurende 12 maanden
en daarna nog 3 maand extra-uitkeering
van 60 pet. van het loon.
Bij een eventueel sterfgeval in 't gezin
krijgt de arbeider ook een uitkeering.
Voor 't geval een zijner kinderen beneden
de 10 jaar sterft, bedraagt die uitkeering
die bedoeld is als een tegemoetkoming
in de kosten f 25; boven de 10 jaar
f 50; en voor een volwassene f100.
Dan kan hij zijn brandstof heel goed
koop koopen tot een maximum van 40
H.L. 't Is steenkool. Dat echter uitstekend
brandt en dat hij krijgt voor ongeveer
60 cent per H.LOm van te water
tanden!
Jaarlijks geniet hij zijn vacantie: een
vacantie met behoud van loon. Is hij één
jaar in 't bedrijf werkzaam, dan heeft hij
3 dagen vacantie; en voorts voor elk jaar
langer diensttijd, tot 15 jaar, 1 dag meer
tot een maximum van 10 dagen. Is hij lan
ger dan 15 jaar in dienst, dan heeft hij
nog 2 dagen'langer vacantie, dus 12 da
gen; welke dagen alle werkdagen zijn. De
Zondagen zijn er niet bij inbegrepen.
De feestdagen worden in het mijnbe
drijf niet uitbetaald, maar een mijnwer
ker kan van zijn vacantiedagen offeren
Een der groote Paaschvee-tentoonstellingiea in ons land was die te Eist, welke
Donderdag gehouden werd. Een aardig snapshot. De 'koop wordt met handslag
beklonken.
door Annie Lucas
49) o
Het was een sombere, grimmige dag,
waarop Owen vertrok. Zooals te voor
zien was kwam de lange reis in die
scherpe koude hem duur te staan. De
lichte verkoudheid, waarvan hij terloops
melding maakte in een brief, die niet
spoedig door een tweeden gevolgd werd,
eindigde in een ernstigon aanval van
zijn oude kwaal. Gedurende deze onge
steldheid werd hij met veel verstand en
groote hartelijkheid verpleegd, niet alleen
door de goede Mevrouw Bentley, die hem
onmidde.lijk een ruime plaats in haar
trouw, liefhebbend hart had gegeven,
maar eveneens door zijn zonderlingen,
ouden oom. Doch 'tscheen wel of met de
zen .aanval het laatste overblijfsel zijner
ziekte verdwenen was. Of wellicht deed
de invloed van een buitengewoon vroeg
en zacht voorjaar, of de verandering van
lucht hem goed, 't zij, hij herstelde spoe
dig en volkomen, en voordat de zomer
half verstreken was kon hij Margaret
schrijven, dat hij zich even sterk, ja ster
ker gevoelde, dan in jaren het geval
was geweest, en dat hij begon uit te
zien naar een gelegenheid om zijn prak
tijk weer op te vatten.
Maar Richard Dene wilde er niet van
hooren, dat zijn neef ham vóór den win
ter zou verlaten, zoo het heette uit vrees
voor diens gezondheid. Hij weigerde Vol
standig aan zijn herstel te gelooven, be
grijpende dat dit de voorbode zou zijn
van een naderende scheiding. Maar toen
Owen tegen het eind van den winter
hij had zijn proeftijd geduldig door
gemaakt hem een brief liet lezen,
waarin aan üir Charlton een betrekking
in een Londensch ziekenhuis werd aan
geboden, toen wilde hij daar niet van
hooren.
„Wat moet dat beduiden? Hm, him!
En dat nog wei in een ziekenhuis", brom
de hij. „Werken tot dat gij weer vel
over been zijt. Neen, neen, Owen, dat
gaat niet. Schrijf het af, schrijf het af."
„Ma,ar, oom, danik zij uwe goedheid
ben ik thans weer sterk, en gezond,
en geschikt, ja, zelfs verlangend om weer
aan het werk te gaan."
„Hm, hml Gij hebt genoeg van den
ouden man niet waar Owen? Zeg
het maar ronduit, mijn jongen. Maar dat
behoef ik u niet te zeggen. Gij spreekt
altijd de waarheid."
„Neen, .oom, waarlijk niet, iqpar het
om toch in de -week waarin de feestdagen
vallen zijn volle loon te hebben.
Over de pensioenen sprak ik tot hier
nog niet.
De organisaties zijn met alle kracht be
zig die te verhoogen. Wat ook wel mag.
Als iemand in 't mijnbedrijf 36 maan-
delijksche pensioenstortingen heeft ge
daan iedere storting bedraagt f 3.80
en wordt hij dan afgekeurd voor 't mijn
bedrijf, dan ontvangt hij gedurende zijn
leven f 102.60, waarop op 't oogenblik een
toeslag gegeven wordt waardoor het be
drag stijgt tot f 187.40.
Wanneer hij langer in 't bedrijf is ge
weest, dan stijgt het pensioen verder voor
elke maandelijksche storting, die hij doet
met 95 cent per jaar, tot op den leeftijd
van 60 jaar.
Gedurende zijn ziekte stort het Alge
meen Mijnwerkersfonds de premie in het
pensioenfonds, terwijl de betrokkene dan
vrij is van de premie voor 't ziekenfonds.
Wat ik hier thans heb meegedeeld over
ziektegelden en pensioenen, geldt voor
alle mijnen, niet alleen voor de Staats
mijnen. Dus voor de Domaniale Mijn, de
Willem Sophie, de Laura en Vereeniging
de Julia, de Oranje Nassaumijnen I, II,
III en IV, de Wilhelmina, de Emma,, de
Hendrik en de Maurits.
Deze mijnen tezamen hebben met de ar
beidersbonden het fonds in 't leven ge
roepen en zij samen storten er voor ieder
de helft in, terwijl op 't oogenblik nog met
de regeering overlegd wordt over het aan
deel, dat de regeering zal bijdragen krach
tens de verzekeringswetgeving.
Het is niet onaardig thans eens enkele
cijfers te geven over den stand en de deel
name van 't fonds, dat onder beheer staat
van vertegenwoordigers van 't bedrijf en
van de daarin te werk gestelden.
Voor me heb ik het jaarverslag over het
tiende boekjaar (1 Januari—31 December
1928).
De overgroote meerderheid der leden
van het fonds is lid zoowel van een der
ziekenkassen als van het ziekenfonds en
van de pensioenkas.
Bedroeg in 1919 het totaal aantal leden
der kassen 23045, 31 Dec. 1928 was het
ledental 34681.
Het gemiddeld aantal zieken bedroeg
in 1928 1917; het gemiddeld ziekenpercen-
tage over het geheele boekjaar 5.6 pet.
Het totaal aantal ziektedagen (wacht-
dagen inbegrepen) bedroeg 586.455.
Van de 34681 tewerkgestelden waren
25315 Nederlanders, in ons land of daar
buiten geboren en 9366 vreemdelingen en
wel uit Duitschland, Polen, België, Joe-
go-Slavië, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije,
Italië, Hongarije, Rusland, Frankrijk, Lu
xemburg, Engeland, Litauen, Amerika,
Roemenië, terwijl van, die 9366 vreemde
lingen er 61 zonder bekende nationaliteit
waren.
(Wordt vervolgd.)
pen van de stations Goes en Amemuiden
naar Middelburg en Vlissingen en des
avonds vanuit laatstgenoemde gemeente
naar Goes, zulks in het belang van eenige
tientallen jonge arbeiders uit Goes (welke
thans per autobus worden vervoerd) en
zeer vele arbeiders uit Amemuiden, die
aan de Schelde te Vlissingen en The Vi-
trite Works te Middelburg en andere fa
brieken en werkplaatsen aldaar werken.
Gisteren ontving de Besturenbond ant
woord, waai in vermeld wordt, dat ingaan
de 15 Mei, bij wijze van proef, onder
staande motortreinen op werkdagen wor
den ingelegd:
Van Goes 5.58, 's H. Arendskei'ke 6.07,
Noord-Kraaij'ert 6.15, Amemuiden 6.24,
aankomst Middelburg 6.30, Vlissingen
6.40.
Van Goes 6.38, 'sH. Arendskerke 6.55,
Amemuiden 7.04, aankomst Middelburg
6.40, lissimg'en 7.20.
Van Vlissingen (alleen Zaterdags) 12.25,
van Middelburg 12.35, van Amemuiden
12.41, Noord-Kraaijteirt 12.50, 'sH. Arends>-
keike 12.58, Goes 13.06.
Van Vlissingen (Zaterdags niet) 17.30,
van Middelburg 18.04, te Amemuiden
13.10, Noord-Kraaijert 18.19, 's Heer
Arendskerke 18.27, Goes 18.35.
Van Vlissingen (ierleren werkdag) 18.02,
van Middelburg 18.12, te Amemuiden
18.18, te Noord-Kraaijert 18.2?, te 'sH.
Arendskerke 18.35 en te Goes 18.43.
Warmwater. Aanleg centrale ver
warming en warmwater: J. M. Polderman,
Goes. Tel. 1^9. Adv.
Middelburg. Naar wij vernemen heeft
het deskundig onderzoek uitgewezen, dat
van de vrachtauto uit Goes, waaimede
gisteren alhier een wielrijder werd aange
reden, de reminrichting niet aan de
eischen voldeed.
Aan het station alhier is een groote
verandering aangebracht. Oip de plaats,
waar vroeger een dubbele deur toegang
gaf van de vestibule naar de waning
van den stationschef, is een doorgang
gemaakt tot de perrons. De wachtkamers
kunnen van uit de vestibule niet meer
worden bereikt en moet men dus om deze
te bereiken voorzien zijln van een plaats
bewijs of een perronkaartje. Ook voor het
Spoorweg-Mijl Gent—Ter
Neuzen. De buitengewone algemeene
vergadering va,n aandeelhouders van de
spoorwegmaatschappij! GentTerneuzen
heeft aan den raad van beheer volmacht
verleend om de overneming van de Ne-
derlandsche en Belgische concessies door
den Belgischen Staat, die ze op zijn
beurt zal overdragen ,aian de Nationale
Maatschappij' van Belgische Spoorwegen,
definitief te regelen.
Het net, gemeenschappelijk geëxploi
teerd door de Maatschappijen Mechelen
Temeuzen en Gent'Terneuzen zal door
de eerste worden overgenomen.
Medegedeeld is, dat de Maatschappij
GentTerneuzen een minimumvergoedin'g
va.n 32l/2 millioen francs zal bekomen
voor den afstand van haar lijln aan den
Belgischen Staat. Voor haar aandeel in
MechelenTer Neuzen bekoimt zij 3 mil
lioen francs.
Omtrent de overneming van materieel
wordt nog onderhandeld. De waarde er
van wordt berekend op 8.400.000 francs.
Voor het boekjaar 1929 zal het winst
saldo ten minste 2l/2 millioen francs be
dragen.
De treinverbinding Goes—
Vlissingen. De Chr. Besturenbond te
Middelburg heeft d.d. 22 Maart een schre
ven gezonden aan de directie der N. S.
te Utrecht, waarin er oip aangedrongen
wordt 's morgens een trein te laten loo-
wordt tijd, dat ik niet langer misbruik
maak van uwe goedheid."
„Misbruik maken? Onzin, praatjes! Wat
moet ik beginnen zonder u, Owen?"
Owen kreeg een kleur van genoegen
en voldoening. Die vraag was het eerste,
duidelijke bewijs, dat zijn oom een maan
denlange, bijna kinderlijke toewijding op
prijs had gesteld. „Ik ben blij, dat gij
mij een weinig missen zult", kon hij
niet nalaten te zeggen.
„Een weinig! hm. Gij zijt wel zeer
bescheiden. Maar ik ben niet van plan
u veel of weinig te missen. Neen, neen,
mijn jongen. Gij zijt in Dick's schoenen
gestapt, zooals mijn plan was, hoewel
ik niet wilde, dat gij het merken zoudit.
Blijf hier, en heb geduld met de nukken
en de gebreken van een ouden man.
Als ik er niet meer ben dan zal Dene-
Court u toebeh'ooron. Misschien, zult gij
niet lang behoeven te wachten, Owen."
„Dat hoop ik waarlijk niet, oom."
„Ik evenmin. Ik weet hoe ik het hier
heb, en ik ben niet, zooals gij, gerust
op het hiernamaals. Daarom wil ik zoo
veel mogelijk van het mijne genieten,
zoolang ik er nog ben, en het daarna
in goede handen achterlaten. Dene-Court
moet in het bezit van een Dene blij
ven, Owen. Gij moet mijn naam aanne
men als gjj het goed erft, en ik hoop,
De debat-avonden die vroeger in verkie
zingsdagen zoo groote belangstelling trok
ken, zijn langzamerhand uit de mode
geraakt.
En ik geloof, dat we daar niet om
behoeven te treuren.
Zeker, er zijd wel eens mooie debatten
geleverd, die naar vorm en inhoud op
hoog peil stonden.
Maar in vele gevallen was' het niets
anders dan wat door de volksmond zeer
terecht als „bekvechten" werd aangeduid
.en waarbij de brutaalste aan het langste
eind trok.
Hoe 'hel daarbij soms toeging, werd
dezer dagen in „Het Volk" door Henri
Polak in het licht gesteld.
Een zekere Dr Kuperus sprak tegen het
socialisme en bracht daarbij verschillen
de aanhalingen van Herbert Spencer te
pas.
Bij het daarop gevo'gde debat, kwam de
Socialist Fortuyn verklaren dat Spencer
in een werk welks titel hij noemde al de
door Dt Kuperus aangehaalde citaten her
roepen had.
Toen'DrK. verklaarde dit niet te hebben
gelezen en het bedoelde boek zelfs niet te
kennen, riep Fortuyn: Maar man, wat doe
je dan hier te ko.men spreken over een
onderwerp1 wa.arvan je zelfs de litera
tuur niet kent?
Natuurlijk maakte Dr K. een slecht fi
guur en was Fortuyn de „overwinnaar".
Na afloop der vergadering, verklaarde hij
echter aan een .groepje partijgenooten:
„Dat boek bestaat niet, maar'i'k moest
Kuperus toch een duw geven!"
Nee, waarlijk, we behoeven naar de
opwindende 4ehaLver@a-<i®ringen niet te
rug: te verlangen.
OPMERKER.
verlaten van het perron is dit als re
gel de eenige gelegenheid, doch bij groote
drukte kan ook de vroegere uitging wor
den gebruikt, wat o.a. ook schijnt te ge
beuren als kort na elkaar treinen in
in beide i'ichtingen vertrekken. Althans
gisterenavond waren wij! er getuigen van,
In de duinen by' Noordwyfcerhout zijn voor bet eerst in Nederland zeilvluchten
gemaakt. Het vliegtuig werd gebouwd door de firma Pander, terwijl de heer
J. E. Fyen uit Bussum de eerste vluchten maakte. De heer Fyen op de stuurstoel.
dat ik het nog zal beleven,, een paar
kleine voetjes in het oude huis te hooren
trippelen."
„Ik hoop, dat gij nog zoolang gespaard
zult blijven, oom. Maar gij weet, dat er
nog geen sprake is van, Margaret
misschien nog in verscheiden jaren niet",
antwoordde Owen. Hij wist, dat hij een
'teere snaar ganroerde, en was voorbe
reid op de uitbarsting van boosheid, die
volgde.
Die verbintenis, zonder eenig vooruit
zicht met de gister van een „gekort-
wiekten" jongen dokter, was een groote
ergernis voor den eerzuchtigen, voortva-
lenden ouden man.
„Dan moet gij van haar afzien
Owen" beet hij hem toe, na eerst door
allerlei geluiden lucht te hebben gegeven
aan zijn vertoornd gemoed.
„Dat kan ik niet doen oom zelfs
niet om uwentwil", antwoordde Owen
kalm maai' beslist.
„Dan moet zij binnen het jaar met u
trouwen."
„Dat zal zij nooit doen, oom. Gij weet
dat zij zich gebonden gevoelt door de
plechtige belofte aan haar stervenden
vader gedaan".
„Ik weet, dat gij een groote dwaas
zyt. die de beste partij uit het graafschap
kunt krijgen een Treheme of een Tre-
vanion of een Polwhela \vie gij1 maar
wilt. en dat, gij een meisje blijft na-
bopen zonder fortuin of relaties, en die
meer houdt van een troep lastige bengels
dan van u. Ik zal het nooit gedoogen,
Owen. Zij zal voorwaar veertig jaar oud
zijn, voordat het jongste schaap een broek
aankrijgt"
„Toch niet, oom", antwoordde Owen
met. een glimlach. „Over tien jaar is
Willi© al vijftien."
„Over tien jaarl En denkt gij al dien
tijd op haar te wachten?"
„Zeker, indien het noodig is, boewei
ik niet hoop, dat mijn geduld zóólang
op de proef zal worden gesteld. Maar
ik wil liever tweemaal tien jaar wachten,
dan een andere vrouw trouwen."
Maar thans gaf zijn oom hem de volle
laag. In zijne boosheid spaarde Richard
Dene bedreigingen noch krasse woorden.
„Ik zal het niet gedoogen, Owen, ik
zal het niet gedoogen. Gij hebt te kiezen
tusschen Dene-Court en Margaret May-
burn". Hier bereikte zjjn woede baar
toppunt.
„De keus valt mij niet moeilijk, oom.
Ik zal naar Londen schrjjven, en deze
betrekking aannemen". Met die woorden
nam Owen den brief op, en wilde zich
verwijderen.
(Wordt vervolgd.)
