Dinsdag 8 April 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank H.V. Goes
r No. 160
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
ALLE
per 1 April vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Belangrijkste Nieuws.
Caruso luidspreker»
CfiRUSC
Brieven uit de Oost.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZTJIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 250.
VBF-SCmj?JT ELZEN WERKDAG.
AbsnaïEasstssr^s;
Per 3 maanden, franco ?er post, f 3.-
Losse jsunuaere
Prijs der Advertentlfins
1—4 tegels 11.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke kosting.
Onderwijs-spilzucht.
De Bisschop van Roermond heeft in
een Vastenbrief gewaarschuwd tegen het
onnoodig oprichten van bijzondere R. K.
scholen waardoor de openbare lichamen
in 't bijzonder de gemeenten tot ounoodige
uitgaven worden gedwongen en het onder
wijs schade kan lijden.
„Het Volk" hiervan melding makend,
verklaart dat het hoog noodig is, dat „een
rem" wordt aangelegd om dan te vervol
gen:
„Het lijkt ons duidelijk, dat in het
klemmende bezwaar alleen te voorzien
zal zijn, waarneer niet meer automatisch
elk bijeengebracht leerlingenaantal tot
schoolstichting zal behoeven te voeren,
maar een hoogere instantie objectief de
noodzakelijkheid der schoolstichting te
onderzoeken krij-ge. Ongetwijfeld zal er
dan, ten einde alle .aantasting van het
beginsel der financieel© gelijkstelling te
voorkomen, zorg voor gedragen moeten
worden, dat bij die beslissing van hooger
gezag elke overweging van politieken of
godsdienstigen aard .buiten spel blijft. 'Het
is van de beheerders der openbare kas
tGch werkelijk niet te vergen, dat zij maar
willoos tot onderwijs-uitgaven gedwongen
worden, ook waar dat ounoodige uitga
ven zijn en zelfs het onderwijs er onder
lijdt. Dat laatste is zeker het gevolg van
tauid of stichting van zulke kleine school
tjes. Er zijn gevallen genoeg, waarin be
houd o fstichting van „zulke kleine school
tjes onvermijdelijk is, n.l. waar 'het be-
treft onderwijs-gelegenheid voor minderhe
den in een overheerschend geestelijk an
ders milieu. Dit geldt zoo-wel voor open
baar of bizonder neutraal onderwijs in
overheerschend kerkelijke streken als voor
confessioneel onderwijs in streken waar
de betrokken confessie een kleine min
derheid uitmaakt. Maar onnoodig© uit
gaven en roekeloos onderwijs-bederf
moeten voorkomen worden."
Tegen de laatste uitspraak zal zeker
niemand bezwaar maken. Onnoodig© uit
gaven moeten worden voorkomen evenals
roekeloos onderwijs-bederf.
Maar overigens zal het zaak zijn hier
de noociige voorzichtigheid te betrachten.
Bekend is dat het. bezwaar van een
groot deel der linkerzijde niet gaat tegen
enkele fouten die misschien het tegen
woordige stelsel aankleven maar tegen
de pacificatie zelf. Het do-el waarnaar
men streeft, we hebben dat meermal-en
kunnen waarnemen, is de .gelijkstelling
engedaan te maken en de bijzondere
school weer in een staat van afhanke
lijkheid te brengen.
Daarom is de grootste voorzichtigheid
hier geboden.
Komt de Staatscommissie die dit vraag
stuk bestudeert met voorstellen die de
fo-uten wegnem-en zonder dat de vrijheid
in de knel raakt, dan behoeft daartegen
geen Ipezwaax te worden gemaakt.
Maar de v r ij1 h e i d moet gewaarborgd
blijven.
Hieruit volgt uit den aard d-ör zaak niet,
dat de spilzucht en de verbrokkeling
in de hand moeten worden gewerkt.
Een gaan in de richting door het Ge
wijzigd Unie-rapport kan hier uitkomst
brengen.
De vrijheid komt dan ni-et in 't gedrang.
De publieke kassen zullen niet op te
gro-ote kosten word-en gejaagd.
Van spilzucht waavoor „Het Volk"
thans zo-o beducht blijkt te zijn zal dan
geen sprake wezen.
En eindelijk en dat is niet de minst
belangrijke vrucht zal de) veerkracht
van de burgerij worden geprikkeld.
Het laatste stadium der vlootconferentie?
Ofschoon, volgens de jongste berichten,
de Amerikaansche delegatie ter vlootcon
ferentie eerst voor den 22stan April as.
passage op de „Leviathan" besproken
heeft, en er dus nog ruim twee weken be
schikbaar zijn om tot een vijf-mogendhe-
den-overeenkomst te geraken, beperken de
verwachtingen zich uitsluitend tot een
effectief drie-landen-accoord
Hef lid der Amerikaansch© delegatie
Hugh Gibson deed in een voor
Amerika bestemde toespraak welke bij1
Zondag vo-or de radio heeft gehouden, een
juichkreet hooren, wijl er thans definitief
een acco-o-rd tusschen Amerika, Japan en
Gro-ot-Brittannië is bereikt En nog wel
een accoord van bijzondere heteekeinis,
want negen slagschepen zullen worden ge
sloopt, zonder door andere te worden
vervangen
Volgens de uit Londen binnengekomen
berichten hebben de drie mogendheden de
verplichting op zich genomen o-m tusschen
1930 tot 1936 geen gebruik te maken van
de vrijheid, door het verdrag van Was
hington toegestaan, om in die periode zes
en twintig nieuwe slagschepen op stapel
te zetten
Er zullen geen nieuwe capital ships
gebouwd worden, hetgeen voo-r de drie
betrokken land-en de niet onaanzienlijke
besparing van ruim twee milliard gulden
beteekent.
Voor de drie grootste oorlogsvloten ter
wereld is een grondslag gevonden vo-or
de beperking van alle klassen .van oor
logsschepen.
Dat de drie-mogendh eden-overeenkomst
in menig opzicht een groot© vooruitgang
is, blijkt wel uit de verklaring van Gibson,
dat de grondslag voor de beperking van
alle soorten schepen, dus ook van krui
sers, torpedojagers en onderzeeërs, „ver
ligt beneden de laagste grenzen, waarover
in 1927 te Genéve gediscussieerd is".
Als de drie gro-ote vlootmogendheden er
in slagen een wedloop in de bewapening
ter zee te voorkomen, hee-ft de Lond-en-
sche conferentie jnderdaad vruchten af
geworpen. Maar toch blijft bet vo-or Euro
pa wenschelijk, dat bet drie-mogendhed-en-
acco-ord in de komende twee weken no-g
tot een algemeene overeenkomst tusschen
de v ij f deelnemers uitgroeit.
In den gisterochtend gehouden Frans-chen
ministerraad gaf Briand een overzicht
van den toe-stand op1 de vlootconferentie
te Londen en de omstandigheden waarin
hij de laatste weken het Fransche stand
punt had verdedigd. Hij' gaf de verzeke
ring; -dat het contact met geen der ter
conferentie vertegenwoordigde mogendhe
den verbroken was. De ministerraad keur
de miet algemeene stemmen de houding
v.an den minister van Buitenlandsche Za
ken goed, die vandaag naar Londen terugs
keert.
Conservatieve aanval op MacDonaid's
Vlootpolitiek.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Lamp-
son voorgesteld het Huis te verdagen
wegens de a.s. sluiting van een acicoord
tuisstih-en de regeering en een buitenland
sche mogendheid betreffende de interpre
tatie die men moet geven aan art. 16
van het Volk-enbondsstatuut, zonder den
Raad van den Volkenbond te raadplegen,
waardoor de betrekking-en met de andere
mogendheden in gevaar worden gebracht.
Mac Donald heeft in antwoord op
Lampsons toelichting van zijn voorstel
gezegd, dat als bij de verplichting op
zich- nam, die Lampson eischte, om eerst
de andere leden van den Raad te raad
plegen en daarna het Lagerhuis, het on
mogelijk zou zijn te onderhandelen over
eenige wijziging in de interpretatie van
de beteekenis van een ietwat vaag ar
tikel als dit. Daarom kon hij geenerlei
verplichting aanvaarden. Voor het overige
beteekent een bespreking over art. 16
niet anders dan dat ieder onderhande
laar te kennen geeft welke beteekenis
hij voor zich aan het artikel toekent.
Niemand weet beter dan Lampson, dat
geen premier of minister van Buiten-
landsohe Zaken de verplichting op zich
kan nemen, die hij eiseht. Wij kunnen
niet meer zeggen, dan dat wij, na ons
zoo goed als menschelij-k-erwijs mogelijk
is .op de hoogte hebben gesteld van de
gevoelens van het land en de meaning
van het parlement, ons bij de bespreking
over .deze dingen die gevoelens goed
in de gedachten zullen' houden- en geen
oogenblik zullen vergeten. Daarnaar heb
ben wij de laatste .tw-ee en een halve
maand steeds gestreefd.
Mac Donald verklaarde verder, dat hij
de leiders der partijen, als zij hem zou
den raadplegen, precies van den stand
van zaken op de hoogte zou stellen.
Sir Samuel Hoare zeide, dat hij het
denkbeeld van Mac Donald zou over
brengen aan .Baldwin, <üe afwezig was.
Lloyd George nam het voorstel eveneens
aan. ,omdat het uiterst wenschelijk is,
dat de buitenlandsche politi-ek geen
twistappel zij tusschen de partgen.
Lampson trok hierop zijn motie in.
Koning Boris als machinist.
Wij hebben al meermalen verhaald van
de liefhebberij van koning Boris van Bul
garije o-m als machinist op de locomotief
plaats te nemen. Onlangs heeft de koning
weer eens aan de liefhebberij gevolg ge
geven. Met prins Cyriel, zijn broer, als
metgezel, heeft de koning dienst gedaan
op den gewonen sneltrein van Sofia naar
Wairaa. De trein kwam te Pl-even aan
met twee minuten vertraging. D-e stations
chef, van oordeel dat zulks niet te pas
kwam, snelde naar de locomotief, en gaf
den machinist een geiuehten uitbrander,
waarop hij een verklaring van de ver
traging eisribte. De koning liet den storm
kalm over zich heen gaan en zette -uit
voerig uiteen waarom hij te laat was.
Daarop teekendie hij het gebruikelijke rap
port en toen zag de chef pas w-ien hij
voor zich had. De arme man viel bijna
flauw van den sqhrik. De koning bleek
intussch-eu zijn standje ter harte genomen
te hebben, want hij kwam p-recies o-p
tijd te Warna aan. Daar had men al be
richt gekregen wi-e er op de locomotief
van den sneltrein stond en een groote
menigte reizigers en sp-o-orambtenaren
bracht -den koning- o-p het perron een
geestdriftige hulde.
De spoorwegramp in Japan.
Omtrent het ernstig spoorwegongeluk
op Kioesjioe, waarbij zeventien personen
werden gedood en velen ernstig gewond,
wordt nader gemeld, dat bij het ondier-
zoek naar de oorzaak van de ramp is
gebleken, dat door een noodlottige ver
gissing de tender van de locomotief van
den verongelukten trein geladen was met
bol-en, waardoor een groote hoeveelheid
dynamiet gemengd was. To-en deze ko
len in het vuur werden geworpen, volgde
een geweldige ontploffing, waardoor niet
alleen de locomotief, maar een groot
gedeelte van -den -trein i n de lucht vlo-o-g.
Het ongeluk met het Duitsche
vrachtvliegtuig.
D-e oorzaak van het vrees-olijk ongeluk
met het Duitsche vliegtuig in Engeland
wordt gezocht in het feit, dat de bestuur
der in de duisternis en de mist is ver
dwaald geraaid en veel lager heeft gevlo
gen dan de bedoeling was. Daarbij zou fyij
den grond hebben geraakt. Het ongeluk
is gebeurd n-iet ver van de Fits-ey Plan
tage, waar vorig jaar Augustus een
Fransch toestel viel -en 4 mijl van Fos-
terdown, waar in November 1929 het
groote D-uitscbe toestel viel, waarbij ze
ven menscbeal-evens verloren gingen.
Korte Berichten.
Thans is de handels-conventie van
24 Maart 1930, die door de tariefwap-en-
stilstands-conferentie ijs aangenomen, ook
■onderteefcend door de reg-eerinig van Grie
kenland. Hierdoor is het aantal staten dat
deze conventie lieeft onderte-ekend ge-
stegien tot 13.
Ten aanzien van de ontdeiklking van
b-oirimen in den hof van Gethseman-e is-
thans vastgesteld, volgens een officieel©
mededeeling, dat het ghat cum' granaten
uit de Tuxk'schei periode.
Die Belgische regeeringl besloot een
subsidie van frs. 100.000.000 te ver
leunen aan den nationalen bond ter be
strijding van de tuberculose.
De Koningin.
De Koningin is voornemens Dinsdag 8
April per auto van Het Loo naar Den
Hang terug te keeren.
Reorganisatie Vrijw. Landstorm.
Naar „De Avondpost" verneemt, ligt
het in d-e bedoeling van den minister
van Defensie voor het Vooroefeningsinsti-
jtuut van den Vrijwilligen Landstorm een
afzonderlijke inspectie in het leven te
roepen.
De met ingang van 1 Mei a.s. af
tredende inspecteur der infanteriei, ge-
neraai-maj-oor Borel, zou na zijn ontslag
benoemd worden tot inspecteur van den
Vrijwilligen Landstorm.
De ontslagen bij de Bataafsche.
Verschillende Indische bladen oefenen
heftige kritiek uit over het door de Ba
taafsche Petrol-eum-Mij aan een gedeelte
van bet personeel verleend ontslag.
Het „Nieuws van den Dag" voor Ned.-
Indië merkt op, dat het Landsbelang met
voeten getreden wordt, als straks hon
derden -employés in Nederland zijn terug
gekeerd en even zoovele propagandisten
tegen Indië zullen worden. Het blad ver
volgt verder, dat bet niet wéét, of het
praedicaat „Koninklijke" kan worden in
getrokken doch, men zou het in het on
derhavige geval bijna wanschen. Het blad
verwijst verder naar de pas gemelde acti
viteit van de Nedariandsche Ko-lo-nial©
Petroleum-Mij. -en de Japansche Borneo
Oil Company terwijl de Koninklijke Petro
leum-Mij gelieft te beweren, dat bekrimpen
en bezuinigen noodzakelijk is geworden.
Gijzeling te Gouda.
Op de vragen van bet Tweede Kamer
lid den heer Duys betreffende het indien
nen van een wetsvoorstel tot herziening
dan wel afschaffing van het instituut van
gijzeling, heeft de minister van Justitie
geantwoord, dat 'them bekend is, dat
onlangs iemand ter zake van een han
delsschuld gedurende ruim honderd dagen
gegijzeld is geweest. De betrokkene bad
vóór ide ingijzelingstelling zijn faillisse
ment aangevraagd, dat toen ook is uit
gesproken en vervolgens weder is opge
heven ingevolge art. 16 der Faillissements-
wet Na de ingijzelingstelling vroeg hij
opnieuw zijn faillissement aan, dat toen
echter is geweigerd, o-mdat door hem nie-t
overeenkomstig den ëisch van art. 18
der Faillissem-eïitswet werd aangetoond,
dat er voldoende baten waren om de kos
ten te bestrijden.
Het is voor den minister niet noodig,
te treden in de bijzonderheden van het
geval, omdat, ook afgezien daarvan, de
materie der gijzeling, meer algemeen het
executie-recht, geacht mag worden te be-
hooren tot die stof, waaraan 'de wetgever
in niet te ver verwijderde toekomst zijn
aandacht zal hebben .te wijden.
Bestrijding der tuberculose.
De Minister van Arbeid, Hand-el en
Nijverheid stelt ter zake van bet ver-
leenen van Rijkssubsidie voor de bestrij
ding -der tuberculo-se de navolgende voor-
voorwaarde:
De vere-enigingen voor wijkverpleging,
die ten beho-eve van de t. b. c.-bestrijding
werkzaam zijn en daaxvoo-r subsidi-e ont
vangen, zijn wanneer in de gemeente
of in het deel van de gemee-nte, waar zij-
werkzaam zijn, een door den inspecteur
go-edgekeurd consultatiebureau voor zuige
lingen of kleuters bestaat, dat uitgaat,
hetzij van de Provinciale V-ereeniging voor
de Hygiëne van het Kind, hetzij! van de
genoemde vereenigingen zelf, verplicht de
bij- haar in dienst zijnde wijkverplee-gster-
huisbezoekster huisbezoek den beho-eve
van de kinderbescherming te laten ver
richten vo-or zoover dit door den inspec
teur van de Volksgezondheid, in overleg
met den medicus, die tat consultatie
bureau leidt, noodzakelijk wordt geacht.
In zeer bijzondere omstandigheden kan
door den inspecteur van deze bepaling
ontheffing worden verleend.
Rijkscommissie Werkverruiming.
Dezer dagen heeft d-e Rijkscommissie
Werkverruiming, vergaderd onder voor
zitterschap van prof. dr W. H. Nolens.
Meegedeeld werd, dat onder voorzitter
schap van het lid der commissie
den heer Zaalberg, directeur-generaal van
den arbeid, een conferentie heeft plaats
gehad die het gunstige resultaat heeft
opgeleverd, dat in overleg maatregelen
zullen w-orden beraamd en .vastgesteld
om te verkrijgen1, dat aan brandhluscW-
materiaal, dat aaia -de eischen voldoet
en van Nededandsdhi fabrikaat is, bij aan
schaffing de voorkeur zal worden- ge
geven.
Mededeeling werd gedaan van een Uit
voerig,en brief aan den minister van wa
terstaat, waarin de commissie betoogt,
dat de Nederianidödhia industrie in staat
moet worden geacht de bruggen, we-lke
in de eerste jaren noodig zijn, ook in
het tempo, dat vereischt zou kuanien
-wiorden), te bouwen.
De commissie ham waar, dat buiten-
Binnenland.
De Hollandsche Mij. van Landbouw Over
de landbouwcrisis.
De treinverbinding GoesVlis-singen).
Rijkscommissie vo-or de Werkverruiming.
Dia ontslagen bij de Bataafsche.
Buitenland.
Duitsche invoerrechten op land- en tuin
bouwproducten.
De vlootconferentie in haar laatste sta
dium?
Conservatieve aanval op Mac Donalds
vlootpolitiek.
ook voor Radio-Gtntraleü
en élk radio-toestel
Dubb.MAmT5YSïE£H/3»
4polid ANKERSYSTEEM/40-
"Wr'r
NV Peters Prinsengraclït 220/24
\M5TER0AM Tel. 48582.
landscto ondernemingen), welke bepaalde
patenten hebben of bepaald materiaal le
veren, beginnen zich te verstaan met
Nederlandscbe ondernemingen', om zoo
veel mogelijk de te verkrijgen orders hier
te lande in. samenwerking uit te voeren.
Een verbetering van de werkgelegenheid-
zal hiervan, naar de commissie verwacht,
het gevolg zijn.
-De commissie stelde tot haar spijt vast,
dat de levering van een- gashouder ten
behoeve van) een der grootere gemeenten
in) het Zuid-en van ons lan-d, is opgedra
gen aan een buitenlandsche onderneming,
terwijl door het opdragen aan een an
dere -onderneming de order zoo had kun
nen worden uitgevoerd, dat zij niet alleen
goedkoop-er zou geworden zijn, maar o-o-k
de werkgelegenheid hier te lande er meer
mede zou zijn gebaat.
H.
Zaterdag I
Aankomst van de boot uit het Moeder
land I
Altijd met verlangen tegemoet gezien,
al is het niet door ieder om dezelfde
redenen. De één is pas in bet land en
ziet met spanning de eerste berichten
uit Patria tegemoet van familie of ken
nissen.
Trouwens voor velen blijft de brieven
mail, die per extra-boot besteld wordt,
een evenement, waarvoor soms enkele
uren nachtrust worden opgeofferd.
Nieuwe berichten van familie of van
kinderen, die zich ver weg bevinden
Slechts voor enkele totoks gaat maildag
onopgemerkt voorbij.
Weer anderen verwachten een „new
comer" of één die weer terugkomt en
met nieuwe krachten zich weer gaat geven
aan zijn taak.
Voor hem echter, die voor het eerst
het vaderland achter zich heeft gelaten,
heeft de bootaankomst wel de grootste
beteekenis. Voor dien is alles vreemd
en nieuw in dit land, waarvan hij veel
geboord beeft, maar dat toch onbekend is
gebleven. Hij is er nu, na een reis van
enkele weken en zijn arbeid, die zwaar
zal blijken te zijn, gaat weldra aanvangen.
De mooie reis is ten einde. Wat al
moois is onderweg ontmoet! Wat een
mooie en voor een Christen ook histo
rische plaatsen is hij voorbij gegaan I
Daar was de Middellandsch© Zee.
Onwillekeurig gingen de gedachten
vooral bij- stormachtig weer naar de
kruistochten van Paulus, in het bijzonder
zijn laatste tocht. (Hand. 27.)
Kreta doemde op en verdween weer.
Een eenzame wachter op een groote
vlakte.
Verder ging het. Kleine scheepjes ver
telden hem, dat de Egyptische kust na
derde. Eeuwenlang zijn deze wateren ber
varen: de oude wereldzee.
Het Suez-kanaal naderde; de schepping
van Ferdinand de Lesseps, wiens stand
beeld zich verheft aan den ingang van
zijn groote werk.
Port-Said. Echt Oostersche stad met
al de gebreken daarvan. Een bonte men
gelmoes van allerlei mcnschen, allerlei
