DE ZEEDW
Schoonmaaktijd
TWEEDE BLAD
FEU ILLETON.
Niet door eigen kracht
(Jit de Provincie.
EEN BEZOEK AAN DE MIJNSTREEK.
door Annie Lucas.
36) o
Margarets geheim was geen geheim
meer. Maar het had haar niets kunnen
■schelen, al waren de oogen van gansch
Hadiord-Leigh op haar gevestigd geweest.
Allan stond op het smalle portaal.
„Murray is bij hem, fluisterde hij, „zal
ik hem wegzenden?".
„Neen," antwoordde Margeret, „laat
hem blijven, hij heeift Owen ook lief."
Daarop nam Ahan de hand zijner zus
ter en bracht haar bij het bed van "don
zieke
Owen zal, meer dan hij lag, door
kussens gesteund. Zijn gelaat was smal
en bleek, zijn donkere, ernstige oogen
waren onnatuurlijk groot en .schitterend,
hij haalde slechts met moeite adem, en
de rustelooze beweging zijner magere,
witte handen toonde duidelijk hoe zwak
hij was, en hoezeer hij leed. Maar er
lag een uitdrukking van ongewone, he-
melsdhie kalmte op dat lijdend gelaat,
en een blijde glimlach speelde om de
ble-eke lippen, toerr hij Margaret zag, en
met stralende oogen beantwoordde hij
haar liefdevollen blik. „Lieve Juffrouw
Mayburn, da.a.r doet gij goed aan", zeide
hij, haar zijn beide handen toestekende,
en haar met een blij en dankbaar gelaat
aanziende.
„Ik zou eerder gekomen zijn, Owen,
indien ik geweten had, dat gij het w-ensch-
te", zeilde zij zich over hem heenbui
gend e, en een kus op zijn voorhoofd
drukkende.
„,Dank u", sprak hij met zwakke stem,
„na Mary's dood heeft niemand mij een
kus gegeven.." En toen lag hij stil, blijk
baar tevreden, haar daar te zien, en
haar te kunnen aanstaren.
A,llan schoof zachtjes een stoel bij het
bed, en Margaret ging daarop zitten,
Owen's brandende hand in de hare hou
dende.
Owen was de eerste die sprak.
„Ik ga sterven, weet gij dat?"
„Ja." Hare stem klonk heesch en dof;
zij boog het hoofd, en onwillekeurig
klemden haar vingers zich vaster om
de uitgeteerde hand, die in de hare lag.
„Ik "weet dat daar smart voor u is
in die gedachte. Beste Margaret, gij zijt
een ljeve, trouwe vriendin voor mj ge
weest."
„Owen ik heb u liefgehad", zeide zij,
doch hij begreep niet de volle beteekenis
dezer bekentenis, die nauw hoorbaar ge
fluisterd werd.
„Ja, dat hebt gij getoond. Gij hebt
mij, den armen, eenzamen vreemdeling
de plaats van een broeder in uw hart
gegeven. Lieve Margaret,i woorden kunnen
niet uitdrukken, wat gij voor mij ge
weest zijt. God zegen© u daarvoor."
„O, zeg dat niet, ik weet hoeveel ik
tekort ben gekomen", riep zij met onuit
sprekelijke droefheid in hare stem. „Ik
beb het niet begrepen, dat uw leven on
derging in zorg en ontbering, ik heb
niets gedaan om dat leei te verzachten.
0, Owen, Owenl de herinnering daaraan
zal mij zulk een bittere smart zijn."
„Neen, neen, Margaret, in uw hart mag
geen bitterheid wezen. Liefste Margaret.
Ook om u dit te zeggen i heb ik verlangd
dat gij hier zoudt komen. Het viel mij
zoo moeilijk om te sterven, zonder uw
lief gelaat nog eenmaal aanschouwd te
hebben. Maar dat was ni.et alles. Ik wist,,
dat uw hart over mij zou treuren, en
dat gij tranen zoudt storten over mijn
dood. Het is zelfzuchtig van mij, Mar
garet maar toch doet het mij goed,
dat het zoo is. Er is niemand, die mij
l beweenen zal maar in uw smart
moet gij den troost hebben, te weten, dat
uwe vriendschap de zonneschijn van mijn
leven is geweest. Ik wilde, dat gij zourlt
weten welk ©en zegen God mij geschon
ken heeft, sedert ik hier ben en
daarom heb ik u laten vragen bij mij te
komen een verzoek, dat ik nooit had
durven doen, indien bet niet mijn laat
ste wensch was geweest." De woorden
kwamen langzaam en bij tusschenpoozen,
het spreken kostte hem groote inspan
ning.
,„God zij gedankt, dat gij bet gedaan
hebt", stamelde Margaret.
Uitgeput sloot Owen de oogen, maar
na eenigen tijd hernam hij weer: „Neen,
er mag niets bitters zijn in uw her
innering aan mij. Gij zijt de eenige, groote
zegen in mijn leven geweest, nadat Mary
gestorven is. Terwijl hij sprak verhelder
de een blijde glimlach zijn ingevallen
gelaat. Hij staarde in de volle heerlijk
heid der toekomst. Margaret hield den
blik gevestigd op de sombere duisternis
van het verleden.
„Het was vreeselijlc", zuchtte zij. „Wij
wisten niet dat het zoo erg was."
„Het was zoo het beste; mijn leven
was in Gods hand. Dat gelooft g.ij immers
ook, Margaret?"
,„Ja", antwoordde zij moedeloos, „ik
wil het hopen".
Owen staarde met innig medelijden
naar haar bleek, voorovergebogen gelaat.
„Neen, gij moet er zeker van zijn",
zeide hij. „Och kon ik slechts woorden
vinden, bad ik slechts de kracht om
te getuigen van Gods goedheid, van
'sHeeren trouw. Margaret, wij zijn ver
blind geweest, gij en ik, of liever het
is ons gegaan ais kinieren, die bij het
volle licht met gesloten oogen in het
duister den weg hebben gezocht. Wij
hebben ons zelf zoo weinig gekend, Hem
weinig begrepen, die niet alleen een Hel
per, maar ook een Verlosser is."
„Niemand beeft mij geholpen zooals
gij, Owen."
„En toch ben ik slechts een blinde
leidsman geweest."
Wederom hie.d hij op, overmand door
aandoening en benauwdheid. Eén hevige
aanval van hoest benam hem den adem.
„Gij moet niet meer spreken, Owen",
zeide Allan. „Het doet u kwaad."
„Dat is voorbij", hijgde de zieke. „Laat
mij mijn gang maar gaan, Allan." En
Allan keerde terug naar zijn plaats bij
den schoorsteenmantel.
(Wordt vervolgd.)
Het bedrijf van de mijn Oranje Nassau I.
nader zienvoor zoo'n 99 pet. ver
schillend van de huidige wijze van steen
koolwinning.
Wie eens rond het gebouwencomplex
van de Emma loopt, staat perplex. Wat
een oppervlakte, wat een gebouwen; wat
een stoomwolken
Maar van dit alles vertel ik nader.
Ons eerste bezoek dien middag gold
het Ned. Herv, Jeugdhuis. Een massaal
gebouw, gelegen aan de Maanstraat te
Treebeek.
Dit gebouw is geheel opgetrokken in
haute modernen stijl. En het is ook naar
dien stijl ingericht.
En dan te weten, dat dit gebouw mede
door de Staatsmijnen is opgerichten
ingericht omdat zij graag hebben willen
meewerken tot het scheppen van een
centrum van .Christelijlk leven.
Zelden ben ik nog in een zoo gezellig
ingericht Christelijk vereenigingsgebouw
geweest. Alle zalen voorzien van moderne
zijden lampekappen, van moderne meube
len, wandbekloeding, centrale verwarming.
Na de bezichtiging van dit fraaie ge
bouw, dat meteen het vereenigingsgebouw
is van de afdeeling Treebeek van den
t'rot. Cbr'st°'ij';en Mijnwerker-b nd, w^-d
de wandeling voortgezet door Treebeok
met zijn groote bouten Gereformeerde
school, zijn steenen Herv. school, zijn
houten Gereformeerde kerk, alle gebou
wen ook mede verkregen door de krach
tige financiëel© hulp der Staatsmijnen,
engoed onderhouden.
Een wandeling van de mijn Emma
doer Treeboek is een liefhebberij. Eerst
passeert men de in fraai geboomte ver
scholen huizen van mijningenieurs .en be
ambten en dan de vriendelijke arbeiders
huizen met hun aardige voor- en achter
tuinen. Het is de moeite waard.
Dicht bij den Kooiweg staken we de
spoorbaan van de mijnen over en daarna
ging het langs een zandweg door het Lim-
burgsche heuvelland naar de bruinkool
groeven.
't Was een aardig zandwegje, soms in
de heuvels uitgegraven om den'wande
laar te groote klimpartijen te besparen,
en zoo aangelegd, dat het geen verkeers
weg kan worden. Want... zonder klauter
partijtjes is de zandweg toch ook weer
niet van 'teene tot 't andere eind af te
leggen.
Per slot loopt 't weggetje dood in een
groote zandvlakte.
Deze vlakte is echter heel wat lager
gelegen dan het terrein, dat we zoo juist
door gewandeld waren, want... daar is
de bruinkool al onder weg gehaald.
Zoo'n bruinkoolgroeve is een aardig
ding.
De bruinkool, een heele dikke laag; een
laag van verscheiden meters, zit minstens
een 10 meter onder het maaiveld van het
heuvelland.
Het is dus zaak eerst deze zandlaag,
die boven bedekt is met Limburgsche
klei, weg te halen.
Dat gebeurt met behulp van zware op
rails loopende machines, die in heel veel
gelijken op de gewone baggermachines,
die wij wel in onze kanalen zien. Met de
emmers wordt het zand weggehaald, zoo
dat er langzamerhand een tamelijk steil
afloopende muur van zand ontstaat, die
telkens verder teruggetrokken wordt.
Gekomen op de bruinkoollaag, worden
VAN
DONDERDAG 20 MAART 1930. No, 144.
opnieuw dezelfde machines op deze laag
op rails geplaatst, waarna met de winning
van de bruinkool wordt begonnen, wat
op dezelfde wijze geschiedt als de verwij
dering van het zand van de bovenlaag,
dat weer gebruikt wordt om de put te
dempen, die ontstaan is door het uitbag
geren der kruimelige bruinkoolstof.
Het is een heel bedrijf. Treintjes met
zand en bruinkool rijden af en aan en bij
dit alles zijn maar weinig arbeiders te
werk gesteld.
De machines doen alles en de arbeiders
hebben er alleen voor te zorgen, dat de
emmers af en toe een inkeeping in de
bruinkoollaag vinden, waar achter ze
blijven haken om zoo de saamgeperste
stof te kunnen loswoelen.
Men begrijpt dat door het uithalen van
de bruinkool het maaiveld zooveel lager
komt te liggen als de bruinkoollaag dik
is. Daarbij wordt het terrein geëgaliseerd
weer voorzien van teelaarde en zoo op
nieuw bouwrijp gemaakt.
AARDE
Schema van een bruinkoolgroeve.
De bruinkoolwinning is in Heerlen in
handen van de „Carisborg N.V. Maat
schappij tot exploitatie van bruinkoolbri
ketten".
Deze onderneming bezocht ik niet èn
om 't gebrek aan tijd èn ook omdat het
de vraag is of lang nog met de bruin
koolwinning kan Worden doorgegaan.
Na de beschrijving, die ik hierboven
gaf, begrijpt men, dat het winnen van
bruinkool een heel durabele boel is.
Nu is dit op zichzelf nog niet zoo erg
het delven van steenkool is ook duur
maar de bruinkoolfabricage is niet
rendabel, omdat zij niet kan concurree-
re-n met het buitenland.
Het bedrijf is dan ook niet floris
sant
(Wordt vervolgd.)
Waterleiding. Voor bad en
waschtafels: J. M. Polderman, Goes. Tel.
No, 129. Adv.
dekenskerke, die dit jaar periodiek als
zoodanig moest aftreden, heeft in de be
stuursvergadering medegedeeld, voor een
herbenoeming niet meer in aanmerking
te willen komen.
Terneuzen. De Cihr. Jongemannenver-
eeniging „Bidt en Werkt" te Terneuzen,
vierde dezer dagen haar 35-jarig be
staan. Eigenlijk viel het jubileum in De
cember van het vorige jaar, maar men
beeft de feestelijke herdenking om ver
schillende redenen eenige maanden uit
gesteld. Vorige week Donderdag werd in
de Ned. Herv. Kerk een herdenkings
dienst gehou len. Het eerst sprak de voor
zifter der vereeniging, de heer J. P.
Klaayssen een kernncih'ig woord over
den arbeid der vereeniging en de in die
35 jaar ondervonden zegeningen
Hierna bepaalde ds A. A. Wildschut
van RiJland-Bath zijn aandach ig ge
hoor bij het onderwerp: „De ho-o-ge
greep", naar aanleiding van Filipp-anzen
3:12.
Vervolgens kwam ds L. J. Cazemier
aan het woord, die een rede hield naar
aanleiding van 1 Cor. 4:2J.
Op j.l. Vrijdag werl de feestelijke jaar
vergadernig in Bethe gehou len.
In het geze'lig versierle lokaal wns
een groot aantal begunstigers en be'ang
stellenden met de- leden en die der Chr.
Jonige'ielen-vereeniging „E cce-sior'w-r
jaarfeest met dat Ier hoof Taf ieeiing sa
men gevierd wordt, opgekomen.
Na muziek en zang en een korte rede
van den eere-voorzitter, den heer J. J.
Kense, bracht de secretaris zijn jaarvar-
slag uit.
De penningmeester deelde mede, dat
hij het jaar 192J met ee:n flink saldo
kon besluiten.
Daarna volgden voordrachten, muziek,
samenspraken en traotatie.
Van de leden der Hoofd-, Jongelieden-
en Knapen-af dee-ring moest het bestuur
nog verschillende geschenken voor de
vereeniging in ontvangst nemen.
De heer W. van Doorn is met
ingang van 18 Maart bevorderd van
agent-rechercheur tot hoofdagent recher
cheur van politie,
Zoutelande. Dinsdagavond trad in de
Henv. Kerk alhier op Dr Visser van Gad-
za,nd met als onderwerp: „Het Evangelie
in Spanje". Op onderhoudende wijze liet
Spr. zijn aandachtig gehoior een blik slaan
in het groiote werk, dat in Spanje ge
schiedt. Niet alleen sprak Spr. van „bet
dorre land' maar ook van de mogelijkhe
den, dat dit „dorre land" tot „staand
water zal worden". Spr. wekte op om
Ruwe, i-oode of schrijnende handen
weer gaaf, zacht en mooi door Purol
door gebed en offer mede te helpen die
mogeiijk'hcden tot werkelijkheid te kun
nen maken.
De bijeenkomst werd besloten met
dankzegging en het zingen van Ps. £9: 7.
Ondanks het gure weer waren velen
gekomen, Niet aheen ou leren, doch o_k
jongeren. Een verblijdend teekexi.
Wissenkerke. Maandag hield de Chr.
Werkmansbond zijn jaarvergadering. De
eere-voorzitter opende op gebruikelijke
wij'ze. Uit het verslag van den secretaris
bleek, dat het ledental bedroeg 185 en
dat er weinig vergaderingen gehouden
waren. Uit de rekening van den penning
meester van. het ziekenfonds bleeik dat
was ontvangen flö4i.56, uitgegeven
j f-12,0 28, good slot f277.23, dit gevoegd
I bij do bes.aande reserve werd f3016.99.
I Als penningmeester der afdeeling Kanper-
ia,nd werd bij acclamatie herkozen de af-
Ludonde A. Goulooze. Wegens vertrek van
den Secrgtaris werd als zoodanig gekor
zein B Dekker Cz.
Dhr Abrahams© voerde daarna het
woord. 1930, aldus Spr., schijnt wel een
ommekeer in het vereenigingsleven te zul
len brengen. De Ziektewet besprekende
zegt Spr., dat zij op heden nog; weinig
licht brengt voor de losse a hoiders. Spir..
wenscht de vergadering' een schema van
een voorstel te geren inzake de gelden
van het ondersteuningsfonds en zeg,, zou
het mogelijk zijin om de onder de Ziekte
wet vallende zieken uit onze kas bij te be
talen de 3 wachtdagen en 6 weken de
20 pet. die de ziektewet minder geeft dan
het voile loon en aan werkionzen die
1 ziek worden en niet van de Ziektewet
trekken f 2 per dag gedurende 6 weken.
Dhr de Muijk zegt, zoo juist het laatste
uitgekomen Kon. besluit te hebben ont
vangen. Na voorlezing bleken de nevelen
voor losse arbeiders een weinig op te
klaren, maar toch bleek nog niet duidelijk
wat onder losse arbeiders verstaan wordt.
Van de bestuurstafel klinkt het onaan
nemelijke van liet vo-orste-1-Abra.hamse. Nu
komt het bestuur met een voorstel om de
bestaande toestanden ta handhaven. Be-
Goes. Aan de weder in gebruikneming
van de gerestaureerde kerk, die Dinsdag
a.s. plaats vindt, zullen medewerking
verleenien het Chr. Gemengd Koor al
hier en de heer Frans Hasselaar, or
gelist der Westerberk te Amsterdam.
Ds P. J. Steinz zal de bijeenkomst
openen en sluiten. Voorts, zal het woord
worden gevoerd door de he,eren J. M.
van Bommel van Vloten, voorzitter der
restauratie-commissie, A. D. F. van der
Wart, president-kerkvoogd, de minister
van Onderwijs-, Kunsten en Wetenschap
pen, Dr G. J. Weyland, voorzitter sy
node Ned. Herv. Kerk, de Commissaris
der Koningin in Zeeland, Ds J. H. C.
Kamsteeg, voorzitter Prov. Kerkbestuur,
de burgemeester van Goes, Dr J. D1.
Schmidt, voorzitter Classicaal Bestuur, en
mr W. H. Kohier, secretaris van de ver
eeniging van Kerkvoogdijen in Neder
land.
De bijeenkomst vangt te 61/2 uur aan.
Kapelle. Onder voorzitterschap van
dhr F. P. de Graaf kwam het comité
voor Chr. winterlezingen in vergadering
bijeen.
Uit bet jaarverslag van den secreta
ris bleek, dat vier sprekers waren op
getreden voor de vereeniging. Het leden
tal bleef op 122. Twee nieuwe leden
waren toegetreden, twee bedankten.
De penningmeester deed rekening' en
verantwoording over gehouden beheer.
Het batig slot bedroeg f 22.82.
Herkozen werd hiet aftredend bestuurs
lid dhr P. Fraanje. Bes-loten werd om
-drie sprekers te do-en 'op-treden, in den
a.s. winter. Burgemeester Bierens ein
digde met dankgebed.
Hoedekenskerke. De lieer P. W. Wou-
tersen, -dijkgraaf van het Waterschap Ho-e-
In de nabijheid der mijnen.
Direct bij het spoorwegstation van
Heerlen bevindt zich het bedrijf van de
mijn Oranje Nassau 1, een particuliere
mijn.
Maar deze is ook de ©enigste uit de
directe omgeving.
De andere mijnen liggen verder weg
en daar mijn bezoek de Staatsmijnen
gold reisden de- heer Kok en ik des
middags af naar Hoensbro-ek, waar ik de
mijn Emma aan den buitenkant zou zien
en de omgeving van deze mijn met ahes
wat daarin, op deze mijn betrekking bob
bende, zien bevindt,
De tocht ging per tram. Eerst langs de
mijn Oranje Nassau 1, dan door het
beersdai, langs de mijn Oranje Nassau lil
terwijl in de verte van uit de tram
de Oranje Nassau IV te zien was.
Alle particuliere mijnen. Echter goed ge
outilleerd, naar men mij meedeelde en
naar trouwens ook mijnarbeiders, die- ik
sprak, mij verzekerden.
Als gezegd, de tocht gold d© „Emma"
gelegen te Ho-ensbroek, een zeer fleurig-
derp, met straten die aan ©en slad doen
denken.
Keurige winkels, die best in de groote
steden zonden passen, en die ook
een keur van artikeien leveren.
Hoensbrcek echter vertoont toch met
een het echt Limburgsch-Duitsehe beeld.
Bepleisterd© muren, che grauw van ouder
dom zijn geworden en bepaald wat troos
teloos aandoen. "Dan achter de ramen
ge.en fleurige vitrages, maar de breed
uithangende kanten gordijnen met franjes.
Gelukkig zijn niet alle- huizen zo-o,
maar aan de hoofdstraat staan er toch
verscheiden.
De zijstraten zijn nieuw. Ze zijn meer
van den laatsten tijd. Moge-lijk niet ge
bouwd naar den nieuwste-n .bouwtrant,
die overigens ook niet altijd prettig aan
doet maar toch fleurig.
D© heer Kok en ik verlieten de tram,
die verder doorreed naar gittard, bij de
mijn Emma, dicht bij het spoorviaduct,
dat gebouwd is over het spoorwegterrein
van deze mijn en waar vanaf men het
impcsante-gebouwencomplex niet zijn twee
schattorens, met onophoudelijk in bewe
ging zijnde wielen, zijn 'ïabrieksscho-o-r-
steenen van 120 meter hoog, op z'n arier-
mGoisl ziet.
Heel aardig op het terrein voor de
mijng-ebouwen is een modelletje van een
vroegere mijn; van een mijn uit ouden
tijd welker bovenbouw in veel doet den
ken aan een Duitsche waterput. Men ziet
er een schuin loopende schacht en daar
naast een lier, waaraan d-e steenkoo-lvoor-
raad, die losgeho-uwein was, naar b-o-ven
werd getakeld.
Heel primitiefen we- zullen het
Na in] -de Ro-o-de Zee op- een rif te zijn geloop-en is bet s.s. „Madio-en" van- de
Ro-tteröamscibe Lloyd zwaar beschadigd te Rotterdam aangekomen. De voor
steven is over 10 M. ingedrukt. Het schip in he-t Wilton D-ok.
