No. 144
Donderdag 20 Maart 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
BQ)-«
NEDERLANDSCH-INDIË
Hendrikse Go's Bank N.V. Boes
EERSTE BLAD.
FIRMA WATER1AHDER i DE STOPPELAAR
Belangrijkste Nieuws.
ad 96 °/o
m
i P (*5
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Buitenland.
Laat U bij voorkeur Bols
serveeren uit het kruikje.
Binnenland
Inschrijvingen op bovengenoemde
leening worden tot a.s. Maandag
24 Maart gaarne aangenomen door
1
ten maken
>aa tot een
tnden, Con-
et Hot het
20 Maart.
.0.30—12.00
-2.00 Con-
1.00 Gramo-
Concert.
imofoonmu-
to Amster-
3t onder lei-
berg.
ir 1071 M.
>rte Zieken-
St. Aubin.
11.45
12.30 Con-
lg. 2.45
4.00 Ziet-
amp, Geref.
)0 Concert,
rt. 7.10
is Maleisch.
12.20 Con-
- 2.20 Gra-
:ert, alt, 'te-
0 Zang.
1725 M.
L 4.05,
.50 Concert
isten.
raad princl-
ar.
ode"
zeggen, dat
enmin aan-
wij in onze
ctober 1929
sdien spoor-
echter geen
beide voor-
voorgesteld:
lversum en
en N.C.R.V.
nt;
ereenigingen
estemd zijn
remeen pro
le zendeirs),
dat iedere
©emiging dit
«olieton prin-
et is boven-
ar.
trdbaax, om-
sttijd lijkt
ie radiowet
geest van
Staatspartij,
oorvoerbaar,
aren, welke
de praotijk
e radio niet
lement maar
mt van oul-
evengoed als
ligen, ortho-
middel zien
beschouwing
;en.
uitgewreven,
Radio-raad
»rst aan de
omdat het
1 het gezicht
>ns volk is.
ss?
ree groepen
nderen". Wij
ling niet: de
ïie ons volk
en die ieder-
ielijik gemar-
in het ge-
radio even-
tie.
idio-raad en
eelijke schei-
maar neemt
aderheid tot
volgens het
da „neutra-
-f- zng. al-
rest van den
re" groepen,
de bevolking
minder dan
adio-zendtijd.
>lk, dat zijn
een sterken
een „natio-
rogram voor
aan de prin-
vordt ontno-
trijd met de
leeling „naar
itholiek pro-
rdeeling van
wil.
van den
menlijto om-
igen worden
g een alge-
en 1
iat men den
oetonnen te
een program
Wij zouden
;end bezwaar
g zou zoo'n
kwaadwillig
worden voor
«paalde kleur.
v -H
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 250.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKSN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franno pisr r^st, f ?-
Lresa nummers
Prijs der AdverCentiën:
1—4 regels il.20, elke regel meer 30 «rt.
Bij abonnement belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zij, die zich met 1 April a.s. op „De
Zeeuw" abonneeren, ontvangen de nog in
deze maand verschijnende nummers
gratis.
Wie zal dat betalen?
Bij de behandeling van de Onderwijs-
begrooting in de Eerste Kamer werd van
verschillende kanten tegen Minister Terp
stra hoog van den toren geblazen.
De heeren Ossendorp, S. D., en Slingen-
berg, V. D„ hadden van dezen bewinds
man weinig goeds te vertellen. Zij ver
klaarden zich ernstig teleurgesteld te ge
voelen. Van een Minister als deze „volko
men deskundig en in de practijk van het
onderwijs geschoold" hadden zij iets ge
heel anders verwacht. Hun groote griel
was, dat deze Minister niet in de eerste
plaats met de belangen van het onderwijs
rekent en dat hij zich teveel stelt op het
standpunt van den Minister van Finan
ciën.
De heer Terpstra liet dezen storm kalm
over zijn hoofd gaan. Hij verklaarde deze
critiek verwacht te hebben en rekende
daarna de heeren opposanten even voor,
wat de vervulling van de door hen geuite
wenschen zooal zal kosten.
Het herstel van de leerlingenschalen
van de ongewijzigde wet 1920 kan gesteld
worden op minstens 9 millioen; de ver
vroegde invoering van de opleiding vol
gens de wet van 1920 op 2^2 millioen; de
wettelijke regeling van het bewaarschool-
onderwijs volgens het ontwerp van Mi
nister de Visser op 21/2 tot 4 millioen; de
verhooging van de onderwijzerssalarissen
op minstens 22 millioen, of totaal 36 tot
37V2 millioen gulden.
Het noodzakelijk gevolg van deze maat
regelen zou zijn, dat alle andere sala
rissen van leeraren enz. verhoogd zou
den moeten worden, waardoor men komt
tot een bedrag van 74 tot 75% millioen
gulden.
En dan is nog niet gerekend met aller
lei andere wenschen als de invoering van
het 8ste leerjaar, verplicht vervolgonder
wijs enz., die alweer ettelijke millioenen
zouden eischen.
Men ziet hieruit hoe gelukkig het is, dat
de radicale elementen stel dat ze zelf
zouden willen geven wat zij van anderen
eischen het niet voor het zeggen heb
ben.
In minder dan geen tijd zouden ze het
zoover hebben gebracht, dat inplaats dat
de belastingen yerlaagd worden, de belas-
tingschroef heel wat slagen zou moeten
worden aangedraaid.
Gelukkig dan ook, dat Mr Terpstra de
heeren kalm liet praten, om rustig de af
werking van zijn program ter hand te
nemen.
Is er een program?
De vraag zal misschien gedaan worden:
maar is er dan een program?
De indruk is toch gewekt dat van dezen
Minister zoo goed als niets te verwach
ten is?
Inderdaad, die indruk is gewekt. Maar
het is een verkeerde indruk.
De Minister zelf merkte in verband hier
mede op: „Ik zal ook om des tijds wille,
niet alles herhalen, wat reeds in de stuk
ken vermeld is, maar meen dit te mogen
zeggen: wanneer het mij gelukken mag,
in samenwerking met de Staten-Generaal,
tot stand te brengen om de hoofdzaken
te noemen een herziening van de La-
ger-Onderwijswet, herziening van de Nij
verheidsonderwijswet, bevordering van
het handels- en cursusonderwijs, een
Monumenten- en een Natuurbescher
mingswet met nog een wet betreffende
het toegepast natuurwetenschappelijk on
derzoek, dat dan het programma aller
minst schraal genoemd mag worden."
Zoo is het.
Laten de roode en roze heeren dan maar
met de millioenen strooien, ons volk is
meer gebaat met een Minister, die zon
der financiëele ontreddering te brengen
rustig zijn program - afwerkt
Kleine schooltjes.
Over de kleine schooltjes is zoo voor en
na ai heel wat te doen geweest.
Paedagogische wangedrochten heeft
men ze genoemd.
En erkend kan worden, dat de kleine
schooltjes nu niet bepaald als het ideaal
kunnen gelden al moet onmiddellijk wor
den toegegeven, dat men daar vaak prach
tige resultaten heeft weten te bereiken.
Maar hoe dit zij er is op de kleine
schooltjes ai heel wat afgegeven, vooral
als het er om ging het bijzonder onderwijs
te bestrijden.
Dat men vaak beter deed zich bij deze
critiek een weinig te matigen is wel ge
bleken uit een eenvoudige vraag door den
Minister aan den heer Slingenberg ge
steld.
Is het zoo vroeg de Minister den
geachten afgevaardigde ontgaan, dat er
op 1 Januari 1928 231 openbare scho
len voor gewoon lager onderwijs met
.minder dan 33 leerlingen waren en
slechts 23 b ij zonder e?
M.a.w. het kwaad van de kleine school
tjes als men hier van een kwaad wil
spreken moet niet in de eerste plaats
worden gezocht bij het bijzonder, maar
bij het openbaar onderwijs.
De verwarring der vlootconierentie.
Do algemoene toestand ter conferentie
is gelijk gebleven. Men heeft te 'kennen
gegeven, dat alle pogingen geconcentreerd
zullen worden om de Framsch-Italiaan-
sch© moeilijkheden op te lossen, die de
voornaamste hindernis vormen, om een
overeenkomst tusschen de vijf mogendhe
den te doen slagen.
De verwarring is nog uitermate groot-
De Italianen zijn volstrekt onvermurw
baar. Onder de verloochende berichten
is dat, dat de Engelsche regeering een
rechtstree'ksch beroep op Mussolini ge
daan zou hebben in de hoop bij' hem meer
te bereiken dan bij Grandi. Geheel on
waar is dit echter niet. Men beeft inder
daad gehoopt te Rome iets meer' te kun
nen bereiken. De wil tot een poginlg
van dezen aard is er wel degelijk geweest.
Intusschen ziet men met toenemende
spanning het volgende Zondaggesprefc tus
schen Ramsay Mac Donald en Tardieu
tegemoet
Rriand heeft aan de pers meegedeeld,
dat hij spoedig naar Parijs vertrekt en dat
het niet meer zeker is, dat hiji met Tardieu
terugkomt.
De onderhandelingen tusschen Italië en
Frankrijk zijn volkomen vastgeloopen.
In Fransche kringen is als reden voor
het vertrek opgegeven, dat Briand zeer
ontevreden zou zijp, omdat MacDonald
zijn belofte om te trachten door stappen
in Rome nog iets te bereiken, niet zou
hebben vervuld.
Lord Balfour, f
De Engelsche staatsman, Lord Balfour,
de voormalige Britsche eerste ministei
en leider der conservatieve partij, is zoo
als reeds gemeld, op 82-jarigen leeftijd
overleden.
Hij deed in 1874 voor de eerste maal
zijn intrede in het lagerhuis. Salisbury
belastte hem in 1887 1891) met de
rc-geering van Ierland. In dien tijd
heerschte in Ierland een ongelooflijke po
litieke en sociale .verwarring.
Zijn benoeming tot leider van de con
servatieven in het lagerhuis, verbonden
met het nominale ambt van den first
lcrd of the Treasury, baande hem den
weg tot de waardigheid van minister-
president, die hem in 1902, na het af
treden van Salisbury, ten deel viel.
Balfour, die persoonlijk tusschen vrij-
handelaars en protectionisten stond tot
aan den val van zijn ministerie (einde
1905) verkeerde voortdurend in de pijn
lijkste situaties.
Hij bleef ondanks de steeds toene
mende vijandschap der kiezers en de
alnemende belangstelling der partij zoo
lang in zijn ambt als hij het in het be
lang der buitenlandsche politiek van En
geland noodig achtte.
Minder succes had zijn school wefg'e-
ving, die in niet geringe mate de neder
laag' van zijn partij in 19051906 ver
haastte. Hij bedankte dientengevolge in
1906 als leider van zijn .partij en gaf
zich geheel aan zijn filosofische studies.
In Mei 1915 trad hij weer op het po
litiek tooneel, toen hij in het coalitie
kabinet in plaats van Churchill het ambt
van eersten lord der Admiraliteit aan
vaardde. In December 1916 verwisselde
hij .dit ambt .met dat van .minister van
buitenlandsche zaken, dat hij tot de Re
organisatie van het kabinet-Lloyd George
in November 1919 bekleedde.
Balfour verleende zijn steim aan de
Ziionnistische ideeënhjji is door de be
kende verklaring, welke zijn naam voert,
als de stichter van het Joodsche tehuis
ini 'Palestina te beschouwen. Toen hij
in 1925 een reis daarheen maakt© kwam
het in Damascus tot oproerige betoogin-
igieni der Arabische bevolking, zoodat hij
ziiclh onder bescherming der politie moest
stellen. In hetzelfde jaar trad hij ais
lo:rdpresident van den geheimen raad tot
het kabinet toe en. werd in deze kwa
liteit leider van hethoogerhuis.
De chaos in China.
De correspondent van de „Petit Pari-
sien" te Shanghai meldt, dat generaal
Jen Si Shan de bureaux der centrale re
geering te Peking en die der Koeomin-
tang door zijn officieren heeft laten be
zetten.
In Chineesche kringen wordt deze maat
regel als de inleiding voor de vestiging
van een nieuwe regeering te Peking be
schouwd.
Volgens een bericht van een Japansch
telegraafagentschap zou generaal Jen
zelfs reeds bij den gezant van Engeland
en den Japanschen zaakgelastigde heb
ben aangevraagd, welke houding zij tegen
de regeering, weike hij denkt te vormen,
zullen aanemen.
Mochten deze plannen verwezenlijkt
worden, dan zullen in China dus weer de
zelfde toestanden ontstaan als ten tijde
van Tsjang Tso Lin.
Winter boven het Kanaal.
Boven een groot gedeelte der Britsche
eilanden heerscht winterweer. Meer of
minder hevige sneeuwval wordt gemeldt,
o.a. boven het Kanaal, zoodat de vlieg-
diensten waren gestoord. Gisterochtend
vertrokken geen vliegtuigen uit Croydon,
terwijl twee vliegtuigen uit den gewonen
dienst ParijsLonden onmogelijk het Ka
naal konden oversteken en bij de Fran
sche kust landden. In het begin van den
middag, toen het weer wat was opge
klaard, staken verscheidene machines als
nog het Kanaal over.
De scheepvaart in het Kanaal onder
vond eveneens vertraging.
Korte Berichten.
Een windhoos heeft zware schade
aangericht te Spa en omstreken. Vele
groote boomen zijn ontworteld, electrische
kabels afgerukt, daken vernield en ver
scheidene winkelramen ingedrukt. Een
deel der stad is in duisternis gedompeld.
Gelukkig blijken er nergens persoonlijke
ongelukken te betreuren.
Naar het „Berliner Tageblatt" meldt,
bevinden zich thans 2500 Duitsche uit
gewekenen uit Rusland in overzeesche
gewesten of zijn op weg daarheen. Het
transport van de overige 3500 emigrès zal
tegen einde Mei beëindigd zijn.
De Belgische „Standaard'- maakt
melding van de vlucht van een effecten
makelaar uit Antwerpen, omtrent wien
verschillende klachten bij het parket wa
ren ingekomen. Het tekort moet verschei
dene millioenen bedragen. De betrokkene
had zwaar gespeculeerd en in speelzalen
heel wat geld verbrast.
In Finland zijn zeven communisti
sche vereenigingen verboden, voorts zijn
negen communisten wegens agitatie tegen
den staat veroordeeld tot tuchthuisstraf
fen van twee tot vier jaar. Ter bestrijding
der communistische propaganda zal thans
in Finland een centraal bureau worden
opgericht.
Volgens een officiëele statistiek be
draagt het aantal slachtoffers van de
overstroomingen in het Zuiden van
Frankrijk 206. Er zijn 2700 huizen vernield
en er is 140.000 H.A. land overstroomd.
De materiëele schade wordt op een mil
liard geschat.
Bij een spoorwegovergang bij Aalst
is een auto door een in de richting van
Gent rijdenden trein gegrepen. Van de
inzittenden werden 2 menschen gedood en
een derde ernstig gewond.
De Japansche baron Soemitomo, op
twee na de rijkste man van Japan, be
taalde dezer dagen te Tokio het fantas
tische bedrag van ruim 21 millioen jen
of meer dan 26 millioen gulden aan suc
cessiebelasting. Zijn vermogen wordt ge
schat op ruim 250 millioen jen.
ELKEN
Vraag Bols en zie toe, Jat ge het kr'-'^i
Alle Bols-artikelen verkrijgbaar bij de
Kuiperspoort Middelburg.
Gisteravond werd te Praag een pro
testvergadering gehouden tegen de ge
loofsvervolging in Rusland. Deze verga
dering had een vrij stormachtig verloop.
Van de gaanderijen werden stinkbommen
geworpen. Eenige voetzoekers brachten
grooten schrik onder de aanwezigen.
Volgens berichten uit Kirin (Mand-
sjoerije) zijn daar bij een bioscoopbrand
meer dan 200 menschen. om het leven
gekomen. De brand ontstond, doordat een
film in brand geraakte. Zes politie-agen-
ten, die aan het reddingwerk deelnamen,
kwamen in de vlammen om.
Onvereenigbare functies.
Door den Commissaris der Koningin in
de provincie Noord-Brabant is een schrij
ven gericht aan de gemeentebesturen in
de genoemde provincie, waarin bij zegt
liet ongewenscht te achten dat leden van
gemeentebesturen, anders dan als voor
zitter optreden in gezondheidscommissies.
Hij verzoek], daarom den gemeentebe
sturen voor eventueel openvallende plaat
sen in de gezondheidscommissies als lid
geen burgemeester of wethouder op de
voordracht te plaatsen.
Tegen herbenoeming van zittende leden
zal hij evenwel geen bezwaar maken.
Wijziging Arbeidswet 1919.
De heer Drop c.s. heeft op het wets
ontwerp tot wijziging van de Arbeids
wet 1919 verschillende amandementen in
gediend.
Een daarvan bedoelt, blijkens de toe
lichting, de bestaande redactie van den
tweeden volzin van het eerste lid van
art. 20 der Arbeidswet 1919 te behouden
en geen verlengden werkingsduur vair ver
gunningen tot overwerk in spoedeischende
gevallen toe te staan. Voorts om ook
den tijdsduur, gedurende welken een
machtiging van kracht is, niet te ver
lengen.
Ook de bestaande termijn voor de wer
king van bijzondere vergunningen van
art. 52 wordt voldo.ende geacht
De bedoeling van een ander amende
ment is, het toezicht op de .uitvoering
en de naleving van de Arbeidswet over
te laten aan de ambtenaren van de
Arbeidsinspectie.
Prinses Juliana op de Jaarbeurs.
Prinses Juliana heeft gistermiddag in
cognito de Nederlandsche Jaarbeurs te
Utrecht bezocht. H. K. H. werd rondge
leid door den voorzitter van de Neder
landsche Jaarbeurs, den heer F. H. Fen-
tener van Vlissingen. Het bezoek duurde
ongeveer twee uur.
Hervormd-Gereformeerde Staatspartij.
De Hervormd-Gereformeerde Staats
partij heeft gisteren te Utrecht haar alge-
meene jaarlijksche vergadering gehouden.
De ait.reden.de. bestuursleden, ds S. J.
H van Leeuwen te Arnhem, ds H. E.
Gravemeijer te Amsterdam (voorzitter)
en de heer A. J. Louwersheima te 's-Gra-
venhage, werden herkozen.
Na afdoening van huishoudelijke aan
gelegenheden heeft ds C. A. Lingbeek
gesproken over: „Iets over onze houding
ten opzichte van de .sociale beweging'".
Hij kwam tot de slotsom, dat een oplos
sing van de sociale kwestie enkel op
den grondslag van naastenliefde niet
deugt. Er is, zeide hij, nog een gebod:
Gij zult God liefhebben, In het licht van
Binnenland.
De Eerste Kamer over de Defensie-be
groeting.
D© Tweede Kamer over de werkloosheid.
Ernstig ongeluk bij Oosterhiout.
Het stoomschip „Blijdendijfc" verloren.
Buitenland.
De verwarring ter vlootconierentie.
Die toestand in China.
Sneeuwval in sommige landen.
4V2 °/o leaning 1930
in stukken van f 1000.—f 500.— en f 100.—
deze twee geboden moet men de ver
betering zoeken. Van brood alleen zal de
mensch niet leven. Geen ware oplossing
van de sociale nooden is, zeide spr. moge
lijk, zonder werkelijken terugkeer van het
volk tot God.
De bouw van de Hollandsche stad in het
polderland.
De heer F. U. J. v. d. Steen van
Ommeren uit Den Haag heeft gisteren oip
de internationale tentoonstelling van ge
meentelijke openbare werken te Utrecht
een rede gehouden over: De bouw van de
Hollandsche slad in het polderland. Hij
vatte zijin betoog als volgt samen:
Wij vinden dat onze voorvaderen in
onze polderstreken steden geschapen heb
ben, die èn uit het oogpunt van steden
schoon èn uit het oogpunt van aanleg,
voor hun verhoudingen ideaal mogen wor
den genoemd. Een da.arop volgend ge
slacht heeft de groote lijhen van steden
bouw en goeden aanleg geheel vergeten
©n heeft daarbij groote fouten begaan,
die goeddeels onherstelbaar zijn. Maar
in de laatste decenniën breefct zich weer
hef besef baan dat wij ons opnieuw moe
ten richten naar de groote voorbeelden
van het verleden, zij het ook dat onze
huidig© eischen inzake verteer, vooral
ook inzak© hygiëne, verre uitgaan boven
de toenmalige.
Ik moet intusschen waarschuwen tegen
een fout die men overal aantreft. Bij ieder
uitbreidingsplan meent de ontwerper te
doen te hebben als heit ware met boomen,
die den hemel ingroeien; niemand denkt
daarbij aan beperking, niemand stelt zich
voor tot ©en éénheid te komen. Dit i?
juist het aantrekkelijke van vele oude plat
tegronden dat zij' een éénheid, een afge
rond geheel vertonnen en wij mogen ons
wel eens afvragen hoe het nageslacht
over ons zal oordeelen wanneer er he
den geen noemenswaardige bevolkings
toeneming zou komen en wij' onzei steden
in den toestand van heden, volkomen
onaf gebouwd, met als het ware afgtera-
felde uiteinden, aan het nageslacht over
leveren. Willen wij geen slecht figuur ma
ken tegenover hen, die na ons komen, dap
mag werkelijk wel eens gedacht worden
aan een systematischen afbouw van stads-
deielen.
Het dagblad „De Nederlander".
Naar de Nederl. meldt, komen er met
ingang van 1 April eenige veranderingen
in de redactie van dit christelijk histo-
rische orgaan. De politieke leiding1 is met
ingang van dien datum in handen van
de heeren prof. dr J. R. Slotenmaker de
Bruin© en J. R. Snoeck Hen'kemans. Als
vaste medewerkers zullen optreden de
heeren dr G. W. Th. baron van Boetze-
laer van Dubbeldam, dr J. H. van Laer,
dr R. Pollema, dr A. A. van Rhijn, dr
N. G. Veldhoen en dr H. Verkouteren.
In verband met de reorganisatie van hef
blad is de redactie uitgebreid met den
heer Ci. A. Crayé, oud-hoofdredacteur van
de Preangerbode, die de dagelijkscbie lei
ding op £ch zal nemen.
Opleiding tot autobestuurder.
De besturen der Ned. Unie van chauf-,
feuxs en overig automohielpersoneel, aan-
