No. 126
Donderdag 27 Februari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
KING
SPAARBANK
Hendrikse Go's Bank N.V, Boes
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
A. C. VAN DER REST, Ass. APOTHEKER,
Buitenland.
Binnenland
Hier heb ik eindelijk weer
die echte pepermunt» welke
mijn moeder ook steeds
gebruikt» 'tls de origineele
PEPERMUNT
WoriK
a crown.
Belangrijkste Nieuws.
met 4 Rentevergoeding.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSOHI.INT ELK^N WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers fO.OB
Prijs der Adverfentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
V Hij heeft gelijk.
De prediker va» de Socialistische mo
raal, die,' zooals wij gisteren zagen, in het
Wetenschappelijk Bijvoegsel van „Het
Vct'k" zijn licht laat schijben, doet, in zijn
besliste verwerping van alle boven-eml
pirisch© normen, duidelijk uitkomen, welk
een onoverbrugbare klove er is tusschen
Christendom en Socialisme.
Terwijl de belijder van den Christus
zich ootmoedig buigt voor Gods Woord
en Wet, komt het Socialisme en schuift
de Godsopenbaring, de ordinantiën door
God in Zijln Woord gegeven, als onbruik
baar terzijde.
Intusschen, in één opzicht heeft hiji ge
lijk, n.l. als hijl concludeert, dat de bo-
ven-empirische moraal als .een gevaar
voor de Soc. Dem. beweging moet worden
beschouwd.
Zoo is het zeer zeker.
Die twee verdragen elkaar niet en
nooit.
Er is hier een principieels tegenstelling.
Als de Soc. Democratische normen
in wording volledige toepassing erlan
gen ,dan is er geen plaats meer voor het
Christendom.
En omgekeerd; zoolang de normen van
het Woord des Heeren nog hun invloed
doen gelden, zullen de Soc. Democrati
sche beginselen niet tot toepassing kun
nen komen.
Wij! moeten hierop wel letten.
Wat b.v. in Rusland gebeurt, is niet
iets toevalligs, bet is niet zóó dat de
leiders van de Sovjet-Unie tegenover
God en godsdienst ook wel een andere
houding kunnen aannemen, neen, het is
een kwestie van b eg i n s e 1, een vraag
van te zijn of niet te zjjh.
Zij kunnen niet anders.
Zij moeten om zelf staande te kun
nen blijven, den strijld voeren tegen alles
wat .'herinnert aan God en zijn dienst
Terecht teekent de schrijver in het
„Wetensch. Bijvoegsel" de Christelijke
normen als een gevaar voor de Soc. Dem.
beginselen.
Evenals de toepassing van de revolutio
naire Socialistische beginselen beteekent
de ondergraving en vernietiging van de
Christelijke grondslagen van ons volksL
leven.
A. R. J. A.
Zooals uit een advertentie in dit num
mer blijkt, wordt a.s. Zaterdag des
avonds te half 6 in de Geref. Kerk
te Kapelle-Biezelinge een vergadering ge
houden, waarin gesproken zal worden
over de Anti-Revolutionaire Jongeren-
Actie, met de bedoeling ook in Zeeland
de A. R. J. A.-beweging ingang te doen
vinden.
Van de zijde van bet Comité, dat deze
vergadering belegt, werd ons gevraagd
een opwekkend woord te schrijven.
En van andere zijde kwam tot ons
de vraag of het nu wel noodig is deze
actie te steunen. Wij; hebben, zoo werd
opgemerkt onze kiesvereenigingen, waar
men zich toch niet alleen tot de prac-
tische politiek bepaait, daarnaast zijn er
de A.R. propagandacdubs die niet alleen
doel hebben te werken maar ook
de beginselen te bastudeeren en dan zijn
er bovendien nog de Jongelingsvereeni-
gimgen waar ook aan de vorming van
het staatkundige leven aandacht wordt
geschonken. Is het nu wel noodig en
gewenschit, daarnaast nog een nieuwe or
ganisatie te stichten?
Gaarne willen wij trachten op deze
vragen een antwoord te geven.
En dan kunnen wij beginnen met te
teggem, dat er in het afgetrokkene be
schouwd aan een organisatie als de A. R.
J. A. niet de minste behoefte bestaat.
Het doel, bestudeering van de A.R. be
ginsel, hoe prijzenswaardig ook, kan ook
op andere wijze worden bereikt.
Het gaat hier om de jongeren.
Welnu, zij kunnen hunne behoefte be
vredigen iu de Jongelingsvereenigingen en
voorzoover zij meer speciaal van de A.R.
beginselen studie willen maken in de
Propagandaclubs.
Nu is 'twaar, dat deze Propaganda
clubs bijna nergens tot bloei zijn geko
men.
Wat daarvan precies de oorzaken zijn
HOESTDRANKEN HOESTPAST I L L ES
ntfr, Lange Kerkstraat 42. GOES. Telefoon 168.
valt moeilijk te zeggen. Ben der oorza
ken is ongetwijfeld, dat de Kiesvereeni
gingen in bet algemeen deze actie niet
bepaald hebben aangemoedigd. Men stond
er in tal van plaatsen wat huiverig te
genover, bevreesd ala men was, dat er
bij de clubs een streven zou ontstaan
om de Kiesvereenigingen de leiding uit
handen te nemen. En een andere oorzaak
is, dat er bij de jongeren zelf om welke
reden dan ook, niet de noodige belang
stelling was.
En nu komt daarnaast de Anti-Revo
lutionaire Jongeren-actie, die zich uitslui
tend ten doel stelt, de bestudeering van
de A.R. beginselen doior de jongeren te
bevorderen.
Moeten wij' deze actie bevorderen? En
als wij dat doen, bestaat dan niet het
gevaar, dat bet bestaande nogal meer
verbrokkeld wordt, en dat we zoo, in bet
beste geval, slechts een versterking van
de A.-R. beweging in schijn verkrijgen-
Dit bezwaar kan zeker niet zonder
meer worden weggeredeneerd.
Aan den anderen kant echter moeten
we ook voerziihtig zijn, om waar zich
nieuw leven openbaart, met ijswater te
gaan werken en den groei onmogelijk
te maken.
Onze conclusie is daarom: laat men
beginnen met a.s. Zaterdag, naiar Ka-
pelle te gaan en de vergadering van de
A.R. J. A. bij te wonen, te boeren wat
er voor eri tegen deze beweging te zeg
gen valt, om daarna een weloverwogen
besluit te nemen.
Het lot van de Vlootconferentie.
Gistermiddag heeft een ontmoeting
plaats gehad van de verschillende aan
wezige hoofden van delegaties benevens
den Franschen gezant. Toen 'is besloten
de conferentie gewoon voort te zetten,
maar in de eerste dagen zonder de Fran
schen. De speciaal Amerikaansch-Engel-
sche aangelegenheden kunnen dan in
particuliere besprekingen in behandeling
komen en ook het geschil .tusscben Ame
rika en Japan over de rantsoeneering
der kruisers. Zoodra de Franschen terug
zijn, zal de conferentie weer gewoon haar
gang gaan. Intusschen gaan ook de be
raadslagingen der deskundigen 'door. Men
legt er nadruk op, dat alle in de afwezig
heid der Franschen genomen besluiten
later aan de Franschen zullen worden
voorgelegd en slechts van kracht zullen
worden als onderdeel van een overeen
komst tusschen de vijf vertegenwoor
digde mogendheden.
De Vlaamsche kwestie.
In 'het Kamerdebat over het voorstel
tot vernederlandsching der Hoogeschool
te Gent heeft minister Jasp-ar verklaard,
dat de regeering niet neutraal kan blij
ven in het debat.
De regeering hoopt, dat de vervlaam-
scbing van de Gentsche Universiteit met
algemeene stemmen zal worden aange
nomen. Voor deze vervlaamsching wil de
reigeering definitief werk verrichten, maar
het is niet zonder hartbeklemmingi dat
zij in Vlaanderen een haaJrd van Fran-
sche cultuur ziet verdwijnen.
De regeering is eensgezind om te
zeggen, dat er aan de Vlamingen ge
noegdoening moet worden geschonken,
wat betreft de burgerlijke rechtspraak.
Wat de administratie betreft, willen de
Vlamingen terecht in hun taad worden
bestuurd, evenals de Walen. Jaspar deed
een beroep op den goeden wil van allen,
om de administratieve eenheid van het
land te verzekeren.
Men moet toch voor oogen houden, dat
de helft van het land Vlaamsch spreekt.
(Toejuichingen van de rechterzijde.) Men
moet de rechten van een volk bescher
men.
Laten de Vlamingen begrijpen, zeide
Jaspar, dat de Walen in Wallonië geen
taalgeschillen wenschen. Er moeten geen
taal eilandjes gevormd worden. De regee
ring duldt geen enkele aanslag op de
Waalsche cultuur.
De Vlaamsche kwestie is ook een ge
voelskwestie. Laat ons een daad niet
van opoffering, maar van rechtvaardig
heid verrichten.
Jaspar deed een beroep op allen, om
de éénheid van. bet land te bewaren.
Wanordelijke tooneelen bij de uitvaart
van een zigeuner-koning.
Aan de teraardebestelling van den „Zi
geunerkoning" Bela Raditseh, welke op
Maandag te Boedapest plaats bad, werd
door niet minder dan 150.000 personen
deelgenomen, een menscbenmenigte dus,
gelijk sedert de begrafenis van Ludwig
Kossuth nimmer meer te Boedapest bij
eenkwam. De politie was volkomen mach
teloos en werd door de vloedgolf belang
stellenden weggeduwd.
De microfoon, die voor 'de uitzending
van de plechtigheid was opgehangen,
werd afgerukt, candalahres werden om-
vergestooten en zelfs de lijkkist liep een
oogenblik gevaar, zoodat een viertal po
litiebeambten de grootste moeite gehad
beeft haar behouden de rouwkapel bin
nen te voeren.
Vervolgens werd de kist ten grave ge
dragen. De familieleden mochten er, ten
gevolge van de overweldigende drukte,
niet in slagen in de nabijheid van de groe
ve te komen en van de 500 aanwezige
zigeuners bereikten er slechts een 30-tal
het 'graf, terwijl de overigen in het ge
drang bleven steken, waarbij hun muziek
instrumenten ineengedru'kt werden.
Na het einde der plechtigheid begon
de wanorde eerst recht en de chaos was
weldra zoo groot, dat een reddingsbrigade
moest worden gerequireerd. Er werden
tijdens het gedrang 14 personen zwaar
gekwetst; zij zijn allen in het ziekenhuis
ter verpleging opgenomen. Het aantal
licht gewonden is bij' benadering niet vast
te stellen.
Het kerkhof had veel overeenkomst met
een slagveld.
Tal van graven zijn vertrapt en volko
men onherkenbaar. De grafkruisen liggen
overal verspreid. Bij de politie werden
ontelbare bandtasohjes, kleedingstukken
en andere zaken ingeleverd, welke door
het publiek op bet kerkhof verloren zijn.
De op den doodenakker aangerichte scha
de wordt op enkele tienduizenden pengö
geschat. De politie wordt bovendien over
stroomd met aangiften inzake verloren
gegane portefeuilles, horloges en andere
voorwerpen van waarde.
Korte berichten.
De toestand der koningin van Zwe
den is na een lichte, voorbijgaande ver
betering weer verergerd. De doctoren ach
ten den Toestand thans ernstig.
Bij terugkeer in zijn woning, ver
klaarde Tardieu aan de persvertegen
woordigers, dat hij vandaag met zijn
eigenlijke besprekingen tot het vormen
van een kabinet zal beginnen. De bespre
kingen kunnen zeer langdurig worden,
omdat hij 'n 'duurzaam resultaat wenscht
te bereiken.
De Spaansche ministerraad zal zich
onverwijld gaan bezighouden met de
vraag, welke van de openbare werken,
begonnen onder de 'dictatuur, zullen wor
den voortgezet en welke stopgezet. Het
betreft hier een moeilijke kwestie, daar
het stop zetten van de werken 95.000 ar
beiders zou treffen.
Koningin en Prinses te Oberstdorf.
Men schrijft uit Oberstdo-rf aan de „N.
R. Ct.":
Na een verblijf van drie weken te
Oberstdorf, waar de Koninklijke Fami
lie buitengewoon mooie, rustige dagen
doorbracht, is zij Maandagmiddag met
de blauwe Nederlandsdhe Hoftrein verges
zeld van het gevolg teruggereisd' naar
Den Haag.
Het vertrek geschiedde in alle stilte
■en werd door hst grootste deel van d©
vreemdelingen en inwoners niet opge
merkt. Teneinde niet de aandacht te
trekken, begaf men zich' lang voor den
vastgeetelden tijd te voet naar biet sta
tion en in den specialen trein.
Gedurende de laatste dagen van bun
verbljjf alhier hebben de hooge gasten
nog verschillende sledebochten in de huurt
gemaakt. Koningin Wilhelmina zag men
meermalen op bijzonder schilderachtige
plekjes van Oberstdorf met haar schil
dersgerei bezig, terwijl de Kroonprinses
zich op ski's vermaakte in gezelschap
van haar vriendinnen en van leden van
het gevolg.
Zaterdag voior het vertrek! zaten fflan
den maaltijd van de Koningin aan Gra
vin Friedec'k, dochter van den Oosteh-
rij'kschen aartshertog Fredenik en nicht
van den ouden keizer Frans Joeef, voorts
prinses Reuss en Prins Sichönburg-Wal-
denburg. De beide dames leven geheel
teruggetrokken in Oberstdorf, terwijl
Prins Sohönburig-Waldenburg daar tijde
lijk als gast vertoeft.
Bij het vertrek namen de Koningin
en Prinses Juliana afscheid van1 de eige
naars van het hotel, Wilhelm Ortlieb
en zijn vrouw en gaven door middel
van eenige fraaie geschenken uiting ban
[bun tevredenheid over de wijze, waarop
zij in het hotel Wittelsboeher Hof be
diend waren. Ook andere inwoners van
het dorp werden met geschenken ver
eerd. De kerkelijke en burgerlijke gemeen
te kregen groote geschenken in geld vóór
de kerk en voor de armen.
De reis liep over Münclhen, waar de
trein om 3 uur aankwam en waarvan
daan men om 22 u. 45 weer vertrok.
Inmiddels ontvingen' de Koningin' en de
Prinses in hotel Continental eenige te
München verblijvende vorstelijke perso
nen.
Prinses Juliana en de Leldsche
Universiteit.
Prinses Juliana heeft bet voornemen,
haar colleges aan de Leidsche universi
teit nog eenigen tijd voort te zetten.
Gistermorgen heeft zij een college in de
vaderlandsche geschiedenis van prof. Hui-
ziuga weer bijgewoond.
De tentoonstelling van Volkenbond en
Vrede.
Propaganda voor eenzijdige
ontwapening en voor dienst
weigering?
Het Centraal Comité tot waarschuwing
tegen eenzijdige ontwapening beeft den
volgenden 'brief gezonden aan den minis
ter van binnenlandsche zaken en land
bouw, tijdelijk voorzitter van den minis
terraad:
„Met uwe goedkeuring wordt in de Gra
felijke Zalen een tentoonstelling gehou
den door de Vereeniging Volkenbond en
Vrede. Deze tentoonstelling, welke ten
doel zoude moeten hebben, de vredelie
vendheid van de volkeren onderling aan
te kweeken, wordt thans misbruikt, om
propaganda te maken voor eenzijdige ont
wapening en voor dienstweigering.
Bij monde van zijne excellentie den
"minister van defensie heeft de regeering
bij de behandeling van de oorlogsbegroo-
ting menigmaal, op zoo juiste en waar
dige wijze, gewaarschuwd tegen de ge
volgen, welke eenzijdige ontwapening met
zich zoude medebrengen.
Binnenland.
Algemeene beschouwingen der Eerste Ka
mer over de rijksbegrooting.
Een gewijzigd bankbiljet van f25.
Vergadering van het Ned. Trekpaarden-
stamboek
Buitenland.
Minister Jaspar over de Vlaamsche kwestie.
De Liondensche Vlootconferentie.
De Kabinetsvorming in Frankrijk.
Naar onze meening kan het dan ook
niet in uwe bedoeling liggen om Rijksge
bouwen ter beschikking te stellen van een
propaganda voor eenzijdige ontwapening,
voor dienstweigering en voor defaitisme
ten aanzien van de landsverdediging.
Toch geschiedt een en ander op de
thans in de Grafelijke Zalen plaats heb
bende tentoonstelling.
Zoo werden uitgereikt verschillende
exemplaren van het orgaan „Kerk en
Vrede", een bekend orgaan, waarin de
dienstweigering wordt gepropageerd en
gesteund; werden verstrekt strooibiljet
ten, waarin ten aanzien van de verdedi
ging van Nederland de meest defaitisti
sche beginselen naar voren werden ge
bracht; een strooibiljet, onderteekend
door De J. B. Hugenholtz, opwekkend
tot dienstweigering; een overdruk van bet
eerste algemeene congres voor dienstwei
gering, gehouden 18 en 19 April 1925 te
Utrecht, door Ds J. B. Hugenholtz.
Het zij ons vergund, uwe excellentie
eerbiedig in overweging te geven» de hier
boven aangegeven ongewenschte propa
ganda te doen eindigen en bij eventueels
verlenging der beschikbaarstelling van de
Grafelijke Zalen voor de thans daar ge
houden tentoonstelling, wel te willen
overwegen dat naast het vele goeds, dat
enkele standsJ>ieden, er zeer veel aanwe
zig is, dat aanleiding geeft tot het kwee-
ken van een ongewenschte weerloosheids
gedachte".
Hef pachfvraagstuk.
Ih een buitengewone vergadering te
Leeuwarden van de federatie Friesland
van den Vrijziunig-Domoeratischen Bond
heeft het lid der Tweede Kamer de heer
Ebels gesproken over het pachtvraagstuk
en het ontworp-Pachtwet.
Naar wij in het verslag in de „Leeuw.
Crt." lezen, heeft bij de gedachtenwis-
selimg de heer Wuite, lid van Ged. Sta
ten van Friesland, de hoop geuit, „dat
het de v.-d. Kamerfractie zou mogen ge
lukken, het wetsontwerp door een massa
van amendementen tot iets bruikbaars te
herscheppen".
De heer Ebels zegde toe, dat de vrijz.-
dam. Kamerfractie de noodige amende
menten zou indienen. In zijn rede be
toogde hjj o.m., dat het voorgestelde oom
tinuatiereoht niet de wag_ is om tot ver
sterking van de positie van den pachter
te komen. Hij gevoelde meer voor ver
goeding hij onredelijke pachtopzegging,
mat de bepaling er hg, dat een onrede-
Lijkia wijziging in de pacht voorwaarden
ook recht geeft op vergoeding. De ver
goeding moest evenals in Engeland wor
den gesteld op tweemaal de jaarlijksch©
paiohit als maximum. En dan zou men
moeten krijgen pacbtcommissies met ver
strekkende bevoegdheid, ook ten aanzien
van da vaststelling van een redelijke
pacht 'en redelijke pachtvoorwaarden.
De Nederland-lndië vluchten
Ih verhand met eeni'ge door Kenwor-
thy in 'tEng. Lagerhuis gestelde vragen
heeft de onder-secretarie van het lucht
vaart-ministerie Montagne meegedeeld, dat
de kwestie betreffende het nog niet ver-
leenen van faciliteiten aan Nederland
voor de vluchten naar Ned.-Indië een
aangelegenheid is, welke aan de juris
dictie van bef Engelsch-Indiscb gouver-
