No. 125
Woensdag 26 Februari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
SPAARBANK
Hendrikse Go's Bank N.V. Oqss
ster-tabak
EERSTE BLAD.
PUR0L
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Winterhanden
Wintervoeten
A. C. VAN DER REST, Ass. APOTHEKER,
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
met 4 Rentevergoeding.
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorstsiraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firrna F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VFRSr.HI INT F' KpN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Vijandig tegenover de Wet Gods.
In het Wetenschappelijk Bijvoegsel van
„Het Volk" geeft J. de Jager een leerzame
artikelenreeks over de moraal.
Leerzaam, omdat hieruit weer zoo dui
delijk blijkt, hoe absoluut vijandig de
Soc. Democratie toch eigenlijk staat te
genover de Goddelijke ordinantiën.
Sprekende over den z.g. boven-empi-
rischen grondslag op 'het gebied der mo
raal, zegt de schrijver, dat daardoor g e-
heel onnoodig het heele onderwerp
figuurlijk gesproken, geplaatst wordt te
gen een donkeren metaphysischen achter
grond, waardoor elke overtreding, ook
die, welke practisch misschien niets om
het lijf heeft, het karakter krijgt van een
vergrijp tegen de diepste bedoelingen of
tegen de diepste structuur der wereld.
Voor geboden, 'die voor ons „van zelf"
spreken zoo gaat hij verder of waar
van de hygiënische of maatschappelijken
oorsprong volkomen duidelijk is, zooals
van de meeste der tien geboden: gij zult
niet doodslaan, niet echtbreken, niet be-
geeren uws naasten goed, wordt genoemde
strekking voldoende in toom gehouden
door het gezond verstand, dat min of meer
bewust beseft, dat die heele theologische
en aprioristisöhe motiveering ten slotte
maar een overbodige fraaiig
heid is.
Er zou hiervan heel wat te zeggen zijn.
O.a., dat de schrijver volstrekt geen in
zicht blijkt te hebben in de centrale 'be-
teekenis van elk der geboden.
Maar wij laten dit rusten.
Wij kunnen in dit verband volstaan met
er op te wijzen, hoe 'hier 'de heilige Wet
Gods zonder meer ter zijde wordt gescho
ven en als overbodige fraaiigheid wordt
gekarakteriseerd.
En het is, naar 'blijkt, niet tot den
schrijver doorgedrongen, dat, wat voor ons
„van -zelf' schijnt te spreken een
gevolg is hiervan, dat ons volksleven nog
altijd een Christelijken inslag heeft en
de Christelijke moraal nog altijd haar in
vloed laat gelden, en dat, zoodra die mo
raal onder den invloed van de revolutio
naire theorieën radicaal wordt losgelaten
van dat van zelf sprekende niets meer
overblijft.
Er zijn inderdaad geboden, die voor
ons „van zelf" schijnen te spreken.
Dat is een gevolg van de doorwerking
of moeten we hier spreken van de na
werking? van de Christelijke beginse
len.
Maar zoodra, zooals de S. D. A. P. dat
wenscht, die beginselen van hun kracht
worden beroofd, is 't ook met de Christe
lijke moraal gedaan en is wat nu „van
zelf" schijnt te spreken, bestemd om te
verdwijnen.
V Duidelijke uitspraken.
Dezelfde schrijver hierboven geciteerd,
komt in het vervolg van zijn artikel tot
deze, aan duidelijkheid niets te wensohen
overlatende uitspraak.
Afgewezen moet worden elke theorie
van boven-empirische normen; immers zij
heeft heelemaal geen basisbuiten de
diverse interpretaties van een beweer
de open haring of, buiten de, van
'hun do'gmatischen kern losgemaakte ge
loofsovertuigingen, waarover, tot bevesti
ging van bestaande en door niemand be
twijfelde moraal dierbaar valt te preeken,
maar waarmee ter fundeering van nieu
we moraal, van moraal in wording, niets
valt aan te vangen.
Gods Woord en Wet hebben voor dezen
prediker van het Socialisme geen andere
beteekenis, dan dat er dierbaar over ge
preekt kan worden.
Streker nog: hij concludeert ten slotte,
dat de boven-empirische moraal, die zich
stelt buiten en boven de „lessen der erva
ring" als gevaarlijk voor de Soc. be
weging moet worden veroordeeld.
Dr Nederbragt over den Nederlandschen
landbouw.
De door de conferentie voor het douane-
bestand ingestelde subcommissie voor de
aanpassing der belangen van de Oost-
Europeesche staten aan die van West-
Europa, besprak gisteren de landbouw-
kwesties. In die subcommissie heeft Dr
Nederbragt een overzicht gegeven van de
plaats, die de landbouw in het economisch
leven van Nederland inneemt. Spr. wees
erop, dat de in- en uitvoer van landbouw
producten ongeveer tegen elkaar opwe
gen, en dat een derde van onze landbouw
productie naar het buitenland gaat. Daar
bij komt, dat onze landbouwproductie
zeer gevarieerd is en naar alle mogelijke
landen gaat. Daarom kan er in de we
reld geen maatregel ten aanzien van den
landbouw getroffen worden, die ons niet
raakt, en daarom is ook in den landbouw
een der redenen gelegen, waarom Neder
land zulk een warm voorstander van het
bestand is. Dr Nederbragt stelde terloops
■de vraag, of de lamdbouwstaten in Euro
pa de verhoudingen wel juist zien. In
1928 was het invoersaldo van tarwe in
Europa zonder Rusland 155 millioen
quitanen, terwijl het uitvoersaldo bijv.
van Hongarije 2.8 millioen was en dat
van Zuid-rSlavië 1.5 millioen.
Nederland wijst alle kunstmatige mid
delen af en vraagt slechts wegneming
van kunstmatige hindernissen. Voor Ne
derland staat als no. 1 op het program
de stabiliseering en daarna de verlaging
der rechten. Men moet echter in dien zin
stabiliseeren, dat, wanneer een verhoo-
ging van rechten noodig is, deze niet van
het eene oogemblik op het andere kan
worden aangebracht. Voorts moet een
einde worden gemaakt aan de 'dwaze de
tailleering der tarieven, hetgeen b.v. ten
gevolge heeft, dat koeien uit het Neder-
landsche laagland zwaarder belast wor
den, dan die uit de berglanden afkomstig
zijn. Dit is een voorbeeld uit vele, waar
mee Nederland dagelijks te kampen heeft.
Spr. kant zich verder tegen het admini
stratieve protectionisme en wijst op de
noodzakelijkheid van veterinaire en phy-
topathologische bilaterale of algemeene
verdragen. Hij betoogt de wensohelijkheid,
dat de bestaande verdragen worden ge-
teekend en geratificeerd. Tenslotte drong
Dr Nederbragt aan op rationaliseering
van den landbouw, waarbij hij. erop wijst,
dat Nederland dezen weg bewandelt. Hij
stelt voor, 'dit onderwerp og_ het werk
program te plaatsen.
Amanoeilah keert naar Afghanistan
terug.
Uit Angora wordt gemeld, dat men uit
welingelichte 'bron heeft vernomen, dat
Amanoeilah in de komende dagen be
langrijke 'besprekingen zal hebben met
den Perzischen en den Russischen am
bassadeur te Angora.
In de conferentie met den sovjet-am
bassadeur Suritsjt zou o.a. de a.s. terug
keer van' Amanoeilah naar Afghanistan
over sovjet-Rusland besproken worden.
De sovjet-regeering zou de doorreis toe
staan.
In een verklaring aan de pers zeide
Amanoeilah, dat hij- bereid was naar Ka
boel terug te keeren, zelfs als eenvoudig
burger, mits het program van hervor
mingen geheel werd uitgevoerd.
Het nieuwe Fransche kabinet reeds
gevallen.
Gisteren las de pas enkele 'dagen ge
leden aan het bewind zijnde minister-pre
sident Ghautemps in de Fransdhe Kamer
een regeeringsverklaring voor, 'die aldus
eindigde:
Met den blik op de toekomst gericht,
zal Frankrijk zich aansluiten bij elke
eerlijke en krachtige beweging, om Euro
pa naar ©en nieuwen staat van zaken te
voeren, welke berusten zal op de vrije en
vredelievende aaneensluiting van de pro
ductieve krachten, waardoor den volken,
tegelijk met de verhooging van 'hun ma-
terieele en moreele welvaart, een duurza
me vrede zal worden gewaarborgd.
Deze verklaring maakte blijkbaar ech
ter weinig indruk, want, toen even daarna
het op stemmen aankwam, leed het ka-
binet-Ghautemps met 292 tegen 277 stem
men de nederlaag.
GENEESMIDDELEN - VERBANDSTOFFEN BANDAGES
Lange Kerkstraat 42. GOES. Telefoon 168.
Chautemps heeft zich daarop met al
zijn collega's naar het Elysée begeven en
den president der republiek het ontslag
van het kabinet aangeboden. Doumergue
heeft het ontslag aanvaard en den aftre
denden ministers met de behartiging der
loopende zaken belast.
Terwijl de ministers achter elkaar de
zittingszaal verlieten, juichte de linker
zijde hen luid toe. Tegelijkertijd klapte
men in het centrum en rechts even krach
tig voor Tardieu, zoodat de Kamer eeni-
gen tijd in twee luid roepende en gesticu
leer ende massa's verdeeld was.
Buiten voor het Kamergebouw, waar
zich een dichte menigte verzameld had,
werd vooral krachtig voor Tardieu be
toogd en de kreten „Vive Tardieu!" wa
ren niet van de lucht.
'Het is de eerste maal, dat een kabinet
bij de eerste ontmoeting met de Kamer
sneuvelt.
De Regeeringsverklaring was in mi
neur; zij' maakte geen 'krachtigen indruk.
Later heeft Ghautemps in een openhar
tige redevoering zijn optreden verdedigd.
Hij herinnerde aan de conferentie te Lon
den, maar ook aan die te Genève en de
begrooting die nog in veilige haven moet
worden gebracht.
De grootste moeilijkheid is, dat in de
Kamer geen omlijnde meerderheid be
staat. Als Ghautemps gisteren nog door
een wonder de meerderheid gekregen had,
zou hij toch over een week of een maand
ten val zijn gébracht.
Oorlogsmaatregelen der Sovjets tegen
Roemenië.
Volgens een nog niet bevestigd bericht
van de Telegraphen Union zouden de be
richten omtrent Sovet-Russische troepen
concentraties aan de Roemeensche en
Fonische grenzen officieus tegengesproken
worden, doch die omtrent samentrekking
aan de Bessarabische grens officieel toe
gegeven worden, De Roemeensche Re-
geeruig zou maatregelen getroffen hebben
ter eventueel© verdediging van de grens,
ofschoon niemand gelooft, dat Sovjet-Rus
land wegens den economischen toestand,
waarin het verkeert, serieuse ooriogs-be-
doelingen heeft.
Volgens andere berichten zouden in
Sovjet-Rusland overal proclamaties aan
geplakt worden, waarin het volk opgerot
pen wordt om zich voor den oorlog ge
reed te houden.
Sovjettistische intrigues in Griekenland.
Het „Journal" verneemt uit Athene,
dat de Grieksche politie een uitgebreide
communistische organisatie ontdekt heeft
met den Rus Kelessef aan het hoofd.
Uit in beslag genomen stukken blijkt,
dat er te Athene een oproer moest wor
den verwekt, waarna de stad bezet zou
worden door speciale afdeelingen com
munisten, onder bevel van aanvoerders,
die speciaal daarvoor uit Rusland waren
aangekomen.
De bevelen sloegen verder op heel
Griekenland.
Moskou verschafte het geld, en men
heeft .persoonlijke orders van Stalin ge
vonden.
De godsdienstvervolging in Rusland.
Uit Moskou wordt- gemeld, dat Gwad-
kin, gezantschapsraad bij de Britsche am
bassade te Moskou, op weg is naar Lon
den met het rapport van den Britschen
ambassadeur in de sovjet-unie Ovey, over
den toestand van de kerk in sovjet-Rus
land, welk rapport aan de Britsche „re-
geering zal worden overhandigd.
Dit rappcrt kan van verstrekkenden
invloed zijn op de betrekkingen tussehen
Engeland en Rusland.
Korte berichten.
Bij het overbrengen van twintig
communisten die in gevangenissen op
Kreta ondergebracht zulleh worden, heeft
een honderdtal communisten getracht,
deze gevangenen te bevrijden. Zes hun
ner zijn aangehouden. De twintig gevan
genen weigeren voedsel.
De Evangelische hooge kerkeraad,
de hoogste kerkeraad, de hoogste instantie
der Evangelische kerk der oud-Pruisische
unie, heeft bepaald, dat op den lstem
Zulk een geestdrift werkt
aanstekelijk! Wie vroeger
een pijp rookte uitsleur zal
na kennismaking met
enthousiast uitroepen: „Ik
wist niet dat er in een pijp
Ster-tabak zulk een wereld
van genot verscholen lagl"
Lijdons-Zondag, 9 Maart a.s. in alle ker
ken gebeden zal worden voor de in nood
verkeerende kerken in Rusland.
In den Pruisischen landdag ver
klaarde een vertegenwoordiger der re
geering, dat een voorstel in overweging is,
om den trek van het platteland naar Ber
lijn op grond der wet inzake 'de woning-
schaarschte tijdelijk tot op zekere hoogte
in te dammen.
De Koningin en Prinses Juliana terug.
Onder groote en zeer hartelijk© belang
stelling van honderden, zoowel op het
perron fer weerszijden van de Konink
lijke wachtzaal als in de Rijnstraat, waar
in het achtergedeelte van do wachtkamer
uitkomt, zijn de Koningin en Prinses Ju
liana en de dames en heeren, die hen
vergezeld hebben, na een verblijf van
drie weken te Oberstdorf gistermiddag
per Staatsspoor in de residentie terugge
keerd.
Precies 4 uur 38 minuten reed de trein
waarin zich de Koninklijke salon- en
slaaprijtuigen bevonden, het station bin
nen. Do Koningin en Prinses Juliana wer
den bij het uitstappen met luide hoera's
begroet.
Prins Hendrik en zijn zuster, de groot
hertogin van Oldenburg waren ter be
groeting aanwezig.
De Koningin en de Prinses zagen er
uitstekend uit, met door de zon gebruind
gelaat.
Na enkele oogenblikken ïn de wacht
zaal vertoefd Je hebben, begaf het Ko
ninklijk gezelschap zich naar buiten, waar
zij in de Rijnstraat levendig werden toe
gejuicht.
In een half-geopende auto reden de
Koningin, de Prins, de Groothertogin en
Prinses Juliana naar het paleis van de
Koningin-Moeder aan het Lange Voor
hout, waar Koningin Emma een thee
aanbood.
Later werd naar het Koninklijk paleis
in 'het Noordeinde gereden.
Prinses Juliana naar Indië?
Im den laatsten tijld nemen da geruch
ten!, die gewagen van een, aanstaand be
zoek van Prinses Jqliana aan Neder-
landsch Oost-Indië, meeir vasten vorm
aan. En ook wij hebben reden om aian
te nemen, zegt het Vaderland",
Binnenland.
De Koninklijke familie teruggekeerd.
De Coöp. Suikerfabriek „Zeeland" Hieit
in liquidatie.
De Tweede Kamer over de Indische be-
granting.
.Te Leeuwarden een vrouw: vermoord.
Buitenland.
Felle fabrieksbrand in Engeland.
Het Fransche kabinet reeds afgetreden.
Dr Nederbragt te Genève over den Ne
derlandschen landbouw:.
De vloo'tconfarentie,
daf al is er dan, nog geen
absoluut vaststaande beslissing ge
vallen in een nabije, toekomst dat
bezoek vermoedelijk kan' worden tege
moet gezien.
Wij hebben daaromtrent eenige bijzon
derheden vernomen, die wij geen vrij
hield vinden, om mede te deelen, maar
die er toch wel op wijzen, dat miet een
aanstaande reis der Prinses naar Indië
in bepaalde kringen rekenig wiordt ge
houden.
Mr P. J. Troelstra.
Op 20 April a.s. zal de heer mr P. J.
Troelstra, de vroegere leider der sociaal
democraten in ons vaderland, den leeftijd
van 70 jaar bereiken.
Het Tweede Kamerlid Vliegen.
Hot Tweede Kamerlid Vliegen heeft gis
teren na een langdurig verblijf om ge
zondheidsredenen in bet buitenland de
zitting der Kamer weder bijgewoond.
Ontwerp wijziging Drankwet.
De voorzitter der Tweede Kamer heeft
benoemd tot lid van de commissie van
voorbereiding voor het wetsontwerp tot
regeling van den kleinhandel in alcohol
houdende .dranken, in de plaats van den
heer Staalman, den feeer Bierema.„
In de plaats van de heeren DWkers,
Langman, Bierema en Bijleveld zijn tot
plaatsvervangende leden in die commissie
benoemd de heeren Engels, Rutgers van
Rozenburg, Boon en Zijlstra.
Een noodlijdende gemeente.
Gisteren heeft de raad van Rucphen
een spoedeischende vergadering gehouden
met het oog op> de te beramen middelen,
ho® aan het noodige kasgeld te komen.
Do pogingen om een gemeentelijke lee-
ïiinig aan te gaan, zjjin tot nu toe niet
gelukt, Oip' voorstel van B. en W, werd
besloten een leening aan te gaan bij de
Biank van Nederl .gemeenten ad f40.000.
Big verrassing stelde het raadslid Hen-
Mokam voor, de kermis weer in te voeren.
Hierover is bij1 herhaling in den raad ge
sproken, doch steeds is het afgewezen.
Bijl stemming haalde thans dit voorstel
een meerderheid van 76 stemmen. De
voorzitter deelde mede, ingevolge art.
70 der Gemeentewet in beroep te zullen
gaan bij de Kroon.
De arbeidstoestanden op de cultures In
Sumatra.
Gisteravond trad voor de aid. Vlissin-
gien van „Patrimonium" op ds H. A.
Wiersinga, met bovengenoemd onder
werp.
Sir. begon met te wijlzen op de eigen
aardig® arbeidsverhoudingen, die in In
dië bestaan. Er zijln tweeërlei werkgevers,
n.l de administrateurs, die boven de
planters staan, en de assistenten, die
het opzicht hebben over honderden koe-
lie's.
De koelie's zijn overwegend Javanen.
Er werken op1 de cultuur-ondernemingen!
in O'ost-Sumatra ruim' 350.000 Javanen
emi slechts enkele duizenden Chineezen.
Sumatra is dun- bevolkt. Java daaren
tegen is overbevolkt, en is daarom het
