No. 115
Is
)ES.
Vrijdag 14 Februari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
SPAARBANK
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
STEEM
AMSTEL-
BATTERU
Fh|5 per stuk 25 ct.
EERSTE BLAD.
en.
chool
ris bekend
ons
U met
huren
jaar tijd
e Prijzen,
talogi.
4
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Vlugkokend Quaker Havermout is
het meest gevraagde havermout ter wereld
VluyAoA end
is hel beste Havermout
Belangrijkste Nieuws.
met 4 Rentevergoeding.
Binnenland
OVeuUveckciidhacur.
H.V.Sebr. "Peten Prinsengracht
AMSTE R DAM TEl.48882
zenden. De
landag zul-
woensdags
ur eindigen
uur ver-
erdags van
platen,
de uitzen-
5e golf van
6 uur weer
ze regeling
veranderen.
and.
Belaw&n.
Sabang.
hverpool.
te Sout-
v. Sabang.
Marseille.
Mij.
S. Marta.
ua.
Vigo.
te Algiers.
Indië 1. v.
Ialencia n.
N.B. en 7
latania.
1.
n. Rott.
Rotterdam.
(10 v.m.)
ERICHT.
ld van 14
test 2--0'OS-
ol'kt, droog,
g lichte tot
i uur:
i»
N, die hun
ind wenschen
EEUW" het
advertentie-
rief.
ilKZEE:
ven 496
ssen in:
—5 uur.
—4 uur.
:rom 21.
6, Goes.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKFN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco por post, f3.-=
Losse nummers f0,05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
De S. D. A. P. en Oranje.
In „Het Volk" van Woensdagavond
komt een artikel voor, dat rechtstreeks
gericht is tegen ons Koningshuis en dat
bedoelt stemming te maken tegen Ko
ningin Wilhelmina.
Het begint met een verheerlijking van
Koning Albert van België door wien de
zer dagen officieel werd tegengesproken,
dat de Socialisten bij het aftrekken der
Duitschers met revolutie zouden hebben
gedreigd als zij niet in de regeering wer
den opgenomen.
Naar aanleiding daarvan heet het dan
verder:
„Bij 'onze Belgische partij genooten heb
ben wij nimmer een neiging ontdekt om
aan de socialistische samenleving een
koninklijke bekroning te geven. In Groot-
Brittannië vindt men socialisten, zelfs bij
de socialistische ministers kennen wij er
een, die voor het Britsche rijk, voor de
Britsche statengemeenschap het koning
schap, als symbool van de eenheid, on
misbaar acht. Royalistische socialisten
kennen wij in België niet. Maar het
spreekt vanzelf, dat in een land waar de
koning niet schroomt om in het publiek
op te treden tegen lasterlijke socialisten-
bestrijding, onze partij genooten de af
schaffing van het koningschap niet als
een punt van urgentie op hun verkie
zingsprogram plaatsen. Tijdens den oor
log heeft Camille Huysmans eens gezegd:
als wij van België een republiek maken,
zal Albert haar eerste president zijn.
In andere landen is het anders. Toen
in 1918 de kronen bij dozijnen over de
straat rolden, liet in het land van Kokan-
je het hoofd van het koningshuis zich
rondzeulen door het land; haar rijtuig
werd voortgetrokken en omstuwd door
joelende benden, wier feestlied was: weg
met de socialen. In het land van Kokan-
je biedt een uitgelezen schare van pries
ters der wetenschap aan een jonge doch
ter uithet koningshuis met de meest
weerzinwekkende strijkages den doctors
bul aan, en heel de burgerlijke pers beju
belt dit tooneel van onwaarachtigheid en
zelfvernedering."
Alsof dit alles nog niet mooi genoeg
was, wordt er nog aan toegevoegd, dat
het geen verwondering behoeft te wekken
indien ons land door de Belgen met wei
nig respect wordt behandeld.
De Socialisten hebben in ons land hun
ne anti-monarchale gevoelens nooit onder
stoelen of banken' gestoken, maar toch
werd meermalen met waardeering ge
waagd van de voortreffelijke wijze waar
op onze Vorstin haar hooge taak ver
vulde.
Tegen de Koningin, zoo heette het dan,
had men niets.
Maar dat wordt nu anders.
Thans wordt terwijl vergeten wordt
te melden, dat de Socialisten hier wèl een
smadelijkmislukte poging deden
om de macht te grijpen, een rechtstreek-
sche aanval gedaan op het Hoofd van
den Staat, en keert men zich tegen
O r a n j e.
Tot nu toe waren wij zoo gelukkig, dat
ons Vorstenhuis niet in den politieken
strijd werd betrokken.
Als de Socialisten daarin verandering
brengen is dat hun zaak.
Maar dan zullen ze, evenals in de woe
lige dagen van 1918 ervaren, dat de over-
groote meerderheid van ons volk zich
nog altijd met geestdrift schaart om ons
geliefde Oranjehuis en in 't bijzonder om
H. M. de Koningin, die steeds blijk heeft
gegeven een zeer hooge, een echt natio
nale opvatting te hebben van hare zware
taak.
De vlootconierentie.
Groot opzien, baarde gisteren een pu
blicatie der Franschien. Na lezing ervan
moet men zich afvragen, waarom de
Frans ohm aan deze conferentie deelne
men, die in hun oog&a vrijwel overbodig
moet zijn.
Het stut zet uiteen, hoe Frankrijk zich
sedert 1914 in zijn vlootbouw beperkt
heeft. Het is daarin ongeveer met Enge
land en Italië te vergelijken. Uitvoerig
worden alle beperkingen in materiaal en
in stelsel, die Frankrijk zich heeft opge
legd, opgesomd. Frankrijk zou bereid zijn;
zich tof 1936 aan een bepaald program
te houden, als ook de anderen dit doen.
Dit program, dat Frankrijk bereid zou
zijn .als zijn maximumi te aanvaarden,
is echter het bekende vlootpro'gramma
van Franrijkk en zal aan Frankrijk tot
1936 een vloot verschaffen van 724.470
ton in de voor beperking in aanmer
king komende categorieën. Daarbij zijn
b.v. (ien kruisers van 10.030 ton. Frank
rijk heeft echter nog een tegoed van
70.000 ton voor nieuwe pantsersohepen
volgens het vervangingsschema van Was
hington. Door het verschijnen van een
nieuw type pantsersohip zal Frankrijk nu
verplicht zijn van een gedeelte van1 dit
tegoed gebruik te maken, zoo zegt bet
memorandum. In geval echter een con
ventie in zake den bouw van pantser-
schepen tot stand kwam, ware Frankrijk
bereid daaraan mee te doen, maar en
nu komt het voorbehoud Frankrijk
dringt er opnieuw op aan, dat iedere
beperking betreflende de maritieme be
wapening in verband moet worden ge
bracht met het probleem der bewape
ning te land en in de lucht.
Kort gezegd komt de mededeeling van
Frankrijk daarop neer: Wiji hebben ons
vlootprogram meegedeeld en zijn bereid
ons daaraan te binden, als de anderen
het doen ten opzichte van hun program,
waarover wij liet eens moeten worden.
Toen een lid van het Engelsche La
gerhuis gisteren vroeg of het in het voor
nemen ligt op een gegeven ©ogenblik
vertegenwoordigers van D'uitsohland uit
te nooiigen om de vlootconferentie bij
te wonen, antwoordde Mac Donald, dat
men niet van plan is thans het dioel-
of den omvang der tegenwoordige con
ferentie uit te breiden.
De vervlaamsching der Gentsche Hooge-
school.
Bij de gisteren in de Belgische Kamer
voortgezette behandeling van het vraag
stuk der vervlaamsching van de Gentsche
hoogeschool, kwam F. van Cauwelaert
eerst op tegen de gaarne verspreide op
vatting, dat het Nederlandsch geen ge
schikte taal is voor wetenschappelijk on
derzoek en onderwijs. Het Nederlandsch
was een even volmaakt instrument als het
Fransoh. En zoo zal de vervlaamschte
Gentsche hoogeschool niet een soort ker
ker zijn voor Vlaamsche studenten, maar
wel een centrum der wetenschap.
Spr. kan zich niet aansluiten bij welk
voorstel ook, dat tengevolge zal hebben,
dal de thans in het Frans.Ji gehouden
colleges te Gent ook in de toekomst in
het Fransch zullen worden gegeven. Ge
zegd wordt, dat dit een vereischte is,
om studenten uit zuid-oost Europa naar
Gent te lokken. Van Cauwelaert was
echter van oordeel, dat de toekomst van
het Vlaamsche volk niet kon worden
opgeofferd aan de belangen van buiten-
landsche studenten.
Trouwens, in Nederland bezoekt naar
verhouding een grooter aantal buiten-
landsche studenten de universiteiten.
Van Cauwelaert betoogde verder, dat
de Vlamingen een integraal Vlaamsch
hooger onderwijs eisohen, omdat Fran-
sche cursussen onnoodig zijn, geldverspil
ling beteekenen, ten nadeele van Vlaam
sche cursussen, die naast de Fransche
zouden bestaan. Wie Fransch onderwijs
wenscht, kan zich naar Luik, Leuven,
of Brussel begeven.
Er mag pok geen splitsing zijn, omdat
de Gentsdie universiteit het kenmerk moet
dragen van haar sociale zending, n.l. te
zijn de factor tot opleiding van het Vlaam
sche vólk.
Spr. kwam daarna op tegen de moge
lijkheid, dat riyee universiteiten, een
Vlaamsche en een Fransche, te Gent naast
eikaar zouden bestaan.
Spr. weet wel, dat achter 't Vlaamsche
vraagstuk het Belgische vraagstuk rijst»
De frontisten kunnen Vlaanderen nietten
onder brengen, maar wel België. Daarom
zal de gansche Kamer het er wel mee
eens zijn, om de kwestie van de Ver
vlaamsching der Gentsche universiteit
eerst en vooral en zonder verband met
de Vlaamsche vraagstukken op te lossen,
opdat niet-, in plaats van de blijde klok
ken van den honderdsten verjaardag der
onafhankelijkheid, de alarmklok zou luiden.
Onvoorzichtige autobestuurders.
In den laatsten tijd neemt in Duitsch-
land het aantal verkeersongevallen ten
gevolge van het onvoorzichtige rijden
door autobestuurders weer aanmerkelijk
toe. Vaak is de oorzaak van het ongeluk,
dat de bestuurder in dronken toestand
achter het stuurrad zit.
De Pruisische regeering. heeft zich in
verband met een en ander genoopt gezien
in een aanschrijving aan de verschillende
autoriteiten, die hierbij betrokken zijn,
er met nadruk op te wijzen dat de hand
gehouden moet worden aan de verkeers-
voorschriften, waarin het o.a. chauffeurs
verboden wordt voor en tijdens het rijden
alcohol te gebruiken.
Bestuurders, die zich aan die voor
schriften niet houden, zijn ongeschikt
voor hun vak. Overtreders moeten gestraft
worden met, intrekking van hun rijbewijs,
hetwelk slechts mag worden teruggegeven
onder zeer bepaalde voorwaarden en pas
na verloop van langen tijd.
De godsdienstvervolging in Rusland.
In antwoord op een desbetreffende
vraag in het Engelsche Lagerhuis heeft
minister Henderson verklaard, dat de be
richten over de godsdienstvervolging in
Rusland in Engeland en andere landen
groote bezorgdheid hebben doen ontstaan
en dat deze aangelegenheid door de Brit
sche regeering ernstig bestudeerd wordt.
Het is zeer twijfelachtig zeide hij, of»
het doel waarnaar men streeft door een
beroep op den volkenbond kan worden
bereikt.
Echter zal de regeering op het geschik
te oogenblik haar geheelen invloed laten
gelden, om de zaak van de godsdienst
vrijheid en van de uitoefening van den
eeredienst te steunen.
De Engelsche gezant te Moskou heeft
opdracht gekregen, om een zeer uitvoerig
rapport over den toestand der christe
nen in Rusland uit te brengen.
In het Hoogerhuis protesteerde de Ang-
licaansche aartsbisschop van Canterbury
andermaal tegen de godsdienstvervolging
in Rusland.
Lord Parmoor antwoordde namens de
regeering. Hij wees op de moeilijkheden
en gevaren van een inmenging in Rus-
lands binnenlandsche zaken. Echter, ver
zekerde hij, Henderson zou al het moge
lijke doen, om dien gruwel te verzachten.
Amerika en Rusland.
Naar uit Moskou gemeld wordt, heeft
de Amerikaansche regeering 'den plaats-
vervangen den commissaris van verkeer,
Sulimoff, die in opdracht van de sowjet-
regeering in New-York bestellingen wilde
doen voor de Russische spoorwegen, den
toegang geweigerd.
Sumiloff, die zich op het oogenblik
to Berlijn bevindt, zal naar Moskou terug-
keeren.
De sowjetregeering zal pogen langs di-
plomatieken weg een verlof tot binnen
treden van Washington te verkrijgen. De
reden tot de weigering £"ijn nog niet be
kend.
Een wolkbreuk boven Sardinië.
Sardinië is geteisterd door een hevige
wolkbreuk, die groote schade heeft aange
richt. De rivieren zijn vele meters gestegen
en groote stukken land zijn overstroomd.
In verschillende plaatsen zijtn huizen
ingestort o.a. t'e Serrenti, waar de toren
en de frontmuur van een kerk, de kazerne
en het gemeentegeibouw instortten.
In de nabijheid van Lanussei werd een
bnugdoor de gezwollen rivier weggespoeld.
Bij Nuero werden twee personen door
het water, dat buiten zijn oevers "trad,
meegesleurd.
Ook van Sicilië komen berichten bin
nen over het noodweer, dat daar heeft
gewoed. In de nabijheid van Geeenze werd
eveneens een brug weggeslagen en 'n auto,
die korten tijd later den weg passeerde,
stortte in de rivier. De chauffeur werd ge
wond en de tweede inzittende vond den
dood in de golven.
Hevige ontploffing in Brooklyn.
Volgens berichten uit New York heeft
gisteren in Brooklyn een ontploffing
plaats gehad in een huis waar een gehei
me distilleerderij gevestigd was.
Tegenover dit huis lag een school waar
in zich op het oogenblik van de ontplof
fing ongeveer 2000 kinderen bevonden.
Alle ruiten van deze school werden ver
nield en 60 kinderen werden door de glas
scherven gewond.
Het hoofd der school spoedde zich di
rect na de ontploffing door alle klassen
om de kinderen gerust te stellen en liet
DIT beroemde merk havermout wordt in alle
landen van de wereld verkocht. Waar het komt
wordt het voor een ieder dagelijksche spijs.
Vlugkokend Quaker Havermout is het voed
zaamste gerecht voor ieder maal en een van de
smakelijkste bovendien.
Let er op, dat men U Quaker
Havermout verkoopt
uaker
hen in het gelid aantreden, om zoo kalm
het gebouw te verlaten. Enkele der door
de glasscherven gewonde kinderen moes
ten door de leeraars en andere scholie
ren naar buiten worden gedragen.
De ontploffing die op verren afstand
hoorbaar was gaf aanleiding tot het ge
rucht, dat in de school een bom was ont
ploft. Daarop spoedde zich 'n groote me
nigte van ouders naar de school. Enkele
opgewonden moeders drongen door de af
zetting van de politie heen en renden
om hun kinderen roepend de school bin
nen, hoewel alle kinderen zich reeds op
straat bevonden.
Volgens een nader telegram werden 10
kinderen zoo zwaar gewond, dat zij naar
het ziekenhuis moesten worden overge
bracht.
Korte berichten.
Uit Brussel wordt gemeld: Blijkens
een mededeeling van het hof is het door
prinses Astrid op een hofbal verloren
juweel teruggevonden.
Bij de razzia's, die de laatste dagen
te Chicago zijn gehouden, zijn ongeveer
3000 misdadigers gearresteerd. Ongeveer
1200 personen zijn in hechtenis gehou
den en daarboven nog 45, die met revol
vers gewapend waren. De commissie van
burgers ter bestrijding yan de misdadig
heid stelt met voldoening vast, dat er
gedurende de laatste 36 uur voor het
eerst sedert langen tijd geen moord te
Chicago is gebeurd.
De staking in de kleermakersbedrij-
ven te New-York is bijgelegd. Gisteren
zouden 22.000 arbeiders het werk weer
hervatten; 8000 arbeiders zullen weer aan
het werk gaan zoo'dra hun werkgevers
ziel met de betrokken vakvereenigingen
hebben verstaan. De .voornaamste eisohen.
van de stakers zijn ingewilligd, namelijk
de instelling van de veertig-urige werk
week en de afschaffing der uitbuiting
door accoordwerk.
Naar een telegram uit Berlijn meldt,
had gisterochtend zekere Frau Martha
Schüler terwijl ze haar ondersteuning in
ontvangst ging nemen haar kinderwagen
met een jongetje van 7 maanden voor het
stadhuis van Neuköln laten staan. Toen
zij terugkwam was de kinderwagen met
het knaapje verdwenen.
In een mijn bij Bochum zijn 7 ar
beiders onder instortend gesteente bedol
ven. Twee hunner konden slechts als lij
ken geborgen worden. De overigen wer
den lichtgewond.
Volgens een bericht uit Madrid zijn
tengevolge van verkeerde medische be
handeling in het ziekenhuis te Granada
vijf kinderen overleden. Zestien kinderen
verkeeren nog in levensgevaar.
Gemeld wordt, dat er bij den brand
op de „München" geen post verloren is
gegaan. Zoowel de pakketten als de aan-
geteekende stukken en de zendingen van
allen aard zijn gered.
De Parijsche rechercheurs, die naar
Berlijn overgekomen waren in verband
met het geval Koetjepof, zijn weer ver
trokken, zonder dat hun onderzoek iets
positiefs heeft opgeleverd. Te Berlijn heb
ben zij geen aanwijzingen gevonden dat
Koetjepof vermoord zou zijn.
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat al
daar gisteren een geweldige brand is uit
gebroken, in een der hoofdstraten, ten
gevolge waarvan het Royal Theatre en
een aantal kantoren een prooi der vlam
men zijn geworden. De schade wordt voor-
loopig geschat op 5 millioen gulden.
Binnenland.
D© Tweede Kamer over de Indische be
grooting.
Amsterdam heeft 750.000 inwoners.
Een slachtoffer van de papegaaienziekte.
Buitenland.
Engeland en de Christenvervolgingen in
Rusland.
De vervlaamsching der Gentsche Hooge
school
Wolkbreuk bovetn Sardinië.
Hevige ontploffing in Brooklyn.
Volgens een bericht in de „Rote
Fahne'" is Woensdag de verantwoorde
lijke redacteur van het blad, Arnim
Hauswirth, in hechtenis genomen en naar
het hoofdbureau van politie overgebracht.
Dit is reeds de derde maal binnen veer
tien dagen, dat een verantwoordelijk re
dacteur van het blad gearresteerd wordt.
De redacteur van de „Popoio di
Triesta", die bij den aanslag op 't gebouw
van dit blad werd gewond, is overleden.
De toestand in de diamantindustrie
te Antwerpen schijnt te verbeteren. Van
de 15000 arbeiders, die de vakvereeniging
telt, zijn er 10 tot 11.000 aan het werk.
De Ziektewet.
Naar wij vernemen lag het aanvanke
lijk in het voornemen bij de Raden van
Arbeid om bij de invoering van d<> Ziek
tewet, met ingang van 1 Maart a.s., de
premiebetaling zoo te regelen, dat de
werkgevers drie maanden premie voor
uit betaalden.
Thans is men echter van deze gedachte
teruggekomen. In een binnenkort ver
schijnend Kon. besluit zal bepaald wor
den, dat de premiebetaling voor de Ziek
teverzekering dient te geschieden op de
zelfde wijze als voor de Ongevallenver
zekering gebruikelijk is.
De S. D. A. P. en de alcohol.
De afdeeling Lóchem der S.D.A.P. heeft,
blijkens bericht in „Het Volk" met bijna
algemeene stemmen besloten, geen mede
werking meer te verleenen aan verlotin
gen ten bate van het Troelstra-Oord, zoo
lang dit gebouw niet alcoholvrij is.
