No. 114
Donderdag 13 Februari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
SPAARBANK
Hendrikse Go's Bank HI Goes
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Buitenland.
Binnenland
W*9oat-'
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
met 4 Rentevergoeding.
y
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT EI.KEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3,~~
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
r -
*J* De Vlootconferentie.
Meer dan drie weken duurt nu reeds
de Vlootconferentie en nog zijn er geen
resultaten, van beteekenis bereikt.
Daarvoor loo;pen de belangen van de
comfereerende mogendheden te veel uiteen
em daarvoor is er ook nog te weinig ver
trouwen in de vredesgezindheid van de
verschillende volken.
Engeland en Amerika, de landen die
gröote kruisers bezitten1, welke kruisers
echter door een kleine duikboot naar den
kelder geholpen kunnen worden, voelen
veel voor afschaffing van de duikbooten,
terwijl Japan, Frankrijk en Italië daar
van niets willen weten, omdat zij1 de duik
boot beschouwen als een doeltreffend en
naar verhouding goedkoop wapen.
Met name van de zijde van Engeland
is er op gewezen, dat de duikboot toch
eigenlijk een onmemschelijk wapen is. En
dat is ook zoo. Maardatzelfde geldt
ook van vliegmachines en luchtschepen,
aan de afschaffing waarvan door niemand
gedacht wordt.
Vast staat nu ai wel, dat de duikbooten
blijven. Het eenige wat hieromtrent mis
schien bereikt wordt is, dat zekere re
gelen omtrent het gebruik b.v. tegenover
koopvaardij- en passagiersschepen worden
gesteld wat zeker niet zonder betee
kenis is en dat de tonnemaat ©eni
germate wordt beperkt
Het zou wel een heel mager resultaat
zijn van dit deel der besprekingen, maar
ondanks al de fanfares van zekere zijlde,
groote dingen vielen hier nu eenmaal
niet te verwachten.
Voor de beperking van het oorlogsge
vaar en de oorlogsgruwelen is van deze
conferentie hoe goed ook bedoeld
weinig te hopen.
Daarvoor is noodig een omzetting
van de geestesgesteldheid der volken,
waarvan helaas nog altijd geldt: hatelijk
zijnde en elkander hatende.
Dit ontslaat ons niet van den plicht
om het wapengeweld te bestrijden en
het vrede door recht te propageer
ren.
Maar aan dwaze illusies, de vlootconfe
rentie is er het bewijs van, mogen we ons
daarbij niet overgeven.
De vlootconferentie.
In werkelijkheid is men gisteren niet
veel verder gekomen. Dit was althans
de verzuchting van een lid der Japan-
sche delegatie, toen hij de vergadering
verliet.
Het rapport dat de commissie van
deskundigen gisteren heeft ingediend,
bevat voorstellen om het Engelsche en
het Fransohe schema met elkaar te ver
zoenen.
Uit het rapport bleek wel, dat men
het in verschillende opzichten nog niet
eens is.
Na drie en een halve week is men
dus nog steeds niet over de voorberei
ding heen. Dit zou niet zoo erg zijn,
als met de voorbereiding dan ook
een belangrijk deel van de hoofdtaak af-
geloopen was. Dit is echter heelemaal
niet het geval.
Er heerscht in deze dagen heel wat
wrangheid ter conferentie. Tusschen de
Engelschen en Amerikanen bestaan moei
lijkheden, waarvan de kwestie van de
slagschepen die deze week opgedoken is,
een uiting was. De Amerikanen hebben
moeilijkheden in eigen kamp, daar vélen
ontevreden zijn met Stimson, die inder
daad een zeer zwakke .figuur blijkt.
De Japanners zijn zeer terughoudend.
De verdwenen Russische generaaL
Verschillende berichten uit Fransche
bron opperen de veronderstelling dat ge
neraal Koetepoff via Antwerpen ontvoerd
is. Thans heeft een Rijsselsche industri
eel verklaard, dat hij daags na de ont
voering te Antwerpen een grijze Fran
sche auto heeft gezien, welke beant
woordt aan het signalement. Daaruit
wordt andermaal de conclusie getrokken,
dat de generaal over Antwerpen naar
Rusland zou gezonden zijn.
Te Antwerpen is daarvan niets bekend.
De mogelijkheid is echter niet buitenge
sloten. Op te merken valt, dat het sov
jet-schip „Karl Marx" den 27sten Janu
ari, dus daags na de ontvoering van Koe
tepoff, uit Hamburg te Antwerpen is aan
gekomen. De „Karl Marx" is 1 Febru
ari uit Antwerpen naar Liverpool vertrok
ken, vanwaar het waarschijnlijk naar
Rusland zou terugkeeren. Op zijn reis op
de Schelde raakte het schip aan den
grond, het vroeg geen assistentie, kwam
bij hoog water met eigen middelen vlot
en zette zijn vaart voort.
Is generaal Koetepoff aan boord van dit
stoomschip gebracht? Het is niet te zeg
gen; niemand heeft er iets van bemerkt.
Regeeringscrisis in Engeland op komst?
De „Star" schrijft dat er in het Engel
sche kabinet geschillen zijn gerezen over
de beschermende rechten. Snowden zou
ze wel willen opheffen en hij wordt hier
in door verscheidene zijner collega's ge
steund, doch ofschoon hij minder aan
hangers heeft in het kabinet, er meer
heeft in de Lagerhuisfractie. Thomas
vreest, dat plotselinge opheffing de werk
loosheid zal verergeren.
Men verwacht thans spoediger algemee-
ne verkiezingen dan de partijleiders wil
len toegeven. Zoolang de vlootconferen
tie aan den gang is, zal geen crisis wor
den geforceerd, maar na afloop daarvan
kan de ontbinding van het parlement vrij
spoedig worden verwacht.
Winter in Spanje.
In het Noorden van Spanje heeft het
zoo hevig gesneeuwd, dat verscheidene
dorpen van de buitenwereld geheel af
gesneden zijn.
Te Barcelona ontlastte zich een hevige
hagelbui. In Midden-Spanje vertoonen
zich benden wolven, die zich tot in de
buurt van de dorpen wagen. Ook in Por
tugal zijn aan de Spaansche grens ten
gevolge van den zwaren sneeuwval vele
dorpen van de' buitenwereld afgesneden.
De Portugeesche regeering heeft de
Spaansche steden in de buurt van deze
dorpen verzocht de bewoners van levens
middelen te willen voorzien.
Aan de westkust van Spanje is tijdens
een storm een visschersvaartuig vergaan,
waarbij de uit 25 koppen bestaande be
manning om het leven is gekomen.
De brand op de „Iffünchen".
Volgens berichten uit New-York, is men
er gisteren, ondanks groote inspanning,
nog niet in geslaagd, de schade, die door
den brand aan boord van het Duitsche
stoomschip „München" is ontstaan, op te
nemen. In ieder geval schat men thans
reeds de schade op ongeveer 10 millioen
mark.
Vermist wordt de ingenieur Franke, die
waarschijnlijk in de machinekamer om
het leven is gekomen. Het lijk van den
van boord van de brandweerboot geslin-
gerden stuurman is op de brug terug
gevonden. In totaal werden zeven brand
weerlieden gewond.
Tot in de late avonduren van Dinsdag
leek het inwendige van het schip één
gloeiende vulcaan. Het schip lag onder
een hoek van dertig graden, met den
boeg ver omhoog stekend, in het water.
Het lijkt een wonder, dat bij de ontplof
fing niet veel meer menschen om het
leven zijn gekomen.
Wat niet door het vuur is aangetast,
is door het water bedorven.
Aan boord van de „München" bevond
zich o.a. een zending van 7000 kanarie
vogels en eenige honderden nachtegalen,
die naar men vreest zijn omgekomen.
Het verkeer per ondergrondschen van
New York naar Hoboken en New Yersey
is hervat. De ingenieurs, die een onder
zoek instelden, zijn van meening, dat de
druk van de „München" op de tunnel
niet zóó groot is, dat er voor een instor
ting of breuk gevreesd behoeft te worden.
Volgens de laatste berichten uit New
York was de brand van het stoomschip
„München" vanmorgen 5 uur plaatselijke
tijd bedwongen en om 8 uur 30 gebluscht.
Het schip is ongetwijfeld sterk bescha
digd, doch er is geen sprake van een
algeheel verlies.
Men wil trachten, na een onderzoek
door de duikers, het schip te lichten en
leeg te pompen. Eerst later zal vastge
steld kunnen worden of het schip op
eigen kracht naar Bremen kan terug
keeren of daarheen gesleept zal moeten
worden.
Toen de bemanning vandaag aan boord
van het stoomschip kwam, bevond zij, dat
het grootste gedeelte van de 7000 kana
rievogels, die deel van de lading uit
maakten, nog in leven was.
Korte berichten.
De secretaris-generaal van den Vol
kenbond ontving van den zaakgelastigde
van de Vereenigde Staten in Bern de me-
dedeeling, dat de Amerikaansche regee
ring den eersten secretaris van het ge
zantschap in Parijs opdracht heeft gege
ven, om met den consul het werk op de
conferentie voor het sluiten van een wa
penstilstand op het gebied van de dou
anetarieven te volgen.
Het aantal werkloozen in Engeland
is de vorige week voor het eerst sedert
geruimen tijd niet gestegen. Het bedraagt
thans ongeveer 1% millioen, wat 140.000
hooger is dan verleden jaar om dezen
tijd.
Primo de Rivera is zonder eenige
begeleiding te Parijs aangekomen en heeft
in een hotel zijn intrek genomen.
Het Engelsche Lagerhuis heeft Dins
dag met een meerderheid van 62 stemmen
(226 tegen 164) verlof verleend aan het
lid der arbeiderspartij Benson tot het
indienen van een wetsvoorstel tot afschaf
fing van lijfstraffen.
Gisteren hebben 1500 werkloozen te
Cleveland in den staat Ohio het raadhuis
bestormd. Nadat de geheele politiemacht
van de stad op de been gebracht was,
slaagde men er eerst in de onlusten te
bedwingen. Bij de botsing werden talrijke
personen gewond.
In tal van groote Duitsche steden,
zooals te Dresden en te Frankfort, zullen
in de toekomst alleen nog personen als
gids voor vreemdelingen werkzaam mo
gen zijn, die hiertoe een bijzondere ver
gunning van de politie hebben verkre
gen. Deze gidsen zullen speciaal voor hun
taak worden opgeleid.
De jongeman, aansprakelijk voor
het neerleggen van de bom in-het Brit-
sche museum te Londen op 1 Februari
dezelfde die de bom „vond" is tot een
boete van 20 p.st. subsidiair twee maan
den gevangenisstraf veroordeeld.
Wijlen Lord Fortviot, president-com
missaris van de bekende whiskey-fabrie-
ken Joh. Dewar en Sons heeft een for
tuin van 4.405.000.pd.st. achtergelaten.
Aan successierechten zal hierop 1.700.000
pd.st. verschuldigd zijn.
Gistermorgen zijn hevige aardschok
ken in Nieuw-Zeeland waargenomen,
waarvan het centrum gelegen moet zijn
in het district Poran Gahau, waar alle
schoorsteenen instortten. In het heele wes
telijk deel van het Noordereiland wer
den de schokken waargenomen. Voor zoo
ver bekend zijn er geen slachtoffers te
betreuren.
De Wieringermeerpolder.
Uit Aartswoud meldt men aan de N. R.
Crt., dat het water in den afgesloten
Wieringerpolder zienderoogen zakt; aan
de kust is reeds een groote strook land
droog komen te liggen.
Floris Vos verloochend.
Bij de Tweede Kamer is een adres
ingekomen van heit bestaar der Midden
partij voor Stad en Land (Middenstands-
partij) van den volgenden, inhoud
„De algemeene vergadering van de Mid
denpartij voor Stad en Land (Midden-
standspartij), in vergadering op 15 Jan.
1930 te Amsterdam hijeen, spreekt haar
ernstig leedwezen uit over de houding
van den heer Floris Vos, afgevaardigde
dier partij in de Tweede Kamer, bij ver
schillende gelegenheden in strijd met het
programma dier partij aangenomen, en
verzoekt het bestuur van deze motie ken
nis te geven aan de leden der Tweede
Kamer."
De pensioenen der oud-militairen.
Het Dagelij'kscib Bestuur van het Comité
van Acitie der samenwerkende Bonden
van oud-militairen en militairenwedu'wen
heeft zich met een adres tot da Eerste
Kamer gewend, waarin de hoop woordt
uitgesproken, dat de Eerste Kamer be
reid zal worden gevonden, de zaak der
oudigepensionneerden, waarover reeds
zooveel jaren is gesproken en geschreven,
ernstig onder de oogen te zien, wat wel
licht tot gevolg zou kunnen hebben, dat
van .uit de Eerste Kamer een vinger
wijzing gaat tot die Regeering om de
belangen der oud-militairen anders en be
ter te behartigen^ dan tot nu toe het
geval was.
Het wetsontwerp-drankwei.
Het Tweede Kamerlid de heer Boon
heeft den minister van arbeid, h. en n.
de volgende vragen gesteld:
Is de minister niet van oordeel, dat
het nu door de plaatsgevonden re
geling van werkzaamheden van de Twee
de Kamer vrijwel met zekerheid is fco-
miern vast te staan, dat een zoo tijdige
behandeling van het wetsontwerp-Drank
wet door de beide Kamers van de Sta-
ten-Generaal, dat dit ontwerp met 1 Mei
1930 als wet in het „Staatsblad" zal kun
nen verschijnen, niet mogelijk is drin-
giend noodig is een voorloopige regeling
te treffen ten aanzien van de vergun
ningen verleend aan vennootschappen, ze
delijke lichamen of aan de besturen van
deze, die volgens de overgangsbepaling
van de bestaande Drankwet op 1 Mei a.s.
automatisch zullen vervallen?
Is het den minister bekend, dat hier
mee groote economische belangen voor
alle deelen van bet land gemoeid zijn,
dat hierdoor alleen in de drie grootste
steden reeds 531 vergunningen worden
getroffen?
Is de minister bereid, de zeer spoedige
indiening- te bevorderen van een wets
ontwerp waarbij de termijn, genoemd in
de overgangsbepaling van de bestaande
Drankwet met een rodelijken tijd wordt
verlengd?
Gemeente-secretaris Arnhem
Mr J. L. C. van Essen, sedert Decem
ber 1908 gemeente-secretarie, heeft tegien
begin Maart om gezondheidsredenen ont
slag gevraagd.
steecis Wybert-tabletten
meenemen, zoo gauw
hebt U kou gevat, lastig
zijn de gevolgen.
TWEEDE KAMER.
Afdeelincjen.
In de vergadering van gisteren deelde
de Voorzitter mede, dat benoemd
zijn tot voorzitters der afdeelingen de
heeren Nolens, Albarda, Golijn, Marchant
en Schokking en tot onder-voorzitters de
heeren Knottenbelt, Lovink, Vliegen,
Heemskerk en v. Vuuxen.
Surinaamsche begrooting.
Voortgezet wordt de behandeling der
begrooting van 'Suriname.
De Minister van Koloniën, de
heer De Graaf f, vervolgt zijn rede. Hij
wijst de vergelijking met de Zuiderzee
werken af. Het laatste is een technisch
werk, dat volgens een vast plan kan wor
den uitgevoerd.
Inzake de koffiecultuur heeft de
regeering aandacht voor de proefnemin
gen van den heer Fernandes. Met de
constructie van machines wordt begon
nen. "Wat de boschcultuur aangaat is een
concessie gegeven. Cijfers over het gehee
le jaar 1929 van den rijstuitvoer heeft
spr. niet. De moeilijkheden in verband met
de marktwaarde en de kwaliteit zullen
binnenkort overwonnen zijn. De gouver
neur is van meening, dat de komst van
een landbouwconsulent moet voorafgaan
aan die van een irrigatiedeskundige. Bij
de vruchtencultuur is de kleine landbouw
ten zeerste betrokken. Die cultuur blijft
dan ook de aandacht der regeering hou
den.
Eeir groot mechanisch land-
bouwbedrijf zou spreker gaarne be
vorderen, maar proeven in die richting
hebben tot teleurstelling geleid. Hiermede
wil spr. niet zeggen, dat nu het laatste
woord hierover gesproken is.
Spr. kan niet inzien, dat het noodig is,
de kosten voor Suriname te splitsen in
saneeringskosten en den eigenlijken sluit
post. Het practisch nut daarvan ziet hij
niet in. Wat tenslotte het onderwijs be
treft merkt de minister op, dat hij onder
gelijkstelling verstaat, dat de bijzondere
scholen niet achter mogen staan bij de
openbare. De begrotingswetgever maakt
Binnenland.
De Tweede Kamer over de Indische be
grooting.
De Memorie van Antwoord op het Voor
loop ig verslag der Eerste Kamer inzake
de begrooting '30.
Groote brand te Amsterdam.
De voornaamste bepalingen der Ziektewet.
De Middenstandspartij ontevreden over
Floris Vos.
Installatie der commissie inzake dansge-
vaar. j
Buitenland.
Dfc vlootconferentie. Nog steeds geen vor
deringen.
De brand op „de München".
Winterweer in Spanje.
Regeeringscrisis in Engeland op komst?
uit, of er aanleiding is gelden te votee-
ren voor nieuwe bijzondere scholen.
Bij art. 82 (bezoldiging van geestelij
ken, predikanten, godsdienstleeraren)
wijst de heer v. V u u r e n op de stelsel-
looze wijze van salarieering. Tegen on
derscheid tusschen gehuwden en onge-
huwden heeft spr. geen bezwaar, maar
dan late men dit gelden voor allen en niet
alleen voor katholieken.
De Minister erkent, dat van eenige
regelmatigheid in de salarissen der gees
telijken geen spoor is te ontdekken.
Gaarne wil spr. zich nader met het ont
werp hezig houden en overleg plegen met
den gouverneur.
Bij de afdeeling openbare gezondheids
dienst bespreekt mevrouw De Vries-
Bruins, S. D., den hygiënischen toe
stand in Suriname, die zeer slecht is. Zij
wijst op de tuberculose en de zuigelingen
sterfte, die bevorderd worden door de
slechte Woningtoestanden. Er is een te
kort aan medische hulp als gevolg van de
onvoldoende medische opleiding in Suri
name.
De Minister orkent, dat de medi
sche zorg onvoldoende is, en toch is er
geen land, waar zooveel aan de medische
zorg wordt gedaan als in Suriname. Een
zeer moeilijke factor is de absolute on
verschilligheid der bevolking zelve. De
woningtoestanden zijn inderdaad verre
van gunstig, vooral te Paramaribo. De
bevolking moet echter meer arbeidzaam
zijn.
Dat de zuigelingensterfte grooter is dan
in Nederland behoeft niet te verbazen,
daar Nederland te dien opzichte een zeer
goede plaats inneemt. Spr. zal de opmer
kingen overwegen.
De heer Wjjnkoop, Comm., komt
er tegen op, dat de minister den hoon
uitspreekt, dat de bevolking niet arbeid
zaam is. In geen geval mag dit een reden
zijn voor den Nederlandschen overheer-
scher om deze niet-arbeidzame bevolking
te laten wonen zooals thans nog het ge
val is.
De begrooting komt in stemming.
De heer W ij n k o o p verklaart, dat z.i.
Suriname alleen tot kracht zal kunnen
komen door losmaking der bevolking van
de vreemde overheersching.
De begrooting wordt aangenomen met
4521 stemmen, Tegen de soc.-democra-
ten, de vrijz.-democraten en de heer Wijn
koop.
Indische begrooting
Aan de orde is de begrooting van Ne-
derlandsch-Indië voor 1930.
De algemeene beschouwingen worden
geopend.
De heer Cramer, S. D. A. P., be
toogt, dat bet emancipatie-proces, dat
zich in geheel Azië op sociaal-economisch
en politiek gebied voltrekt, voor het eerst
in vele eeuwen de aandacht trekt. Spr.
vraagt zich af, of deze minister wel the
right man on the right place is, om in
dezen tijd leiding te geven aan de koloni-
