No. 105
Maandag 3 Februari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLË"
per 1 Februari vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L.. Burg. Tel. No. 259.
7)eZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post,
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het pachtvraagstuk.
D-e Federatie van Diaconieën in de
Ned. Herv. Kerk heeft de vorige week
een vergadering gehouden, waarin door
Mr F. A. Nelemans gesproken werd over
de nieuwe pachtwet en haar beteekenis
voor de diaconieën der Ned. Herv. Kerk.
Blijkens het verslag in de bladen werd
door den spreker aan het tweede gedeelte
vair zijn onderwerp weinig aandacht ge
schonken, maar behandelde hij meer de
algemeene beginselen van het voorgestel
de wetsontwerp, waartegen door hem ern
stige bezwaren ontwikkeld werden.
In de eerste plaats maakte hij bezwaar
tegen het recht op remissie en dat op
verhooging van den pachtprijs. De
formuleering die het wetsontwerp, dat
dit recht dwingend wil maken, er voor
geeft, munt uit door vaagheid. Groot mee-
ningsverschil zal kunnen rijzen omtrent
de vraag, wat buitengewone omstandig
heden zijn, waarbij dit recht zou gelden,
wat een aanzienlijk mindere opbrengst
is, en wat. bij het aangaan der overeen
komst in deze te verwachten was. Het
hoofdbezwaar tegen een dwingend remis
sie-recht is wei, dat het de verantwoor
delijkheid van den pachter als landbouw
ondernemer miskent en dat het uitgaat
van een auasi-vennootschappelijke verhou
ding tot den verpachter, terwijl deze ge
durende den pachttermijn niets kan doen
om het risico te .beperken."
Van nog meer belang werd door den
Spr. beschouwd het. verleenen van een
recht aan den pachter op continuatie van
de pacht bijhet eindigen van den pacht
termijn.
Erkend werd, dat in het afgetrokkene
beschouwd, de positie van den pachter
minder vast, meer afhankelijk is dan die
van den eigenaar-gebruiker. In den regel
is dat 't geval en met name klemt dat
voor den pachter van een boerderij! Men
kan er dus inkomen, dat men den zitten-
den pachter aldus tracht te beschermen,
dat het gebruiksrecht van den door hem
bebouwden grond versterkt wordt.
„Echter zijn er tegen dit recht belang
rijke bezwaren, n.l.1. er zal een be
perking gevormd worden van het vrije
beschikkingsrecht over den grond, in pri
vaten eigendom; 2. de contractsvrijheid
wordt belemmerd; 3. processen zullen
er waarschijnlijk door vermeerderd wor
den; 4. er zal geen sociale hervorming
o£ bescherming in den goeden zin des
wo-crds opgeleverd worden; 5. voor ener
gieke, bekwame, goed-onderlegde jonge
boeren zal dit recht een groote hindernis
kunnen zijn; 6. voor den verpachter zal
het een belemmering kunnen zijn voor
de omzetting bijv. van grasland in tuin
land; 7. zoowel een eigengeërfde boer
als een pachter kan belemmerd worden
in de ontplooiing van zijn bedrijf."
Bij ,de hierop volgende besprekingen
bleken de meeningen nogal verdeeld te
zijn.
Terwijl Ds Langman hier zag een niet
gemotiveerd diep ingrijpen in het leven
van het Nederlandsche volk, waardoor
het eigendomsrecht wordt aangetast, ter
wijl de goede verhoudingen worden ge
schaad, betoogde de heer Westerdijk, die
herziening van de paohtwetgeving niet
noodzakelijk oordeelde, dat het wetsont
werp van weinig ingrijpenden aard is en
dat het aan de diaconiën weinig zorg
zal geven.
Mr Nelemans bleek de laatste meening
te deelen. D i t wetsontwerp, zoo betoog
de hij, brengt weinig bezwaar, maar als
men eenmaal den voet in den beugel
heeft zal men verder gaan en daarom
moet -,wie op het standpunt staat, dat
de eigendom niét mag worden aange
tast zich tegen het ontwerp verzetten,
„Niet de verpachters, maar de pach
ters zijn oorzaak van de hóoge pachten.
Door te trachten de mentaliteit van de
pachters te veranderen, zou de Begee
ring nuttiger werk doen dan door het
wetsontwerp.
Ziet men niet over het hoofd, dat het
in bezit hebben van land een zekere
vorm is van credietverpchaffing? Zou men
dat mogen uitschakelen? Mag men ook
aan de industrieën een bepaalde winst
voorschreven? Gaat men er toe over,
zoo de pachters te beschermen, zijn er
dan ook nog niet tal van andere catego
rieën, die er voor in aanmerking komen?
Men komt dan langzamerhand tot een
toestand als in Rusland."
Er was hier dus, evenals in andere
kringen, en in de afdeelingen der Tweede
Kamer, nogal verschil van meening.
En het lijkt dan ook niet waarschijn
lijk, dat uit de thans aangeboden ontwer
pen een eenigszins algemeen bevredigende
regeling geboren zal worden.
V Notarissen.
Wij kunnen de discussie met bet
„Prot. Zuiden" over de kwestie van de
notarisbenoemmgen tot onzen spijt niet
voortzetten.
Dat dit orgaan ijvert voor de benoe
ming van een geestverwant i3 zijn recht.
Dat het, gezien de verhoudingen daarbij
over zeer sterke argumenten beschikt en.
zelfs een zeker „reciht" kan laten gelden,
werd door ons volmondig toegegeven.
Maar de middelen waarmee het zijn
doel tracht te bereiken zijn van dien
aard, dat verdere discussie ommog,elijk
wordt.
Nadat eerst van wat wij schreven een
verkeerde voorstelling was gegeven, ont
ziet het „Prot. Zuiden" zich thans niet,
in bedekte termen veronderstell-en-derwijfe,
een -ppwekking te doen hooren om den
te benoemen functionaris wanneer deze
niet tot de gewensahte richting behoort,
te b-o-yootten.
Benoemingen van allerlei aard hoe
kan het anders zijn telkens weer
in -de p-ers ter sprake gekomen. Het is
er daarbij weleens scherp toegegaan.
Maar het, thans door het „Prot. Zui
den" gebruikte wapen het afschuwe
lijke wapen van den boycot zagen
w.ij tot nu toe nog nergens gebruikt.
Op die wijze wordt alle verdere dis
cussie onmogelijk.
Zoo worden de verhoudingen grondig
vergiftigd.
De vlootconferentie.
Do conservatieve „Daily Tel.", die ver
leden week Zaterdag een vinnigen aan
val deed op de Franschen en o-p wat
het blad de toegevendheid van MacDo--
nald ten opzichte van Frankrijk noem
de, heeft Zaterdag weer iets .nieuws uit
gevonden, om er de Labour-regeering mee
te bestoken. Onlangs verklaarde de mi
nister van marine n.l., dat de xegeering
twee kruisers van 10.000 ton, de „Sur
rey" en de „Northumberland", had afbe
steld. Wat later deelde de minister schrif
telijk mede, dat van het bo-uwprogram
voor het jaar 1929 ongeveer 50 procent
was geschrapt, n.l. twee .kruisers, waar
van één van 10.000 ton, vier torpedo
jagers, drie duikbooten en drie kleinere
schepen. Nu blijkt volgens de „Daily Tel."
dat de „Surrey" en de „Northumber
land" behoorden .tot het bouwprogram
van 1928, zoodat er dus nu in to-taal
vier kruisers zijn geschrapt in plaats van
twee, plus dan nog de andere genoemde
schepen.
Do „Daily Tel." is van meening, dat
de regeering hier een wel wat eenzijdig
voorbeeld van ontwapening aan de con
ferentie geeft; ze betreurt dit des te meer,
o-mdat Engeland juist in de klasse d©r
kruisers en duikbooten betrekkelijk zwak
staat tegenover de andere .partijen.
Dit blad verwijt de regeering, dat zij
de positie der Britsche delegatie onnoo-
dig verzwakt door haar het materiaal
voor onderhandeling reeds van Je voren
uit de handen te nemen.
De „Daily Tel." berekent, dat het vijf-
jaars-program van 1925, dat voorzag in
zes kruipers, nu reeds is gereduceerd
tot twee, en het blad ziet tegenover deze
tegemoetkomende houding bij de andere
partijen nog geen gelijkwaardige navol
ging.
Met de Engelsche houding vergelijkt
de „Daily Tel." de opvatting der Ameri
kanen. President Hoover heeft onlangs
weliswaar den bouw van drie kruisers
uit de nieuwe reeks van vij'f, die door
het Congres was toegestaan, geschorst,
maar dat wil nog niet zeggen, dat deze
schepen daarom van de baan zijn.
De -opvattingen over den duur van de
conferentie 1-oopen ui-teen. Terwij-1 En
gelsche politici gelaoven, dat de conferen
tie reeds ini de tweede helft van Februari
zou kunnen eindigen, spreekt Tardie-u van
1 Maart -als einddatum; d-e Amerikaanscha
delegatie -daarentegen gelooft, dat de con
ferentie nog tot in Maart zal duren.
De Fransche minister-president Tardieu
is Zaterdagmiddag naar Parijs vertrok
ken. De meeste gedelegeerden zijn tijdens
hief -einde van de week van Londen af
wezig. Besprekingen iin het kader der
vlootconferentie hadden dan ook Zater
dag niet plaats.
De financiëele moeilijkheden van Berlijn.
Tusschen Berlijn en een onder leiding
vami -de Pruisische Staatsbank staan-d con
sortium wio-rden onderbande'ingen gevoerd
-over bet sluiten van een groote leening,
waardoor een einde zou komen aan de
in -de -hoofdstad bestaande financieele
moeilijkheden. Er valt hog niets positiefs
te meld-en over de hoogte van het cre-
dief en over den looptijd der leening.
Zeker is echter reeds, dat de onderhanden
1-inigen zullen slagen en de Duitsohe ban
ken eindelijk zullen breken met hun prin
cipe geen credieten van beteekenis te
verstrekken aan de steden, een principe
waardoor ze -de steden steeds weder heb
ben verplicht hun h-eil te gaan zoeken
in het buitenland.
Verzekerd wordt, dat -het aan de inter
ventie van de Pruisische regeering te
danken is, dat eindelijk maatregelen wor
den getroffen om paal en perk te stellen
aan de financieale ellen-de van de hoofd
stad.
De werkloosheid in Oostenrijk.
De Ocstenrijksohe bondskanselier heeft
vertegenwoordigers der vakvereeniginjgen
ontvangen om met hen te spreken over de
bestrijding van de werkloosheid.
Bijzondere aandacht heeft de emigratie
naar andere landen, speciaal de emigra
tie naar Frankrijk zal binnenkort vermeer
deren. Als voornaamste middel tot be
strijding van de werkloosheid wil de re
geering een wet tot bevordering van den
woningbouw voorstellen, waardoor 30.000
woningen gebouwd zullen warden. Men
begint met kleine en middenstandswo-
ningen.
Storm aan de Fransche kust.
Sedert Vrijdag beerscht er aam de Fran
sche kust van den A-tlantischen Oceaan
een -orkaanachtige storm, die vergezeld
gaat van zwaren hagelslag. De vissohers^
schepen hebben in allerijl hun havens
op-gezocht. D-e scheepvaart is z-o-o goed
als stil gelegd, aangezien de hevige hagel
buien het zicht -ontnemen. Ook in het
Kanaal woedt de storm met groote hef
tigheid.
Tal van schepen bevinden zich in no-od.
De fransche kustradiostations hebben
verscheidene noodseinen van schepen o-p-
igievangen, die niet meer konden manoeu
vre-eren.
Spanje onder nieuw bewind.
Volgens een bericht ui-t Madrid heeft
-de Spaansohe mi-nisteraad besloten,
voortaan iederen Donderdag onder voor
zitterschap van dien koning zitting te
houden.
Primo -de Rivera, de afgetreden dicta
tor, bracht Zaterdag een afscheidsbezoek
aan den Koning, dat nog geen tien mi
nuten- d uurde.
De professoren, die door Primo de
Rivera ontslagen waren, worden weer
aangesteld. Dit geldt o-.a. geldt o.a. voor
den 65-jarigen auteur Unamuno, die doo-r
Primo -de Rivera was verbannen en de
laatste jaren in Frankrijk leef-de.
De universiteit te Madrid is weder her
opend en -d-e voorlezingen zijn hervat. De
militaire wachten zijn teruggetrokken.
Inzake de aangekondigde amnestie ver
luidt nader, dat de nieuwe minister van
enderwijs binnen korten -tijd de door de
dictatuur tegen de studenten genomen
maatregelen zal opheffen, den gearres
teerden voorzitter der algemeene studea-
tenvere-eniging in vrijheid zal s-tellen en
tevens de een jaar geleden vrijwillig af
getreden vijf professoren opnieuw zal
aanstellen.
Verder w-oidt een uitgebreide amnestie
voor studenten en militairen aangekon
digd, benevens een algemeen herstel in
functie van de in het voorjaar 1929 ont
slagen artillerie-officieren zonder dait te-,
gen hien een proces zal worden gevoerd.
Na de vrijlating der hij de jongs-te on
lusten in Spanje gearresteerde studenten,
is het in verscheidene universiteitssteden
tot betoogingen van de studenten tegen
Primo de Rivera gekomen, waarbij, ook
portretten van d^n afgetreden dictator,
die in de lokalen der universiteit hingen,
verbrand zijn.
De communistische bank te Parijs
gesprongen.
De „Banque ouvrière et paysane", te
Parijs do-or de communisten gesticht en
die in Augustus van het vorig jaar aan
vervolging heeft bloot gestaan wegens
het fourneeren van fondsen voor mis
dadige woelingen en anti-militaristische
pro-pagamda, is door de rechtbank, als
niet -overeenkomstig het statuut van het
bankwezen in Frankrijk, in staat van ont
binding verklaard.
Daar -de leiders geen kans zien, haar
op een wettelijken grondslag te vestigen
en de aandeelhouders het kapitaal te
doemi bijeenbrengen, heeft een vergade
ring van. aandeelhouders en inleggers be
sloten tot liquidatie.
Men vermoedt, dat vandaag het fail
liet der bank zal worden uitgesproken.
De wandelende berg.
De wandelende berg in Zui-d-Wales tus
schen Cwm (spreek uit: K-oem) en
Nieuw Tredegar, is gisteren door
den ragen der laatste dagen weer
een ach-t yard opgeschoten en de
hoofdweg van Tredegar naar Nieuw Tre
degar wordt m ernstig bedreigd. Op den
to-p heeft zich een nieuwe spleet gevormd
van -onpeilbare diepte. Geregeld blijven
stukken rots afbrokkelen, maar gelukkig
-geen gro-ote.
De Indische Katoenindustrie.
Uit Bombay wordt giemald, dat de vier
groots-te fcato-enfabrieken bekend hebben
gemaakt, -dat zij- -oip 1 Maart haar deu
ren zullen sluiten totdat in den han
del verbetering intreedt. Hierdoor komen
13.000 arbeiders buiten werk. Verder zul
len een aantal fabrieken het werk acht
dagen per .maand stoip-zetten inp-laats van
vier.
De aangekondigde communistische betoo
gingen in Duitschland.
Die communistische leiders te Berlijln
hadd-en zich de gebeurtenissen van Zater
dag z-eker heel anders voorgesteld. Ze
ha,dden zeker niet gerekend op de arres
tatie van 78 van hun beste medewerkers,
die .nog Vrijdagavond laat heeft plaats
gehad en zeker hadden zij1 niet verwacht
dat hun actie tot het houden van betoo
gingen zoo jammerlijk zoiu mislukken.
Voor zoover bekend, is de orde over
dag nergens in Berlijln gestoord. -
Wel is het in den laten avond nog ta
melijk rumoerig geweest. In verschil
lende deelen van Berlijn trokken steeds
w-eer troepen jeugdige communisten onder
het zingen van revolutionaire liederen1
door de straten. Meestal gingen de be-
toogers echter reeds aan den haal bj} het
nad-eren van politie. Deze moest echter
-een paar maal handelend optreden.
Uit een om tien uur uitgegeven commu
niqué blijkt, dat in het geheel tien agen
ten -en 1 betooger werden gewond, dertig
personen werden ingerekend.
Kleine -groepen van communistische de
monstranten, 50 k 100 man sterk, die zich
te Hamburg oip verschillende punten der
stad verzamelden, vluchtten bij het na-
de-ren v,an de politie. Do politie arres
teerde eenige rustverstoorders.
Ondanks het verbod heeft een groot
aantal communisten uit Lübeck getracht
met p-artijgenooten uit den omtrek langs
omwegen naar Hamburg te komen. Zij
zijn -evenwel door -de .politie tegengehou
den en wegens overtreding van het ma
nifestatieverbod gearresteerd.
Korte berichten.
Uit Ruislanld wordt groote koude ge
meld. Te Petersburg b.v. is de tempera
tuur plotseling van hot vriespunt tot 16 gr
G. beneden 0 gedaald. IJsbrekers worden
gereed gehouden om- schepen, die even
tueel in het jjs vastraken, te bevrijden.
Nadat men oen gesprek tusschen In
dische studenten had afgeluisterd, is in de
Indische afdeeling van het Biritsch mu
seum te Londen in een hoek verborgen,
een bom gevonden. Do politie onder
zoekt of het werkeljjk een helsch werktuig
is, of dat de aanslag gefingeerd was
Die vulkaan' San Miguel in San Sal
vador is plotseling gaan wenken.Op de
steden San Jorge en San Rafael is een
- aschrogen neergedaald. De uitbarsting
I werd door ondoraardsch gerommel bege
leid.
Binnenland.
Do Zeouwsch-Vlaamsche Waterleiding-
Maatschappij wordt niet ontbonden.
Ernstig auto-busongeluk bij Deventer.
Geknoei met poio-taardappelen.
Do ragenpro-ef weer niet doorgegaan.
Wisselvervalschiers te Amsterdam gear
resteerd.
Buitenland.
Do vlootoonferentie. Weer een aanval
van -de Daily Telegraph.
Storm in het Kanaal.
Spanje -onder nieuw bewind.
Do werkloosheid in Oostenrijk.
In geheel Zwitserland is bij sterk
dalende temperatuur sneeuwval ingetre
den.
Tweede Kamer.
Do Tweede Kamer is in apenbare ver
gadering bijeengeroepen tegen Dingdag 11
dezer te 1 uur.
De voorzitter zal in deze vergadering
voorstellen onmiddellijk een aanvang te
maken met de beraadslaging over de Su-
rinaamsche begrooting voor 1930.
Voorts staan op de agenda o.a. de
Nfiderl.-Indi.sch-e begroeting voor 1930-, het
wetsontwerp tot regeling van de winkel
sluiting en de interpellatie-Wijnkoop naa.r
aanleiding van de huiszoekingen, die ge
daan zijn b^j de Communistische Partij;
Holland.
Behandeling der Rijksbegrooting.
Naar het H d b 1. verneemt, laat het
zich aanzien, dat de Eerste Kamer zal
worden bijeengeroepen tegen 25 Februa
ri a.s. voor het houden van algemeene^
beschouwingen over cle Rijksbegrooting
voor 1930 en de behandeling hiervan.
Onderwijzers-salarissen.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid den heer Van Zadelhoff betreffende
het nemen van maatregelen tot vervroeg
de storting bij de Bank voor Nederland
sche gemeenten van de gelden, benoodigd
voor de maandelijksche uitbetaling der
onderwijzerssalarissen heeft de minister
van Onderwijs, K. on W. o.m, geantwoord;
De gelden, benoodigd voor de uitbeta
ling der onderwijzerssalarissen, worden
door het Rijk bij de Bank voor Nederl.
gemeenten gestort op den op vijf na laat-
sten werkdag van elke maand, zoodat
de storting niet op den 27sten doch als
regel op den 24sten of 25sten der maand
geschiedt.
Deze regeling welke sinds 1 Januari
1928 wordt toegepast, heeft nooit tot eeni
ge klacht van een gemeentebestuur aan
leiding gegeven. In 1927 had de storting
bij de Bank nog plaats op den op drie
na laatsten dag der maand.
De minister acht het niet noodig, thans
weder maatregelen te nemen om de be-
noodigde gelden op een nog vroegen da
tum betaalbaar te doen stellen, en dat
te minder omdat het renteverlies ten na-
deele van den Staat, dat het gevolg is
van die maatregelen, zooveel mogelijk be
perkt behoort te blijven.
Koopen op afbetaling:
De minister van Justitie heeft ingesteld
een oommissie, aart welke is opgedragen
te -onderzoeken of en zoo ja, op welke
wijze d-e overeenkomsten van koop en
verkoop op afbetaling bij de wet 'moeten
worden geregeld en van de uitkoms-ten
van dat onderzoek aan den Minister van
Justitie verslag uit te brengen en wel,
wanneer de commissie tof het besluit
'komt, dat wettelijke regeling wensohelijk
is, vergezeld van een of meer ontwerpen
van wet met Memorie van Toelichting.
Benoemd zjjn tot lid en voorzitter prof.
mr E. J. J. van der Heyden, boogleeraar
aan de R.K. Universiteit te Nijmegen,
tot leden mr dr G, van den Bergh, lid der
