Maandag 27 Januari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
4<Ho AMSTERDAM 1930
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
N.V. Veevoederfabriek „Zeeland" te Goes,
EERSTE BLAD.
Buitenland.
KRACHTVOEDERS
>ii flat-Koud
Weer
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
worden steeds met de uiterste zorg gefabriceerd en
munten uit in kwaliteit, afwerking en verpakking.
Specialiteit in GRONDNOTENKOEKJES
N.V. VEEVOEDERFABRIEK „ZEELAND" GOES.
98'/4 °/O
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Huwelijk en echtscheiding.
Wij hebben de vorige week uit de mede-
deelingen van het Centraal Bureau voor
de Statistiek enkele cijfers gegeven om
trent de toename van het aantal echt
scheidingen.
Daaruit bleek, dat op 1000 gehuwde pa
ren in de jaren 1915—1919 voorkwamen
1.27 echtscheidingen, welk cijfer in 1928
was gestegen tot 1.84.
Dat is dan op elke ongeveer 500 hu
welijken één echtscheiding.
Een zeker niet onbelangrijk getal.
Toch is 't zeer goed mogelijk, dat velen
zullen zeggen: dat valt mee.
En met recht tot op zekere hoogte.
Wanneer men rekening houdt met de
moderne begrippen omtrent huwelijk en
gezin, en als men ziet wat er in tal van
andere landen op dit gebied gebeurt, dan
is -dit cijfer zeker niet ongunstig.
En dat is, met dankbaarheid mag het
geconstateerd, één van de vele vruchten
van de zooveel gesmade Christelijke po
litiek, één van de vele voordeelen van
de samenwerking der rechtsche partijen.
Hier werkt nog de invloed van onze op
Christelijke basis staande huwelijkswet
geving.
Terecht schrijft Ds Post in zijn reeds
eerder aangehaald artikel over de mari-
tale macht in „Antirevolutionaire Staat
kunde":
Het zij ons een oorzaak van dank, dat
God ons volk ook nu weer een regeering
geschonken heeft, van welke in dit stuk
geen kwaad te vreezen is, en in "t bijzon
der een minister van Justitie, die in de
zen pal staat. De aandrang is zeer sterk.
Wat betreft de echtscheiding leeft heel
onze rechterlijke macht reeds lang in
overtreding van de landswet, die in dezen
in overeenstemming is met Gods Wet.
Een kleine loshaking is slechts noodig
om het Nederlandsche volk onherstelbaar
de christelijke basis des levens te ont
nemen; door de huwelijkswetgeving prin
cipieel in overeenstemming te brengen
met de eischen des tijds, dat zijn de
eischen der Revolutie."
Zoo is het.
Onze wetgeving werkt tot nu toe be
warend.
Maar er is slechts een kleinigheid noo
dig om, wat van verschillende kanten
reeds lang gepoogd, maar door de recht
sche partijen krachtig tegengestaan werd
den wagen op het verkeerde spoor te
brengen.
Met hartelijke instemming laten wij
hier dan ook volgen wat Ds Post verder
opmerkte:
„Bovenal moet het allen weidenkenden
ten spoorslag zijn, om zich met het oog
op deze schrikkelijke gevaren als één man
te verbinden, om alle bijkomstige, per
soonlijke of fractioneele redenen van ver
deeldheid achter te stellen, en zich te be
zinnen op deze heilige dingen, die het
menschelijk leven en de eere des Schep
pers betreffen, en met meer kracht dan
tot dusver den strijd aan te binden voor
het huisgezin."
De Londensche vlootconferentie.
Terwijl bijna de geheele pers tegenover
de vlootconferentie een welwillend af
wachtende houding aanneemt, gaat de
invloedrijke „Daily Telegraph" voort met
het verspreiden van alarmeerend nieuws-
hetgeen des te gevaarlijker is, daar de
reputatie van dit blad een bijzonder ge
wicht verleent aan hetgeen het zegt.
Zaterdagmorgen drukte zij met groote
letters het volgende nieuws van haar
diplomatieken medewerker af.
„Ik verneem, dat de heer Tardieu en de
Fransche delegatie met een karakteristie
ke vermetelheid en listigheid, zich gereed
maken, om den geheelen grondslag der
conferentie omver te werpen.
Deze werd vastgelegd in de uitnoodi-
gingen, die door de Britsche regeering
werden gezonden naar aanleiding van de
Engelsch-Amerikaansche overeenkomst,
die werd bereikt tusschen President Hoo
ver en Mac Donald te Washington.
Hij hield in, dat de conferentie bepaal
de verhoudingen zou vaststellen tusschen
de vlootsterkte van de deelnemende mo
gendheden, in overeenstemming met de
voorafgaande EngelschAmerikaansche
overeenkomst betreffende pariteit en den
eisch van Japan om een verhouding van
710, ten opzichte van de sterkste zee
mogendheid, in de kruiser- en andere
hulpcategorieën.
In plaats daarvan wil Frankrijk
eischen, dat de formuleering van de vloot-
programma's, berekend naar de natio
nale behoeften en niet allereerst met be
trekking tot de andere mogendheden,
maar in absoluten zin, het uitgangspunt
van de bespreking zullen zijn."
Dit artikel draagt een onverholen anti-
Fransch karakter.
MacDonald krijgt het verwijt te hoo-
ren, dat hij zich ten opzichte van Frank
rijk veel te toegevend toont, in plaats
van de hand te reiken aan Italië, dat in
zijn maritieme opvattingen veel dichter
bij Engeland staat en dat niets liever
zou wenschen dan met de Engelschen
schouder aan schouder te marcheeren.
Toch heeft naar het „Hbld." meldt, deze
torpedo van de „Daily Telegraph" zijn
doel gemist, omdat zij oud nieuws bevat
te, en zoo grof was gesteld, dat men zelfs
in Engelsche kringen, die de Britsche de
legatie zeer na staan, sterke afkeuring
over deze manier van optreden heeft
uitgesproken.
Toch vonden de Franschen het noodig,
Zaterdagavond de pers te ontvangen, en
deze reeds van te voren getypte verkla
ringen te geven.
Tardieu wenschte het artikel in de
,;Daily Telegraph" niet nader te guali-
ficeeren, maar uit de gansche houding
van Tardieu en Briand bleek duidelijk,
dat er van eenige spanning op het oogen-
blik geen sprake is.
Zaterdagmiddag hebben de Franschen
een lang onderhoud gehad met de Italia
nen, dat door Tardieu als zeer hartelijk
werd gekenschetst, maar over den in
houd waarvan hij niets wenschte te ver
tellen.
Intusschen neemt de veroordeeling van
het artikel in de „Daily Telegraph" niet
weg, dat de daarin gemaakte tegenstel
ling tusschen Frankrijk en Brittannië wel
degelijk bestaat, en dat het moeilijk zal
zijn deze kloof te overbruggen.
In overeenstemming met een zeer voor
zichtig gehouden bericht in de „Times"
constateert Pertinax echter, dat men in
de besprekingen tusschen de Fransche en
de Engelsche delegaties ter vlootconferen
tie ten aanzien van twee punten overeen
stemming heeft bereikt, en wel:
1. Voor slagschepen en onderzeeërs
zal een onveranderlijke tonnage worden
vastgesteld, d.w.z. dat het afzien van het
bouwen van schepen in de eene klasse
niet tot gevolg mag hebben, dat de ton
nage van de andere klasse wordt ver
hoogd.
2. De bewegingsvrijheid blijft beperkt
tot kruisers onder de 10.000 ton en tot
torpedojagers.
Pertinax verklaart verder, dat de moei
lijkheden ondanks dit voorloopig accoord
nog zeer groot zijn.
Hongersnood in China.
Een, vreeselijike hongersnood teistert de
Noordwestelijke provinciën van China
Geconstateerd moet worden dat aan het
geen er in het verre Westen van China
omgaat, slechts geringen aandacht wordt
geschonken.
Dat is natuurlijk wel te verklaren. Wat
weten we eigenlijk van de toestanden
in het Chineesche binnenland.
Ma,ar wat er nu omtrent den toestand
in do Chineesche provincie Sjensi en
de naburige provincies békend wordt,
toont toch wel, dat de ramp die de be
volking aldaar getroffen heeft van bui-
temgewonen omvang is. Oip initiatief van
de Chinese International Famline Relief
Commission (de C.I.F.R.C.) heeft het
Amerikaansche "Roode Kruis een com
missie van onderzoek naar C'hina .gezon
den. Uit het rapport van deze commissie
blijkt, dat de noOd tot het hoogste is
gerezen, dat alleen in Sjensi reeds eenige
millioenen slachtoffers zijn gevallen. Een
jaar geleden telde de bevolking in -de val
lei van de Wei-rivier nog een zes mil-
Iioen zielen. Maar in het afgeloop-en jaar
zijn -er niet minder dan twee miillioen
gestorven, in hoofdzaak tengevolge van
den honger, die door oogstmislukfcing al
eenige jaren in dit gebied woedt. Pogingen
om hulp te "brengen uit andere deelen
van China mislukten, omdat er geen vol
doende transportmiddelen waren. De trek
beesten werden geslacht en de wagens
van de
TEL. 162.
IS
en karren werden vernield om brand
hout te bemachtigen. Een uiterst strenge
winter deed de ellende toenemen. Gebrek
aan brandstof, dat zelfs noopte tot af
braak der huizen over te gaan, ver
zwaarde het lijden der ongelukkige be
volking. Diaarbij. kwam nog, dat in bet
gebied van de Wei-rivier zich niet minder
dan 300.000 soldaten van generaal Fengs
legermacht ophouden, die met geweld zich
nog van het der bevolking restende voed
sel meester maken.
Volgens de Amerikaansche commissie
echter is hulp vrijwel uitgesloten. Van
een buitenlandsche hulpactie van eeni-
gen omvang zal, meent zij,, geen sprake
kunnen zijn. Zij meent n.I. dat de toestand
in de Chineesche noordwestelijke provin
ciën niet in de eerste plaats een gevolg
is van het gebrek aan voedingsmiddelen,
tenlgevolge der slechte oogsten, maar voor
al ook rno-et worden veifclaard door den
„burgeroorlog", de bemoeilijking van het
verkeer, het gebrek aan opslagplaatsen, dp
plaag der roovende benden, het 'belasting
systeem, het gebrek aan goede wegen
en aan de overbevolking.
Maar de conclusie der Amerikaansche
bezcekers, die meenen de heerschendf.
ellende dus maar werkloos te moeten
aanzien, heeft zoowel bij de Chineezen
als bij vele in China gevestigde of ver
toevende Westerlingen, die onder den die-
pon indruk verkeeren van de vreeselijike
berichten, die over het lijden der geteis
terd© bevolking bekend worden, tot heftige
critiek aanleiding gegeven.
Verschillende vereenigingen hebben zich
alreeds tot den Volkenbond gewend, ^qp-
dat deze nu het initiatief tot een hulpactie
zal nemen. Maar tot dusver schijlnt men te
Genève om verschillende redenen hier
toe niet bereid te zijn.
Zou het werkelijk mogelijk zijn wat
door de Amerikaansche commissie van
onderzoek wordt ontkend, om op eenigs
zins groote schaal hulp te brengen aan
het noodlijdende Chineesche binnenland?
na elk geval is dit dan toch een vraag,
die in de eerste plaats door de Chinee-
zen zelf moet worden beantwoord en
men zal dus moeten afwachten, hoe de
houding zal zijn van de Chineesche dele
gatie te Genève tegenover de pogingen,
welke thans in het werk worden gesteld
urn uen steun van den Volkenbond voor
■dia bestrijding der hongersnoodgevolgen
in China te winnen.
.een paar Wybeit-
tabletten! Zij bescher
men tegen verkoud
heid en infectie.
De hulpverleening aan Byrd.
Naar uit Oslo gemeld wordt, heeft de
Amerikaansche gezant aldaar Vrijdag stap
pen gedaan bij het Noorsche ministerie
van buitenlandsche zaken in verband met
da hulpverleening aan Byrd.
Het ministerie van buitenlandsche za
ken heeft zich vervolgens tot de Vereeni-
g'ing' van Walvischvaarders gewend, wel
ker bestuur na een bespreking yan den
toestand tot de conclusie kwam, dat de
vrees van Byrd ongegrond moet zïjln,
voorzoover onder zijn metgezellen geen
I zieken voorkomen, die onmiddellijk hulp
noodig hebben. De voorzitter der Ver-
I eenig'ing verklaarde verder, dat het ijs in
dit gedeelte van het jaar geregeld breekt.
Het grootste gevaar voor invriezen bestaat
■eerst in Maart. Wanneer echter mocht
blijken, dat de ijstoestand dit jaar anders
is dan gewoonlijk, dan zullen alle po
gingen in het werk gesteld worden om
Byrd te "helpen.
In het gebied, van waar uit hem hulp
verleend kan worden, liggen thans vijf
kraanschepen en 27 walvischvaarders.
Voor de kofcerij'schepen zijn dunne vlotten
gebouwd en het zou zeer gevaarlijk zijn
daarmede naar Byrd te gaan. Aan boord
van dik kokerschip bevinden zich drie
honderd personen, zoo-dat een ongeluk
ernstige gevolgen zou hebben. Hierbij
komt de kwestie der verzekering en bo
vendien de verliezen, die die 'walvisch
vaarders lijden door het stopzetten van de
vangst.
Bolivia en Paraguay.
De gezant van Paraguay te Parijls heeft
eeta, tweede beschuldiging tegen' Bolivia
aan den Volkenbond meegedeeld, van on
geveer -dezelfde strekking als de eerste.
Opnieuw zou ©en draadloos bericht onder
schept zijn van den generaal Kunz aan de
vierde divisie van het Roliviaansche leger.
In dit draadlooze bericht worden inlich-
lingen -gevraagd over de .sterkte van een
patrouille en wordt order -gegeven voor de
voorbereiding van een algemeen offen
sief tegen Paraguay.
De regeering van Paraguay voegt er aan
toie, dat da in het draadlooze bericht
genoemde patrouille dezelfde is die on
langs troepen van Paraguay heeft aange
vallen. Deze feiten worden, aldus de
nieuwe mededee-ling van Paraguay, ter
kennis van den Volkenbond gebracht, op
dat, wanneer de vrede zou worden ver
stoord, vaststaat op wie de ernstige en
misdadige verantwoordelijkheid rust.
Inmiddels is ook een telegrafische me-
dedeeling van Bolivia ontvangen, waar
van echter de inhouid nog niet is gepubli
ceerd. Men kan echter aannemen, dat
Bidivia ook deze tweede beschuldiging
van d-e hand wijst.
Albanië en Griekenland.
In verband met een systematische cam
pagne, welke den laatsten tijd gevoerd i.s
door een deel der pers te Athene, zelfs
door Grieksche regeeringsbladen heeft
het Albaneesche ministerie van binnen-
landsche zaken speciale instructie aan
den vertegenwoordiger van Albanië te
Athene gegeven, om krachtig te protes
teeren tegen bedoelde campagne, die de
grens van het duidbare overschrijdt.
Stormschade op Borkum.
Op Borkum heeft eeu regeeringscom-
missie d-e schade ppgen-omen, door de
jongste stormen aan de kust van het
eiland aangericht. Die schade blijkt zeer
groot te zijn daar verscheidene zeewerin
gen zijn weggeslagen en het strand veel
smaller is geworden. De oommissie is
dan ook tot de slotsom gekomen, dat de
huidige beschermingsmaatregelen ten
eenen male onvoldoende zijn en zij acht
dit te bedenkelijker, daar het eiland voor
de kust vau Oost-Friesland een natuur
lijke verdediging tegen stormschade vormt.
De oommissie heeft de Pruisische re
geering daarom in overweging, gegeven,
onverwijld doeltreffende maatregelen te
nemen.
Korte berichten.
Een groep hofbouwers uit de óm-
geving van Gent heeft 30.000 hagoniar
bollen aan de stad Parijs aangeboden.
Deze zullen in de tuinen der Tuilerieën
worden geplant.
Bij het opmaken van een jaarlijksche
balans van de te Westerholt (bij Buer)
gevestigde spaar- en leenbank zijn uitge
breide verduisteringen aan het iioht ge-
Binnenland.
Voorstellen voor de buitengewone Staten-
zitting.
Idem voor de gemeenteraden van Middel
burg en Goes.
De moderne vakbeweging en de S.D.A.P.
Buitenland.
De vlootconferentie. De verhouding tus
schen Engeland en Frankrijk.
Albanië en Griekenland.
Bolivia en Paraguay.
De hulpverleeniug aan Byrd.
Hongersnood in China.
Inschrijvingen op bovengenoemde
uitgifte a
worden tot
a.s. Maandag gaarne aangenomen
door
komen, welke begaan zijn door een 24-
jarig employé, die op zoo geraffineerde
wijze te werk ging, dat hij zijne practij-
ken geruim-en tijd heeft kunnen voort
zetten zonder ontdekt te worden. In totaal
blijkt een bedrag van 62330 M. te ont
breken. De schuldige is sedert Donder
dagmiddag voortvluchtig.
Volgens een bericht uit Londen is
het werk aan do Oceanic op de werf
te Belfast gestaakt. Dit stoomschip- van
60.000 ton was bestemd, het grootste
van de wereld te worden. Naar ver
luidt, is er geen kans op hervatting van
het werk.
Wegens een loongeschil zijn te Bel
fort 6500 arbeiders in de metaal-industrie
tot staking overgegaan. De stakingsbewe
ging is ook op een katoenspinnerij over
gegaan.
Bij groote banken te Berlijn zijn nieu
we vervalschte dollarbiljetten opgedoken,
die er volkomen echt uitzagen. Zoo is
er eien biljet gedeponeerd, dat reeds in
October door een ervaren geldwisselaar
aangegeven werd en door dezen weer in
beslag was gegeven.
In de petroleumraffinaderij der As-
tra Romana bij het station Ploesti ont
stond bij bet opstellen van nieuwe ma
chines een ontploffing, waardoor twee
arbeiders giedood werden. Vier andere ar
beiders kregen zware brandwonden. Den
door de ontploffing .ontstanen brand was
men spoedig meester.
Vrijdag kwam het in den stads
schouwburg te Lodz bjji de opvoering van
het stuk „Cyaankali" tot een incident
Een jongeman wierp van de galerij een
met traanverwelckend gas gevulde bo-m
naar beneden, zoodat de bezoekers weg
vluchtten. Nadat de zaal gelucht was
kon de voorstelling worden voortgezet.
Er is -een aanslag gepleegd op den
avondtrein van Boekarest naar Brail a
Twee uur voor de trein zou voorbijgaan
ontplofte op de lijn. een lading dynamiet.
Een goederentrein kon den passagierstrein
tijdig waarschuwen.
Alg. Ned. Chr. Ambtenaarsbond.
Het ledental van bo-vengenoemden bond
is in 1929 belangrijk vooruitgeloopen. Het
bedraagt thans ruim 3300 leden. De voor
uitgang in 1929 bedraagt ruim 450. Deze
vermeerdering is aan alle groepen, waar
uit de Bond is samengesteld, ten goede
gekomen, in het bijzonder aan de groe
pen gemeente-ambtenaren en verplegen-
den. Overigens ging het ledental der groe
pen Rijksambtenaren en Provinciaal Per
soneel eveneens flink omhoog. Het voor
uitzicht bestaat, dat binnenkort in enkele
plaatsen van ons land een afdeeling zal
worden opgericht. Het aantal afdeelingen
op 1 Januari j.l. bedroeg 52.
De Bond hoopt op 22 Mei a.s. zijn
Algemeen e Vergadering te Amersfoort te
houden.
Arbeiderspers en vakbeweging.
Vrijdagavond heeft, naar „Het Volk"
meldt, te Amsterdam een zeer druk be-
