No. 94
Dinsdag 21 Januari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ECEELPIJN
F0RMAMINT
yï_p.flesck
Hendrikse Co's Baak N.V. Sees
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeeBige koersen
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Caruso luidspreker
ook voor Radio-Centrales
en elk radio-toestel
geneest gy spoedig
Directeur-Hoofdredacteur;
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkanfoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ci
Bj] abonnement belangrijke korting.
vr*'
V Gezin en huwelijk.
In öe samenvatting van het program
van actie voor de stembus 1929 werd er
de nadruk oip gelegd, dat de strijd van de
A.R. partij allereerst gaat voer de Bewa
ring van de Christelijke grondslagen van
ons volksleven, waarbij o.a. met name
genoemd werd„Het tegengaan vande
invloeden die de ontkerstening der natie
bevorderen en de handhaving van ons
huwelijksrecht en de beveiliging van heft
'gezinsleven".
Hoe noodzakelijk het is, aan deze pun
ten aandacht te schenken, wordt duidelijk
als we letten1 op de zware stormvloeden
waarmede in onze dagen het Christelijk
huwelijk bedreigd wordt.
Uit Berlijn werd onlang^ gemeld, dat
de vijf bestaande echtscheidingsfcarners
van het Landgerechtshof te Berlijn op
geen stukken na meer in. staat zijn de za
ken behoorlijk af te werken. Vandaar dat
besloten werd nog tien nieuiwe schei-
dm]glsk,amers in te stellen. Als men nu
bedenkt, dat iedere kamer wekelijks twee
zittingen houdt ter "behandeling van 20
30 echtscheidinglsgevallen, dan ia het
duidelijk, hoe sterk daar de echtschei
dingskoorts woedt.
In Wennen is het al even erg.
Blijkens gepubliceerde statistieken had
men daar in 1890 in totaal 545 schei
dingen waarvan 54 tusschen tafel en bed.
In 1928 was het aantal echtscheidingen
tienmaal zoo groot. Men telde toen te
Ween'en 5559 scheidingen, waarvan 533
tju'sschen tafel en bed.
Voor ons land zijh deze cijfers ongetwij
feld gunstiger.
Maar toch, Mr E. L. van Einden schreef
onlangs in „Het Vaderland" dat er in de
Residentie eiken Donderdagmiddag min
stens v ij f t i 'g candidaten voor een van
beide scheidingsvormen voor den pre
sident der Rechtbank komen. Daar ieder
twee keer moet komen, beteekent dit 25
gevallen per week, of 1300 per jaar.
En nu is het waar, dat zoo'n scheddingsf-
procedure niet altijd slaagt, maar het hu
welijk, Mr v. E. zegt het terecht, is er
niet minder mislukt om. -
Deze ciifers hébben aas wat te .zeggen.
Ze loeren ons welke gevaren hier voor
ons volksleven dreigen.
Er blijkt uit, hoe het huwelijk in en
buiten ons land al meer in 't gedrang
klomt.
We leeren er uit, hoe er aan de Chris-
lelijke 'grondslagen van ons volksleven ge
wrikt wordt.
Ze zeggen ons, hoe noodzakelijk het is
dat de Christasbélij'ders ook in dit op
zicht zijn wat ze behooren te wezen:
een zoutend zout, een lichtend licht, een
stad op den berg.
Maar ook: hoe noodzakelijk het is, dat
allen die nog vasthouden aan de Christe
lijke grondslagen samenwerken om
door eendiachtig optreden, ook door mid
del van de staatkunde deze gevaren zoo
veel mogelijk af te wenden.
En voorts welk een gevaarlijke politiek
zij voeren, die er voortdurend op uit
zijn de eendracht te breken en zoo
de kracht van het Christelijk volksdeel te
verzwakken.
,,Secteschooltjes".
Die „Middelb. Ort." geeft een hoofdarti
kel over „Vredesbevordering door objec
tiviteit".
Een zonderlinge titel voor een artikel
waarin o.a. de volglende tirade voorkomt:
„Men mocht in Nederland zelf echter
óók wel eens nagaan, .of er hier in
eigen land nog niet wat op te knappen
valt. Worden de kindertjes op onze
sekte-schooltjes b.v. ook niet wel eens
wat veel opgevoed in eenzijdigheid, op
dat, of in elk geval zoodat, zijl later,
als volwassen menstóh, hun mede-Ne
derlanders van anderen geloove min of
meer als „allegaar slechte menjschen"
zullen leeren zien?"
Slechts rustige objectiviteit, zoo beéluit
de 'schrijver, kan den bodem vormen voor
een echt supra-nationalen volkeren-zin.
Mooi gezegd.
Maar of de vredesbeweging gediend
wordt door beschouwingen als deze,
waarin zoowel de objectiviteit als de vre-
desgezindheid absoluut zoek is waar
om anders die .trap naar de .„sekte-
schooltjes"? wagen wij toch tenetwijl-
felen.
Iemand die .er nog zoo benepen opvat
tingen op na ho,udt als hier tot uiting
komen, deed beter van „objectiviteit" en
„vredesgezindheid" te zwijgen.
Onschendbaarheid van het Kanaal?
De „Daily Tel." komt nog eens terug
op de kwestie van de onschendbaarheid
van het Kanaal, welke volgens het blad
misschien op de vlootconferentie ter spra
ke zal worden gebracht.
Het denkbeeld zou zóó verwezenlijkt
kunnen worden, dat Frankrijk en Enge
land zich verplichten, de onschendbaar
heid te handhaven en België en Neder
land tot de garanten zoudep toetreden.
Van Fransche zijde wordt hieraan toe
gevoegd, dat 'het nutteloos zal zijn, tech
nische details voor de vlootontwapening
te bespreken, zoolang het vraagstuk der
veiligheid niet is geregeld.
De massagraven uit den wereldoorlog.
Verschillende Fransche bladen brengen
bizonderheden over de schandalige wijze,
waarop de firma's, die zich belast had
den met het opgraven van het stoffelijk
overschot der soldaten, die in den wereld
oorlog gevallen zijn en het vervoer der
lijken naar de daartoe aangelegde kerkho
ven, zich van hun opdracht hebben ge
kweten.
Zoo had de ondernemer Perret aange
nomen, een terrein bij Atrecht uit te gra
ven, waar 770 Fransche soldaten in een
massagraf gelegd waren. Nadat hij had
verklaard, dat de werkzaamheden ge
ëindigd waren, werd het terrein aan een
Belgischen steenfabrikant verkocht. Toen
deze eveneens graafwerk deed verrichten,
om grondstoffen voor zijn bedrijf te win
nen, stiet men op een 'diepte van 1Y M.
op talrijke mensohenheenderen en scher
dels, zoodat de werklieden tenslotte wei
gerden, verder te graven.
Naar de „Intransigeant" meldt, heeft
men voor het opgraven van 850.000 lijken
46 millioen francs 'betaald, terwijl volgens
de berekeningen van deskundigen deze
werkzaamheden nog geen 22 millioen fr.
hadden behooren te 'kosten.
De R 100 boven Londen.
Het Britsohe luchtschip R 100 maakte
gisteren wederom een proefvlucht. Tegen
negen uur werd het gevaarte losgemaakt
van den ankermast te Cardington en on
geveer een uur later hoorde men het gé-
ronk der motoren boven Londen.
Door de laag hangende wolken was het
luchtschip dat op drie motoren met een
snelheid van 50 mijl per'uur op 2000 M.
hoogte vloog, aanvankelijk niet goed waar
te nemen.
Na eenigen tijd om de city gecirkeld te
hebben, verdween het luchtschip uit het
gezicht, doch korten tijd laterverscheen
het weer hoven de Theems, waar het
eenigen tijd bleef heen en weer kruisen,
terwijl op de bruggen en langs de kaden
duizenden het schouwspel gadesloegen.
Nieuw conflict tusschen Bolivia en
Paraguay.
Volgens te Washington ontvangen be
richten uit Buenos Ayres is tusschen
Bolivia en Paraguay een nieuwe span
ning ontstaan.
Tusschen de strijdkrachten van beide
landen zou het reeds tot een botsing
zijn gekomen.
De regeering van Paraguay heeft haar
zaakgelastigde te Washington opdracht ga-
geven, d© aandacht der Vereen. Staten op
het incident te vestigen. De gezant van
Paraguay deelde gisteren mede, dat Boli
via aan de grens een groote activiteit
ontwikkelt.
Koude en overstroomingen in Amerika.
Volgens de laatste berichten is de kou-
de-golf in de Vereenigde Staten aan' het
afnemen. Zoo is gisteren te Chicago de
temperatuur gestegen van 26 tot 6 graad
onder nul.
In het overstroomde gebied van den
staat Indiana staan de huizen tot aan
de tweede verdieping in het ijs.
Uit Memphis (Tennessee) wordt gemeld
Vijfhonderd huisgezinnen hebben hun wo
ningen verlaten, doordat het ijskoude wa
ter uit de rivier Sint Francis 50.000 acres
land in het Zuid Oosten van Missouri
en het Noord Oosten van Arkansas heeft
overstroomd. De dijk is op vijf plaatsen
doorgebroken.
Het kanaal Antwerpen-Luik.
Op het protest van de „Indéplendahee
Beige" tegen den minister van openbare
werken, die, via een Belgische onderne
ming, de werken voor het eerste deel van
hef kanaal Antwerpen-Luik aan twee Duit
sche firma's heeft gegund, Laat de Belgi
sche minister het volgende antwoorden:
„Brusselsohe bladen hebben zich er te
gen verzet, dat het bouwen van het eerste
vak van het kanaal Antwerpen-Luik toe
gewezen werd aan een Brusselsche firma,
bijgestaan door twee Duitsche firma's. Zij
voegden erbij dat dit kanaal Antwerpen-
Luik aan militaire defensieve doeleinden
beantwoorden moet en het dus onaanne
melijk is dat Duitschera met de uitvoering
vah die werken zouden belast worden.
-J>e heer van Gaenegem, minister van
openbare werken, doet thans opmerken,
dat bijna alle firma's, die aan de aanbe
steding hebben deelgenomen, bet gebruik
van Duitsch materiaal voorzien, daar het
technisch materiaal voor dergelijke wer
ken in België niet voorhanden is.
Die heier van Gaenegem! zegt ook, dat da
werken, die binnenkort zullen aangevan
gen worden, geen verband houden met
militaire verdediging of strategie en het
dus van weinig belang is, of de grond
en nivelleering'swerken, waarom het
hoofdzakelijk gaai, door Duitscbers of Bel
gen uitgevoerd worden.
Ten! slotte laat de minister van open
bare wérken uitschijnen, dat door de aan
besteding toe te wijzen aan de firma
Mennoyer, geholpen door Duitsche firma's
de Belgische staatskas een bedrag van
.130 millioen francs uitspaart.
Dubb.MA6HEET5YSTEEM ƒ30'
4 pdig ANKER5Y5TEEM ƒ40-
jh Gv&za£v&ih/uwSaaA
NV Peters Prinsengracht 220/24
VÏtUKIJ kSV AMSTERDAM" Tel. 48682
redenen tot het volgende jaar worden
uitgesteld. Evenals in 1925, zal met de
nieuwe volkstelling ook een beroepstel
ling gepaard gaan.
Zondagnacht is brand uitgebroken
in den bekenden Bremer raadskalden De
brand duurde enkele uren. De omvang
van de schade is nog, niet bekend, doch
in .ieder geval is de waterschade belang
rijk. Ook vreest men, dat de bekende
wandschilderingen geleden hebben.
met
de keelontsmeiiende
tabletten
In alle Apoth
enDrog,
Korte berichten.
In verschillende steden van Pruisen is
het tot botsingen gekomen tusschen de
politie en communisten, die ondanks het
verbod van den minister van bimienland-
sche zaketn, toch optochten wilden ho,u-
den.
Vrijdag heieft in de meubelfabriek!
Die Goen'e, een der bekendste van Bélgië,
■een hevi'ge brand gewoed. De gelieele
inboedel in den winkel ging in vlammen
oip. I)ie oorzaak .van dezen brand is niet
bekend.
Na een heftig debat verleende het
Ameiikaansche Huis van Afgevaardigden
ecu crediet van 15 millioen dollar voor
de uitvoering van het drankverbod in
het jaar 1930—1931.
Volgens statistische gegevens heb
ben in 1929 dertig duizend Duitsche arbei
ders in Frankrijk gewerkt, de helft van
dit contingent vond werk in de omgeving
van Parijs. In den loop van bet jaar 1929
hebben meer dan 600 Duitsc'he studenten
de Fransche Universiteiten bezocht.
In verhand met het bericht van de
„Observer" over een mogelijk deelnemen
van Duitschland aan de vlaotconferantie
wordt in officieel© kringen te Berlijn ver
klaard, dat tot dusver van een desbetref
fend verzoek der vijf mogendheden die
aan de vlootconferentie deelnemen, aan
Duitschland niets bekend is.
Naar gemeld wordt, zal de volks
telling in het Duitsche rijk, die dit jaar
moest plaats hebben, wegens bezuinigings-
Nederland en België.
In een artikel, getiteld: „La nouvelle
écluse de Terneuzen" komt bet te Gent
verschijnend blad „La Flandre .Libérale"
met aandrang öp voor een spoedige re
geling jusschen Brussel en Den Haag,
buiten de Nederlandsch-Belgiscbe onder
handelingen om, van de kwestie der
nieuwe zeesluis te Terneuzen
welke de Gentsche handel onontbeerlijk
acht.
Onze route naar den Rijn is en "blijft
het kanaal van Terneuzen, de Westen
schelde tot Hansweert, het kanaal door
Zuid-Beveland, de Oosterschelde „en het
Hollandsch diep naar Dordrecht. Er is
sprake van, Brugge met Sluis en
Breskens te verbinden door middel
van een kanaal, toegankelijk voor Rijn-
schepen. Het zal nog langs denzelfden
weg zijn, dat de verbinding met den Rijn
wordt verwezenlijkt. De haven van 'Gent
evenmin als die van Brugge heeft dus
eenig belang bij het graven van het Moor-
dijkkanaal; het tegendeel is waarschijnlijk
juist. Wij kunnen dus niet aanvaarden,
dat men het bouwen van de nieuwe sluis
te Terneuzen afhankelijk zou maken van
het succes of het echec der aanstaande
besprekingen betreffende do herziening
van de tractaten van 1839, den. aanleg van
het Moerdijkkanaal inbegrepen. Met de
vaart, welke de dingen thans nemen, zal
da oplossing van het vraagstuk niet vóór
tien jaar gevonden zijn.
Verder betoogt de schrijver van het
stuk in de „Flandre Libérale", dat de
Belgische regeering ongelijk heeft gehad,
.sedert den oorlog het vooroorlogsche spe
ciale regime, waarbij de haven van Ter
neuzen, voor wat. de Belgische spoorweg
tarieven betreft, gelijk gesteld werd met
de Belgische havens, op te heffen. Men
heeft gemeend zich aldus nog een troef
meer in de hand te spelen, ten nadeele
van Nederland, terwijl met deze onbehen
dige politiek juist het tegenovergestelde
zal worden bereikt indien er, van hoo-
gerhand, niet wordt van afgezien, want
de sluis te Terneuzen en de haven van
Gent zijn geen zaken van. plaatselijk be
lang alleen.
De j,Flandre Libérale" zegt nog, geen
reden te hebben om te veronderstellen,
dat de Nederlandsche regeering thans een
andere houding zou aannemendan deze
welke in 1895 en 1902, telkens wanneer
de sluizen of het kanaal van Terneuzen
moesten worden verbeterd of verbreed,
met zooveel welwillendheid tot uiting
kwam en trekt dan ook de conclusie, dat
geen enkele beschouwing, van welken
aard ook, een nieuwe contactneming tus
schen de beide regeeringen in den weg
mag staan."
Nederlandsche kolen naar Duitschland.
De Nederlandsche Regeering bad zich
in 1929 tot Duitschland gericht met het
verzoek het invoercontingent voor Neder
landsche kolen te verhoogen van 80.000
op 160.000 ton. Op het oogenblik worden,
aldus de Börsenkurier, onderhandelingen
in deze aangelegenheid gevoerd, tusschen
Berlijn en Den Haag. De Reichskoblen-
kommissar heeft zich tegen de verhooging
van den invoer van Nederlandsche kolen
uitgesproken, daar deze kolen, die langs
den goedkoopen waterweg naar Duitsch
land. komen, als een concurrentie voor
de Duitsche jkolen en wel voornamelijk
Binnenland.
De slotzitting der Haagsche conferentie.
Een drama in een aandeelhoudersverga
dering te Rotterdam.
De drooglegging van de Wieringermear.
Overleden dr J. G. de Man te Iersefce.
Buitenland.
De Vlootconferentie vandaag geopend.
Conflict tusschen Bolivia en Paraguay.
Koude en overstroomingen in Amerika.
in de districten Aken, Rijnland, Westfalen
en Zuid-Duitschland dienen te worden be
schouwd.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 17 Jan. is aan
J. G. M. van Griethuijlsen, op zijn verzoek
met ingang van 15 Februari, eervol ont
slag. verleend als burgemeester der ge
meente Oegstgeest, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten, door hem
in zijn betrekking bewezen.
De Bond van Radio-handelaren.
In de gisteren te Amsterdam gehou
den nieuwe vergadering van den Neder-
landschen Bond van Radiohandelaren is
een uitvoerige discussie gehouden over
het beleid van hel hoofdbestuur inzake
de licenties van Philips.
Tenslotte kwam aan'de orde de motie
van den heer Blonk, waarin gezegd wordt,
dat de belangen van den Bond niet lan
ger veilig zijn in handen van dit be
stuur.
Deze motie werd in stemming gebracht.
Van de 254 uitgebrachte stemmen wa
ren er -S blanco, 124 voor en 122 te
gen de motie.
De motie werd dus aangenomen.
Het bestuur was niet bereid dé loo-
pende zaken af te doen en ging onder
applaus been, waarop dr Rutgers aan de
bestuurstafel plaats nam en een woord
van dank bracht aan het afgetreden be
stuur.
Zoo spoedig mogelijk zal een nieuwe
ledenvergadering worden bijeen geroepen.
Werktijdenbesluit voor winkels.
In "het feit, dat een enkele Midden
standsorganisatie aandrang uitoefent op
den Minister, om dezen tot wijziging van
het Werktijdenbesluit in voor de bedien
den ongunstigen zin aan te sporen, heeft
de Nederlandsche Vereen, van Ghr. Kan
toor- en Handelsbedienden aanleiding! ge
vonden een adres te richten tot den Mi
nister van Arbeid, Handel en Nijverheid.
Zij merkt daarin op, dat van aan de
practijik ontleende bezwaren nog nauwe
lijks sprake kan zijn en dat in ieder
geval nog 'geen enkele serieiuiz© poginlg
is giedaan om aan deze bezwaren zonder
wijziging van het Werktijdenbesluit tege
moet te komen. Het zou dan ook volgens
bet adres al zeer voorbarig zijh, reeds
nui een dusdanige wijziging in het Werk
tijdenbesluit aan te brengen, waardoor de
bedienden op hun z.g. vrijien halven dag
van 's middags 1 tot 'is avonds 8 of 9
uur met onderbreking van slechte een
half uur, arbeid zouden moeten verrich
ten.
Het adres verzet zich eveneens tegen
'een .wij'zi'gtógl in het Werktijdenbesluit,
waardoor dit op filiaalhouders niet van
tjoepassi'ngj zou zijh ing|eval deze dit vrijl-
willig schriftelijk verzoeken. Immers de
filiaalhouders, wier sociale positie uiter
mate zwak is, zouden in de meeste ge
vallen op straffe van verlies van hun be
trekking, genoodzaaM zijh zulk een ver
zoek te doen1. Een dergelijke bepaling
zou! dan 'ook niet in overeenstemming
met de goede zeden genoemd kunnen
worden. Het adres verzoekt den Ministelr
de bedoelde wijzigingen niet aan te bren
gen en in het algemeen slechts tot wijl-
ziging over te gaan, nadat de organisaties
der bedanlghebbende werknemers zijn ge
hoord.
