No. 91
Vrijdap 17 Januari 1930
44e Jaarpiig
Dagblad voor de Provincie Zeeland
liga**/
41i ROTTERDAM 1930
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
4f
egrafie
gen.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-confrdie
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
yOELT HOE
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
>ruik genomen
ictiade is aan-
Forzekering ge-
eleotrioi-
isteravond ODr
gnatie ontstaan
ling te Giorinf
bij de elec-
Eenige con-
reel last van
storing, waar-
aard van elec-
bekend.
e mogielijk-
et zich op het
ministratie e©n
jaar geleden
(esteld op ee®
hiji in dienst
raid, en kwam
K. eervol ont-
In afwachting
gemeente ge-
betaalde loon
van ongeveer
merkt, dat er
een jaarlijksch
st loonen van
aen ten be-
dageni heeft
sen, directeur
te Uithoorn,
el, burgemees-
ester, en twee
inval gedaan
rdacht werden
et een fiohtige
keuringswet.
werden onder
varkens aan-
werden geno-
Foerd en voor
wijl het goed-
dieren lijüen-
rkenspest. Bij
den twee van
keuringsmerk,
werden ven
dieren waren
enoenade ziek-
half varken
■zien van een
werd in be-
.ttoir vervoerd
lesverhaal op-
nk.
postkantoor
ber 1929.
oor werd, in
>aarbankboek-
terugbetaald
dan terugbe-
egeven spaar-
dit kantoor
itsschuldboek-
erhalve meer
1.
geven staats-
t postkantoor
9.
antoor werd
spaarbank
en terugbe-
neer ingelegd
1.
geven spaar
der kantoren
schuldboekjes
800 enafge-
neer in- dan
irafie.
en, Telegrafie
La maand De-
f 4.506.994
,n f4.452.010,
ver dezelfde
Bij een gelijfc-
maanden van
de inkomsten,
hebben resp.
.44.906.
ibreogst over
632.280 en
49, f7.497.169
nrwijil de ra-
f 47.395.095,
erland.
uitr., 15 te
ibang.
Sabang.
lEN, uitr. 15
v. Djeddah.
>t Mij»
15 Gibraltar.
Duinkerken,
■rrah
Algiers,
othenburg.
:e Livorna
Smyrna,
oyd.
Soerabaja.
Rotterdam,
erim.
Marsedlla-
f- -i
Directeur-Haofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
VERSCHIJNT ELKEN WERKBAU.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redaiiie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
Ve Zeeuw
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.*—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ci
Bij abonnement belangrijke korting.
Landvoogdelijk beleid.
In het „Politiek Economisch Weekblad"
wordt door Prof. Nederburgh critiek ge
oefend op de redevoeringen, waarmee de
Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië de
zittingen van den Volksraad pleegt te
openen.
Deze redevoeringen hebben een ander
karakter dan de „troonrede" en worden
door den G.-G. gebruikt om zijn beleid in
een samenhangend geheel, ten aanhoore
van de bevolking, toe te lichten en te ver
dedigen.
Prof. Nederburgh acht dergelijke rede
voeringen niet alleen overbodig, daar
de Regeeringsgemachtigde voor algemeene
zaken kort na de opening een soortgelijke
uiteenzetting geeft en niet verstan
dig omdat deze persoonlijke vertoogen
van den vertegenwoordiger des Konings
verwarring en misverstand veroorzaken.
De goede bedoeling van den Land
voogd staat boven allen twijfel verheven,
maar verder kan de waardeering van den
schrijver dan ook niet gaan.
Het streven van den Landvoogd is er
op gericht vertrouwen te winnen. En
door zijne daden heeft hij zich in ern
stige omstandigheden dit vertrouwen
waardig getoond, maar door zijn woor
den heeft hij misschien het tegenover
gestelde bereikt.
In verband hiermede wordt dan gewe
zen op een uitspraak van een Chineesch
afgevaardigde, den heer Yo Heng Kam,
die in den Volksraad betoogde, „dat het
nationalisme onder hooge aanmoe
diging in de laatste jaren abnormaal
snel is ontwikkeld" en op een uitspraak
van het inheemsche Volksraadslid Moe-
lia, een verklaard nationalist, maar die
het noodig achtte de vraag te stellen of
het wel ligt op den weg der Regeering
„om ons al te ver in dat nationalisme te
volgen en zoodoende de idealen steeds
in hooger vlucht te voeren, zoodat wij ten
slotte öf den zin voor realiteit en alle
nuchterheid uit het oog verliezen öf
aan overschatting zullen worden overge
leverd."
Wanneer men dergelijke uitspraken
leest, dan is het duidelijk welke (zeker
niet bedoelde) uitwerking de „Landvoog-
delijke boodschappen" hadden.
Aan de andere zijde werd meermalen
ontevredenheid gewekt bij de Nederlan
der-vertegenwoordigers, door onvoorzich
tige uitlatingen, die leken op een voor
trekken der inheemschen.
Het gevolg van een en ander is, dat
de Landvoogd zich meermalen genood
zaakt zag, nadere toelichtingen te geven
en „legenden" te bestrijden, waardoor aan
den eenen kant de bijzondere waarde van
bepaalde uitlatingen verloren ging, echter
zonder dat aan de andere zijde de een
maal opgeroepen onrust kon worden be
zworen.
„Zoo zien wij een tijdperk aanbreken en
voortduren van beurtelings vermanen en
waarschuwen, of geruststellen, nu naar
deze, dan naar gene zijde, zonder dat
daarvoor rust en evenwicht worden be
reikt of bevorderd. Integendeel, de be
treurenswaardige tegenstellingen zijn ver
scherpt, het ontbrekende vertrouwen is
niet gewonnen, het eenmaal gewekte
wantrouwen is hoogstens tot zwijgen ge
bracht, niet overwonnen."
Prof. Nederburgh besluit met te vragen
of het niet verstandiger zou zijn de Ame-
rikaansch getinte Landvoogdelijke bood
schappen te vervangen door openingsre
den naar Nederlandsch model, welke min
der „boeiend" mogen zijn, maar den be
langstellende als 't ware toeroepen:
wacht op mijne daden...
De regeering kan dan, als 't juiste mo
ment daar is, een uiteenzetting geven,
welke niet voor tweeërlei uitlegging vat
baar is.
Zij blijft meer boven- de zich ontwik
kelende tegenstellingen.
En waar noodig, kan zij beter dan nu,
als handhaver der eenheid optreden.
Zoo zou dan ook hier weer blijken, dat
als spreken zilver moge zijn, zwij
gen of althans minder spreken, met goud
is te vergelijken.
Een Schelde-dag in België.
Om de beteekenis aan te toonen, welke
de Schelde voor geheel België heeft, is de
Belgische Zeevaarthond, heter hekend on
der den naam Ligue Maritime, van plan
een Soheldedag in te richten.
De datum moet nog worden bepaald,
maar de opzet schijnt reeds vastgesteld.
De bladen zouden een artikel aan de
Schelde wijden; in alle klassen der lage
re, middelbare en hoogere scholen zou
de rol der Schelde in 't nationaal-, han
del- en nijverheidsleven door de leeraars
worden uiteengezet, terwijl in alle steden
voordrachten zouden gegeven worden over
de Schelde-kwestie.
Aldus hoopt men hij het Belgisch pu
bliek meer belangstelling te kweeken voor
de Schelde en de Scholde-kwestie.
Want om dit laatste zal het de Ligue
Maritime vooral te doeh zijn. Deze bond
vaart in nationalistisch vaarwater; zijn
leiders behooren tot het oude annexionis-
tische leegr en hij was het, die de vlag
getjes ging uitstrooien in de Wielingen.
Wanneer de Ligue Maritime dan ook de
leiding neemt hij de organisatie van de
zen Scheldedag, dan kan men nu reeds
bepalen, in welke richting het daarmee
gaan zal
De opening der vlooiconferentie.
De Ëngelsche koning zal Maandag voor
de opening der vlooiconferentie uit San-
dringham naar Londen gaan. 's Middags
ontvangt Z. M. dan de delegaties ter con
ferentie. Do receptie zal het karakter van
een particuliere begroeting dragen.
De koning zal zich Dinsdag in een ge
wonen auto zonder bijzondere plechtig
heid voor de opening der conferentie naar
het Hoogerhuis begeven. Dinsdagmiddag
vertrekt Z. M. weer naar Sandringham.
9e Duiische Sociaal-democraten en de
Haagsche Conferentie.
In zijn gisteren gehouden zitting heeft
het bestuur der sociaal-democratische
fractie in den Rijksdag met algemeene
stemmen een motie aanvaard, zeggend,
dat naast de Rijksregeering in geen geval
een regeering van de Rijksbank, zooals
dr Schacht beoogt, die misbruik van zijn
bevoegdheid maakt, kan worden gedoogd.
De Rijksregeering zal door de sociaal
democratische fractie worden uitgenoo-
digd terstond na terugkeer van de Duit-
sche delegatie de mogelijkheid te onder
zoeken om de wet op de Rijksbank in
dier voege te wijzigen, dat door het Rijk
wat meer invloed op de leiding van dit
instituut kan worden uitgeoefend.
In de zitting werd voorts het feit ge
hekeld, dat dr Schacht het sluiten van
buitenlandsche leeningen door gemeenten
blijft belemmeren. De bestrijding van de
werkloosheid wordt hierdoor uiterst be
moeilijkt. Men besloot deze aangelegen
heid ook te bespreken in een conferentie
waaraan ook het bestuur der sociaal-de
mocratische partij en voorts de leiders der
moderne vakbeweging zouden deelnemen.
Storm en overstroomingen in Palestina.
Een geweldige storm heeft sinds Woens
dag in Palestina gewoed en het geheele
spoorwegverkeer was gisteren ontredderd.
Tusschen Jaffa en Jeruzalem zijn groote
rotsblokken op de rails gevallen en bij
Gaza is een stuk spoordijk ter lengte
van 2 mijl door overstroomingen wegge
spoeld, zoodat geen enkele trein uit Je
ruzalem naar Egypte kan vertrekken.
Men hoopt vandaag een noodverbinding
over Askalon tot stand te kunnen bren
gen
Complot te Leningrad.
Volgens een bericht is te Leningrad een
complot van het vroeger Russische dra
gondersregiment ontdekt, dat ten doel
had, het staatsgezag te ondermijnen door
valsch geld in omloop te brengen.
Beweerd wordt, dat de officieren ge
tracht hebben, groote hoeveelheden valsch
geld in omloop te brengc n, dat door mede
plichtigen in Duitschland zou zijn ver-
vaardigd.
Steeds meer Chineesche zeeroovers.
Volgens een bericht uit Shanghai heb
ben zeeroovers, die zich voor rivierpo
litie uitgaven, zich Dinsdagavond in de
buurt van Tsjinkiang meester gemaakt
van een Chineesch stoomschip, dat zij
tevoren met machinegeweren hadden be
schoten.
Een Chinees werd daarbij doodelijlt ge
wond, terwijl een ander over boord werd
geworpen.
Den zeeroovers is ongeveer 400 pond
opium in handen gevallen. De buitenlan
ders werden niet lastig gevallen.
Gestook tegen Duitschland.
De „Independance Beige" het blad van
minister Hij mans, protesteert in een
scherp artikel tegen het feit, dat de mi
nister van openbare werken het eerste
deel der werken voor het kanaal Ant
werpenLuik via een Belgische onderne
ming heeft toevertrouwd aan twee Duit-
sche firma's.
Het blad zegt, dat de Duitschers bier
mede gedurende zes jarei tijd r illen heb
ben op een der meest strategische
punten van de Maas, wr ■"•"Rn; zij dus
geheel het verdedigingssysteem zullen
kennen, een nieuwen inval in België voor
te bereiden.
De vrouw en de openbare ambten.
Naar uit Oslo gemeld wordt, werd in
de troonrede bij de opening van het Noor-
sche storting een wetsontwerp aangekon
digd om den vrouwen toe te staan, alle
openbare ambten te bekleeden.
Reeds thans worden de vrouwen in
Noorwegen tot de meeste openbare amb
ten toegelaten.
Volgens de nieuwe wet zullen de vrou
wen alle functies mogen bekleeden, d.w.z.
dat zij Lutheraansch geestelijke, diplo
maat en theoretisch hoofd-officier zullen
kunnen worden.
Van verschillende kanten karnen even
wel protesten tegen dit onderwerp voor
zoover het den vrouwen toestaat geeste
lijke te worden.
Eenigen tijd geleden heeft de regee
ring de kerkelijke autoriteiten uitgenoo-
digd, haar meening over deze kwestie
kenbaar te maken.
De meerderheid der kerkelijke autori
teiten heeft zich thans tegen het toelaten
van de vrouw tot het ambt van geeste
lijke uitgesproken.
Er wordt op gewezen, dat de vrouwen
reeds het recht hebben het doctoraal exa
men in de theologie af te leggen en dit
moet voldoende zijn.
De stad Weenen verrijkt zich, maar de
zakenmenschen gaan failliet.
De socialistisch bestuurde gemeente
Weenen heeft, naar de „N.R.C." meldt,
in de jaren van 1923 tot '29 bouwgrond
ter waarde van bijna 45 millioen schil
ling aangekocht en in denzelfden tijd
haar bezit aan huizen voor een waarde
van ongeveer 560 millioen schilling ver
meerderd. Voorts heeft zij voor 70 mil
lioen haar waterkrachtcentrales uitge
breid, haar effectenbezit vermeerderd met
15 millioen en ongeveer 260 millioen be
steed aan kapitaaluitgaven voor de
gemeentebedrijven. Ten slotte heeft
zij nog een bankreserve van on
geveer 150 millioen, zoodat zij in zes jaar
tijds meer dan een milliard rijker is ge
worden (ruim 350 millioen gulden). Uit
de statistieken, waaraan deze cijfers ont
leend zijn, blijkt echter tevens, dat deze
verrijking van de gemeente het parti
culiere bedrijfsleven vernield heeft. In
1923 telde men te Weenen 56.000 gerechte
lijke executies, in 1929 reeds 240.000. Tus
schen 1923 en '28 zijn er in Oostenrijk ver
over de 3000 faillissementen en bijna
14.000 surcéances van betaling geweest,
waarvan het meerendeel 'te Weenen.
Voorts zijn er de laatste maanden bijna
8000 bezwaarschriften tegen de Weensche
belastingaanslagen en meer dan 13.000
verzoeken om uitstel van achterstallige
belastingen ingediend.
Overstrooming in de Vereen Staten.
Tengevolge van hoog water der groo-
tere rivieren zijn uitgestrekte gebieden
van Indiana, Illinois en Ohio overstroomd.
Oorzaak hiervan is de sterke regen of
sneeuwval van den laatsten tijd. De over
strooming heeft groote materiëele "schade
veroorzaakt. De bewoners van de streken
langs de rivieren ruimden reeds voor het
meerendeel hun woningen.
In de nabijheid van Ottawa en Ohio
zijn ongeveer driehonderd families in hun
huizen ingesloten. Men is er echter toch
in geslaagd, hun van levensmiddelen te
voorzien.
Tien jaar droog Amerika.
Gisteren was het tien jaar geleden, dat
in het geheele gebied der Vereenigde
Staten de alcohol in den ban gedaan
werd.
Deze herdenkingsdag wordt niet in
vreugdevolle stemming gevierd; het is een
jubilé van wetsovertredingen.
Nog dezer dagen heeft Hoover in een
boodschap aan het congres verklaard, dat
de laatste jaren meer dan de helft van
het aantal arrestaties in de Vereenigde
Staten met overtredingen van de drank
wet in verband staan; 1980 schuldigen en
onschuldigen- zijn in dit decennium door
de organen van de drankwetpolitie tij
dens gevechten gedood; 20.450 gevallen
van alcoholvergiftiging zijn officieel aan
gegeven.
De doorvoering der drankwet is een
der ernstigste binnenlandsche problemen
geworden. Voor de orde in een land be
staat geen grooter gevaar dan dat de
wetten massaal en stelselmatig ontdo
ken worden.
In zijn groote rede bij zijn ambtsaan
vaarding heeft Hoover verklaard, dat het
doen naleven van de wet zijn grootste
zorg zou hebben. Nu, na bijna een jaar,
zijn de resultaten nog uj^eimate, poover.
steecis Wybert-tabletten
meenemen, zoo gauw
hebt U kou gevat, lastig
zijn de gevolgen.
Korte berichten. 1
Te Bourges is de redacteur van een
communistisch blad wegens opruiing en
aansporing v. soldaten tot ongehoorzaam
heid in hechtenis 'genomen. Dit is reeds
de achtste redacteur van dit blad, 'die dit
lot ondergaat.
In het Westen der Vereenigde 'Staten
en in Los Angelos is gisteren een aard
schok gevoeld, 'die een 'halve minuut aan
hield.
De „Meteor", het vroegere jacht van
den Ex-Keizer, dat na den oorlog door
den Indiër Mody was gekocht en toen
den naam „Minekai" heeft gekregen, is
gisteren in de haven van Marseille door
een brand grootendeels vernield.
Genius Wondbalsem springende handen
geneest. Voelt hoe de pijn wegtrekt, ziet
hoe de zalf diep in de huid 'dringt en zeg:
„Ja, 'Genius Wondbalsem, dat helpt ten
minste". 25 en 50 ets.
De vliegende winkels en het werktijden
besluit. s
Op de vragen van den heer van Hel-
lenberg Hubar betreffende wijziging van
de Arbeidswet tot het brengen van vlie
gende winkels onder genoemde wet en
1 Werktijdenbesluit voor winkels, heeft
ae heer Verschuur, Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid het volgende geant
woord:
In de Memorie van Antwoord op het
Voorloopig Verslag van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal nopens het ont
werp der Arbeidswet 1919 wordt bij ar
tikel 3, met betrekking tot vliegende
winkels, het navolgende opgemerkt:
„Ook vliegende winkels vallen, naar
de meening van den ondergeteekende,
onder de definitie van winkel. Verkoopt
iemand gedurende een eenigszins lan
gere tijdruimte, bijv. één of meer weken
achtereen, op dezelfde plaats, dan pleegt
hij op die plaats te verkoopen. De rech
terlijke macht zal hebben uit te maken,
waar hier in een bepaald geval de grens
moet getrokken worden."
Het aantal gevallen, waarin een vlie
gende winkel een zóó kort bestaan heeft,
dat niet van „plegen" in bovenbedoelden
zin gesproken kan worden, zal, maar de
ondergeteekende voorshands meent te
mogen aannemen, niet zóó groot zijn,
dat daaruit voor werknemérs en gevestig
de winkeliers een ongewensehte toestand
zal ontstaan.
Hij wenscht daarom af te wachten, of
de ervaring de noodzakelijkheid eener
wetswijziging aantoont, alvorens zooda
nig wijziging te bevorderen.
Binnenland.
De Haagsche conferentie.
Beantwoorde vragen over extra-treinen
op Zondag.
Gemeenteraad ven Katten dyke. Weder
om scherpe debatten.
De vliegende winkels en het werktijden
besluit.
Een bankbiljet van f 50 ingevoerd.
Buitenland.
Overstrooming in Amerika.
Storm en overstrooming in Palestina.
De zeerooverij in China.
Inschrijvingen op bovengenoemde
uitgifte a j 71/» °/o j worden tot
a.s. Maandag gaarne aangenomen
door
Wij plaatsen.' hierboven een photo van
wijlen mejuffr. P. Janssen te Goes, die
vorige week Zaterdag overleed.
De Hoïïand-InSië-vluchten.
Omtrent het vertrek van het zevende
retourvliegtuig uit Bandoeng meldt Ane-
ta nog:
Hedenmorgen om vijf uur was op
het vliegveld alhier zeer groote belang
stelling bij het vertrek van het voor
loopig laatste retourvliegtuig naar Hol
land. De aanwezigen schaarden zich om
een groot bloemstuk in den vorm ■"an
een anker, terwijl men den piloot Tepas
een krans om de schouders hing. Mr G.
W. Wormser, directeur van het A. I. D.
de Preangerbode hield een toespraak en
sprak daarin de hoop uit, dat de vliegers
een goede reis zouden hebben, doch dat
zij spoedig naar Indië zouden terugkee-
ren. Het bloemstuk is bestemd voor de
directie der Kon. Luchtvaart Maatschap
pij en bestaat uit bloemen, die bijeen
worden gehouden door een rood lint en
waarop met gouden letters geschreven
staat:
„Directie van de K. L. M., voor een
spoedige hervatting van de postvluchten
zal Indië u dankbaar zijn. Het A. I. D.
de Preangerbode."
"Voorts wérd Tepas een krans aange
boden met een groen lint, waarop met zil
veren letters stond:
„Piloot Tepas, een goede reis met uwe
kameraden. Indië roept allen K. L. M.-
ers een hartelijk tot weerziens toe. A. I. D.
de Preangerbode."
De ontslagen bij de E. N. K. A.
Omtrent de inkrimping van personeel
bij de E. N. K. A. te Arnhem kunnen
wij nog mededeelen, dat, evenals de vo
rige week, ook deze week 70 meisjes
ontslagen worden. Gedurende de
volgende weken zullen er nog
werkkrachten in kleiner of grooter aan
tal worden ontslagen.
To veel geheven veilingsprocenten.
Naar men verneemt, heeft de minister
van Financiën bij resolutie aan de direc
teuren der directe belastingen medege
deeld, dat hij het wenschelijk acht in
het vervolg de terugbetaling van te veel
geheven veilingsprocenten en te vee' r.»
gehouden fusthuur niet meer met divi
dend- en tantième-belasting te treffen.