No. 90
Donderdag 16 Januari 1930
44e Jaai
5
Dagblad voor de Provincie Zeeland
'tti Zov/
i °!o ROTTERDAM 1930
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
II
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
j
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
OuDS 15
Opwekkend en
Versterkend
om ar uit
Len, dat
regent,
is merkt
feni, die
ral is.
vergade-
eland".
ieve Sui-
»p Zoom,
ene ver
gaan op
peratieve
es lands,
verkoo-
jdeeühouders
deze gen»
„De
atieve Sui-
men ons:
)öperatieve
is in be-
juist. Wij
plaats niet
verschillen
llen omtrent
voorstellen,
ider protest
kunnen la-
van de
wordt ge
daan heeft
honderd-
;n betalen
men wor-
bewerin-
is echter
et bestuur
kon voor-
zou zijn.
tiet artikel
en vragen,
loop der
r geweest
aaien is het
I van de Al-
|dat is geno-
bestuur in,
bweest. Vele
plag der be
ienken. Het
achteraf
n Wij moe-
alsof door
fan geldver-
gesproken.
beslissin-
voorbereid,
nomen wor-
|)opend zijn,
een over-
nen blijken
leteekenis te
niet over
men binnen-
|tspreken.
is om niet
pij ten in de
brhoudingen
•euren daar-
|e fabrieken
baat geno-
nvoudig tot
|onze kring-
|rig de toe-
op de Al-
plaats om
kippen.
ten wij:
vastzitten
voorzomer
l/ond ik een
laarna weer
kende lever,
zag dat alle
reik voedsel
S: kunstkor-
vonds hard
ochtendvoer
en bij ex-
i levertraan,
en met het
ochtendvoer
kt oud brood
h voer en als
Tl (rabarber
Igelsch zout
lieven in de
veen en de
Iteld.
luder roemt
|e legpresta-
doode kip
De kip zit
nest, komt
|ek van een
frstokontste-
gevolge van
[sing in dit
straffe leg-
erd vermin-/
[erproductie
lippen mee
bouw.
dproducti
enoogst èr
gaande iet
van aaim>-
van niar
groot dien
rdappelrreel
kan geAxst
inkrimping
l. Het staat
.at de aard-
olgand jaar
80 pet. van
appelen zul-
Oirecieur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraai 70, Goès.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening Na. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKBAS,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.«*-
Losse nummersfO.Oö
Prijs der AdvertentiSn;
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
In het jongste nummer van A. R. Staat
kunde, geeft Ds J. S. Post te Axel een
principiëele beschouwing over de ma-
ritale macht
Met grooten ernst waarschuwt de
schrijver tegen de steeds krachtiger wor
dende pogingen om het Christelijk huwe
lijk als fundament weg te rukken.
Een gedeelte van dit gespierde betoog
waarop wij gaarne zeer in 't bijzonder
de aandacht vestigen, laten wij hier vol
gen:
„Het mfeast noodlottige middel tegen
over heilige dingen als deze is wel ver
giftiging van de volksopinie
door de leugen.
Dit is met betrekking tent de onderha
vige kwestie nimmer op meer geraffi
neerde wijlze toegepast clan in den aller
jongsten tijd. Vooral omdat als voorwerp
van bewerking wordt genomen d e
jeugd.
Als hoofdfeit mag hier zeker wel ia
aanmerking komen de verschijning in
onze taal, de toejuiching, en de gretige
ontvangst van de boeken van B. Lind
say, den TAmerikaanBchen kinderrechter,
Het Is er mij hier niet om te doen
de boeken van Lindsey te bespreken.
Ik noem ze slechts als zeer belangrijk
verschijnsel met betrekking tot de materie,
die we behandelen. Slechte wil ik aanto»
nen, waarom deze boeken van uit ons
oogpunt beschouwd, zooveel nadeel wer
ken.
Voorop ga de erkenning, dat "het pro
bleem van de „Opstandige Jeugd", waar
in Lindsey een oplossing tracht te geven,
een vraagstuk is, dat ook van onze zijde
ernstige overweging verdient, en dat men
er zich tegenover hem niet met e enige
groote woorden en een paar bijbelteksten
vanaf kan maken.
Het gaat hier in dit verband echter
alleen om het constateeren van de schrik
kelijke verwoestende werking ingaande te
gen ,de dingen, die ons heilig zijn, en
naar onze overtuiging als waarden van de
eerste orde voor de menschelijke samen
leving hier, moeten worden bewaakt en
verdedigd. L. kent geen scheppingpbegin-
selen en geen goddelijke wetten, waaraan
de mensch gebondesn zotu zjjln. Alles wat
wjj daaronder verstaan is voor hem con
ventie, die, waar de jeugd heden ten
dage iets anders begeert, zoo snel moge
lijk moet worden opgeruimd.
De eisdh, dien hij stelt, noemt hijzelf
dynamiet, maar hoewel hij geen anderen
waarborg biedt dan zijn goed vertrouwen
ijn de mensdhheid en in de toekomst, in
navolging van alle revolutionairen, schrijft
hjj toch zijin boeken niet in de laatste
plaats voor de jeugd, en dan voornamelijk
voor hen, die in botsing geraakten met de
conventies. Daarbij neemt hij den schijn
van vroomheid aau, en meent zich zélfs
hier en daar te kunnen beroepen ojpl
Jezus, die naar z$n overtuiging ruim ge
noeg van opvatting was, om, wanneer
hij tegenwoordig leefde, evenzoo over
deze dingen te denken ate hij, Lindsey,1
zelf. i
Hg maakt wel de conventies in zijn
eigen land (Amerika) bespottelijk, maar
waar de Amerikaansche huwelijkswetge
ving in de meeste staten ten opzichte van
echtscheiding etc. veel toegeeflijker is dan
de onze (een feit, waaraan m.i. de schrik
kelijke ontaarding in de nieuwe wereld
niet het minst te wijten is) daar blgft van
de Nederlandsche bekrompen eischan en
in elk geval van de maritale macht voor
den lezer niet anders over dan een be
lachelijk spotbeeld.
De strekking van Lindsey's eerste boek
„Opstandige Jeugd", waarvan (hoewel het
groote ien dure boeken zgln) in Nederland
in 8 maanden tjjd 25Q0 exemplaren ver
kocht werden, koant in 'tkort neer op den
eisch: Maak scheiding tusschen
het huwelgk aa de geslachts
daad. Houd dan hot huwelijk in
stand zoorzoover een man en
een vrouw kinderen te bescher
men hebben. Maar st el de huwe
lijksdaad buiten dit huweljjk
voor iedereen volkomen vrij.
Het tweede boek „Huwelijk in i&ame-
OUDS
FUNE OUDE «ua QETBOKKEN OP KINABAST
Per 3/4 Uleech /1.7a. Per i Lfl. >.20'
raadschap" is de handhaving van het eer
ste, maar nu voor degenen, die gehuwd
salmon willen leven. De gehuwden'
moeten er niet om geven, wan
neer de man of de vrouw de ge
slachtsdaad buiten het huwe
lijk met een andore vrouw of
man pleegt.
Ik behoef er niets mieecr van te zeiggen.
Het Nieuw Malthusianisme is de red
dende engel, die boven deze samenleving
zweeft, maar overal staat toch het onge-
wenschte kind in den weg, en daardoor
komt men voortdurend in botsing met.
do conventie, die door de Wetgeving
wordt gesanctionneerd. Zulke mensch-ont-
eerende lectuur dringt zich tegenwoordig
op aan opvoeders en aan kinderen.
Ik noem de boeken van Lindsey mis
dadig. En ik spreek dit oordeel niet
uit op grond van conventie of vooroor-
-deel, maar op grond van de woorden
van den schrijver zelf, waarop zooeven
reeds werd gezinspeeld, die zegt zich be
wust te zijn, dat hij speelt met dynamiet,
terwijl toch zijn toekomstbeeld, naar zijn
eigen getuigenis, geen vaster grondslag
heeft dan zjjn eigen geloof in de goed
heid van den mensch.
Van de heldhaftigheid en da dapperheid
van den dynamiet-bommen-werper blijft
voor mij niet veel over, wanneer ik lees,
hoe hjj, na erkentenis, „dat het in wer
kelijkheid vol dynamiet zit", de verant
woordelijkheid voor zijn propaganda van
zich ai tracht te schuiven1, door het ge
vaar te betrekken op het feit, dat
pu eenmaal bestaat. B&n propa
geert Lindsey dus niet, maar consta
teert slechts iets, waaraan hij doodon
schuldig is.
Dit is altijd da heldenmoed van den
revolutionair. j
„Ik geef toe," zegt hij, „dat het wer
kelijk vol dynamiet zit. Hoofdzaak is, dat
het (de overspelige dadeh der kinderen
m.l.) gebeurt, terwijl buiten beschouwing
kan blijVen, af heit u 'en mijl veromitrust,
en ons al of niet hindert. Ik weet niet
waar het op uit zal loopen, en volg
de verandering met groote belangstelling."
Hoe naief poseert nu de bommenwerper
als belangstellend toeschouwer.
Doch, al stellen we den bommenwerper
niet hoog, zijh daad mag als een vree-
selijfc evenement beschouwd worden. Het
mag dan werken als dynamiet of als glf-
n, ik meen niet, dat ik te veel gezegd
i, wanneer ik miet betrekking tot den
stand der kwestie,, die ons bezi^hduid-t
de snelle vergiftiging der volksopinie, als
een zeer belangrijk moment naar voren
heb gebracht."
Incidenten te Berlfjn.
Zooals gemeld heeft Zorgiebel de Ber-
lijnsche hoofdcommissaris van politie al
le betoogingen verboden die voor gisteren
op den verjaardag van het overlijden van
Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg wa
ren aangekondigd. De politie vreesde ech
ter dat de communisten zouden trachten
het verbod te overtreden en in den loop
van den avond op verschillende punten
van de stad toch zouden demonstree-
ren. Zij had dan ook de noodige maat
regelen getroffen tot het handhaven van
de orde.
Volgens een nader bericht in het ook
inderdaad op verschillende punten van de
stad tot botsingen met de politie geko
men.
In de Potsdammer Strasse had zich een
stoet gevormd van ca. 300 commbunisten,
OA vele jongelieden in de uniform van
den Rooden Frontstrijdersbond. Toen de
agenten order gaven den optocht te ont
binden, werd de Internationale aangehe
ven. De eerste rijen gingen over tot hand
tastelijkheden tegen de politie, zoodat
deze verschillende waarschuwingsschoten
moest lossen. Eerst nadat versterkingen
aangerukt waren, kon men de straat
schoonvegen.
Op de Zionskirchplatz viel een troep
van ongeveer 50 communisten twee poli-
tie-agenten aan: zij werden met stokken
en boksbeugels bewerkt
Betoogingen kwamen ook voor op de
Weddingplatz, waar de politie van den
gummiknuppel gebruik moest maken te
gen ca. 900 opgeschoten jongens, die een
relletje opzetten.
Te Neukölln is het Rijksdaglid Blenkle,
die de communisten aanspoorde zich niet
aan de voorschriften der politie te sto
ren, opgebracht. Ook hier moest de gum-
miknupel zijn werk doen. In het geheel
zijn ongeveer 20 personen aangehouden.
Plunderingen in China.
De boeren uit het hongersnoodgebied
van China scholen samen en hebben de
stad Foekien bezet.
De politie werd ontwapend, de levens
middelenzaken werden geplunderd en
verwoest en alle leege opslagplaatsela
van levensmiddelen in brand gestoken.
De regeering heeft over het honger
snoodgebied in de provincie Sjensi den
staat van beleg afgekondigd. Er zijn
militairen gezonden om de orde te her
stellen.
De strijd tegen den godsdienst in
Rusland.
Naar uit Moskou wordt gemeld werd
te Leningrad besloten de klokken van de
oude Russische kathedraal te Leningrad
van den Heiligen Isaaky af te nemen.
Deze klokken zullen voor de industrie
gebruikt worden. Bovendien werd beslo
ten de kleine kerk, die ter eere van
Alexander II werd opgericht, af te bre
ken. De Russische regeering heeft ver
klaard, dat waarschijnlijk alle kerken te
Leningrad gesloten zullen worden.
Communistische onlusten te Worms.
Dinsdagavond en in 'den loop van den
nacht is het te Worms zeer onrustig ge
weest. Nadat Maandag reeds een groote
betooging van werkloozen was gehouden
was voor Dinsdag een nieuwe betooging
aangekondigd. Aangezien opgemerkt werd
dat talrijke communisten van elders in
den loop van den dag naar Worms kwa
men, werd een af deeling Sc'huppo uit
Darmstadt ter versterking van de politie
ontboden.
Toen deze samengekomen was, begon
men de pleinen en straten, die door de
betoogers reeds bezet waren, schoon te
vegen.
Tegen den avond werd bij den Meis
ter thor uit de menigte een schot op de
politie gelost, waardoor een agent in het
been werd gewond.
De politie maakte daarop eveneens van
haar vuurwapenen gebruik met het ge
volg, dat een jonge man door een schot
in het hoofd werd getroffen, zoodat de
dood terstond intrad. Nadat de politie
'herhaaldelijk met de communisten was
slaags geweest, gelukte het eindelijk de
communisten naar de Judengasse terug
te drijven en daar opgesloten te houden.
De communisten nestelden zich echter
op de daken der huizen en openden van
daar het vuur op de politie, die van haar
'kant antwoordde. Het vuurgevecht bleef
den geheelen nacht aanhouden. In de
ochtenduren wilde de politie een groote
actie ondernamen, om alle huizen in de
Judengasse te onderzoeken. De commu
nistische Pruisische landdagafgevaardig
de Muller uit Frankfort werd wegens ver
zet tegen de politie Dinsdagavond gear
resteerd en in den loop van den nacht
met nog zes andere gearresteerde commu
nistische leiders zwaar geboeid per auto
naar het huis van. bewaring te Mainz
gebracht.
Koning Boris als treinmachinist.
Koning Boris, de tsaar van Bulgarije,
is een goed treinmachinist. Wij hebben
vroeger wel eens verteld, dat de koning
over beele afstanden op de locomotief
stond en daar volkomen de plaats van
den machinist innam. Dat heeft hij ook
Zondag gedaan toen hij via den Brenner,
Italië verliet. Toen de trein te Roverdo
stilstond, begaf koning Boris zich naar
de locomotief en vroeg den ingenieur
Rosa, den chef van tractie te Verona, die
den trein begeleidde, vergunning om den
trein tot Trento te mogen rijden. Het
verzoek werd dadelijk ingewilligd. De
koning verbaasde het locomotiefpersoneel
door zijn vakkennis en handigheid, maar
nog meer misschien was de heer Rosa
verbaasd, toen de koning hem onder den
rit haarfijn de fundamenteele verschillen
uitlegde tusschen de Italiaansche locomo
tief, waarop hij zich bevond en de Bul-
gaarsche locomotieven. Even voor Trento,
waar de prefect en andere hooge beeren
te zijner ontvangst gereed zouden staan,
keerde koning Boris naar zijn rijtuig te
rug, voldaan, dat hij weer eens aan zijn
liefhebberij had mogen toegeven.
Een slachting onder de papegaaien in de
Vereen. Staten.
De papegaaienziekte heeft in de Ver.
'Staten verderen voortgang gemaakt, zoo
dat thans in het geheel ongeveer 50 per
sonen door de ziekte zijn aangetast en
nieuwe sterfgevallen voorgekomen zijn.
Hoewel de gezondheidsdienst verklaart,
dat de ziekte slechts door pas ingevoerde
papegaaien wordt overgebracht, is toch
een waren papegaaienmoord in de Vereen.
Staten begonnen. Bij honderden worden
de dieren om het leven gebracht. Menige
eigenaar, 'die het niet over zijn hart kan
verkrijgen de dieren te dooden, laat ze
eenvoudig vrij.
De vlooiconferenfie.
De Amerikaansdhe delegatie voor de
vlootconferentie wordt vandaag te South
ampton verwacht. Van boord van de
„George Washington" wordt gemeld, dat
het schip full speed vaart, om zoo tijdig
aan te komen, dat de delegatie Vrijdag te
Londen kan zijn.
Tijdens het week-end zullen dan be
sprekingen tusschen de leiders der Ame-
rikaansche delegatie, Tardieu, Grandi en
waarschijnlijk ook met den leider der
Japansche delegatie plaats hebben.
De Vlootconferentie begint Dinsdag a.s.
Zij zal met een toespraak van den koning
worden geopend. Daarna zal Mac Donald
het woord voeren, terwijl de Amerik&an-
sche minister van buitenlandscbe zaken
de derde spreker zal zijn. Vervolgens zul
len Tardieu, Grandi en de leider der Ja
pansche delegatie spreken. Briand, die
vandaag van Genève naar Parijs vertrekt,
wordt Zondag te Londen verwacht.
Sprinkhanenplaag In Mare'tko.
De sprinkhanenplaag waaronder Noord-
Afrika en in het bijzonder Algiers en
Marokko, elk jaar te lijden hebben, heeft
dit jaar al een zeer ernstig karakter aan
genomen. Nadat de dieren in de omge
ving van Rabat het grootste deel der ge
wassen had verwoest, zijn zij thans voort
gedrongen tot de stad Marrabesj zelf. De
straten zijn met een dichte laag sprink
hanen bedekt, zoodat de bewoners van
de buitenwijken stro» en teervuren bran
den om ze te bestrijden. Ook ten Noor
den van Rabat zijn zwermen van mil-
lioenen sprinkhanen neergedaald en heb
ben zij groote schade aangericht.
Veertig kinderen blind geworden.
Naar uit Athene wordt gemeld, heeft
zich in de kliniek van ooglijders aldaar
een bijna ongelooflijk geval van noncha
lance voorgedaan.
In een zaal, waarin pas te voren lijders
aan een besmettelijke oogziekte waren
verpleegd, 'bracht men 40 kinderen on
der, die slechts aan een onschuldige
oogkwaal leden. Niet eens de meest pri
mitieve desinfecteeringsvoorzorgen wer
den genomen, met het noodlottig gevolg,
dat alle kinderen door de besmettelijke
Binnenland.
Vood. Verslag Tweede Kamer. Indische
begroeting.
Het werktijdenbesluit voior winkels.
Verzakking spoordijk bij Nieuweikerlfi.
De Tweede Haagscbe oomferantia
De toestand op Curaijao.
Verband A.R. Propagandaelobs.
Buitenland.
Communistische onlusten to Worms.
Onlusten te Berlijn.
Hongersnood in China.
Inschrijvingen op bovengenoemde
uitgifte a 971/» worden tot
a.s. Maandag gaarne aangenomen
door
oogziekte werden aangestoken en voor
hun leven blind zijn geworden.
De minister voor de Volksgezondheid
heeft persoonlijk het onderzoek in deze
affaire ter hand genomen en de arresta
tie der schuldigen bevolen, meldt de Te
legraaf.
De scholen moeten toe in Chicago.
Men weet, dat het met de financiën der
stad Chicago heel leelijk mis is. De voor
zitter van den onderwijsraad heeft nu
medegedeeld: Het schoolstelsel in Chica
go is bankroet en we zullen een paar we
ken moeten sluiten. Ik heb bericht gekre
gen, dat de anticipatiebiljetten (op de be
lasting) niet in Chicago of New York
verkocht kunnen worden, als de onder
wijzers en de andere employe's van den
onderwijsraad niet gratis willen wer
ken, waarschijnlijk een kwestie van maan
den nog wel. Als er geen uitkomst komt,
zijn de scholen veroordeeld. Ik heb alles
gedaan, wat menschenmogelijk is, maar
ik ben nu aan het eind van mijn Latijn
en kan me niet meer keeren of draaien.
Hij voegde er nog aan toe, dat de onder
wijsraad al een schuld 'heeft van een 'klei
ne 500.000 dollar.
Hongersnood-ellende In China.
Een Amari'kaansch journalist, Grover
Clark, die een reis (heeft gemaakt door
de provincie Sjensi, verklaart, dat in mid
den Sjensi twee millioen menschep, bin
nen een jaar tijds gestorven zijn, terwijl
vermoedelijk nog 2 millioen voor Juni
ten doode gedoemd zijn, zoodat dan twee
derde der bevolking van zes millioen, door
hongersnood en koude om bet leven zal
zijn gekomen. Hij meent, dat niets ben
redden kan.
In tientallen dorpen trof de journalist
geen enkel levend mensch meer aan. In
andere plaatsen smeekten ouders hem, op
hun knieën, hun 'kinderen als geschenk
mee te nemen, daar zij van honger zou
den omkomen.
Clark wijt het gebeurde aan het feit,
dat vijf oogsten achtereenvolgens mislukt
zijn, voorts aan de onverschilligheid der
regeering en aan de zware lasten, die de
militaire leiders de bevolking opleggen.
Hij gelooft, dat steunverleening niet mo
gelijk is, daar de verbindingen zijn ge
stoord.
KWÏB bgrlchftm.
De Belgische ministerraad besloot
de salarissen der ambtenaren en om-
ployé's te verhoogen, en wel met 12 tot
37 pet. De vermeerdering van uitgaven,
die biervan het gevolg zal zijn, bedraagt
350 millioen francs.
Het eiland Bradsey in de nabijheid
van de kust van Wales is tengevolge m
den storm reeds eenige weken gelsciev/ 'i.
Men maakt zich ernstig ongerust over
het lot der bewoners.
In een vergadering van nationaal-s»
cialisten te Kopeniok sloegen de commu
nisten met stoelpooten en bierglazen op
de nationaal-sodalisten in. De politie
moest de zaal ontruimen, waarbij twee
communisten werden gearresteerd.
In de buurt van Belluno mpe^-i een
gemeente geheel worden ontruimt, <Lar
een groote aardverschuiving dreigt. Reeds
