No. 85
Vrijdag 10 Januari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
hst
Buitenland.
Binnenland
HOIILANDIA SPECERIJEN
Belangrijkste Nieuws,
COUPONS EN LOSSINGEN
IW
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdie
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Goed- 'zuinig -goedkoop
ALLE
per 1 Januari vervallende
worden verzilverd door
fm
se van
J vierde
Istation.
|em daar-
immers
ran een
op den
leeenlijkt,
odd bo
le insteil-
loefc van
lenst een
|van zijn
vikkeling
iat niet
gedeeld,
nd langs
Jin Indie
|van dit
?erscliul-
gevoerd
londienst
Ikken en
Iprekken
Jilf maal
Igesprek-
|gesprek-
ital ,,in-
311.
Jtelegraaf
londienst
Izijn be-
het voe-
Nieuw-
|n duren
id tegen
Neder-
honderd
veer 325.
iet hotel
Irijft aan
ksbundel,
lotel Ver-
lals amu-
Ing kun-
lermiddel
van dit
Iten dage
J met een
|un rheu-
planten,
foorgaan:
anten en
e inmet-
takjes
en kun-
bepaalde
ibouw of
lis plaats
K. palm-
.ijft onze
de stich-
beperkt,
ag wordt
wijding
f andere
huis en
bewoners
d te heb-
voor Am-
van bin-
,rig adres
itvoercon-
oogd, dat
dat het
i, dat aan
ch wordt
mogelijke
mededin-
rkten.
DJcecfeur-Hcofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: bange Vorsfstraai 70, Golf.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. BHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.**-
Losse nummers f 0.05
Prijs der Adverientiën:
1-4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
De bestrijding van de werkloosheid in
Engeland.
Het blad van de arbeiderspartij, de Dai
ly Herald, kondigt aan dat de onder
handelingen tusschen den minister van
Werkloosheid, Thomas en de bankiers ge
leid hebben tot een verbintenis van de
zijde der vijf groote banken en de Bank
van Engeland, waarvan men verwacht,
dat zij belangrijke gevolgen zal hebben
voor de beweging tot organisatie der ge
wichtige industrieën en voor de bestrij
ding der werkloosheid. De banken zul
len samenwerken om credieten op groote
Behaal te verschaffen voor goedgekeur
de ondernemingen, niet alleen om dezen
nieuw leven in te blazen, maar ook om
de machines en de arbeidsmethoden te
moderniseeren.
Sneeuwstorm in West-Amerika.
Verscheidene Staten in het Westen van
Amerika worden geteisterd door sneeuw
stormen. In tal van straten zakt men tot
de knieën in de sneeuw. Het vervoer
met vliegtuigen en op de spoorwegen is
ontredderd. In het dal van de Beneden-
Mississippi zijn de wegen onbegaanbaar
ten gevolge van overstroomingen. Men
verwacht, dat de koude spoedig de Oos
telijke Staten zal bereiken, waar het nu
voor den tijd van het jaar nog buiten
gewoon zacht is.
De Berlijnsche financiën.
In de aanvullingsbegrooting voor Ber
lijn wordt 70 miljoen mark verlangd. De
ze zijn in de eerste plaats noodig om een
onverwachte vermindering in de op
brengst van de stedelijke lichtfabrieken
van 26 millioen aan te vullen. Deze ver
mindering is ontstaan door de bezuini
ging die de bevolking zich heeft opgelegd
in het gebruik van stroom en gas. In de
tweede plaats moet voor werkloozen-on-
dersteuning 29 millioen meer worden uit
gegeven dan werd verwacht. 2.9 millioen
voor de ziekenhuizen, 1.3 millioen voor de
scholen en 10.7 millioen als onverwach
te bijdrage in de kosten voor de politie.
Hongersnood en koudo in China.
Een bericht uit Hankow maakt melding
van een hevige koudegolf, die in de om
geving der stad talrijke slachtoffers maakt,
o.a. moeten tachtig koelies door de kou
de zijn omgekomen.
De al lang heerschendé hongersnood
neemt eer toe dan af en herhaaldelijk
komt het voor, dat vaders, om tijdelijk
althans hun gezin van den hongerdood
ts redden, voor een paar pond sterling
een 'hunner kinderen verkoopen.
Nieuwe staatsgreep in China.
Thans wordt bekend, dat de ontvoe>-
ringen, welke uit Foetsjau zijh gemeld,
niet het werk zijn van communisten, zoo
als men aanvankelijk veronderstelde. Men
heeft hier te doen met een staatsgreep
van generaal Loe Sin-pau, die het bevel
voert over de onlangs gevormde tweedie
divisie van de troepen der provincie Foo-
kien. De opperbevelhebbr der Chineesche
vlooit, Jang Sjoe-sjoeang, die, zooals ge
meld, als gijzelaar gevangen was gehou
den .heeft aan zijn regeering geseind,
dat hij ,op 15 K.M. afstand van'Foetsjau
heeft kunnen vluchten, doch de vier over
rige leden der regeering van de provincie
Foekien bevinden zich nog steeds in gel
vangenschap. De nationalistische regee-
ring hefteen oorlogsschip naar Foetsjau
gezonden. Tsjang Kai-sjek heeft telegra
fisch bij Loe Sin-pau aangedrongen op
het onmiddellijk in vrijheid stellen der
gevangenen.
Korte betichten.
Ter bestrijding van de .papegaaien-
ziekte heeft de Duitsche rijksminister van
binnenlandsche zaken den landsregeerinj-
gen geadviseerd, een tijdelijk invoer-vetj-
bod voor papegaaien af te kondigen. Ook
|de Zweedsche regeering is voornemens
een invoerverbod voor papegaaien af te
kondigen.
Het aantal gevallen, van pokken te
Londen blijft nog steeds toenemen. Vol
gens een officieel bericht lijden op het
oogenblik 440 personen aan pokken.
De werkloosheid in Oostenrijk is
den laats ten tijd belangrijk toegenomen.
In de eerste helft van December is het
aantal werkloozen met 33.000 gestegen tot
226.000.
Primo de Rivera is gisteren 60 jaar
oud geworden. Hij heeft zijn verjaardag
in uitstekende gezondheid gevierd. De cor
respondent van het „Berliner Tageblatt"
te Madrid maakt de opmerking, dat de
daling van den koers van de peseta's op
de internationale beurzen een weinig aan
genaam verjaarsgeschenk voor den dic
tator is geweest.
Tegen het einde van Februari zal
voor de strafrechtbank te Boedapest een
monsterproces tegen 109 communisten be
ginnen, waarin alle strafzaken, die
de laatste jaren tegen communisten zijh
aanhangig gemaakt zijh vereenigd. Waar
schijnlijk zullen bij de behandeling alleen
journalisten worden toegelaten.
r— Koning Albert van België, Koningin
Elisabeth, de Prinsen Leopold en Karei
en Prinses Astrid zullen Zondagochtend'
half negen uit Rome per extra-trein te
Brussel-Noord arriveeren. Deze aankomst
zal met geen enkele plechtigheid gepaard
gaan.
De regen, die in Frankrijk opnieuw
in overvloed gevallen is, heeft ernstige
overstroomingen veroorzaakt in de de
partementen Herault en Aude. De schade
is aanzienlijk.
Aan den Berlijnschen opperburgei-
meester Böss zal voor den duur van
zijn verlof, dat noodig is geworden wei
gens het onderzoek van de zaak-Ski arek.
geen représentatietoelage worden uitge
keerd. De stad Berlijn sjpaart daardoor
drieduizend mark per maand.
i—Andermaal is een vergadering van
den .gemeenteraad van Berlijn door ka
baal van de communisten onmogelijk ge
maakt. Tot dusver is het in dit jaar
nog niet mogelijk geweest een ordelijke
vergadering te'doen .plaats vinden.
Te Wilhelmsburg in Oostenrijk is de
kantoorbediende Emil Hirtb, afkomstig uit
Rosenheim (Beieren) gearresteerd wegens
het vervalschen van bankbiljetten. Bij een
huiszoeking is in zijn woning een vol
ledige valsche munters-werkplaats ontdekt
met 13 lithografische steenen, op elf waar
van Oostenrijksche bankbiljetten van 5
en 10 shilling zoo goed waren nagemaakt,
dat ze van echte nauwelijks te .onder
scheiden waren.
Naar uit New-York gemeld wordt,
bedraagt volgens mededeelingen van den
voorzitter van de vereeniging van Ameri-
kaansche arbeidsbureaux het aantal werk
loozen in de Vereenigde Staten 3 mil
lioen.
A. R. Propagandaclubs.
De Jaarvergadering van het Verband
Anti-Rev. Propagandaciubs wordt Woens
dag 15 Jan. a.s. des voormiddags om 11
uur in het „Gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen" te Utrecht gehouden.
Na het openingswoord van den voor
zitter, den heer J. Schouten, volgen mede
deelingen van deni secretaris, den heer
R. A. den Ouden.
In de middagvergadering hoopt Dr K.
Dijk een ouxsu^lezing te houden over „De
Overheid en Gods ordinantiën (grondge
dachten der artikelen 3, 4 en 5 van
Ons Program).
In No. 10 van „Nederland en Oranje",
het officieel orgaan van het Verband,
is het schema van Dr Dijk opgenomen.
Het openingswoord van den voorzitter
zal hoofdzakelijk gewijd zijn aan de niet-
geslaagde pogingen om met de A.R.J.A.
bevredigende samenwerking te verkrijg
Uit de metaalindustrie.
Gisteren heeft de Metaalbond de collec
tieve arbeidsovereenkomst in de metaalin
dustrie met den Algemeenen, den R.K. en
deöi Christeljjken Metaalbewerkersbond,
Onze Trekhonden.
Naar „Het Hdbld" verneemt, heeft de
minister van binnenlandsche zaken en
landbouw zich gewend tot de rijksveel-
teellconsulenten, om de oprichting van
fokstations, stamboekhouding én preomie-
keuringen voor trekhonden te bevorderen.
Wil de eisch van een minimum-borst-
braedte tusschen de punten der boegen
OVERAL VERKRIJGBAAR IN HALF-ONS BUSJES EN
IN GOEDGEVULDE 10 CTS. WITTE STROOIBUSJES
van 16 c.M. kunnen blijven gehandhaafd,
dan zullen volgens de faculteit der vee
artsenijkunde der rijksuniversiteit te
Utrecht, welke den minister in dezen
van advies heeft gediend, krachtige maat
regelen moeten worden genomen tot helt
bevorderen van de fokkerij van goede
trekhonden.
Het ligt in de bedoeling van dein .mi
nister, voor 1931 gelden aan te vragen
voor het verleenen yan subsidies, noo
dig voor het oprichten van fokstationfe,
stamboekhouderij en premiskouringem.
Een rijksambtenaar zal worden belast
met het algemeen .toezicht op de wijztei,
waarop jn de onderscheidene gemeen
ten de hand wordt, gehouden aan de be
palingen der Trekhoadenwet.
Het hoogste genot moet gelegen zijn
in den dagelijksch6n arbeid.
Kiest daarom zorgvuldig met Uw
kind het best voor hem passend beroep.
De Vereeniging vcor Beroepskeuze wil
U daarover gratis advies verstrekken.
Notarisbenoemingen.
Men maakt er ons opmerkzaam op, dat
in wat wij gisteren over dit onderwerp
schreven, een kleine fout is gestopte».'
Er zijn n.l. in het arrondissement Mid
delburg niet 4, maar 5 notarissen van
Anti-revolutionaire richting.
Des te meer opvallend is het echter,
dat zooals wij Maandag reeds schreven
op geheel Zuid- en Noord-Beveland, met
een sterk overwegend rechtschie bevol
king, geen enkele notaris van Anti-revo
lutionaire of Chr. Historische richting
wordt gevonden.
EX-GOUVERNEUR FRUYTIER BIJ DE
ARBEIDSINSPECTIE.
Naar aanleiding van wat in verschil
lende bladen geschreven is over de a.s.
benoeming van den heer Fruytier bij de
Arbeidsinspectie, heeft een redacteur van
„De Maasbode" een onderhoud gehad
met den betrokken minister.
Wij ontleenen daaraan:
Ge moet weten aldus begon minster
Verschuur zijn uiteenzetting dat de
heer Fruytier er recht op heeft, want de
Regeering heeft zich daartoe vóór zijn be
noeming tot gouverneur van Curasao ver
plicht, om in zijn oude functie van
hoofdinspecteur bij de Arbeidsinspectie
hersteld te worden.
Dat komt op bet oogenblik mooi uit,
omdat er bij de Arbeidsinspectie thans
dringend behoefte bestaat aan uitbrei
ding van het aantal hoofdinspecteurs. De
invoering van het Werktijdenbesluit voor
het winkelpersoneel, de voorbereiding van
verdere doorvoering der Arbeidswet en
de zeer drukke bezigheden van den direc
teur-generaal van den Arbeid, den heer
Zaalberg, maken uitbreiding van het per
soneel bij den Centralen Dienst der Ar
beidsinspectie tot een gebiedenden eisch.
Derhalve werd besloten, het aantal
hoofdinspecteurs met één te vermeerderen
en den heer Fruytier, die beschikbaar
was, als zoodanig te benoemen. Het kwam
er nu echter op aan voor de bezetting
van den post op het Centraal Bureau der
Arbeidsinspectie onder de hoofdinspec
teurs den voor die functie meest geschik-
ten persoon te zoe'ken. Ik meende dien
gevonden te hebben in een der jongere
hoofdinspecteurs, ir. van Sierenberg de
Boer, thans hoofdinspecteur te Dor
drecht.
Hierdoor kwam er dus een vacature in
Dordt. Deze vacature is, zooals uit het
voortaande blijkt niet gemaakt voor den
heer Fruytier, maar om den Centralen
dienst te versterken.
Waar moest nu de heer Fruytier wor
den geplaatst?
De heer Fruytier is een van de oudere
hoofdinspecteurs en daarmee moest re
kening worden gehouden. Er was geen
enkele reden om den heer Fruytier voor
te trekken, maar ook niet om hem ach
ter te stellen.
Ik zie uit do berichten in de pers, die
ge me voorlegt, dat er verband gelegd
wordt tusschen het ex-gouverneurschap
van den heer Fruytier en zijn benoeming,
maar dit verband bestaat voor mij niet.
Ik wensch mij heelemaal niet uit te spre
ken over zijn houding in de zaak Urbina,
nooh in goed-, nocb in afkeurenden zin.
Ik heb alleen te maken met den hoofdin
specteur Fruytier, die als een van de
ouderen zeker evenveel rechten beeft als
een van de andere hoofdinspecteurs. Ik
zou den beer Fruytier onrecht doen, als
ik hem zonder verder onderzoek in een
toevallige vacature plaatste.
Na onderzoek kwam het mij het meest
gewenscht voor, de vacature te Dordrecht
te doen bezetten door den hoofdinspecteur
te Maastricht en de daardoor ontstane
vacante plaats te Maastricht te doeq in
nemen door den hoofdinspecteur te Den
Haag.
Wanneer er, zooals ik zie, van dienstbe
lang gesproken wordt, dan is het een
allereerst dienstbelang, dat de hoofdin
specteurs allen met gelijke maat worden
toegemeten, hetgeen in casu wil zeggen,
dat de heer Fruytier als oudere ook oude
re papieren heeft.
In de campagne in do pers, die op
zeer eenzijdige voorlichting is gebaseerd,
wordt naar voren geschoven een recht van
de hoofdinspecteurs om op dezelfde plaats
te blijven. Dat recht erken ik niet. Dat
zou ook in strijd zijn met het dienstbelang,
ofschoon, wanneer het dienstbelang zulks
toelaat, zooveel' mogelijk met ieders per
soonlijke belangen wordt rekening ge
houden. Een dienstbelang kan bet ook
zijn, dat er eens een kleine omwisseling
plaats heeft.
Zoo is de gevolgde handelwijze in ver
schillend opzicht door het dienstbelang
ingegeven.
In verband hiermede laten wij hier ook
nog volgen, wat de „N. R. Crt" terzake
weet mee te doelen:
Het dienstbelang van herplaat
sing van den heer Fruytier bij' de Arbeids
inspectie (de kwestie van de standplaats
Den Haag laten wij er nu voor een oogen
blik buiten) wordt gemotiveerd door de
uitbreiding van de werkzaamheden ten
gevolge der verdere uitvoering van de Ar
beidswet. Zoo ook in de nota van wijzi
gingen op de begrooting van arbeid, han
del en nijverheid, welke nota is ingezon
den eerst bij brief van 21 November, 12
dagen nadat den heer Fruytier op zijn
verzoek eervol ontslag was verleend als
gouverneur van Curacao met een dank
betuiging voor aan den lande bewezen
diensten, en welke nota de aanvrage van
f 8000 bevatte voor een nieuwen hoofd-
I inspecteur.
Het vreemde is nu, dat reeds :n Sep
tember ingediende begrooting van arbeid,
handel en nijverheid al een uitbreiding
i van de arbeidsinspectie was opgenomen
met 11 controleurs van den arbeid en 11
administratieve ambtenaren in verband
met de invoering van het Werktijdenbe
sluit. (Hier zal zijn bedoeld het Winkel
werktijdenbesluit). Van een nieuwen
hoofdinspecteur werd toen nog niet ge
kikt. Wel werd ook versterking aange
vraagd met een adjunct-inspecteur. „Bij
het ontstaan van een vacature in den rang
van hoofdinspecteur of inspecteur duurt
het thans geruimen tijd" aldus de toe
lichting van dezen post „eer het be
trokken district weder een voldoende be
zetting heeft. Eerst moet dan een nieuwe
titularis gezocht en benoemd worden en
dan duurt het nog 1 a 2 jaar voordat hij
veel waarde voor den dienst heeft. Be
staat er een reserve van één man, dan
wordt dit ernstig euvel voor een goed deel
ondervangen. Daarom is voor 1930 het
aanvangstractement voor een adjunct-
inspecteur meer uitgetrokken". Boven
dien werd in verband met de toeneming
van meer belangrijk werk ten bureele van
den directeur-generaal van den arbeid
(den centralen dienst) voorgesteld een
der administratieve ambtenaren 2de klas
te bevorderen tot administratief ambte
naar 1ste klas.
Maar 21 November, 12 dagen na het
ontslag van gouverneur Fruytier, is er
in eens een nieuwe hoofdinspecteur noo
dig!
Binnenland.
De tweede Haagsche conferentie.
Het reorganisatie-voorstel door de Alg.
Synode der Ned. Herv. Kerk verworpen
De staking te Sluiskil beëindigd.
Een verklaring der Indische regeering
over de huiszoekingen.
De benoeming van oud-gouverneur
Fruijtier.
De v'erdeeling dear golflengten.
Onze tomaten-uitvoer naar Engeland bö-
dxeigd
Buitenland.
Staatsgreep in China.
O verstro omingen in Frankrijk.
Werkloosheidsbestrijding in Engeland.
Drie millioen werkloozen in Amerika.
Hongersnood en koude in China.
DE ACTIE TEGEN DE PARTIJ NASIO-
NAL INDONESIA.
Een regeeringsverklaring.
Naar uit Batavia aan de N. R. Crt.
gemeld wordt, beeft in de gistermorgen
geopende tweede gewone zitting van het
zittingsjaar 19291930 van den Volks
raad do regteerinigsgemachtigde voor alge-
meene zaken bij den Volksraad Mr Ir H. J.
Kiewiet de Jong© namens de Regeerinjg
een verklaring afgelegd inzake de actio
tegen de Partij Nasionai Indonesia.
Omtrent de motieven die de Regee
ring aanleiding hebben gegeven opdracht
te geven tot het houden van huiszoeking
gpn, deelde hij' mede, dat de tegenwoor
dig© regee ring reeds in het jaar 1926
een .waarschuwing heeft doen hooren te
gen het extremistisch drijtven. De regee*-
ring heeft deze waarschuwingen eenig©
fceeren herhaald, en zulks het laatst en op
uitdrukkelijke wijze tijdens de vorige zifr-
zing van den Volksraad. Sindsdien, aldus
wordt vervolgd, hebben, sommige leiders
van de partij Nasionai Indonesia inder
daad meermalen aangespoord om den weg
vato het geweld niet te betreden en hun
strijd slechts met wettelijke middelen te
voeren. Daarnaast echter hebben anderö
leiders van de beweging, en Boms ook de
zelfde op andere momenten of wel gezwe
gen, of wel op1 cursussen dan wel in open
bare vergaderingen de aanwezigen toege
sproken in bewoordingen welke duidelijk
een opruiende strekking hadden, zij het
dan dat zij' door 'bet bezigen .van dia
woorden buiten het bereik van de straf
wet bleven.
Het wettelijk gezag in deze landen.
aldus vervolgit de verklaring werd ge
kleineerd en de dienaar van het gezag
werd gehoond. Overigens werd niet zelden
getracht bij de hoorders den jndruk te
vestigen als zoude het spoedig met dit
gezag zijn gedaan. Aldus werden, vooral
in Midden-Piang;an, stemmingen van onte
vredenheid en fantastische verwachtingen!'
opgewekt door welke een spanning ont
stond, die, indien zij verder mocht toe
nemen, als natuurkracht ook zonder aan
wijsbaren rechtstreekschen invloed vani
bepaalde personen tot uitbarsting moest
komen.
Het hoofdparket heeft hieromtrent me
dio December verschillende berichten ont
vangen, welke berichten op steeds duide
lijker wijze convergeerden naar bepaalde
tijdstippen, gelegen op of omstreeks
Nieuwjaar 1930.
Men' had hier niet meer te maken
met geruchte n, maar met behoor
lijk gedocumenteerde be rich
ten. In enkele weken tijds ontving het
hoofdparket alleen uit West-Java een vijf
tig van de meest los tot elkaar staande
berichten die alle wezen in de richting,
van de Partij Nasionai Indonesia en die
alle dreigende waarschuwingen inhielden
over ongeregeldheden, waarschuwingen
die dikwijls in dier mate geprwiseewl
waren, dat zij wel van ingewijden moesten
afkomstig zijh. Zulks was eveneens het
geval met de verkregen inlichtingen om
trent allerlei voorspiegelingen d!iei dooi)
1
I
