No. 82
Dinsdag 7 Januari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Kleine boeren en landarbeiders.
Hendrikse Co's Bank H.V. Boes
V
n£
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Buitenland,
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
per Januari vervallende
C0UP0KS En LOSSINGEN
worden verzilverd door
Vrijdag-
'g-
ohage een
menwerking
en land-
dealgen di
van het
tn R.K. Ne*
id en het
Lde uit de
Ie Handels-
ran Nederl.
leratievan
löoöpi. V eag
let Centraal
lesteld een
zou heh-
i, op' welke
roducenten
gorden ver-
riring zou
roducenten
tiigen. De
beteren
len maken,
1 ervoor be-
lisch mo
|g van den
geacht.
J intensieve
Ibelangstél-
pijl de yer-
distribu-
luoten zou
lemaafct in
verbruiks»
ian gelei-
strekken.
Is van de
pganisaties
deze ge-
de da-
rals land-
I de voor-
jtie^Comiité
lond hier-
lamenwer-
luwers en
6 Jan.
Concert
3ud.-Min.
lanciëele
ieente. 9
ludio-opv.
|an", van
C. R. V.
kunst der
|ing over
ert.
M. 8.20
Istrumen-
Ikest-con-
Itaufer in
bfoonmu-
pst, koor
laad.
|ron ver
in gie>-
Jzws aan
te bren-
I zendtijd,
lij gebrek
ladviezen
een
|e dagen
volgens
IV.A.R.A.
zendtijd
|eer, dat
lioi-Raad
dat de
aantal
leader is
nu, dat
Isterraad
in de
ilflengter
Jen, zoo-
gelden
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraaf 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie Nö. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementscrijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentie! n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl.
Bij abonnement belangrijke korting.
Naar aanleiding van wat onlangs door
den heer Aarnoutse over de positie van
de kleine boeren en van de landarbei
ders in onze provincie geschreven, werd
en wat in verband daarmede door andere
inzenders werd opgemerkt, ontvingen wij
nog verschillende brieven waarvan som
migen wel en anderen niet voor publi
catie wareri bestemd.
Wij meenen goed te doen hierover
thans geen ingezonden stukken meer op
te nemen, niet omdat de zaak waarover
het hier gaat, van weinig belang zou
zijn, maar omdat mede door de wijze
waarop de heer Aarnoutse deze kwes
tie aanpakte (zooals later bleek was
zijn schrijven niet als ingezonden be
doeld) de discussie zich althans bij
sommigen in een verkeerde richting
dreigt te ontwikkelen.
Wel echter Willen wij, in verband met
de ontvangen brieven over dit onder
werp nog enkele opmerkingen maken.
Een der briefschrijvers een kleine
landbouwer wijst er op, dat tal van
kleine landbouwers die niet over eigen
kapitaal beschikken, de grootste moeite
hebben het hoofd boven water te hou
den. Hun toestand is vaak van dien
aard, dat zij in de onmogelijkheid ver-
keeren, hoogere loonen te betalen; niet
weinigen, zoo schrijft hij, zijn met wan
hoop in het hart, het nieuwe jaar be
gonnen.
Een andere briefschrijver, die vroeger
zelf landbouwer was en jarenlang voor
f 5,40 per week werkte, uit zich in onge
veer denzelfden geest. Hij is van oordeel,
dat men in de gegeven omstandigheden
beter arbeider kan zijn dan kleine boer;
vooral nu de loonen na -den oorlog zeer
aanzienlijk zijn verhoogd, zoodat z.i. al
thans op Walcheren niet van een mis
stand kan worden gesproken. Hij voegt
hieraan toe, dat ,met de verhooging der
löonen de tevredenheid onder de arbei
ders niet is toegenomen, maar dat er om
gekeerd meer ontevredenheid is dan voor-
heen. Hij ontkent niet, dat er arbeiders
zijn, die zich met een bescheiden bestaan
tevreden stellen, maar daartegenover
staan vele anderen bij wie de ontevreden
heid en onverschilligheid steeds grooter
wordt.
Hiertegenover betoogt echter een andere
schrijver, dat hij. uit eigen ervaring weet,
dat de positie vapi de arbeiders, met na
me op Walcheren, ver van gunstig is, ter
wijl hij met de meeste beslistheid ontkent,
dat de landarbeiders gaarne zouden sta
ken. De groote meerderheid is gaarne tot
overleg bereid en zou niets liever zien,
dan dat geregeld overleg ken worden ge
pleegd.
Weer een andere briefschrijver vestigt
de aandacht op de moeilijke positie, waar
in met name vele kleine boeren verkeeren,
wat z.i. mede een gevolg is van de sociale
-wetten, waarvan de kosten op den boe
renstand worden afgeschoven.
He smid, de timmerman, de schilder en
andere vaklieden, zoo betoogt hij, verha
len de premiën die zij hebben te betalen
op de boeren, die echter dit voorbeeld
niet kunnen volgen, daar zij afhankelijk
zijn van de prijzen, die voor hunne pro
ducten betaald worden en waarop zij wei
nig invloed kunnen uitoefenen. Vooral in
dezen tijd, nu de prijzen van meerdere
artikelen buitengewoon laag zijn, hebben
velen de grootste moeite het hoofd boven
water te houden.
Wat van dit alles te zeggen?
Dat de toestand, met name van vele
kleine boeren veel te wenschen overlaat,
kan als vaststaand worden aangenomen.
In de Tweede Kamer is hierop onlangs
ook zeer in den breede de aandacht ge
vestigd, en al kreeg men den indruk, dat
sommige sprekers zich voor overdrijving
niet wisten te hoeden, dit neemt niet weg,
dat in wat zij opmerkten, zeker een sterk
element van waarheid was.
Natuurlijk volgt daaruit niet, dat de
toestand van de boerenarbeiders rooskleu
rig is. Integendeel, de sterke klaagtoonen,
die van alle kanten over. de positie der
hoeren gehoord worden, wijzen er op, dat
de arbeiders, enkele uitzonderingen daar
gelaten, wel in benarde omstandigheden
moeten verkeeren.
Er zou hier dus zijn gemeenscha p-
pelijke nood.
Morgen hierover meer.
Hevige ontploffing in een
electriciteitsfabriek.
Gistermiddag is in de eleotriciteitsfa-
briek van Klinkenberg een oiieschakelaar
optploft, hetgeen met een geweldigen knal
gepaard ging, zoodat overal in de buurt
groote ontsteltenis ontstond, welke nog
toenam, doordat de hemel bloedrood werd
gekleurd en geweldige rookwolken dé far
bliek en omliggende terreinen geheel aan
het gezicht onttrokken. Duizenden spoed
den zich naar de plaats, waar naar men
vermoedde het ongeluk had plaats gehad.
Hoewel het slechts de ontploffing van
een olieschakelaar gold en de brand spoe
dig gebluscht was, traden in de voorste
den van Berlijn ernstige storingen in de
verlichting op., zoo b.v. in Lichtenberg,
Tempelhof, Neukölm en elders. Het geheel©
Zuidelijke stadsgedeelte van Groot Berlijn
was ten .slotte geheel in duisternis ge
huld.
Het stelen van postzakken.
In 'n commentaar op de recente diefstal
len van postzakken zegt 'de directeur1-
generaal van de posterijen:
„D© postkantoren staan thans voor een
zeer moeilijk vraagstuk, wegenisi het feit
dat de banken thans groote bedragen
in anngeteékende brieven plegen te ver
zenden in plaats van in kisten, door
eigen wachters beschermd en op eigen
riisico. Diat bespaart hun jaarlijks dui
zenden ponden sterling.
Niettemin zijn van de 40 millioen post
zakken, in het afgeloopen jaar zonder
incidenten vervoerd, slechts 89 geroofd.
Die verhouding tusschen de verliezen en.
de waarde van de brieven en pakétte»,
die thans worden vervoerd, is thans ge
ringer dan vóór den oorlog.
De plannen der anti-fascistische
samenzweerders.
Het .onderzoek naar de plannen der
anti-fascistische organisatie, welker leiders
dezer dagen werden gearresteerd 'en in
verhand waarmede zoowel te Parijs als te
Genève huiszoekingen plaats hadden,
heeft uitgewezen, dat deze organisatie
een aanslag op de Italiaansche delegatie
bij den volkenbond en een anderen o.p
de koninklijke familie van België, bad
beraamd.
De politie twijfelt er niet aan, dat er
een nauw verband bestond tusschen het
in België ontdekte complot en dat in
Frankrijk.
Verder is vastgesteld, dat Tarchiani;
een der gearresteerden, onlangs een be
zoek aan. Genève heeft gebracht, om zich
op de hoogte te stellen van den plaatse-
lijken toestand in het secretariaat van
den volkenbond. Tijdens dit bezoek moet
hij in betrekking hebben gestaan met de
te Genève gearresteerde anti-fascisten.
Prinses Marie José te Rome.
Zondagmorgen tegen 10 uur is te
Rome het salonrijtuig, dat naar Brussel
was gezonden om de Belgische Konink
lijke familie af te halen, gearriveerd.
In de Koninklijke stationswachtkamer
had do kennismaking plaats met de leden
van het gevolg.
Toen de Belgische en Italiaansche vors*-
telijke personen in de galakoetsen plaats
namen, bracht de menigte een luideovai-
tie. Een afdeeling cavalerie ging den stoet
vooraf, welke uit 14 rij'tuig|en bestond.
In de eerste galakoets hadden de beide
koningen plaats genomen. De jonge bruid
kreeg een extralovatie.
Onder de met lauweren versierde eere^
bogen, welke voor de ontvangst waren
opgericht, heette d© gouverneur de gak
ten namens het gemeentebestuur welkom.
In de stad' hingen overal Belgisch©
en Italiaansche vlaggen. Bloemejn en guir
landes gaven een feestelijken aanblik.
In het Quirinaal ontving de refgeering
met Mussolini aan het hoofd de Belgische
gasten.
Opstand In Albanië.
Volgens tot dusver nog onbevestigde
mededeelingen aan de Londensche bladen
moet in Albanië een tegen koning Zogoe
■gerichte opstandige beweging zijn' uitge
broken.
D© opstand zou een gevolg zijn van Zo
goe's moderniseeringspogingen.
Men brengt met deze beweging in ver
band de afwezigheid van den Albanee-
schen koning bij de huwelijksfeesten te
Rome.
Korte berichten.
Dn het Noorden der Vereen. Staten
is op een spoorwegovergang een autobus
waarin 40 mannelijke en vrouwelijke stu
denten zaten, door een trein gegrepen
en vernield. Vijf studenten en de chauf
feur zijn gedood, terwijl 3 mannelijke
en 3 vrouwelijke studenten levensgevaar
lijk gewond werden.
Het aantal gevallen vap zelfmoord
is in de eerste dageni van het nieuwe
jaar te BerlSj'n in ontstellende mate toe
genomen. Vrijdag hebben niet minder dan
16 personen een poging tot zelfmoord ge
daan. Zes konden nog in het leven wor
den behouden, voor de overige 10 kwam
de hulp te laat
In de meeste gevallen werdj door de
betrokkenen gepoogd zich te dooflen door
de gaskraan open te draaien.
Zaterdag in de vroege morgen-uren
hield vooir een pelterijenhandel op de
Martinplatz te B|onn een automobiel stil,
waaruit eenige mannen 'stapten. Terwijl
de motor bleef ronken, sneden zij het
hekwerk voor de deur weg|_ en foroeleit-
den deze met breekijzers.
Vervolgens maakten - zij zich meester
van een hoeveelheid pelterijen ter waar
de van 70.000 Mjark en verdwenen daar
mede op dezelfde wij-ze al's zij gekotmien
waren. Van de auto of de dieven geen
spocr.
Gisteren zjjn te Londen teruggekeerd
de leden van de Commissie Shaw, welke
belast was met het onderzoek naar de
oorzaken van de recente ongeregeldheden
in Palestina. De commissie hield zes uren
per dag zitting gedurr Me negen weken.
In dé eerstkomende weken zal waan
schijnlijk het rappprt der commissie wor
den gepubliceerd.
Naar officieel uit Moskou wordt ge
meld, werden in een voormalig keizerlijk
slot te Leningrad belangrijke documenten
ontdekt, o.m. het dagboek van Tsaar Ni-
colpas I, alsmede - brieven van de laatste
tsarina en van den ex-keizer. Zeer bin
nenkort zullen deze documenten door den
staat gepubliceerd worden.
ZateTdag werd op het traject Pe-
king-Kalgan een D-trein overvallen door
Chineesche roovers en geheel geplunderd.
Eenige passagiers boden tegenstand, doch
werden direct ontwapend.
Na hun misdrijf volvoerd te hebben zijn
de bandieten spoorloos verdwenen.
Een van de véle maatregelen, welke
genomen zijn opa ordeverstoringen bij het
huwelijk van den Italiaanschen kroon
prins met Prinses Marie José te voorko
men, is het vliegverbod in geheel Italië,
v,an nu tot na de huwelijksplechtigheid
welke Woensdag plaats zal hebben.
Tot dusver zijn in. Tunis 39 men-
schen aan de pest gestorven.
De autoriteiten hebben strenge maat-
regelen getroffen, om uitbreiding van de
epidemie te verhinderen. Alle scholen zijn
gesloten.
Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat
in het Noorden des lands als resultaat
van een razzia op groote schaal van po
litie en troepen, twee Arabische roovers
zijn gepakt, die betrokken waren bij de
onlangs voorgekomen aanslagen van ban
dieten.
De rivieren in de Harz zijn dooi
de aanhoudende regens en door 't smel
ten van de sneeuw sterk gewassen. In het
dal van de Bode is het voorjaar. Overal
hebben de heesters reeds knoppen. Groe
ne varens staan langs de wegen, zelfs
kan men reeds enkele bloeiende bosch-
bloemen vinden.
Te Romse, in het Z. van Oost-
Vlaanderen beeft de R.K. vakvereeniging
van textielarbeiders zich solidair ver
klaard met de sedert Maandagochtend sta
kende socialistische textielarbeiders. Het
aantal stakers bedraagt thans reeds 7000.
Bij deze staking zijn ook enkele kunst
zijdefabrieken, ververijen en fabrieken van
witgoed betrokken.
Ir. FRUYTIER BIJ DE
ARBEIDSINSPECTIE.
Met de benoeming van Ir. L. A. Fruy-
tier tot hoofdinspecteur van Arbeid te
's Gravenhage zal, naar de „Telegraaf"
meldt, een lang gekoesterde wens c,h van
dezen functionaris in vervulling gaan.
Want reeds toen hij destijds benoemd
zou worden tot hoofdinspecteur van den
Arbeid te Groningen, meende hij aan
spraak te mogen maken op het district
's Gravenhage.
De toenmalige minister van Arbeid, Mr
Dr D. A. P. N. Kooien, bleek tot een der
gelijke, z.i. willekeurige mutatie niet ge
negen te zijn. Voordat de officiëele benoe
ming echter afkwam, trad het kabinet,
waarin minister Kooien zitting had, op 8
Maart 1926 af. Nogmaals beproefde toen
de heer Fruytier zijn kans, ditmaal bij
den hepr Slotemaker de Bruine, die even
min aanleiding vond om de belangen van
anderen op te offeren aan die van den
heer Fruytier. Deze bleef dus te Gronin
gen tot zijn benoeming als gouverneur van
Guragao.
Hoewel zijn optreden als zoodanig dat
op 'n fiasco, uitliep, voor den tegenwoordi-
gen minister van Koloniën een reden was
om hem geen moment langer te handha
ven, schijnt, daarentegen minister Ver
schuur thans juist eenige buitengewone
capaciteiten in den heer Fruytier ontdekt
te hebben, die hem bijzonder geschikt
maakt voor de Arbeidsinspectie. Want
anders is het onmogelijk te verklaren,
waarom de tegenwoordige hoofdinspec
teur te 's Gravenhage, de heer Ir J. H.
J. Huygens, na 7H jaar tot volle'tevre
denheid met toewijding zijn functie te
hebben uitgeoefend, plotseling gedegra
deerd zal worden naar het district Maas
tricht.
Een dergelijke verplaatsing tegen den
wil van dan betrokkene heeft zich in
de geschiedenis der Arbeidsinspectie nog
nimmer voorgedaan. De conclusie ligt
voor de hand: ooüte- que conté moes!
hier eien plaats "vrijgemaakt worden. Want
dat het niet in de bedoeling van dezen!
minister ligt om een dergelijke rouleering
tot een systeem te maken, blijkt wel uit
diens woorden, dat, hioewelhij'deze plaats
verwisseling nuttig achtte voor de practi-
sch© ervaring van den heer Huygené,
hier toch geen verdere consequenties aari
verbonden moesten worden 1
Ook voor den heer Zaalberg, den direc
teur-generaal van den Arbeid, is deze
benoeming geheel uit de lucht komen val
len. Aanvankelijk had het n.l. in de be
doeling gelegen, dat de heer Frujrtier
te Dordrecht gedetacheerd zon worden.
Hoogere geesten, 'hebben echter op het
laatste moment'anders beschikt.
Intusschen heeft men in de betrokken,
kringen met groot ongenoegen van deze
benoeming kennis genomen, zoadat de
Vereen, van Hooger Technisch Personeel
bij de Arbeidsinls'pectie reeds een. request
tot den minister heeft gericht, waarin
geprotesteerd wordt tegen de benoeming
van den heer Fruytier en met klem wordt
aangedrongen om deze benoeming alsnog
ongedaan te maken.
GROOTE BRANDEN.
Een circulaire aan de gemeentebesturen.
De minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft aan de gemeentebe
sturen, onder dagteekening van 3 Janu
ari, de volgende circulaire gericht:
In het afgeloopen jaar hebben in onder
scheidene gemeenten branden gewoed van
een zoodanigen omvang en beteekenis, dat
zij in het midden van de openbare belang
stelling de vraag hebben gesteld, of de
gemeenten aan de inrichting van haar
brandweer de zorg wijden, welke in ver
band met haar draagkracht van haar
mag worden verwacht. Ik heb mijn ern
stige aandacht op dit vraagstuk gevestigd.
Niet alleen vormen branden een ernstig
gevaar, dat menschenlevens moeten wor
den betreurd, maar bovendien hebben de
feiten in het afgeloopen jaar bevestigd,
dat niet gering te schatten economische,
artistieke en historische waarden door
brand kunnen verloren gaan.
Een en ander is de reden, dat ik mij
veroorloof erbij u, voor zooveel noodig,
op aan te dringen, aan den toestand uwer
brandweer uw volle aandacht te wijden.
Niet alleen het plaatselijke, maar in vele
gevallen ook het verder strekkende alge
meen belang zou daardoor in hooge mate
worden gediend.
Ik vestig daarbij in het bijzonder de
aandacht op de artikelen 121 en 122 der
Gemeentewet. Indien er een terrein is,
waarop samenwerking der gemeente goe
de resultaten moet kunnen opleveren, is
het het brandweerwezen. Daar, waar ge
meenten op zichzelf niet krachtig genoeg
zijn om een behoorlijke brandweer te on-
Binnenland.
De Tweede Haagsche Conferentie.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over de pachtwetten.
Overleden de heer Tijo H. van Eeghen.
Schrijven van den Minister van Binnenl.
Zaken aan de Gemeentebesturen over
de groote branden.
Buitenland.
Ontploffing in een electriciteitsfabriek te
Berlijn.
Anti-fascistische plannen.
Hevige koude in Italië.
Ernstig treinongeluk in Tunis.
ALLE
derhouden, kan hierin door samenwerking
met naburige .gemeenten worden voorzien.
Een ruime toepassing van deze artikelen
op dit gebied acht ik in het algemeen be
lang.
Communistische actie in Indi8.
Naar „Het Volk" meldt, heeft het par
tijbestuur van de S. D. A. P. een' schrijven
tot den ministerraad gericht naar aan
leiding van de arrestatie van de kop
stukken der „Partij Nasional Indonesia".
Daarin wordt o.m. gezegd, dat het be
stuur uit de telegrafische berichten den
indruk heeft gekregen, dat geen enkele
aanwijzing werd gevonden, welke een
razzia, als door de Indische regeering
werd ondernomen, zou kunnen recht
vaardigen. Zelfs wanneer inderdaad be
slissende aanwijzingen voor ongeregeld
heden bestonden, blijft de wijze, waarop
werd opgetreden naar de overtuiging
van het partijbestuur zeer verwerpelijk'en
het eischt van de regeering ten spoe
digste „de meest volledige opheldering"
over deze ernstige gebeurtenis, en waar
mogelijk herstel van het toegebrachte
leed, alsmede volstrekte vrijheid voor
de Indonesische nationale beweging om
zich langs wettelijken weg té ontwikke
len.
Nationale commissie tegen het alcoholisme
De vorige week is de nationale commis
sie tegen het alcoholisme té Utrecht bij
een gekomen onder voorzitterschap .van
Prof. Dr. J. R. Slotemaker de' Bruine, die
in zijn openingswoord wees op de te ver
wachten wijziging van de bestaande Drank
wet en op pogingen, die van Indië uit
werden gedaan om te kómen tot nadere
aansluiting met de commissie. Langdurige
besprekingen werden gevoerd over de te
nemen maatregelen om te komen tot bete
re naleving of herziening van het in 1919
gesloten Verdrag van St Germain en
Laye, waarhij beperking van alcohol-in
voer in Afrika werd beoogd. VoorLopig
zal nog worden afgewacht, of van Enge
land uit daartoe stappen zullen worden
gedaan.
De commissie voor alcoholcursussen
voor studenten bereidt met, de Groning-
sche Studenten-Geheelonthouders-vereeni-
ging een cursus van lezingen te Gronin
gen voor; daarna zullen Amsterdam en
Utrecht aan de beurt komen.
He statistiekcommissie zal aan het Cen
traal Bureau voor de Statistiek verzoe
ken, voor een jaar de telkaarten voor de
crimineele statistiek te laten, uitzoeken
en deze te sorteeren naar de dagen van
de week en het alcoholgebruik bij het ple
gen van het misdrijf.
Aan de regeering zal worden verzocht,
verbooging van de rijkssubsidie voor de
drankbestrijding te overwegen.
Een onderzoek zal worden ingesteld
naar bet houden van spaarkastjes in her
bergen, welk kwaad in de Zuidelijke pro
vincies meer nog dan elders schijnt voor
te komen.
Tenslotte werden de internationale toe
standen op drankbestrijdersgebied be
sproken; het internationaal bureau te
Lausanne verkeert, door het ophouden
van de subsidie, daaraan verleend door
de wereldliga tegen het alcoholisme, in
groote moeilijkheden,