Maandag 6 Januari 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Bij Gevatte Koude Qanjanjrin-
ij nat-Koud
W eer
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
KVWWI "tabletten
2^^
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
Januari vervallende
per 1
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers fO.OB
Prijs der Advertentie n:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Notarissen.
Over notajisbenoeniingcn schreef enkele
weten geleden de Zeeuwsche btriafschrfj-
ver in „De Standaard":
„In Goes-, het bekende centrum! van
Ziuid-Beve'lamd, zijn dirie notarisplaatsen.
Die ©ene is bezet door een R.Kath. en de
beide andere tot heden door liberalen.
Wie de politieke verhoudingen in dil
stadje tent, zal dit natuurlijk al direct
iietwat wonderlijk vinden.
Nu heeft een dezer beide liberale niö-
tarissen, om gezondheidsredenen, tegen
1 Januari ontslag gevraagd en verkregen
En aangezien het vacant komende kantooi
eeto. drukke practijk heeft, zal zich wel een
groot aantal sollicitanten hebben aange
meld. t
Ho© staat hot nu met de notarissen
-op Zuid- en Noord-Bieveland? Wat het
laatste eiland betreft, de eenige notaris
die daar is, is van vrijzinnige richting.
Hij1 verving ©enige jaren geleden een Anti-
reviolutiotntair. t
En op Zuid-Beveland zijn er, buiten
Goes, notarissen te Ovezand (liberaal),
Kapelle (idem), Kruiniragen (idem) en
's Gravenpolder (idem), terwijl er te Hein-
kiens zand ©en vacature is, waarin, voor-
zoover mij bekend, nog niet is voorzien.
Op geheel Zuid- en Noord-BevelanxJ
treft men dus slechts één R.K. en geeii
enkelen A.R. notaris aan. Ook wat het
notariaat betreft, leven de Vrijzinnigen
in Zeeland dus ver, zeer ver boven hun
stand.
Want hoe zijtn, blijkens den uitslag der
laatstgehouden Tweede Kamer-verkiezing,
de politieke verhoudingen?
Op de Antirevolutionairen werden op
deze eilanden uitgebracht 4848 stemmen,
de R.K. 3697, de Chx.-Hist. 7664, de
Stk. Genef. .2519, is samen 18728 stem
men.
De Vrijheidsbond verkreeg1752
stemmen, de Vrjfz.-Dem. partij 2221 en tel
ik bij deze twee partijen nog Ter Hall,
Floris Vos en Braat, dan krijg ik ©en
totaal van 4515 vrijzinnige stemmen, dat
is aqg, niet zooveel als op de Antirevo
lutionairen alleen zijn uitgebracht.
En toch bij'rua alle notarissen op Zuid
en Noord-Beveland vrijzinnig!
Is, het dan wonder, dat een Antirevo
lutionair wel eens 'kriebelig wordt, als hij
de cijfers van de stembus rustig bekijkt
-en dan tevens bedenkt, dat de Vrijzinnigen
maar aldoor de meeste hocge ambten be
zet hondein?"
Nadat dit geschreven werd, is de va
cature te Heinkenszand vervuld door een
man van vrijzinnige richting, zood&t de'
achterstand van de rechtsche partijlen nog
al grooter is geworden.
Een reden temeer om te verlangen
dat in de vacature te Goes een man
van! Antirevolutionaire óf Chr. Histori
sche beginselen zal worden benoemd.
D© billijkheid hiervan behoeft niet te
worden betoogd, en zal ook door alle
vrijzinnigen zonder onderscheid, worden
gevoeld.
Die verhoudingen in dit gedeelte van
Zeeland zijn van dien aard, dat de be
noeming van ©en vrijzinnigen candidaat,
althans wanneer er ook ernstige candida
te» van andere richtingen zijh, naar het
ons voorkomt, niet is te verwachten.
De Antl-Fascisten-complotten.
De politie te Genève blijft uitgebreide
voorzorgsmaatregelen treffen voor de op
13 Januari beginnende vergadering van
den raad van den volkenbond, zulks in
verband zoioals men weet, met de ar
restatie van 3 antifascisten te Parijs, die
met andere nog niet opgespoorde mede
plichtigen plannen voor een aanslag heb
ben voorbereid.
De Geneeifsch'e politie volgde reeds
sinds langen tijd het spoor van de orga
nisators van het complot tegen de Ita
liaanse!» volkenbon-dsdelegatie.
Men wist; dat tusschen Berneri en een
in Genève vertoeven den Italiaan zekere
betrekkingen bestonden. D© autoriteiten
kregen tot nu toa echter gsani aanwijzing;,
dat de briefwisseling tusschen beide per-
Bonen van misdadigen aard 20a zijn.
Voor de op 13 Januari te Genève be
ginnende zitting van den volkenbonds-
raad zijn omvangrijke politiemaatregelen
getroffen. De buitenbewaking van het vol-
tenbondsgabouw geschiedt dag; en nacht
door de gendarmerie.
Alle uitgangen van het volfcenbondsge-
bou.w worden door de veiligheidspolitie
bewaakt.
De Geneefsche politie deed huiszoekin
gen in de woning van Italiaansche an
archisten. Er werd een uitgebreide cor
respondentie gevonden, waaruit bleek, dat
zij in permanente verbinding stonden met
buitenlandsche anarchisten.
De kalenderhervorming in Rusland.
In Rusland wordt, zooals bekend, een
hervorming van den kalender overwogen.
Volgens een bericht uit Moskou is het
met deze hervorming belaste bureau thans
met de werkzaamheden zoover gevorderd,
dat een plan ingediend kan worden.
In dit plan wordt voor-gesteld, de tijd
rekening in Rusland met het jaar 1917,
het jaar van de Octoberrevolutie, te laten
beginnen. Het jaar 1930 zou -dus in Rus
land het jaar 14 worden. Het jaar zou
met 1 November beginnen.
Het jaar wordt ingedeeld in 360 werk
dagen en 5 revolutionaire feestdagen. Op
deze feestdagen zullen de arbeiders niet
werken. Voorts zullen de arbeiders bij
-de -onafgebroken werkweek na iedere vier
arbeidsdagen ©en rust-dag hebben. Het
aantal en de namen der maanden blijven
onveranderd.
Tante Pos In Engeland.
Na- het uitlekken van een door de En-
gelsche posterijen geheim -gehouden dief
stal van een postzak te Cardiff, -die 1000
pd. st. aan bankbiljetten inhield, maakt
de „Evening News" thans gewag van een
nieuwen diefstal van een aantal aange-
teekende pakketten,, ditmaal te Bristol, tij
dens de groote Kerstdrukte. Ook dezen
diefstal hadden de Posterijen niet be
kend gemaakt. Dit is nu reeds de zeven
tigste -diefstal van postzakken sinds begin
1929.
De postmeester-generaal Lees Smith
heeft de verontwaardiging grooter ge
maakt, doordat hij weigerde een deputatie
te ontvangen van het stadsbestuur te
Twickenham en van andere corporaties,
die gekomen waren -om aan te dringen
op een beteren postdienst.
Het huwelijk van Prins Umberto.
Naar één der bladen beweert, is de Bel
gische politie het plan voor een aanslag
op bet spoor gekomen, welken anarchis
ten op den koninklijken trein, op weg naar
Rome, hadden willen uitvoeren.
De politie moet in het bezit van een
schets zijn gekomen, waarop duidelijk de
plaats aangegeven was, waar men den
trein in de lucht wilde laten vliegen.
De meeste buitenlandsohe stations, wel
ke de trein moest passeeren, werden extra
bewaakt.
Uit Ghiasso wordt gemeld:
De Italiaansche koninklijke -trein, met
de Belgische koningsfamilie, is Zaterdag
om 5.50 uur de Italiaansche grens ge
passeerd.
Het volk juichte den Belgischen koning
en Prinses Marie José levendig toe, tij
dens het oponthoud -te Chiasso.
Economische crisis in België.
De gevolgen van de economische crisis
doen zich op langzame maar gestadige
wijze in het economische leven van Bel
gië gevoelen. Na de diamantnijverheid,
een deel van de textielnijverheid en de
spiegelglasnijverheid, worden thans ook
de glasblazerijen getroffen. Voor het
einde van de maand zullen de glasbla
zerijen van het bekken van Charleroi, die
nog niet mechanisch zijn ingericht, ge
sloten' worden.
Het grootste dok ter wereld.
Het korten tijd geleden in Japan ge
opende nieuwe droogdok der Japansche
marine is het grootste dok van deze soort
ter wereld en tegelijkertijd de belangrijk
ste basis van de Japansche vloot.
Het dok kan het grootste slagschip
of vier kruisers van tienduizend ton te
gelijkertijd opnemen en is grooter dan het
Britsche dok van Singapore. Met den
bouw van het dok was reeds in 1921
een aanvang gemaakt
In verband hiermede is interessant -
de verklaring van den Japanschen gede
legeerde op de vlootconferentie te Wa-
katsoeki, dat Japan niet voornemens
is op de conferentie de kwestie van de
KOOrtS Kneumatie K Wettig beschermd tegen VervaJschmgen
Hoofdpijn en Kiespijn Prijs 40 en 75 ct. Bi) A.potb" en Drogisten
vlootbasis te Singapore ter sprake te
brengen.
Brand in het Kapitool te Washington.
Vrijdagavond is brand uitgebroken in
het Kapitool te Washington en wel in
het vertrek, waar het archief van het
Huis van Afgevaardigden is opgeborgen.
Om 7 uur klonk het brandalarm en ter
stond renden de brandwagens onder het
gehuil der sirenes door de staten. Om
kwart voor acht was men den brand
reeds meester. Het vuur hal klaarblijke
lijk reeds uren lang liggen smeulen vóór
het werd ontdekt.
De brand heeft aan het gebouw een
schade veroorzaakt, die op drie duizend
dollar wordt geschat. De vele standbeel
den in de vestibule en de olieverfschil
derijen in de gang bleven ongedeerd.
Men gelooft dat de dikke muren van de
kamer, waarin zich de documenten be
vinden, voorkwamen dat de brand afme
tingen aannam, die noodlottig hadden
kunnen worden.
Korte berichten.
Uit Kassei wordt gemeld, dat in de
badplaats Hersfeld een diphterieepidemie
is uitgebroken, die een buitengewoon
ernstig karakter heeft. Tot dusver zijn
er in het ziekenhuis zeven kinderen aan
overleden.
Do Bedijruscih© communiste® orga-
niseeren nog steeds betooigingen van
werkloozen ©n dit gewoonlijk e-lken avond
op ©en ander punt der stad. Deze demon
straties ontaarden meest in relletjes en
de politie ziet zich dan verplicht han
delend op te -treden. Bij een dergelijk
incident, daifc Vrijdagavond in het Zuid
oosten der stad plaats vond, werden 27
personen ingerekend.
Ongeveer 75 patiënten van het Ru-
dolf Vorchow-ziekenhuis te Berlijn zijn
©en hongerstaking begonnen. Het zijn
meest jeugdige zieken, die ontevreden wa
ren over bet voedsel. Naar gemeld wordt,
beeft men intusschen de opstandige nei
ging bezworen en hebben de patiënten
"s avonds weer gewoon voedsel tot zich
genomen.
Naar de bladen ui,t Napels verne
men hebben visschers van bet dorp Baia
dezer dagen, bij bet inhalen van bun
netten, bedolven -onder duizenden vis-
soben de geheel in ontbinding; verkee-
rende lijken van twee vliegers gevonden.
Te oordeele® naar bun kleeding zjjn het
buitenlandsohe vliegers. Hun identiteit is
nog niet vastgesteld.
Vrijdagochtend tegen vier uur werd
te Bogurtecihutz bij Kattowitz plotseling
bet aldaar staande gedenkteekan opgebla
zen. De explosie was zoo hevig;, dat in
de 'omringende buizen alle ruiten spron
gen.. Naar de onbekend gebleven daders
wordt earn uitgebreid onderzoek inge
steld.
een paar Wybejt-
tabietten! Zijbescher*
men legen verkoud
heid en infectie.
De overplaatsingen bl] de Inspectie van
den Arbeid.
De N. R. Ct. melding makend van de
overplaatsing aan de Inspectie van Ar
beid, om den heer Fruytier aan het be
geerlijke Haagsche district te helpen,
schrijft:
Toen de heer Fruytier nadat hij als
gevangene van het Venezolaansche ben-
dehoofd Urbina zich ertoe geleend had
om diens vertrek uit Willemstad te be
vorderen en aldus ook handlanger te
zijn bij een in het gebied van een vreem
de mogendheid ondernomen inval met
op Nederlandsch gebied buit gemaakte
wapenen zijn eervol ontslag kreeg,
op verzoek en met dankbetuiging voor
de aan den lande bewezen, diensten, heb
ben wij het stilzwijgen bewaard. Voor
dien hadden wij reeds op zijn aftreden
aangedrongen, waarvan de heer Fruy
tier de noodzakelijkheid zelf had moeten
gevoelen, ongeacht het oordeel over zijn
beleid. Toen het ontslag, zij het als een
vergulde pil, achteraf een feit werd, was
er geen direct belang meer bij betrokken
om op de wijze, waarop de aftocht van
den gouverneur werd geënscéneerd, nog
kritiek te oefenen. ,Dat zij intusschen
niet onverdeeld werd goedgekeurd, is bij
de behandeling van de begrooting van
Koloniën in de Tweede Kamer uit de
rede van den heer van Kempen gebleken.
Het is daarbij echter niet gebleven. De
regeering gaat voort den heer Fruytier
met onderscheiding te bejegenen, waar
voor thans de persoonlijke belangen van
anderen moeten wijken. De hoofdinspec
teur in den Haag wordt zonder reden
overgeplaatst naar een district, waarheen
hij uit vrijen wil niet zou zijn gegaan,
en door deze overplaatsing is nog een
verdere stuivertjeswisseling noodig ge
worden. Bij den centralen dienst in Den
Haag schijnt de heer Fruytier echter ge
weerd te zijn; anders had men hem daar
kunnen onderbrengen.
Wij zijn zeer benieuwd, welke dienst
belangen er den roomsch-katholieken mi
nister van Arbeid, Handel en Nijverheid
toe hebben geleid, den oud-gouverneur
van Curageo, zijn geloofs- en partijgenoot,
langs dezen weg de begeerde standplaats
den Haag te verschaffen.
Bedrijfsvereenigingen.
Voor de sigarenindustrie zijn twee be
drijfsvereenigingen voor de uitvoering
van de ziektewet opgericht en wel een
voor het Zuiden door R. K, Chr., moderne
en federatieve sigarenmakersbonden en
de Ned. R. K. Vereeniging van sigaren
fabrikanten, en een voor het Noorden
door genoemde organisaties en het Noor
delijk Verbond van werkgevers in de
sigarenindustrie en aanverwante bedrij
ven. Laatstbedoelde bedrijfsvereeniging
heeft de administratie voorloopig voor
één jaar opgedragen aan Centraal Beheer
te Amsterdam.
Veiligheidscommissie.
„De Ned. Werkgever", orgaan van het
Verbond van Ned. Werkgevers, dat het
overleg van het Verbond met de arbeids-
vakcentralen kort geleden een nieuw re
sultaat heeft opgeleverd in den vorm
van een accoord over veiligheidscommis
sies. Dit accoord komt hierop neer, dat
aan de industriëelé bedrijven voorloo
pig geen wettelijke verplichting tot het
instellen van veiligheidscommissies zal
worden opgelegd en een proef met geheel
vrijwillige veiligheidscommissies zal wor
den genomen voor die bedrijfstakken,
waarin de ondernemers verplicht worden
veiligheidscommissies in te stellen, kun
nen de reeds vrijwillig opgerichte of la
ter op te richten veiligheidscommissies
worden erkend, waardoor op die com
missies de strikte voorschriften van wet
of algemeenen maatregel van bestuur
niet van toepassing zullen zijn, en met
de zeer sterk uiteenloopende verhoudin
gen in de verschillende bedrijven reke
ning zal kunnen worden gehouden.
De huiszoekingen in Oost-ïndië.
Het lid der Eerste Kamer mr Mendels
heeft den minister van koloniën de vol
gende vragen gesteld:
1. Zijn de massale huiszoekingen, in
beslagnemingen en arrestaties ,in tal van
plaatsen op Java, Sumatra en Celebes,
enkele dagen geleden ten uitvoer gelegd
tegenover besturen en leiders der In-
disch-Nationale Partij, geschied na over
leg tusschen het Nederlandsch-Indisch
gouvernement en den minister?
2. Zoo ja, welke houding heeft de mi
nister tegenover die voornemens aan
genomen en welke feiten zijn den minis
ter medegedeeld ter rechtvaardiging van
deze buitengewone inbreuk op de indi-
vidueele vrijheid en op de vereenigings-
vrijheid?
3. Zoo neen, acht de minister dan in
Binnenland.
Het Nederlandsche stoomschip „Hof
plein" vergaan. Vijf opvarenden ver
dronken.
Vragen van het Eerste Kamerlid Men
dels over de huiszoekingen in Ned,-In-
dië.
Spoedvergadering van de Tweede
Kamer?
De radio-strijd.
De Haagsche conferentie.
Buitenland.
Brand in het Kapitool te Washington.
Economische crisis in België.
Anti-fascistische complotten te Genève?
Kalenderhervorming in Rusland.
den inhoud der desbetreffende Aneta-te-
legrammen (waarin reeds werd erkend,
dat het onderzoek door de politieke re
cherche van de „karrevrachten" in be
slag genomen papieren weinig resultaat
heeft opgeleverd) geen voldoenden grond
gelègen om den gouverneur-generaal te
verzoeken hem onverwijld uitvoerige in
lichtingen te verschaffen omtrent het ge
beurde, met name of de procureur-gene
raal bij het hooggerechtshof ten deze op
eigen initiatief gehandeld heeft, omtrent
de resultaten der getroffen maatregelen en
omtrent de motieven, die tot dit optreden
hebben geleid, en wil de minister de even
tueel te ontvangen inlichtingen ter ken-
nisse der Staten-Generaal brengen?
4. Acht de minister, op grond van het
geen reeds is bekend gemaakt, het niet
waarschijnlijk, dat een dergelijk mas
saal politioneel en justitiëel optreden, on
middellijk gevolgd op het jongste con
gres der Indisch-Nationale Federatie
(P.P.P.K.I.), mede in verband met de
politieke situatie in Britsch-Indië, slechts
bevrediging zal schenken aan behoud
zuchtige en reactionnaire elementen,
doch een uittartende en verbitterende
werking zal oefenen op groote groepen
der inheemsche bevolking, waardoor
ook aanvankelijk gematigde elementen
tot radicaler doelstelling en strijdmidde
len zullen neigen en radicalen op hun
beurt tot extremistische opvattingen zul
len geraken?
5. Wil de minister, eventueel na ont
vangst van de gevraagde inlichtingen,
mededeelen, of bovenbedoeld optreden
van het Nederlandsch-Indisch gouver
nement strookt met het door hem v/en-
schelijk geacht beleid?
Spoedvergadering van de
Tweede Kamer?
Naar V.D. verneemt heeft de heer D.
Wijnkoop telegrafisch bij den voorzitter
een spoedvergadering aangevraagd van
de Tweede Kamer in verband met de in
vallen der politie op verschillende plaat
sen in Ned.-Indië.
Nederlandsche Spoorwegen.
In de plaats van den heer J. Augusteijn
die bedankt heeft, heeft de Protest. Chr.
Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel
als lid van den personeelsraad der Neder
landsche Spoorwegen aangewezen den
heer W. Belger en als diens plaatsven-
vanger den heer J. Eij keiboom.
„Radicale zuivering" op Curacao.
Hetgeen wij uit de Residentiebode over
namen aangaande „radicale zuivering"
op Curasao schijnt, naar „De Maasbode"
thans verneemt, den toets van een nader
onderzoek niet geheel te kunnen door
staan.
Zoo werd gemeld, dat te Curacao „veel
werk" gemaakt was voor de benoeming
tot gouverneur van den tegenwoordigen
gouverneur a.i. Schotman. Maar, aange
zien de heer Schotman in de West geen
persona grata is, betwijfelt de Msb. dit
sterk. Met den directeur van openbare
werken zou ook een ander ingenieur ont
slag hebben gekregen. De directeur was
echter reeds ontslagen, vóór het vertrek
van oud-gouverneur Fruytier; van ont
slag van een ander ingenieur is geen
sprake. Mr v. Dijk ,die in Nederland