Maandag 9 December 1929 44e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Geweldige brand te Middelburg. Hendrikse Co's Bank N.V. Ooes BGGELAAB'i, 1TEYAER <D HENDRIKSE Co.'s BANK Hl, Hendrikse Go's Bank N.V. Boes Brandschade COUPONS EN LOSSINGEN „De Nederlanden van 1845" COUPONS EN LOSSINGEN Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle Dit nummer bestaat uit 2 bladen Eerste blad. Een ramp zooals bij menschenheugenls niet Is voorgekomen. Vele panden geheel o? gedeeltelijk In de asch gelegd. ALLE per 1 December vervallende worden verzilverd door DAAR GAAT DE HUWELUKSBOOTl £POND Verzekert U tegen bij de Assurantie-Maatschappij Agentschap: GOES. Belangrijkste Nieuws. ALLE per 1 December vervallende worden verzilverd door Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie No. 11. Postrekening No. 4445S. Bijkantoor te Middelburg. Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummers f 0.05 Prijs der Advertentie n: 14 regels f1.20, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. Zaterdag heeft t9 Middelburg een brand gewoed, zooals wellicht daar nog slechts hoogst zelden of .w>el nimmer is voorge komen. Deze brand is nog uitgebreider geweest dan die welke ongeveer 70 jaar geleden is voorgevallen op den hoek van de Lan- gedelftLange Burg. Het was ongeveer kwart voor 5 toen ontdekt werd, dat brand was ontstaan in een der bergplaatsen op de boveinf- verdieping van de Fransche Bazar. Toen de brandweer ter plaatse kwam, was het dak reeds over het grootste gedeelte aan het branden en was bet direct te zien, Sat bet gebouw niet. meer te behouden was, maar dat deze brand tot een ramp zou worden dachten e<r toen niet velen. Spoedig deelde het vuur zich mede aan de daklijst van het Grand Hotel on bleek spoedig dat het bet vuur ook daar niet te stuiten zou zrjin. Toen de brand het geheele voorgedeelte van het hotel in zijin macht had, vreesde men algemeen, dat nu de zaak van de hoeren Helder 'het meest gevaar liep. Dit is echter anders uitgekomen, want de wind keerde en de vuurmassa, waar in de Fransche Bazaar nu was veranderd, zocht haar derde prooi in het alom be kende banketbakkersbedrijf en lunchroom- van de firma R. Oosterhui si. De veel te kleine waterstralen konden hier geen succes hebben en de autoritei ten, van wie wij noemen de Commissaris der Koningin en den burgemeester, be grepen toen, dat het een catastrophe zou worden. Vlissingen en Goes werden het eerst om assistentie gevraagd en deze zegde toe zoo spoedig mogelijk te zul len komen. Maar het was goed te zien, dat het mogelijk zou zijn, dat ook dit niet zou helpen en toen werden ook Ber gen op Zoom en Bredagevraagd met spuiten te komen en de Commissaris der Koningin stelde zich in verbinding met de Burgemeesters van Rotterdam en Den Haag. en ook de Minister van Binnenl. Zaken werd door den Commis saris met hetgeen voorviel 'in kennis ge steld. Ook de drie laatste burgemeesters zegden medewerking bij den strijd tegen het alles verwoestende element toe. De brand bleef voortwoekeren en spoe dig stond ook de manufacturen zaak der firma S. Wiener C o 'in lichte -laaie. Men hoopte, dat het nu volgende groote pand, waarin de T r a n s v a 1 i a R ij - wielfabriek was gevestigd, als muur tegen de vlammen zou kunnen gebruikt worden. Maar ook deze hoop werd niet verwezenlijkt. Ook het voorste deel van deze fabriek moest er aan gelooven. Tot nu toe had men zich in de huizen aan de overzijde der straat er toe be paald, het meest kostbare, alsmede boeken enz. te verwijderen, maar dit deed men iuist niet in den ijzerwinkel van de F a 1. de Jager Jr, die het eerste zou orden aangevallen door het vuur. Plotseling werden vlammen waargeno- nen aan de daklijst, en hoe ook de ma- rozen uit Vlissingen werkten om deze dammen te jjooven, het minder goede ilusschingsmateriaal, althans de te ge- inge druk op de_ leiding was oorzaak, at men ook nu met slaagde. Met verbazingwekkende snelheid stand ok dit pand in lichte laaie en dat niet leen de winkel, maar ook de groote, ouwe magazijneni en showrooms, die .ohter den winkel zijn gelegen. Hevig was de gloed, die zich hier 'twikkelde en af en toe hoorde men allen, wat te begrepen is als men eet, dat o.a. eenig vuurwerk in een nr magazijnen aanwezig was. Het bleek spoedig, dat het vuur ook aan deze j-de van de straat niet tot dezen winkel iperkt zou worden, en na eenigen tijd >eelden de vlammen ook bij het dak m het pand waarin beneden da twee- e zaak dar firma Wiener is ge- >stigd, ni.l. dia in bedden en Lingeries, ok van dit pand bleef bij wijze van xrakem geen staan staan. Da hierop vol gende panden, die der firma Simon de Wit, firma Meinsma en den heer Brakman, resp. in kruidenierswa ren, fijne vleeschwaren -en drogisterij artikelen, bleven aan de voorzijde ge spaard, doch werden aan de achterzijde grootendeels vernield. Het café van den heer Piet Mulder aan de andere zijde van de Jager liep wel groot gevaar, maar kon gered worden, zij heb dan ook met een groote waterschade. Toen het vuur alom met groote kracht beerschte, deed de wegvliegende vonkenregen op verschil lende plaatsen poms ve-r van het terrein van den brand af, maar ook dicht hij een begin van brand ontstaan, -o.a. tot tweemaal toe in het torentje van de Pro vinciale bibliotheek, waar het vuur geluk kig spoedig geblusoht kon worden. Toen kwam de Bergen op Zoom- sch-e brandweer met haar automo bielspuit onder leiding van den heer As- selsbergs aan en plaatste zich aan de Turfkade, waar reeds Vlissingen en Goes aan het oppompen van water bezig waren. De Bergen op Zoomsche brandweer bleek met haar spuit heel wat krachtiger stralen te kunnen brengen dan den welke lot nu toe in de vuurzee waren geworpen en van dat oogenhlik af zag men voor uitgang in den strijd. Toch bleken er nog zeer critieke pnnten te zijn en een daarvan was het magazijn van de Jager. Dit zelve was verloren, maai dit pand loopt door tot tegen de R.K. School aan den Wal. Men vreesde, dat de school en het zusterhuis zouden worden aangetast. Op dit oogenhlik was pok de automobielspuit van Rotter dam aangekomen en zeer spoedig wa® e-r eerst één, latertwee slangen -uitgehold en ook in het verdere optreden dezer brandweerlieden bleek wat organisatie vermag, evenals trouwens reeds o-ok bij' de Biergen op Zomers het geval was. Door het moedig optreden van de mannen uit. de Maasstad werd het vuur hier tot staan gebracht. r WEET dat iedere brand bedrijfsschade mede brengt? dat de ALOM-polis van de Nieuwe HAV Bank ni-et alleen tegen brand-, ook tegen bedrijfsschade verzekert? dat schalde door storm, door ovesr- strooming bij dijkdoorbraak als door sprin gen van waterleidingbuizen en nog veel meer risico's voor gebouwen en inboedels door diie polis gedekt zijn? dat ook U kan overkomen wat anderen treft? Verzekert U daaromi op de ALOM-polis aan het Bijkantoor der HAV Banken, Groote Markt 16. Dir. W. L. B. J. DEKKER. Tijdens den brand ontstond er nog door tot heden onbekende oorzaak storing aan 't electrisch licht, waardoor een groot deel der stad in het donker kwam te zitten. Den geheeden nacht, den geheelen Zon dag is er een sterke brandwacht bij ge houden, omdat telkens hier en daar weer het vuur oplaaide. f Zooals te verwachten was, kwamen gisL teren duizenden en duizenden naar Mid delburg om de ruïnes te zien. Van de zeven panden, die in de asch zijn gelegd, waren er drie, die tot de echte ofuderwetsöhie patriciërshuizen kon den worden gerekend. Waarvan in de eerste plaats dient genoemd te worden het Grand Hótel, dan de Rij'wielfabriek Transvalia en- vervolgens de afgebrande confiseurswinked van den hear Oof er- huis. De Lange Delft is bezaaid miat alle mogelijke rasten van gevels. Van het Grand Hótel, waarvan hief ondarwetscha -gedeelte geheel is verloren gegaan, is juist behouden gebleven het achtergedeelte, dat voor enkele jaren- is 'Verbrand en taan waar is opgebouwd. Te ongeveer 12- uur was de brandweer het vuur meester. De hulp ra.ni da Haag- ache brandweer was das overbodig. Het geheel, een' smeulende puinhoop-, biedt een' troosteloozen aanblik. De trams, die extra diensten hebben -ingelegd, kunnen de menigte haast ni-et naai' Vlissingen- en de omliggende plaat sen vervoeren-. Dubbel is het genot met Wybert-tabletten, de keel is tegen ontsteking be veiligd, de adem zuiver! Het Hoiel Verseput. Do heer Frans Vermeulen schrijft aan de N. Rott. Crt. Het was op Zaterdag 26 Juni 1926, dat het bekende monumentale hotel „Versei- se-put" in de Lange Delft te Middelburg, door brand werd geteisterd, waarbij het achtergedeelte met de v waarde rococo- eetzaal verloren ging. En thans, Zater dagavond 7 December 1929, bereikt ons hot ontstellende bericht, dat andermaal ditzelfde gebouw in vlammen staat, dit maal aangetast door den brand van een belendend winkelhuis, en dat hiermee een der fraaiste huizen en een der belang rijkste gevels van Middelburg met volko men vernietiging wordt bedreigd. Het huis werd in 1747 gebouwd door Mathias Cornelis Versluys, zoon van Ste- phanus Versluys, raad van Nederl.-Indië, en was in zijn oorspronkelijken staat wel een der aanzienlijkste woonverblijven van de aan statige koopmanshuizen zoo rijke oude handelsstad Middelburg. En al was sinds 1800, toen dit huis voor f 90.000 werd verkocht, veel van het rijke inte rieur verdwenen -en al vernietigde de brand van 1926 de sierlijke Louis XV- eetzaal met haar rijk met stucwerk ver sierd plafond, toch was in het voorge deelte van het gebouw nog de breede, eveneens met stuc rijk gedecoreerde gang eu het voor dien tijd zoo karakteristieke trappenhuis bewaard .ge-bleven. Maar bo venal belangrijk was de imposante voor gevel, zeven vensters breed, boven een hardsteenen plint opgaand van baksteen, maar met een gebloke natuursteenen mid dentravee, welke de deur en de twee vensters daarboven omsloot in een weel derig gebeeldhouwde omlijsting, welker bekroning in een door twee leeuwen ge houden. cartouche het jaartal 1747 droeg. Op de forsche kroonlijst met sierlijk ge- sculpteerde consoles rees een balustrade bekroond met siervazen en met de voor dezen bouwstijl zoo karakteristieke ele gante „kuif" op het midden. In zijn weidsche doening was deze voor name gevel de waardige evenknie ein af stammeling van zijn onmiddellijke ver want, het Amsterdamsche grachtenhuis uit het begin der 18e eeuw. Het ,is wel een zeer droevig verlies voor het oude, in zijn monumenten flon kerende, stil verdroomende Middelburg. Het is een verlies, dat stadgenoot en vreemdeling diep zal voelen, wanneer men voortaan de statige fagada in de Lange Delft moet missen. En niet minder is het een onherstel baar verlies voor onzen Nederlandschen monumentenschat, die aan kostbare schep pingen als deze weinig heeft te missen. Het huis droeg aanvankelijk den naam Groot Ravesteyn, later veranderd in Het Wapen van Spaengen, toen weer Groot Ravesteyn. Nadere bijzonderheden. „De Courant" meldt nog: Acht kapitale huizen zijn door het alles verwoestende vuur, dat om ongeveer half- vijf Zaterdagmiddag vermoedelijk door kortsluiting in de Grand Bazar Francis is ontstaan, in asch gelegd. Slechts de muren, en dan nog alleen van enkele gebouwen, staan overeind en .bieden een Veel kleiner dan de Statendam Is d'Huweiifksboot van Pijpeman. En Bestevaer is Kapitein, Het geluk kan dus niet grooter zijn! De heer en mevrouw Pijpeman- Bestevaer zeggen U allen vrien delijk dank voor de betoonde belangstelling. Zij -wenschen dat elle Pijpemannen spoedig een .Bestevaer mogen trouwen. Aan bcrvenstaanden wensch van Pijpeman hebben wij niets toe te voegen. De Fabrikante. (f I troosteloos beeld van wat eens is geweest. De navolgende panden zijn een ;prooi der vlammen geworden _en wel ter rech terzijde in de straat gerekend vanaf de Markt, ten eerste de groote rijwielenfa- briek „Transvalia" van Gebr. Kaan, welke een frontbreedte besloot van 7 M. en een diepte van circa 35 meter. Veel voor raden., winkel en herstelplaatsen zijn ver nield. Niets staat hier meer overeind. Hier naast is gevestigd de dames-modezaak van de firma Wiener Co. Ook dit pand ligt geheel tegen den grond. In het derde huis werd h©t lunchroom- bedrijf „Oosterhuis" uitgeoefend; niets dan wat kale stukken muur, die te wagge len staan in den .stormwind, zijn hier overgebleven. Het volgend pand, "het tweede .groote, dat hiernaast stond, is dat van den Grand Bazar Franpais. De geheele voorraad van dit uit twee verdiepingen bestaande ca 33 meter diepe gebouw is verbrand. Vermeldenswaard is hier dat de vrij smalle ingang van den bazar aan weers zijden geflankeerd met planken, geheel in tact is ge-bleven. Overigens kan hier slechts van een volkomen ruïne sprake zijn. Het. laatste gebouw, aan deze zijde dat door het allesverzengen.de vuur werd verwoest, is het befaamde Grand Hotel Verseput dat met zijn prachtigen, circa drie eeuwen ouden gavel een waar sie raad was onder Middelburgs gebouwen. Slechts het er achter gelegen nieuw aan gebouwde gedeelte is met vaeil water schade behouden gebleven. Wij gaan terug naar de overzijde. Het eerste verbrande gebouw aan dezen kant is dat van de firma De Jager, ijzerhan del etc., een pand, dat wel 40 M. diepte heeft en grenst aan de daarachter gelegen Binnenland. Middelburg door een vrees el ijke brand ge teisterd. Verschillende Btormb-ericihten. De Mem. v. Antw. op de Onderwijsbegroo- ting. Een groot dok verongelukt. Buitenland. Hevige storm-en in het buitenland. R.-K. school. Hier is evenmin iets ge spaard als bij de vijf voorgaande, of het zouden de vaten teeT moeten zijn, die gelukkig vo-o-r de school dus in de betonnen k-elders aan de achterzijde van het huis gelegen, zijn beho-uden. Hier heeft één man der Koudekerks che brand weer ,uren en uren zijn spuit op de vlammen gericht -en werd pas afgelost, toen de Rotterdamsche .brandweer ter plaatse arriveerde. Verder gaande staren o-ns de1 naakte balken, muren en stangen aan van wat .eens het confectiemagazijn van de fa Wiener Co. was, een filiaal van de aan de ove-rzijde gevestigde dameszaak. Dit is dus het zevende ge-bouw hetwelk een prooi der vlammen is ge-worden. En nog is de ellende niet ten einde. Onzen weg vervolgend, el taan wij voor de co- mestibleszaak van den heer Me-insma. De tweede verdieping van dit huis is geheel uitgebrand. De eerste verdieping en winkel kregen wel veel waterschade, maar konden tocih behouden blijven, evenals heit er naast gelegen pand van de firma Simon de Wit, dat veel waterschade en gebroken ruiten kreeg, en van achteren voo-r -een deel verbrandde. D-e verderop staande huizen van den h-eer Rrackmani in drogerijen, en Vries man, een kleedingmagazijn, bekwam-en waterschade, terwijl de wo-ning van den h-eer J. Franck en van den bakker P. Blok geen ^waterschade bekwamen, maaï wel op last van de autoriteiten ontruimd werden overals het p-and waarin de foto graaf Kee-s Gelder gevestigd is. Vlak naast het pand van Gebr. Kaan levihdt zich. hot pand van d© Isaac Boas- sonbank. Niemand der autoriteiten had gedacht dat juist dit pand gespaard zou zjjh gebleven. De geheele inventaris jjas reeds .opgeborgen in de kelgieire, waarin de kluizen onder water warenJ geziet, toen plotseling de wind omsloeg naar de naast het pand van .den h©er D-e Jager aan de overzijde van de straat gelgen woning den den heer P. Mulder, die ©en café exploiteert. D-oor nathouden 'is dit café xgespaard gebleven, maar heeft zoovel waterschade bekomen, dat het totaal on bruikbaar is Angstaanjagend was de storm1, roet zwarte wolken en eeü sneeuwstorm van vonken dreven door het luchtruim. Velen spoedden zich naar de hoofdstad van Zeeland, waar ©en paniekstemming he-erschte. D ©brandweren uit Goes, Vlis singen en KoudekeTke yvaren spoedig ter plaatse en ook de Jantjes uit Vlissingen onder leiding van den luitenant ter zee tweede klasse Baron Till en een drietal bootslieden kwamen op vrachtauto's mei spuiten voorzien naar het terrein van de ramp en boden hulp-. Zjjj waren reeds om 6.30 aanwezig. Toen gebeurde ech ter het onverwachte. De yind ""draaide en joeg de vlammen van den inmiddels in lichtelaaie staandeh Fransche Bazar en hotel „Verseput" naai- de meer in de richting van de 'Markt gelegen ponden van d-e heeren Oosierhuis, Wiener en Kaan. In minder dan geen tijd waren ook deze huizen één vlammenzee. Burgem. Dumon Tak durfde toen het verloop van den brand niet af te wachten maar vroeg assistentie van de Haagscbe, Rotterdamsche, Bredasohe en Bergen op Zoomsche brandweer. Intusschen viel de voorgevel van de fabriek „Transvalia" voorover. De vonkenregen hierdoor ont staan werd over de ongeveer 10 Meter

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1929 | | pagina 1