No. 52
Vrijdag 29 November 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
uan
EERSTE BLAD.
"(Goud etiket) i$> de
VooiAo/nen
DTrecfaür-H ctffd redacteur:
R. ZUIDEMA.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
9'
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
HOLLANDIA SPECERIJEN
Belangrijkste Nieuws.
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
verstrekt credieten aan
HANDEL en LANDBOUW
neemt gelden in deposito
tegen hooge rentevergoeding
Binnenland
Uit den Middelburgschen Raad.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT F.LKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post,
Losse nummers
f3.—
f 0.05
Prfys dor Advortenfian;
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 si.
Eij abonnement belangrijke korfing.
Bewaarschoolonderwijs,
In de afdeelingen der Tweede Kamer
werd blijkens het Voorl. Verslag door
zeer vele leden aangedrongen op
een wettelijke regeling van het bewaar
schoolonderwijs.
„Thans, aldus het V.V., worden de jon
ge kinderen veelal gezonden naar bewaar
scholen, die uit een hygiënisch oogpunt
als schoolgebouw afkeuring verdienen.
Ook met het oog op een juiste toepas
sing der onderwijspacificatie achtten ve
len een wettelijke regeling noodig, aan
gezien de bewaarscholen veelal de voor
portalen der lagere school vormen en
de gemeentebesturen, door zulke scholen
op te richten, aan het openbaar onderwijs
een voorsprong op het bijzonder onder
wijs verschaffen. De hier aan het woord
zijnde talrijke leden wenschten
een sobere regeling, die weinig kosten
zou medebrengen, doch waarbij de ge
meentebesturen zouden worden verplicht
de openbare en bijzondere bewaarscholen
op denzelfden voet te behandelen. Dezen
eenvoud van inrichting zouden zij ook
door gebruik van het woord „bewaar
school" willen zien bevorderd; in den
term „voorbereidende scholen" was huns
inziens reeds een tendenz van opvoering
besloten.
Vele andere leden deelden deze
laatste opvatting niet. De benaming
„voorbereidende scholen" geeft, beter dan
het woord „bewaarscholen",het karakter
dezer inrichtingen aan. Ook is het vol
gens deze leden onjuist, in het thans
ontbreken van een wettelijke regeling een
voordeel speciaal voor het openbaar on
derwijs te zien. Ook door de voorstanders
van het bijzonder onderwijs worden vele
voorbereidende schooltjes gesticht als
voorportalen der lagere school. Mede met
het oog daarop is een wettelijke regeling
gewenscht.
Naar het oordeel van sommige an
dere leden verdient het aanbeveling
dat de Rijkswetgever zich met deze ma
terie niet inlaat en deze zaak overlate
aan het particulier initiatief en aan de
gemeenten."
Uit de bewoordingen van dit verslag
zou men kunnen opmaken, dat de meer
derheid van de Kamer 'n wettelijke rege
ling van het bewaarschoolonderwijs ge
wenscht acht.
Immers het waren „zeer vele leden",
„talrijke leden" en „vele andere leden",
die op verschillende gronden op zulk een
regeling aandrongen.
Dit bevreemdt eenigszins omdat onmid
dellijk daarop volgt, de mededeeling,
dat v e 1 e 1 e d e n met groote bezorgdheid
de voortdurende aanmerkelijke stijging
der onderwijsuitgaven hadden gezien.
Voor die bezorgdheid is zeker wel aan
leiding. Het eindcijfer van dit hoofd
stuk nadert thans reeds de f 160 millioen,
een bedrag dat meer dan een vierde be
draagt van de totale Rijksuitgaven, ter
wijl het landbouwonderwijs daar nog bui
ten valt.
En dan zou toch het Rijk zich weer
op een nieuw terrein moeten begeven
en zich ook met het bewaarschoolonder
wijs gaan bemoeien?
Het komt ons voor dat daarvoor nu
toch waarlijk geen reden is.
Dit is nu eens een zaak, die zonder
eenig bezwaar geheel aan het particu
lier initiatief kan worden overgelaten,
waarbij dan zoo noodig de Gemeenten
eenigen steun kunnen verleenen.
Als het Rijk er zich mee gaat bemoeien
dan weten we wel hoe laat het is.
Dan worden de uitgaven en dat zon
der eenige noodzaak naar alle kanten
uitgezet.
Wij hopen dan ook, dat de minister het
eens zal zijn met „sommige andere le
den" die oordeelden, dat het aanbeveling
verdient, dat de Rijkswetgever zich met
deze materie niet inlaat en dat deze zaalp
wordt overgelaten aan het particulier ini
tiatief' en de gemeenten.
e Zuiver-hygiënisch-gemakkelijk
OVERAL VERKRIJGBAAR IN HALF-ONS BUSJES EN'
IN GOEDGEVULDE 10 CTS. WITTE STROOIBUSJES
Frankrijks grensverdediglng.
Maginot verklaarde in de legercom-
missie uit de Fransche kamer, dat de
ontworpen plannen beoogen in de eerste
linie een net van voorposten tot stand te
brengen. Hier zullen schuilplaatsen voor
artillerie en machinegeweren komen met
onderaardsche gangen, die verbinding
met reserve depots geven.
Een en ander zal zoodanig worden in
gericht, dat de posten beveiligd zullen
zijn tegen gas- en vliegtuigaanvallen en
ook de beschieting met zware artillerie
geen uitwerking zal hebben. De werken
zullen in hun geheel niet voor 1934 ge
reed kunnen komen, doch in 1930 zullen
de troepen tot bescherming van de grens
in ieder geval reeds zoovel versterkte po
sities tot hun beschikking hebben, dat
zij zich geheel zullen kunnen inrichten.
De legercommissie heeft het regee-
ringsprogram, waarin voor de eerstvol
gende jaren een crediet van 5 milliard
wordt gevraagd, in zoover gewijzigd, dat
jaarlijks een bedrag van 1 milliard op
de begrooting zal worden gebracht en de
verschillende posten over de begrootin
gen der verschillende ministeries ver
deeld zullen worden.
Emigratie naar Amerika.
Het Amerikaansche consulaat te Am
sterdam deelt mede:
Het staatsdepartement der Vereenigde
Staten heeft besloten, alle phasen van
het immigratiêwerk te Rotterdam te con-
centreeren, met inbegrip van de registra
tie van aanvragers. Derhalve dienen zij,
die visa aangevraagd hebben in alle dee-
len van Nederland, met inbegrip van die
genen, die reeds bij het consulaat-ge
neraal te Amsterdam zijn ingeschreven,
in den vervolge hun correspondentie te
richten aan de imigratie-afdeeling van
het Amerikaansche consulaat te Rotter
dam.
Korte berichten.
Volgens een blad is de Russische
gezant te Warschau Bogomoloff door het
politieke bureau naar Moskou ontboden.
Bij zijn vertrek liet hij doorschemeren,
dat hij niet op zijn post denkt terug te
keeren. Het blad vermoedt, dat de al
machtige communistische internationale
hem heeft laten terugroepen, omdat de
In den ondanks den hevigen regen,
slechts half gesloten calèche reed H. M.
eerst naar het Paleis der Koningin-Moe
der, aan het L. Voorhout, waar zij eeni
gen tijd bij haar Moeder bleef vertoeven,
waarna zij naar het Koninklijk paleis
aan het Noordeinde reed.
Chr. Nat. Vakverbond.
Blijkens den kwartaal staat opgenomen
fn „de Gids", steeg het ledental der bij'
het G.N.V. aangesloten Bonden over het
derde kwartaal met 1769. Van 67.826 op
1 Juli kwam het alzoo op 69.595 of
bijna 70.000 dus op 1 October 1.1.
Zeventien organisaties gingen vooruit
met totaal 1804 leden.
Een 5-tal Bonden hadden gezamenlijk:
nog een verlies van 35 leden. De netto
winst was dus 1804 35 is 1769 leden.
Dat resultaat is niet onbevredigend,,
Iwlanneer men er rekening mee houdt,
dat juist het derde kwartaal waarin steeds
de vacanties vallen, oim meer dan een
reden steeds het ongunstigste is voor de
propaganda.
Van 1 Januari tot 1 Oct., dus de eer
ste 9 maanden van dit jaar, bedroeg de
vooruitgang niet minder dan 11.031 le
den.
Nog ruim 7 duizend, precies gezegd
7.161, en dan is weer het topcijfer van
Oct. 1920, n.l. 76.756, bereikt.
Binnenland.
De Tweede Kamer behandelt de Land-
bouw-begrooting.
Eerste steenleging van de Geref. Kerk te
Goes.
Buitenland.
Het ChineeschRussisch conflict.
Spannend oogenblik in het Lagerhuis.
vooral in' den zomer met zeer zware
treinen gereden worden. In de Duitsche
nachttreinen loopen van en naar Vlissin-
gea bijv. eenige slaapwagens, waardoor
aan de capaciteit der machines hooge
eischen gesteld worden.
Niet alleen bij de gehouden proefrit
ten, doch ook in het gewone verkeer
9#
De Crisis in de Britsche Mijnindustrie.
De onderhandelingen tusschen de door
de Engelsche regeering ingestelde mijn-
bouwcommissie en de mijn-eigenaars zijn
mislukt.
In goed-ingelichte kringen is men van
meening, dat de kans op een overeen
komst tusschen regeering en mijn-eigena
ren zoo goed als verkeken is. -
De regeering zou geen anderen uitweg
meer hebben dan, zonder instemming der
mijneigenaars, wettelijke maatregelen te
nemen tot vermindering van den arbeids
tijd, oprichting van organisaties voor
concentratie en andere eventueel te ne
men maatregelen.
De mijn-eigenaars publiceeren, in aan
sluiting op de besprekingen met de re
geering, die een zeer levendig verloop
schijnen te hebben gehad, een verkla
ring waarin zij de regeeringspolitiek ver-
oordeelen.
Het ChineeschRussisch Conflict.
Volgens ©en bericht uit Nanking heeft
de Chineesch© staatsraad de voorstellen
van T^jang Hsoe Liang aan de sovjet-
regeering tot bijlegging van het conflict
goedgekeurd.
China stelt voor de conferentie 14 De
cember te Charbin te laten beginnen.
De opperbevelhebber van het sovjet-
leger in het Verre Oosten heeft o.a. ge
zegd:
„Wij hebben de Chineezen op twee
fronten geslagen. Wij hadden den vijand
tot Charbin kunnen achtervolgen, doch
vergenoegden ons er mee, China een
lesje gegeven te hebben, waarbij onze
kracht gebleken is en onze vaste bedoe
ling, de contróle op de spoorwegen te
handhaven.
Dertien sovjet-vliegtuigen vlogen gister
namiddag boven Ruchatu en bombardeer
den bet Ghineesche militaire hoofdkwar
tier.
Een spannend oogenblik in het
Lagerhuis.
In het Engelsche Lagerhuis, bij de be
spreking van de artikelen van het wets
ontwerp op de werkloosheidsverzekering,
dienden de liberalen een amendement
in, om jn de wet een bepaling op te
nemen, volgens welke de werkeloozen
onder de achttien jaar, om de uit-
keering te ontvangen, een school zou
den moeten bezoeken.
De conservatieven keurden bet amen
dement goed, dat de minister van Arbeid
bestreed. Men meende, dat de regeering
verslagen ging worden en de opwinding
steeg ten top, maar het amendement werd
verworpen met 237 tegen 167 stemmen,
onder wild gejuich der arbeiderspartij.
Zelfs indien de regeering de nederlaag
had geleden, zou zij niet afgetreden zijn,
want bet ging om een secundaire kwes
tie.
communistische beweging zich in Polen
niet voldoende ontwikkelt
De ontploffingsnamp, die Maandag
te Essen plaats had, beeft sindsdien 'n
vierde slachtoffer geëischt. De 37-jarige
Egon Löwestein, wiens beide beenen ge
amputeerd moesten worden, is aan de
zware verwondingen overleden. In den
toestand van de overige gewonden is
geen verandering van beteëkenis geko
men.
Het eerste geval in de rechterlijke
annalen, waarin een sprekende film als
bewijsmateriaal voor het gerecht wordt
toegelaten, beeft zich te Philadelphia
voorgedaan, waar bedoelde film die de
bekentenis van een man weergaf, die van
een inbraak was beschuldigd, voor het
gerecht werd afgedraaid,
Het eerste transport der Duitsche
kolonisten uit Rusland ter sterkte van
1000 man is gisteren van Moskou naar
Duischland gezonden.
Naar de bladen te Sofia melden,
worden op bet oogenblik in Joego-Slavië
massa-arrestaties verricht, in verband
met den aanslag op den Oriëntexpress,
in de omgeving van Zaribrod.
Naar uit Londen gemeld wordt, is
het ministerie van Luchtvaart voorne
mens twee nieuwe luchtschepen, die 50
pet grooter zouden worden dan ieder an
der bestaand -luchtschip, te doen 'bouwen
Zoo gauw hebt U
kou gevat, lastig zijn
de gevolgen. Neem
steeds een paar
Wybert-tabletten.
H. M. de Koningin in de Residentie.
H. M. de Koningin is gisterenmiddag
per extra-trein der Hollandsche Spoor
ten 3 uur 13 minuten, in de Residentie te
ruggekeerd na haar langdurig verblijf
op het Loo en na gisteren, gelijk bekend,
te Amsterdam bij de onthulling van- het
gedenkraam in de Engelsche Kerk te zijn
tegenwoordig geweest.
De Koningin werd op het perron vóór
de koninklijke wachtzaal in het konink
lijk paviljoen begroet door den burge
meester, Mr. J. A. N. Patijn en den gou
verneur der Residentie, luitenant-gene
raal Insinger, commandant van het veld
leger, met welke autoriteiten de Konin
gin zich in de wachtzaal nog eenige
oogenblikken onderhield.
De Bond van Chr. Politie-atobtenareni
sluit zich 1 Januari a.s. aan bij! het C.
N.Q. Rekenen we het aantal van die
organisatie op 1361, dan zouden er nog
precies 5800 aan het getal/ ontbreken om
bet verlies geheel te dekken.
Dat Lijfer kan het 4e kwartaal brengen,
wanneer na de goede voorbereiding overal
ook flink gewerkt wordt. Dit ideaal is
waard met kracht na gestreefd te worden1.
De handel met Roemenië.
Het Tweede Kamerlid Kortenhorst
heeft den minister van binnemlamdsdhtei
zaken en landbouw, voorzitter van den
raad van ministers da volgende vragen
gesteld
I. Is bet de regeeriag bekend, dat in
verband met de inwerkingtreding van het
nieuwe douanetarief in Roemenië op 1
Augustus j.l. door de regeering van dat
land alle handelsverdrag en tegen 1 Juni
1930 zijn opgezegd?
II. Kan 'de regeering mededeel en ten
aanzien van welke Nederlandsoba export
producten naar Roemenië een verande
ring in den bestaanden toestand is ge
bracht?
III. Is de regeering bereid maatregelen
te nemen, ten eind© ©en nieuwe ver-
dragsverhouding met Roemenië tan spoe
digste tot stand te brengen?
De nlenwe sneltreinlocomotieven
voor de Nederlandsche Spoorwegen.
Teneinde met de steeds zwaarder wor
dende treinen steeds op tijd te kunnen
rijden, hebben de Nederlandsche Spoor
wegen bij Henschel Zoon in Kassei
22 zware sneltreinmachines besteld,
waarvan er reeds enkel© in dienst zijn
gesteld.
Deze nieuwe P.O. 4 machines, zegt de
„N. R. Crt." maken door den hoog iig-
genclen ketel een machtigen indruk.
Men is er om verschillende redenen)
niet toe overgegaan, een loopas bij te
plaatsen, of het aantal gekoppelde as
sen van drie tot vier te verhoogen. Wij
hebben dus in de nieuwe serie 3900 een
vergroot type 3700 voor ons; de asdrnk
is verhoogd tot 18 ton, waardoor een
grootere aanzet-trekkracht en een ver
hoogd vermogen bij grootere snelheid
verkregen wordt.
Het totale gewicht bedraagt 84 ton
tegen 72 ton van de serie 3700. D©
stoomdruk is verhoogd tot 14 atmosfeer;
heit vermogen bedraagt circa 1550 P.K.,
of ongeveer 15 pot meer dan van d©
serie 3700.
De nieuwe machines, welke waarschijn
lijk alle vóór het einde dezer maand
in dienst gesteld zullen zijn, worden ge
stationeerd in Amsterdam C.S., Almelo
en Boxtel, teneinde d© zware sneltreinen
op de baanvakken Amsterdam-Emmorik,
Amsterdam-Bentheim, Amsterdam-Maas
tricht, Vlissingen-Veulo en Vlissingen-Hen-
gelo te vervoeren. Op daze trajecten moet
hebben de nieuwe locomotieven aan de
verwachtingen beantwoord. Het kost nu
soms zelfs moeite, om niet te vroeg
binnen te komen, daar de machines een
voor ons spoorwegnet ongekend vermo
gen -ontwikkelen.
Zonder eenig bezwaar kunnen nu die
groote internationale treinen met een snel
heid van 100 K.M. per uur vervoerd
worden. Zoodra de wettelijke voorschrif
ten in dezen geest gewijzigd zijn, kan
de rijtijd deizer treinen worden vermin
derd.
Het ligt in de bedoeling, nog meer
van deze machines aan. te schaffen, daar
sar op hetoogenblik nog steeds een te
kort aan locomotieven bestaat. Men wordt
dan tevens in staat gesteld, geleidelijk
de verouderde machines te sloopen.
De b eg ro o t ingss chotelEerst
hors d'oeuvre. Een cokes-praatje.
Dure armenzorg. Geen steun
aan de muziek. Schriele belang
hebbenden.
Da Middelburgsche Gemeenteraad was
tegen Woensdag bijeengeroepen. Hoofd
schotel was de GemeentebegrootingMaar
deze werd pas in de middag- en avond-
zitting opgediend. De geheele morgen ging
weg aan het verwerken vaar hors d'oeuvre.
Zooals dat behoort, waren daar enkele
pikante hapjes bij.
Wij noeimen b.v. de verstrekking van
cokes togen verminderden prijs aan ge-
meentei-ambtenaren en -werklieden. Wat
is daar lang over gepraat I
Zooals wij reeds een vorige maal schre
ven, beeft het gemeente-personeel geza
menlijk een groote hoeveelheid cokes be
steld en thuis bezorgd gekregen tegen een
aanmerkelijk lageren prijs dan wanneer
bet die brandstof bij de kolenhandel aren
of individueel big die gasfabriek had be
steld.
Ons dunkt, dat daartegen toch weinig is
fa te brengen. De gasfabriek wil nu een
maal graag van de cokes af en moedigi
door een .prijsverlaging de afname van
©en groote partij' gaarne'aan. Zoo-zijn er
aan groot-afnemers buiten Middelburg
reeds meermalen partijen tegen vermin)
derden prijis geleverd. Zouden daarvan
groepen stadgenooten niet mogen profi-
teeien?
Zeker, er waren enkele Raadsleden,
die het opnamen voor de kolenhandelaren,
al deed dhr Mes dat op een vrij onhandige
wijze. Maar als de gemeente aan deze
handelaren dezelfde gelegenheid geeft als
aafe particulieren dit mag en moet na-
tuurlgfc worden geëischt is hier geen
reden tot eenig verwijt aan het adres
van B. en W.
Dat de kolenhandelareö niet kunnen of
willen gebruik maken van de gelegenheid
oo» groot® partijen" cokes, hetz0 voor zich
