No. 51
Donderdag 28 November 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
THEE-
T. Faberij de Jonge
n
bouw.
f
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Lepeltjes, Schepjes. Zeefjes, Kistjes
en alle Zilver voor de Theetafel.
ZEER LAGE PRIJZEN.
Buitenland.
Binnenland
Gemeenteraad van Middelburg.
Belangrijkste Nieuws.
verstrekt credieten aan
HANDEL en LANDBOUW
neemt geiden in deposito
tegen hooge rentevergoeding
leed H. daar-
1 die zich 02>
behandeling
geneesheeren
naar Utrecht
vond in zijn
zich onder
itiënten was
es van dien
met het on-
rden worden
Dit is geen
hieienis en
weden.
avond bij
ban en gooide
vest. Tever-
het vest te
st met een
een nieuw
geen nieuw,
maar een
gebeuren.
Ie veiling en
pogingen het
ptorven koop-
Maar toen
zei zijn
Iduur betaald
eigenden dag
hij, dat het
I dik en stijf
Ier zijn vtouw
len los en er
plend opende
jzend Zweed-
De onder-
geld en vest
maar zijas
eerst eens
londen gaan.
zaak maar
zich in ver
ban den koop-
bljj toen ze
hoorden eat
Iduizend kxo-
Toen kon
en nieuwe
kinderen en
m flö.000.
^t" verneemt,
>erder in de
de met de
|nauw verbon-
vrij ern-
le 'boeken zijn
|lat de procu-
tijdsverloop
|rde bedragen
van een ge-
Je aldus ver-
Ite heeft aan-
liste toedracht
le jjemoeilijkt
Icuratiehouder
achtig schijnt
isen uitgebreid
isteld. Het to-
vastgestelde
i 16.000 be-
[k ontdekt.
ze 150 voet
(iden door een
schoorsteen
Brooklyn, zijn
Jeenvegers ge-
een hunner
vragen, waar-
was geweest.
1st doordat ze
der vennoot-
aangenomen
|n schoorsteen
er niet op
kijken en be-
bp ze hadden
(,kt en zij,, tus-
vloer dood
gerepareerd
merkt.
>r,
ov.
der N.V. „de
G. de P., 30
Nieuwe Qn-
burg, wegens
i opgave van
ger der directe
ïobielen op 6
1929. Eisch
*f 3 maal f10
laten ar-
echter te Oost-
ding art. 455
noodeloos ar-
mlijika of kwel-
nycke (B.) en
heiden veroor-
x f40, bij tóielt
invangen door
dagen.
dambi
in 't Oldambt
opbrengst bui-
ep tot 46.000
alt© was hoog.
gekort,
r 1QQ K.G.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 4445ft.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f!
Prijs der Advertentien:
14 regels f 1.20, elke regel meer 36 ei.
Bij abonnement belangrijke korting.
Legerpredikanten.
Door de motie aangenomen door de
classis Gorinchem dec Geref. Kerken is
weer opnieuw de aandacht gevestigd op
het instituut der Legerpredikanten dat on
getwijfeld met goede bedoelingen werd
ingesteld, maar waarop toch zeer ge
rechtvaardigde critiek valt uit te oefenen.
In de eerste plaats kan toch worden'
gevraagd of er aan Legerpredikanten zoo
als wij die thans kennen, behoefte be
staat. En dan meenen wij te mogen ant
woorden, dat zulks althans in vredestijd,
niet 'het geval is.
De geestelijke verzorging van de mi
litairen behoort bij de plaatselijke kerken
waartoe zij behooren en als de Regee
ring op dit gebied iets doen wil en
d.at js zeker gewenscht omdat de soldaten
verplicht worden eenigen tijd in de ka
zerne door te brengen dan kan dat
geschieden in den vorm van financieelen
steun aan de kerken die daarvoor in
aanmerking komen.
Aan de geestelijke verzorging behoort
natuurlijk aandacht te worden geschon
ken.
Maar het behoeft niet in den vormj
waarin dit thans geschiedt en waarbij
b.v. de militairen zoo nu en dan uit
hun dagelijkschen arbeid worden weg
geroepen om een samenkomst met den
predikant bij te wonen.
Men wijst op de belangstelling die er
voor deze samenkomsten bestaat.
Maar om die belangstelling op de rechte
waarde te schatten, moet men weten
hoe dat gaat, soms gaat in elk geval.
De gelegenheid om zulk een samen
komst te bezoeken wordt opengesteld.
Wie dat wil kan er gebruik van maken,
maar wie geen lust heeft, wordt b.v.
aangewezen om te helpen bij 't schoon
maken van de kazerne of andere werk
zaamheden.
Is 't wonder dat velen er de voorkeur
aan geven, dan een uurtje naar den predi
kant te gaan? Er is dan schijnbaar be
langstelling, maar 't is belangstelling
van een eigenaardig karakter.
En dan, 't is ons bekend, hoe op der
gelijke samenkomsten meermalen gedis
cussieerd werd over onderwerpen ais ont
wapening e.d. waarhij het niet altijd de
predikant was, die naar het oordeel van
da aanwezigen aan het langste eind trok.
Maai- al gaat dat- anders, dan zijn
toch dergelijke samenkomsten, nu de jon
gelui gelegenheid hebben naar de cate
chisatie te gaan, de kerk te bezoeken
en nu ze heel veel verlof-Zondagen heb
ben, overbodig.
En „wat het overige betreft, als er
werkelijk van geestelijk© verzorging
sprake zal zijn, dan kan dat toch niet
op deze wijze.
Bij de R.-Katho.lieken misschien. Maar
boe zal b.v. een modern legerpredikant
werkelijk geestelijke leiding geven aan
jongelieden van orthodoxen huize. Is ©r
niet het gevaar, dat hier in de verkeerde
richting wordt gewerkt?
Het spreekt vanzelf dat een leger
predikant als mensch in bepaalde om
standigheden wel wat voor de soldaten
'fcsa, zijn. Maar daarvoor is 'toch het insti
tuut der Legerpredikanten niet noodig.
En als er dan ten pvervloede nog
samenkomsten worden gehouden als
waarvan in de Gorkumsche motie sprake
is, en die er op gericht zijn het kerke
lijk besef te ondermijnen en geestelijke
verwarring te stichten, dan wordt het
zeker wel tijd met ernst na te gaan
of het niet tijd wordt, dit instituut af
te schaffen.
Op de Defensiebegrooting voor 1930 is
voor legerpredikanten de vlootpredi-
kanten laten we hier buiten beschou
wing uitgetrokken een bedrag van
pl.m. f 40.000, n.l. f 7000 voor den leger
predikant in algem. dienst en f29.660
voor 5 legerpredikanten, waarbij dan nog
uitgaven komen voor bureelbehoeften enz.
Welnu, laat de Regeering dit of
zoo noodig een hooger bedrag aan
de kerken uitkeeren, diie dan zelf, op
de wijze zooals zij dat wenschen, de
geestelijke verzorging kunnen regelen.
LANGE KERKSTRAAT 30, GOES.
De Conventie-Colijn.
Duitschland heeft het ratificatie-docu
ment der conventie-Colijh tot afschaffing
der in- en uitvoerverboden en het daarbij
behoorende protocol, geteekend, te Ge
neve op den 8sten November 1927, ge
ratificeerd.
Gebruikmakend van de bevoegdheid, die
de staten in artikel O van de aanvullen
de overeenkomst was gegeven, heeft de
Duitsche consul-generaal bij die gelegen
heid een verklaring afgelegd, waaruit
blijkt, dat Duitschland de inwerkingtre
ding der conventie afhankelijk stelt va.n
de ratificatie door Oostenrijk, de Vereen.
Staten van Amerika, Engeland, Hongarije,
Italië, Japan Polen, Roemenië, Zuid-Sin
vië, Zwitserland en Tsjecho-Slowakij©.
Het Chineesch-Russisch Conflict.
Die permanente Chineesche vertegen
woordiger bij den Volkenbond heeft tot
den secretaris-generaal van "den Volken
bond 'n officieusen oproep om hulp in
den strijd tusschen Rusland en China
gericht. Hij heeft, hem over den toestand
onderricht en hem officieus verzocht Chi
na hulp te bieden.
Na de conferentie, welke bijna een uur
duurde, deelde de Chineesche gezant aan
de pers medei, dat China, gelijk voorheen,
bereid is tot een staken van den strijd
tegen Sovjet-Rusland, doch zich niette
min genoodzaakt ziet de hulp van den
Volkenbond in te roepen, aangezien de
Sovjettroepen steeds verder in Mandsjoe-
rij'e oprukken. i
Ook de Chineesche gezant te Parijs
heeft „een stap gedaan bij Rriand om
hem den toestand uiteen te zetten, die
in China ontstaan is door den opmarsch
der Russische troepen.
Dergelijke stappen zijn door de Chi
neesche diplomaten ondernomen bij de re
geeringen der mogendheden, die tot het
Verdrag van Briand en Kellogg zijn toe
getreden. Daar Rusland het pact ondertee-
'kend heeft, zullen de mogendheden die
toegetreden zijn, de mógelijkheid hebben
te overwegen van een stap bij de Sovjet-
regeering om deze op haar verplichtingen
te wijzen.
Korte berichten.
Te Brasschaet, ongeveer 15 K.M.
ten Noorden van Antwerpen, hebben twee
electrische trams elkaar in volle vaart
aangereden. Vele reizigers werden ge
wond, een viertal moest ter verpleging
in een ziekenhuis opgenomen wiorden.
Een reusachtig Fokker vliegtuig, dat
32 passagiers kan vervoeren, is op het
dak van een huis te New York te plet
ter gevallen en in "brand gevlogen. D©
brand breidde zich uit over twee huizen
die verwoest zijn. De twee inzittenden van
het vliegtuig zijn licht gewond.
Werkloozen hebben te Dublin vruch
teloos getracht voor het parlement te
betoogen. Zij slingerden steenan toen zij
door de .politie uiteengejaagd werden.
Ten nadeele van de spaarbank te
Potsdam zijn 26000 mark verduis
terd. Een bediende vis in hechtenis geno
men.
In de eerste helft van November
is het aantal steuntrekkende werkloozen
in Duitschland met 126.000 of 14,2 pet.
tot 1.016.000 gestegen.
Geluidversterkers in de Tweede Kamer.
Gisteren zijn in de vergaderzaal van de
Tweede Kamer proeven genomen met ge
luidsversterkers, die op verschillende tri
bunes waren opgesteld.
Een microfoon was voor het spreekge
stoelte geplaatst.
De installatie voldeed gisteren uitste
kend. Maandag j.l. waren reeds voor-
loopige proeven genomen in kleinen
kring.
Gedeeltelijke stopzetting der diamant
industrie.
De Amsterdamsche Juweliers vereemi-
ging heeft met algemeen© stemmen be
sloten, om van 7 December af de dia
mantindustrie gedeeltelijk stop ta zetten.
Mat ingang van dien datum en voor-
knopig tot en met 4 Januari zullen de
werkgevers alle arbeiders halve waken
laten werken.
Deze maatregel werd genomen, om
dat hetgeen verkocht wordt, onder in
vloed van de crisis in Amerika, in geen
enkele verhouding staat tot hétgeen bij
volledige handhaving der productie wordt
tot stand gebracht.
Verbindingen Westelijk Noord-Brabant.
In verhand met het aftreden als lid
der Tweede Kamer van den heer J. ter
Laan heeft de Kamer zijn motie betref
fende ver betering van de verbindingen
van westelijk Noord-Brabant, van een deal
der Zeeuwsche eilanden en van Goerea
Overflakkee, van de lijst barer werkzaam
heden afgev&erd.
Het vaccinatiewefje.
De Tweede Kamer heeft besloten 'het
wetsontwerp toit verlenging van dien gel
digheidsduur van tijdelijke bepalingen be
treffende de vaccinatie, vervat in de wet
van 11 Februari 1928, zooals zij is ge
wijzigd bij de wet van 29 December 1928
aan de orde te stellen tegen a.s. Dins
dag 3 December, bjj den aanvang der
vergadering.
Arbeid ln wasscherijen.
De Minister van Arbeid heeft aan hoof
den of bestuurders wasscherijen en
strijkinrichtingen vergund, dat van 23 De
cember 1929 tot en met 4 Januari 1930
in hun onderneming door de aldaar werk
zame „arbeiders onder zekere „voorwaar
den arbeid wordt verricht als volgt: op
23, 24, 27, 30 en 31 December 1929 en
2 en 3 Januari 1930 gedurende ten hoog
ste 10 uur per dag en op de Zaterdagen
28 December 1929 en 4 Januari 1930
gedurende ten hoogste 9 uren.
De Zuiderzeewerken.
Men schrijft uit Wieringen aan de -,,N.
R. Crt."
Het Dieselgemaal voor het laegmalen
van den Wieringermeerpolder, dat bij Den
Oever alhier is gebouwd, is thans vrijwel
vcltooid. De beide motoren, geleverd door
Werkspoor te Amsterdam, zijn geheel ge
monteerd en hebben de vorige week voor
het eerst proefgedraaid, zij het dan nog
niet met water. Deze proeven worden ge
regeld voortgezet.
Op het eind van deze week of in
het begin van de volgende zal een aan
vang worden gemaakt met het weggraven
van den pmringdijk van den gemaalput,
met behulp yan een baggermolen. Eerst
wordt de put echter vol gepompt, daar
anders het toestroomende water vermoe
delijk schade zou aanrichten.
De proefnemingen met de machine-in
stallaties worden dan voortgezet, terwijl
dan met water kan worden gewerkt. Met
de eigenlijke bemaling zal vermoedelijk
dit jaar niet meer kunnen worden be
gonnen. Dit zal wel Januari 1930 wor
den.
HET RAPPORT DER ENCEPHALITIS-
COMMISSÏE.
Voorloopig nog geen tastbare resultaten.
In het October-nummer van de Ver
slagen en mededeelingen, betreffende de
Volksgezondheid is opgenomen het be
knopt rapport der Studie-commissie uit
den Gezondheidsraad, in zake het vraag
stuk van de vaccinatie en daarmede sa
menhangende onderwerpen. Een uitgebreid
rapport is in bewerking. Het zal echter
nog geruimen tijd duren, alvorens de
commissie meent, haar onderzoekingen te
kunnen staken.
De commissie komt tot de volgende
conclusies
Het is gewenscht, de tijdelijke bepa
lingen van art. 17 van de wet, houdende
voorzieningen tegen besmettelijke ziekten,
voorloopig te handhaven.
Als hoogstwaarschijnlijk mag nu reeds,
gelijk dat in het 'buitenland geschiedt
en evenals door het Comité d'Hygiène
van den Volkenbond is uitgesproken, wor
den aangenomen, dat kinderen, die vóór
hun derde jaar worden ingeënt, veel min
der kans hebben daarna aan encephalitis
te gaan lijden dan oudere kiuderexi.
Door prof. Gorter is verder opgemerkt,
dat volgens de ervaring in zijn kliniek
de zeer jeugdige kinderen ,de inenting
goed verdragen en de reactie zeer rustig
verloopt.
Is er nu reden, om in de thans be
staande omstandigheden het verbod om
ongevaccineerde kinderen tot de scholen
toe t© laten, wederom van kracht te doen
zijn?
De commissie meent deze „vraag ont
kennend te moeten beantwoorden. On
tegenzeggelijk is de immunisatietoestand
tegen pokziekten sinds begin 1928 ach
teruitgegaan, maar het gevaar voor het
optreden van encephalitis na vaccinatie,
rechtvaardigt niettegenstaande het optre
den van pokziekten, niet het reeds inge
nomen glandpunt te wijzigen.
Daar komt nog bij, dat de leeftijd,
waarop de kinderen bij het weder invoe
ren der bepalingen van art. 17 der wet
ingeënt zouden worden juist die is, waar
op de gevallen van hersenziekte na vacci
natie het meest .voorkomen.
Door den indirecten vaccinatiedwang
is langzamerhand bij een groot déél van
het Nederlandsche volk de gewoonte ont
staan om de inenting der kinderen uit te
stellen tot kort voor het gaan naar de
lagere school, dus juist weder pp d®n
meest bedreigden leeftijd. Het zoude daar
om zeer gewenscht zijn, dat er van medi
sche zijde op werd .aangedrongen om de
inenting zeer vroeg, bij voorkeur in het
eerste levensjaar, te doen plaats hebben.
Do commissie wenscht er ten slotte
op te wijzen, dat de tijdelijke bepalingen
op „art. 17 van de wet betrekking heb
bende en zooals deze onveranderd ook
in de wet „van 21 Juli 1928 zijn opge
nomen, den minister de bevoegdheid
laten, ten eerste om zoo noodïg aan
kinderen en onderwijzers, die geen bewijs
van inenting hebben, den toegang tot de
school te verbieden, en ten .tweede om
zoo gewenscht scholen te sluiten.
(Vervolg van het 2e 'blad.)
Hierna werd begonnen aan de eigenlijke
Gemeentebegrooting.
Ui tga ven.
Telefoon voor B. en W. en den
secretaris. Hierover worden door
enkele leden eenige opmerkingen gemaakt.
Dhr Jeronimus vraagt, hoe dat
straks, moet bij het nieuwe gesprekken-
taxief.
Be v o o r z i 11 e r zal voor zichzelf aan-
teekenem, als hij gesprekken voor de ge
meente heeft en het bedrag naar boven
afronden. Misschien doet weth. de Veer
het naar benedenl (Weth. Onderdjjk:
ik houd den middenweg.)
Huisnummering. Dhr Paul be
pleit een andere huisnummering. We le
ven in een ouderwetschen toestand. De
bezwaren zijn niet gering.
De voorzitter zegt toe, dat B. en
W. deze zaak ernstig zullen overwegen.
Jaarwedde Commissaris van
Politie. D© heer Mes acht deze te
laag en zou verhooging willen, voorstel
len.
De voorzitter: Dhr Brons heeft al
les geweten, toen hij1 solliciteerde. Boven
dien is een adres van hem in behandeling
bij B. en W. Spr. zou geen incidenteel©
wijziging willen invoeren. D© Raad kan
geen besluit in dezen nemen, alleen de
wenschelijikheid bij de Kroon uitspreken.
Brandweer. Dhr Wondergem,
s.d., bepleit verstrekking van regenjas
sen, laarzen, handschoenen, enz. aan de
spuitgasten.
De voorzitter zal er het Bestuur
van de brandweer op attent maken.
Straatverlichting. Dhr v. d.
Weel wil meer straatverlichting op het
Molenwater, Veersche Singel, Noordweg,
Koningsbrug, enz.
Da heer de Veer: ©r zijn nog veel
meer verzoeken ook voor andere straten
ingekomen. Het zal een handvol geld
kosten.
Dhr v. d. Weel: we zitten toch niet
meer zoo in den putl i
Dhr Cornelisse wil overleg met den
Rijkswaterstaat -over betere verlichting
van de Stationsbrug.
Nog verschillende heeren komen met
verlangens voor betere verlichting van
diverse stadsgedeelten.
Dhr Portheine bepleit electrische
verlichting van de wjjzerborden van den
Langen Jan,
De voorzitter zegt» dat dit reed*
Binnenland.
De Tweede Kamer over de begrootijng
van Binnenlandsche Zaken.
De Gemeenteraad van Middelburg behan
delt de begrooting voor 1930.
Het rapport der enoephalitis-commissie.
De diamant-industrie gedeeltelijk stopge
zet.
De toestand aan den zeedijk van den
Willem Annapolder gunstiger.
Buitenland.
Het Russisch-Chineesch conflict.
Duitschland teekent d© conventie-Oolijn.
WMwww—wi i mHM—wmiw i—ii.xwjwmnwTCCTe
vroeger is berekend- Maar de kosten vie
len tegen. Spr. zal die stukken eens op
zoeken.
Barak voor besmettelijk©
ziekten. De voorzitter deelt mede,
dat er overleg is gepleegd over zulk een
barak met de Inspectie der Volksgezond
heid. Walcheren zou in twee kringen
worden verdeeld. Het is de bedoeling,
dat SpT. een vergadering zou beleggen
met de besturen van de buitenge
meenten van een deel van Walcheren.
Deze zijn niet verplicht met Middelburg
samen te werken, maar een eigen barakje
zal voor hen toch wel duurder uitkomen.
Zwemgelegenheden. Dhr v. d.
F e 11 z is vóór de zwemsport. Maar we
moeten toch zorgen, dat door de gemeen
telijke maatregelen de zwemschool niet in
het gedrang komt. Daar is ook een ge
meentebelang bij betrokken, want deze
school geeft ook gratis zwemonderricht
De voorzitter ze^t, dat B. en W.
hier ook aan gedacht hebben. Zij wil
len maatregelen nemen, dat van de ge
meentelijke gelegenheid alleen ^gebruik ma
ken ziji, die de zwemschool niet kunnen
betalen.
Dhr Paul, s.d., wil toch op de ge
meentelijke inrichting geen stempel van
armen-inrichting drukken. De tarieven van
de zwemschool zijn zóó hoog, dat maar
enkelen daarvan gebruik kunnen maken.
En wat dat zwemonderricht betreft, Spr.
heeft wel gezien, dat men de kinderen met
de zwabber onder water duwde.
Mevr. de Graaf wil voor sommige
uren het tarief verhoogen.
De voorzitter zegt, dat B. en W.
zullen trachten een modus te vinden.
Dhr v. d. F e 11 z ziet niet, in, waarom
zij, die kunnen betalen, van de gemeente
lijke inrichting profiteeren.
Dhr Paul: zij betalen daar toch aan
mee.
Dhr v. d. Weel stelt de zwemigelegen-
heid op één lijn met gas, waterleiding en
electriciteit. Ieder mag er gebruik van
maken.
Dhr Vertregt: dus de zwemschool
den nek omdraaien!
Schoolarts. Dhr v. d. F e 11 z brengt
ter sprake het verrichten van andere
werkzaamheden door den schoolarts. Dat
dit is toegestaan is in strijd met de aan
vankelijke" bedoeling.
De voorzitter: hij doet er niet an
ders bij dan oontroleerend geneesheer
van de Vitrite. Krijgt hij als schoolarts
genoeg werk, dan wordt hem de bij-be
trekking weer verboden.
Hierna pauze.
AVONDVERGADERING.
Straten, pleinen, enz. Dhr
Streefkerk, C.H., bestrijdt, dat koper-
slaikkeien een geruischlooz© bestrating
vormen.
De voorzitter weet, dat mem in d©
school aan den Lange Delft geen hinder
ondervindt van het verkeer over bedoelde
keien. Maar we mogen tijdens de Raads
vergaderingen geen hinder ondervinden.
Weth. Onderdjjk zal niet beweren,
dat koperslakkeien even geluiddempend
zijn als asphalt. Maar er zal een proef
genomen worden met een gedeelte straat
vóór "het Stadhuis.
Dhr Paul onderstreept het door den
heer Streefkerk betoogde. Verder dringt
