Maandag 25 November 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
mat}
(GGELMB'J,
STOMP
Hendrikse Co's Bank O. Goes
EERSTE BLAD.
HANDEL en LANDBOUW
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
uitgaat/
VANDAAG
Belangrijkste Nieuws.
verstrekt credieten aan
neemt gelden in deposito
tegen hooge rentevergoeding
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentie n:
regels f 1.20, elke regel meer 30 cl.
Bij abonnement belangrijke korting.
V Niet in den haak.
Da „Maasbode" toont zich verwon
derd, dat er in de pers ein vervolgen^
ook in de Tweede Kamer met z.uJke
felle woorden is geschreven en gespro
ken „naar aanleiding van een naar
den vorm ongelukkige uitlating van,
den President der Bossche Rechtbank".
Het blad staat verbaasd over het mis
baar dat over dit geval wordt gemaakt
en vTaagt of hier een anti-papistiscihi rel
letje gezocht wordt.
Ra kennisname van wat ovetr deze
kwestie in de Tweede Kametr gespro
ken werd, komt het ons voor, dat hier
voor verbazing toch niet zoo heel veel
reden is. Er is daar een en ander gebeurd,
dat tocih werkelijk niet door den beugel
kan, waarom dan ook zelfs de heer van
Wijnbergen niet kon nalaten zijne af ken-
ring uit te spreken.
De zaak waarom het gihg is deze.
Een moeder, een Katholieke vrouw,
was uit de ouderlijke macht ontzet, ver
volgens gescheiden en daarna hertrouwd
met een Protestantschen man. Haar
verzoek aan- den Voogdijraad om tot haar
herstel in haar rechten jegens da ten
deren te willen medewerken, zoadat zij
dus de voogdij over haar tenderen zou
verkrijgen werd afgewezen op dezen
grond, dat zij wel wettelijk is hertrouwd,
doch dat dit volgens de opvatting der
Katholieke Kerk gelijk staat met in concu
binaat leven, dat de tegenwoordige echtge
noot niet Katholiek is, dat de kinderen
thuis dus geen1 goede Katholieke opvoe
ding zullen ontvangen en dat dus het be
lang der kinderen zich verzet tegen het
herstel in de voogdij.
Over de vraag of hier een juiste be
slissing werd genomen kan verschil van
meening bestaan en bestaat ook ver
schil van meening.
Maar dat is een louter zakelijk ver
schil dat op zakelijke wijze tot oplossing
kan worden gebracht.
Er is ongetwijfeld voor het standpunt
van Voogdijraad en Rechtbank tot wie
de vrouw zich daarna wendde, een en
ander te zeggen, al kan niet worden
ontkend dat hier ruimte blijft voor meer
dere vraagteekems.
Het was dan1 ook niet deze beslis
sing die tot felle woorden aanleiding
gaf, maar wel het optreden van den
president der Rechtbank, die votLgens de
notities van dan advocaat van da ver
zoekster tot de vrouw zou hebben ge
zegd: „U leeft immers in concubinaat?"
En dan op de opmerking van den advo
caat dat jij hertrouwd is: „Kan wel zijn,
maar uw man leeft nog em u staat ge
lijk met een hoer, met de eerste de beste
meid van1- da straat, die met een man,
leeft."
Wij kennen niet de omstandigheden, die
misschien een en ander kunnen verklaren.
Maar het komt ons toch voor, dat „De
Maasbode" beter deed om met den 'heer
Van Wijnbergen e.a. over dit optreden van
den President dei- Rechtbank afkeuring
uit te spreken.
Met van ©en „naar den vorm ongeluk
kige uitlating" te spreken, maakt „De
Maasbode" zich wel wat al te gemakkelijk
van deze zaak af, ook al is voor een Ka
tholiek ©en tweede huwelijk als dit niet
geoorloofd.
Minister Donner, die .gewoon is, tzich
zeer voorzichtig uit te drukken, aarzelde
dan ook niet, te verklaren, dat „wanneer
die zaak daar zoo is behandeld en er spe-
ciaal door den president van de kamer
zoo is gesproken, ook .al qeemt men in
acht dat de godsdienstige voorschriften
van de Katholieke Kerk hier in het geding
mochten worden gebracht, de wijze waar
op het is gebeurd, inderdaad niet de juiste
is geweest."
steecis Wybert-tabietten
meenemen, zoo gauw
hebt U-kou gevat, lastig
zijn de gevolgen.
CLEMENCEAU OVERLEDEN.
Gisteren Is' Glemenceau, de bekende
Fransche staatsman, op 88-jarigen leeftijd
te Parijs overleden. i
Frankrijiks kansen stonden slecht aan *t
front, toen Clemenceau in begin 1918
de teugels van het bewind in handen nam.
Cletnenceau, die erkennen moiat, dat de
Fransche reserves wegsmelten, doet een
vurig beroep op Amerika, daf niet onbe
antwoord wordt gelaten.
Onder Foch beginnen de Fransche troe
pen aan het front den beslissenden aan
val, aanvankelijk niet zonder succes,
maar onvoldoende door de Engelschen
en Amerikanen gesteund. Eindelijk sta
gen de Engelsche troepen er in de
Duitschers aan de Marne terug te dringen.
Nu is spoedig het einde van den oorlog
daar.
Na de ineenstorting aan het front de
reeks van snel opeenvolgende gebeurtenis
sen in Duitschland.
Dan komen de vredes-onderhandelingen.
ClemeïLceau heeft zjjtn plannen goed over
dacht. Duitschland zal zijn gerechte straf
niet ontloiopen.
Hij bewaarde bij de besprekingen zijn
kracht tot het beslissend© moment.
Het verdrag van Versailles, zijn geestes
kind, werd 7 Mei 1919 aan de Duitschers
overhandigd. Vijf minuten voor drie kwam
de Duitsche delegatie binnen. Voorop,
doodsbleek, graaf Brockdorff Rantzau
Glemenceau kortaf: de zitting is geopend.
Dan, met zijn kortaf gemeten woorden:
„Het is noch de tijd, noch de plaats voor
overbodige woorden. Gij staat tegenover
da vertegenwoordigers van de klein® en
de groote geallieerd© en geassocieerde
mogendheden, die zonder ophouden meer
dan vier jaar den oorlog hebben gevoerd,
dia hun werd opgedrongen. Het uur der
groote afrekening is au gekomen
Een groote, felle uitbarsting, van woede
onder de Duitschers, als zij den tekst van
het dictaat onder oogen krijgen. Nooit,
klinkt het uit Berlijn. Brockdorff Rantzau
dient zijn ontslag in; 23 Juli aanvaardt 't
nieuwe 'Duitsche ministerie het verdrag,
dat 28 Juni te Versailles geteekend wordt.
I Juli 1919. Weer beklimt de grijze
staatsman Clemenceau de tribune van
da Fransche Kamer. En nu kan hij zeg
gen: Door Frankrijk en zijn geallieerden
is het reddingswerk, waarbij de wereld in
doodsgevaar verkeerde, volbracht.
Het werk van Clemenceau was vol
bracht. Toen hem het presidentschap van
de republiek werd onthouden trok hij
zich in de eenzaamheid van de studeer
kamer terug.
Eigenlijk was Clemenceau reeds gestor
ven voor hij stierf. Wel is waar be
staat zijn levenswerk, het Vredesverdrag
nog steeds, doch de geest van het ver
drag was dood, toen Duitschland zijn
plaats hernam in de rij der vrije volkeren.
Slechts kort na Stres cmann wordt Cle
menceau ten grave gedragen; twee histori
sche figuren, die ieder op eigen wijze,
naar beste weten en met groote liefde
hun vaderland hebben gediend, is de
wereld aimer geworden.
Overstrooming in Engeland.
Op den drogen zomer is in Engeland
en Wales een periode van zwaren neer
slag gevolgd. In sommige streken heeft
het geregend, zooals men in geen jaren
4 bijgewoond had.
Het gevolg kon niet uitblijven. De mees
te rivieren in Engeland en Wales heb
ben een bed dat niet groot genoeg is,
om al het water dat dan plotseling van
de bergen komt, te verzwelgen. De oevers
werden overstroomd.
In Wales zijn een paar dozijn menschen
die in hun afgelegen huizen en hofsteden
door het water overrompeld werden, ver
dronken.
De werkloosheid in de V. Staten.
De beurspaniek van welke de Ame-
rikaansche zakenwereld zich maar lang
zaam schijnt te kunnen herstellen, heeft
het Journal of Commerce er toe gebracht,
inlichtingen in te winnen over den stand
van de werkloosheid in alle deelen van
de Ver. Staten. Een betiouwbare statistiek
heeft men daarover niet, maar men kan
wel een globale schatting maken en dan
komt men tot een tot ml van 3.000.000
h 5.000.000. Dat ia natuurlijk maar een
heel ruwe schatting, maai r blijkt toch
wel uit dat de zoo dikwijls in gloedvolle
bewoordingen geroemde voorspoed van
de Ver. Staten ook zijn zwakke plekken
heeft. Niet de beurspaniek was het dan
ook, maar wel de omvang der werkloos
heid, met de daarachter dreigende ver
laging van loonen over de geheele li
nie, die president Hoover er toe bracht,
in te grijpen en de leiders der industrie
voor conferenties op het Witte Huis te
noodigen.
De leiders beloofden, onder eenige pres
sie van Hoover, voorloopig de loonen
niet te verlagen. Een der groote werkge
vers, Ford, gaat zelfs over tot loons-
verhooging. De regeering helpt zelf mee
door aan te sturen op aanzienlijke ver
laging van de belastingen.
De moeilijkheden in de Engelsche steen
koolnijverheid.
Forrester, de voorzitter van de ver-
eeniging van Steenkoolmijneigenaren in
Lanarskshire, heeft zich aldus over de
voorstellen der regeering tot regeling van
de moeilijkheden in de steenkoolnijver
heid uitgelaten:
„Men berekent dat de eerste maatregel
van de regeering om den werktijd van
acht op zeven en een half uur te bren
gen, zonder loonsverlaging, ongeveer 10.5
millioen pd.st. zal kosten. Wordt dan
nog een heffing op de productie gelegd,
om den uitvoer met een premie van,
zeg, 2 sh. per ton te subsidiëeren, dan1
zal nog eens 6.5 mllioen pd.st. noodig zijn.
De bemarktingsplannen van de regee
ring die zich onder het mom van hulp
voor de steenkolennijverheid aandienen,
zijn er in werkelijkheid op berekend,
17 millioen pd.st. uit de zakken van de
kolenverbruikers te kloppen.
Men zal eraan tegemoet moeten ko
men door den prijs van kolen voor
huishoudelijk gebruik, de sporen, de gas
fabrieken, electriciteitsfabrieken en an
dere openbare diensten te verhoogen.
Deze verbruikers hebben elk jaar ge
middeld 78 millioen ton noodig. De prijs
zal dus met 4% sh. per ton verhoogd
moeten worden."
De verbruikers zullen dus het gelag be
talen.
Communisten gearresteerd.
Blijkens berichten uit Warschau is het'
geheele bestuur van de communistisch©
partij gearresteerd, terwijl de partijkas
in beslag is genomen.
In alle stilte heeft de politie door een
groot aantal patrouilles in 42 huizen tege
lijk een inval laten doen. In het geheel
werden 50 personen, o.w. zeven Russische
agenten, gearresteerd. Bij den penning
meester werd een groot bedrag in buiten-
landsplie valuta in beslag genomen. Te
vens zijn groote hoeveelheden propagan
damateriaal meegenomen, dat gedeeltelijk
in Dantzig gedeeltelik in Polen was. ge
drukt.
De razzia tegen de Poolsche
communisten.
Bij de razzia tegen de communisten in
Polen is de politie op het spoor gekomen
van het centrale comité van de Poolsche
communistische partij. Alle leden daar
van, ten getale van veertig, zijn thans
volgens een bericht van de politie achter
slot. Onder de gearresteerden bevinden
zich ook twee vrouwen en wel de gewe
zen grootgrondbezitster uit Posen, gravin
Olszewska en de zuster van den vroege-
ren leider der communistische beweging
in Polen, dr Maximilian Horwitz, die in
1920 ter dood veroordeeld was, doch uit
de gevangenis ontsnapte. Gravin Olszews
ka was de leidster der revolutie- en pro-
paganda-afdeeling van het centraal co
mité, waarvan ook de hoofdkassier in
ZIJN ZE AANGETEEKEND
Pljpeman U bruidegom
En Bestevaer Js bruid.
Over f4 dagen dus
Vertrek: de hirwelljkssdbuitl
Aangezien Pijpeman's uitschuif-
tafel te klein is om U allen van
avond aan zijn tafel te noodigen
deelt hij mede, dat de hoofdschotel
van 't feestdiner Bestevaer's
Rooktabak overal voor U ver
krijgbaar ia, Het feestcomité.
PtóPQND
hechtenis is genomen. Op hem werden ca.
honderdduizend zloty gevonden en een
groot bedrag in vreemd geld.
De strijd in Mansjoerije.
Uit Charbin in Mantsjoerije wordt ge
meld, dat de Russen met 20.000 man een
offensief zijn begonnen op de grens,
die de Chineesche posities hebben
aangevallen. Naar het heet heb
ben de Chineezen zware verliezen gele
den en van andere zijde komt het bericht,
dat een derde deel van de Chineesche
troepen gevangen of gedood is.
Een telegram uit Charbin meldt, dat
de Sovjet-troepen de stad Hailar hebben
bezet. De Chineesche troepen trekken te
rug. Hun vèrliezen bedragen, 12.000 man
aan doioden en gewonden. Voorts wordt
bericht, dat de Sovjet-troepen de stad
Moeiing, die 70 mijl ten Westen van P,o-
-grainitsjnaja is gelegen, omsingelen.
Uit Nanking komt verder d© mededee-
ling, dat in verband met de ernstige ge
beurtenissen in Mandsjoerije, besprekin
gen plaats vinden tqsschen de leidende
civiele en militaire persoonlijkheden ten
einde aan den 'huldigen burgerstrijd een
einde te ma,ken en alle nationale hulpmid
delen te combineeren om aan den Sovjet-
aanval weerstand te bieden.
Geen aanslag op den Oriënt-express?
De Oriënt-Expresis is uit Con.stantin.ap el
ta Milaan aangekomen.
De hoofdconducteur en liet overige per
soneel van den trein verklaarden, dal
het gerucht als zou de trein onderweg
in Joegio-Slavië overvallen zijn, ongegrond
is. Zij voegden er aan toe, dat op een
bepaald punt een goederenwagen van een
anderen trein de lijn had versperd en dat
daardoor een route-wijziging noodzakelijk
was .geweest, waardoor het traject veel
langer werd en men derhalve later dan de
dienstregeling aangaf, ryas aangekomen.
Te Sofia blijkt men intusschen over
tuigd, dat er wel een aanslag op den
Oriënt-Express te Zaribrod heeft plaats
gehad en het heet, dat de ©mstandijgihe-
den, waaronder de aanslag gepleegd werd
en de .poging der Joego-Slavische regee
ring, om den B.ulgaarschen comitadji's
daarvan, de schuld te leven, in Bulgarije
groote verontwaardiging hebben gewekt.
De 'bladen wijizen er opi, dat telkens
als een Joego-Slavisch-Biulgaarsche con
ferentie bijéénkomt, een aanslag plaats
heeft. Ziji spreken het vermoeden uit, dat
deze aanslagen ten do,el hebben, Bulgaria
Binnenland.
De bedreigde Willem Anna-polder te Ka~
pelle-Biezelinge.
Vergadering van het Kon. Ned. Land-
houw-camité.
Buitenland.
Clemenceau overleden.
De werkloosheid in Amerika.
Arrestaties van communisten te War
schau.
Ernstige ontploffing te Essen. Zeven
dooden.
voor de wereld als vredeverstoorder voor
te stellen en de rechtmatigheid van de
Joego-Slavische eisicbem te bewijizen.
Korte berichten.
Het D'uitsch-n'atkmale Rijksdaglid
Wolf uit Oppein heeft volgens de Vor-
warts zijn mandaat neergelegd. Hij ia
het tweede slachtoffer van de zaak-Skla-
rek uit de D.-n. groep. Hij wordt beschul
digd njet Bruhn, die reeds vroeger uit
de partij is getreden, aan de drinkge
lagen der Sklaraks te hebben deelgeno
men.
Uit Wellington op Nieuw-Zeeland
komt bericht van langdurige en vrij he
vige aardschokken die Zaterdagochtend
vroeg bij Nelson (Midden-Eiland) en Wel
lington (Noorder Eiland) gevoeld zijn. Een
hevige beving is ook te Westport(Mid
den-Eiland) waargenomen. Er ging een
sterk gerommel aan vooraf, dat bijna
een minuut daande. Er is echter geen
schade.
Da politie te Jaffa heeft negien Ara
bieren. in hechtenis genomen, die men
verdenkt van het aanstoken van nieuwe
•onrust.
Te Jaffa, is heden een algemeen© pro
test-staking afgekondigd.
Te Hannover hebben twee banken,
nl. de firma Otto Meine en de firma Ju
lius Blank, haar betalingen gestaakt.
Het bankhuis Otto Meine was in den in
flatietijd opgericht, genoot een goede re
putatie en zal ook wel gedeeltelijk aan
zijn verplichtingen kunnen voldoen.
Julius Blank was de oudste makelaar
van Hannover. Zijn firma, zooals trou
wens ook het bankhuis Otto Meine, zou
het slachtoffer van den moeilijken oeco-
nomischen toestand van het oogenblik
zijn geworden.
Het bankhuis Florino und Sichel,
te Kassei, heeft zijn betalingen gestaakt.
Bij de manoeuvres van de Engelsche
vloot in het kanaal is het slagschip „Iron
Duke" door een uit den koersgeraakten
torpedo, welke door een duikboot afge
schoten was, getroffen. De „Iron Duke"
kreeg zoo'n schok, dat de machines ge
deeltelijk ontzet werden. Overigens werd
geen bijzondere schade aangericht.
De Engelsche koning heeft het St.-
•Jamespaleis ter beschikking gesteld
van de regeeringen voor de vlootconferen-
tie van de zeemogendheden.
Het aantal geboorten in Engeland
en Wales was in het derde kwartaal van
dit jaar lager dan in eenig vroeger derde
kwartaal.
De bekende Zoebkov is tot een week
hechtenis veroordeeld en in de kosten van
het proces. De hechtenis werd als door
de preventieve hechtenis ondergaan be
schouwd.
Zoebkov is reeds over de Duitsche grens
gezet in de richting van Luxemburg.
Uit Tanger wordt gemeld, dat zich
aldaar een sprinkhanenzwerm van ont
zaglijke lengte heeft neergelaten. In een
uur tijds was de geheele stad met een
laag sprinkhanen bedekt»