1
No. 47
Zaterdag 23 November 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Nl
N
EERSTE BLAD.
HET ADRES
A. WIL KING
GOUD
Buitenland.
GOUD-ZILVER-UURWERKE
„HET LAMPENHiiIS" - lacs, van Zweeden - Groote Markt - Goes
Terwjjl gij slaapt
Nerveus era Overspannen
Onrustig en Slapeloos
Nlijnhardt's Zenuwtabletten
Belangrijkste Nieuws.
Hendrikse Co's Bank N.V. Soes
HANDEL en LANDBOUW
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 4 bladen.
EEN CHRISTELIJKE PARTIJ.
T. FABERIJ OE JONGE - GOES
C. JOOSSE - St. Adriaansiraal - GOES.
SAFE-LOKETTEN
VANAF f3.50 PER JAAR
BANK-ASSOCIATIE N.V. GOES.
Nieuw Nieuw Nieuw
is een Sint Nicoiaas-Cadaau op Electrisch gebied
verstrekt credieten aan
neemt gelden in deposito
tegen hooge rentevergoeding
Binnenland
Directeur-Hoofdredacteur:
B. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 1t.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Plrma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. No. 5159.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-**
Losse nummers f0.05
Prijs der AdvertentlSn!
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 eL
Bij abonnement belangrijke korting.
Als ito „Schrift en Historie" het karak
ter der Antirevolutionaire partij wordt
geteekend, dan wordt als een, der karak
tertrekken genoemd, dat tij is een Chris-
teljjke partij.
Om dit duidelijk te maken, wordt in 't
bijzonder stilgestaan bij Art. Ill van het
program van beginselen, waarin gezegd
wordt:
„Ook op Staatkundig terrein belijdt zij
de eeuwige beginselen dia ons in Gods
W oord geopenbaard zijd; zóó evenwel,
dat hot Staatsgezag ten onzent, noch
rechtstreeks g-elijk m Israël, noch door
de uitspraak van ©enige kerk, maar in de
consciëntie beide van Overheid en onder
daan aan de ordinantiën 'Gods gebonden
z$."
Aan dit artikel worden vrij breedvoerige
beschouwingen gewijd.
En dat is ook wel te verstaan. Immers
het is juist dit artikel dat wordt aan
gegrepen omi de A.R. partij in staat van
beschuldiging te stellen en haar Christe-
ügfc karakter in twijfel te brengen; althans
het tweede gedeelte.
Tegen het eerste gedeelte worden geen
bedenkingen ingebracht. Ieder positief be
lijdend Christen is het er mee eens.
„Wanneer het artikel beperkt ware tot dat
eersta gedeelte, wanneer het niet anders
inhield dan de woorden: Ook op staat
kundig terrein belijdt zij de eeuwige be
ginselen die ons in Gods Woord ge
openbaard zijn dan zou het waarschijn
lijk nimmer aangevochten zijn geworden
door helijdende Christenen, dan zou het
aller instemming hebben."
Nu echter ook een antwoord gegeven
wordt op de vraag hoe het staatsgezag
die 'beginselen kan leeren kennen, wordt,
althans in de latere jaren, de zuiverheid
van het geheele artikel en daarmee de zui
verheid van het beginsel der A. R. partij
in geding gebracht.
Het is daarom, dat „Schrift en Histo
rie" aan het antwoord op de vraag, hoe de
overheid zal te weten komen, welke de
eeuwige beginselen zijn die Gods Woord
ons voorlegt, in 't bijzonder aandacht
schenkt.
Allereerst wordt stilgestaan bij 't ne
gatieve deel van het antwoord.
Niet zooals eertijds in Israël. Niet
door de uitspraak van ©enige kerk.
Dit eerst© niet vereischt weinig toe
lichting.
„Aan een rechtstreeksch© Gods-
regeering als onder het oude bondsvolk
denkt in dit verband wal niemand.
Minder eenvoudig ligt bjj velen de zaak,
indien de vraag aan de ^>rde komt, of
de kerk bevoegd is vast te stellen wat
dsn staat ten levensregel zal zijn met
betrekking tot de bindende beginselen van
Gods Woord.
In vroegere eeuwen weird aan die be
voegdheid der kerk niet getwijfeld. Tus-
schen Constantijn's bekeering en het door
breken der Reformatie was geleidelijk de
overtuiging algemeen geworden, dat de
Kerk van Christus slechts in één vorm,
en als één instituut kon optreden. Di«
ééne, ongedeelde kerk, de eenig dank
bare kerk, vorderde van de wereldlijke
overheid bescherming tegen schisma, ket
terij en sekte, en zijzelf gaf daarbij aan
wat van de ware leer afweek".
In die eeuwen was het naar de alge-
meene opvatting voor de overheid niet
moeilijk om te weten te komen wat da
Schift van haar vorderde.
„Maar, als dan de 16e eeuw is aange
broken, als dan de eene geïnstitueerde
Kerk van 't Westen in vele groepen uiteen
valt, als voor de eenheid de pluri
formiteit in de plaats is getreden, dan is
de vraag, op welke wijze de overheid we
ten zal, wat Gods Woord van haar ver-
aagt, op eenmaal een probleem geworden.
Wanneer het staatkundige leven aan de
eeuwige beginselen van Gods Woord ge
bonden is en het de kennis dier beginse
len niet langer ontvangen zal uit de han
den eener éénige, ongedeelde kerk, hoe zal
de overheid dkn tot die kennis kunnen
geraken, die noodig b om hare taak naar
den eisch des Woords te vervullen?"
Zal nu toch de kerk blijven beslissen,
wat als levensregel voor de overheid «al
voor Maunfaoturen
Dames- en Kinderconfeciie
Tapijten - Gordijnen
Bedden Ledikanten en
aanverwante artikelen Is
GOES HULST
Op die vraag is in verschillende landen
een verschillend antwoord gegeven.
In ons land heeft nog betrekkelijk lang
tot aan het einde der i8de eeuw do
gedachte eener heersc'hende kerk, die lei
ding had te geven in de aanwijzing van de
taak der overheid, stand gehouden.
Daarnaast echter ontwikkelde 'zich in
vele landen een stelsel, waarbij de zeg
genschap over de Kerk van Christus in
de handen van het staatsgezag werd ge
legd. Ook in Nederland zijn pogingen in
dezen zin niet onbeproefd gebleven en
heeft men getracht den staat voorop te
stellen en de kerk, evenals andere ver»
sohijnselen in de samenleving, aan de lei
ding der overheid toe te' vertrouwen.
„Het helder inzicht in wat de eisch
van het zuivere beginsel was, liet ook
nog langen tijd na de Reformatie op
zich wachten; het had tijd noodig om tot
zuivere ontwikkeling te komen.
In de Calvinistische beginselen lag op
gesloten, dat ook het wereldleven door
trokken moet worden met de beginse
len van het Christendom. In dat opzicht
was er geen verschil met de opvattin
gen, zooals die in de ongedeelde kerk
vóór de Reformatie bestonden.
Verschil kwam wèl aan den dag, zoodra
de vraag aan de orde kwam of de wer
king van Gods genade in het algemeen
menschelijk cultuurleven gebonden was
aan een bepaald kanaal."
Rome had daarop bevestigend geant
woord. Het Calvinisme daarentegen in
beginsel ontkennend, daar het beleed, dat
Gods genade ook buiten het instituut
der kerk om, hare werking deed gevoe
len.
En zoodra men aannam, dat Rome op
dit punt gedwaald had, dat de inwerking
van het Christendom op het algemeen
menschelijk leven ook rechtstreeks
kon plaats grijpen en niet gebonden was
aan de tusschenkomst der kerk; zoodra
men dat beginsel gegrepen had, was het
prijsgeven der gedachte eener heerschen-
de kerk, eener kerk die leiding had te
geven aan het burgerlijke leven, slechts
een kwestie van tijd. Het zuivere begin
sel moest op den duur ook tot de zui
vere gevolgtrekking leiden."
Welnu aan die gevolgtrekking gaf het
program der A. R. partij in 1878 uitdruk
king en op datzelfde standpunt staat zij
than3 nog.
De gebondenheid van het staatsgezag
aan de eeuwige beginselen van Gods
Woord wordt dus niet door de uitspraak
van eenige kerk geregeld.
En toch blijft die gebondenheid zelf
bestaan.
In een volgend artikel hierover meer.
Armbanden, Armbandhorloges,
Colliers, Aanhangers, Heerenkettingen
Vulpotlooden, Zegelringen, Mono-
gramringen, Fantasieringen, Ringen
met diamant en briliant. Brochettes enz.
vindt U in Magazijn
30 Lange Kerkeiraat 30
geëtaleerd en voor dadelijke afleve
ring in keurige verpakking gereed.
Telefoon 73
De datum der tweede Haagsche
conferentie.
Do correspondent, van de Echo de Paris
te Brussel weet aan zijn blad te melden,
dat het bericht, dat Duitschland en
Franknjk het eens zouden zijn geworden
over hot byesnroepja dei 'tweede Haag-
Uitsluitend eerste klas fabrikaat.
Goedkoopst adres. Levering mei garantie.
Aanbevelend,
sche Conferentie op 3 Januari, in offici
eels Belgische kringen groote verwonde
ring heeft gewekt. Men heeft er den in
druk, dat von Hoesch en Briand wel
wat te snel te werk gaan. Jaspa- de voor
zitter der eerste Haagsche Conferentie
heeft geen lust van zijn rechten af te
zien, daar dit een prestige kwestie voor
België is. Jaspar moet dan ook voor
nemens zijn zelf een datum te kiezen
en hij zal zulks doen zoodra de juridi
sche commissie haar zitting zal hebben
gehouden, hetgeen binnen enkele dagen
te Brussel zal geschieden.
blad meedeelt, is in een gemeente aan
de grens van Estland en Rusland een
ontzaglijk bloedbad aangericht.
Aanvankelijk was het daar tot een ge
vecht gekomen tusschen boeren en sovjet-
ambtenaren, die op last van de regeering
het gïaan requireerden. Daarbij waren
aan weerszijden enkele dooden gevallen.
Da regeering te Moskou heeft daarop
een strafexpeditie gezonden, die ongeveer
100 ..boeren, heeft laten terechtstellen.
Onder de slachtoffers moeten zich ook
Estlandsche boeren bevinden.
Een ontzettende statistiek.
In 1927 hebben in Pruisen dagelijks
gemiddeld 26 personen zelfmoord ge
pleegd, zoodat per 100 doodsoorzaken
gemiddeld 2 zelfmoorden voorkwamen.
Over het algemeen pleegden meer man
nen dan vrouwen zelfmoord, te Berlijn
zelfs bijna 2 maal zooveel mannen als
vrouwen. De meeste zelfmoordenaars
waren personen zonder beroep.
Korte berichte».
Aan het einde der besprekingen van
president Hoover met de leidende per
soonlijkheden der sleutelindustrieën,
deelde Ford mede, dat nij binnen korten
tijd in zijn fabrieken algemeene loons-
verhooging zal doorvoeren.'"
De toestand van Clem&nceau was
vannacht omstreeks half één hopeloos.
Schemerlampjes - Strijkijzers - Broodroosters - Kookplaatjes - Stofzuigers
Zaklantaarns, enz. Zie etalage PST Beslist goedkoopst adres.
De geliquideerde Duitsche eigendommen.
In tegenstelling met de in de Duitsche
pers algemeen en in de Engelsche voor
een goed deel geuite verwaxhting heeft
Snowden gisteravond in het Lagerhuis
verklaard, dat de regeering er onder geen
enkele voorwaarde aan denkt omi de op
brengst van reeds geliquideerde Duitsche
eigendommen aan dat land te restituee-
ren. Spr. zeide, dat Engeland hierdoor
geen andere houding aannam dan de
overige schuldeischers van Duitschland,
en dat het zich vooral niet minder edel
moedig jegens de voormalige vijanden
had gedragen, want het behouid van die
opbrengst vormde een der integrale be
palingen, waardoor Duitschland vermin
dering van zijn. totale schuld onder- het
pian-Young verkregen had. Engeland had
oni zijn goeden wil tot het uiterste te
toon en voor een waarde van ten minste
10 miljoen pond nog niet geliquideerd,
maar alleen met beslag belegde eigen
dommen teruggegeven, maar verder
mocht, de Engelsche regeering met het
oog op de even vitale belangen van den
Engelschen belastingbetaler niet gaan. De
Duitsche regeering kende dit standpunt,
toen de onderhandelingen in Den Haag
gevoerd werden, en wanneer in de Duit
sche pers verwachtingen gewekt zijd, die
nu 'niet in vervulling zullen gaan, dan
had de Duitsche regeering die pers een
wenk moeten geven. In elk geval wist
Duitschland, dat tegenover de geweldige
reducties die het plan-Young zou bren
gen, de verplichting stond om indivi
dueel benadeelde Duitsche onderdanen
van haar kant schadeloos te stellen.
De sovjet-regeering laat 100 boeren
terecht stellen.
Naar een te Helsingfora verschijnend
Volgens een bericht uit Washington
is daar in den kelder van een winkel
de centrale verwarmingsinstallatie ont
ploft. Een gedeelte van het huizenblok
werd verwoest.
Een vrouw werd op slag gedod, terwijl
nog 4 personen doodelijk gewond werden.
Tevens werden nog 26 personen deels
zwaar, deels licht gewond.
Gisteren zijn de laatste manschappen
van de bezetting uit Andernach vertrek
ken, zoodat- de stad thans geheel ont
ruimd is. De gebouwen, welke door de
bezetting zijn gebruikt, zijn alle weer ter
beschikking van de gemeente gesteld.
Hirschfeld, de directeur van de Bank
fiir Handel und Gewerbe A. G. te Lubeck,
van welker krach wij melding hebben
gemaakt, is gevlucht.
doet Genius Wondbaisem haar werk.
Springende handen of lippen en ruwe, roode
huid zijn den anderen morgea genezen.
Genius Wondbaisem, dat helpt tenminste.
35 en 50 ets.
Volgens een gerucht zou de Zuid-
afrikaansche regeering van plan zijn, de
raddraaiers van de communistische par
tij te deporteeren.
De Amerikaansche poolonderzoeker
Byrd, die zich op het oogenbük in het
Zuid-Pool-gebied bevindt, moest op een
onderzoekingstocht met zijn vliegtuig in
de ijswoestijn een noodlanding maken
wegens gebrek aan benzine. Hij kon ech
ter zijn begeleiders draadloos hiermede
in kennis stellen, zoodat men hem met
Gebruik hiertegen de Zenuwstillende en Zenuwsterkende
Glazen Buisje 75 cent Bij Apoth. en Drogisten.
Binnenland.
Een ontrouw hulpbesteller te Poortvliet
voor de rechtbank.
De Tweede Kameir nami de Justitie-be
groeting aan.
Groote brand te Den Haag.
Voorstellen voor de Gemeenteraden, van
Middelburg en Vlissingen.
Buitenland.
De Haagsche conferentie.
De toestand van Clemenceau hopeloos.
Honderd boeren in Rusland terechtge
steld.
(iMgM)B«!_LJuaui«j|'i'i|i1 m
een ander vliegtuig benzine heeft aan
gevoerd.
Naar verluidt heeft de sovjet-re-
geering haar politiek ten opzichte van de
Duitsche boeren, die het land wenschen
te verlaten, gewijzigd. Een eerste con
tingent emigranten moet gisteren vertrok
ken zyn
-LI l 'JÜJUBjmiM
Ir. L. A. Fruytier.
Naar de Tel. verneemt ligt het in de
bedoeling, ir L. A. Fruytier, oud-gouver
neur van Curacao, weer te benoemen
bij de arbeidsinspectie en wel als hoofd
inspecteur van den arbeid in dezelfde
functie dus, die hij vóór zijn benoeming
in Curacao bekleedde.
De postvluehten naar en van IndiS.
Bij de K.L.M. is bericht ontvangen,
dat het derde retour-vliegtuig gisteroch
tend om 5 uur 56 uit Medan is vertrokken
en te 14 uur 8 te Bangkok is aangeko
men. Alles was wel aan boord. Vandaag
wordt de reis voortgezet.
Voorts is bij de K.L.M. bericht inge
komen, dat het zesde postvliegtuig op
weg naar Ned.-Indië gisterochtend 6 u.
55 uit Karatsji is vertrokken en om 12
uur te Nasirabad aangekomen. Alles wel
aan boord. Vandaag gaat de reis verder.
OP VOOR DE VRIJE UNIVERSITEIT.
Het «ogenblik is thans aangebroken
om de actie voor verhooging van de jaar-
lijk sche contributie van ons Gereformeer
de volk ten behoeve van de Vrjje Uni
versiteit in te zetten.
Het benoodigde bouwkapitaal is bij
eengebracht. De gevraagde drie ton zijs
met groote gewilligheid en verrassends
offervaardigheid geschonken.
Bekwame, beginselvaste mannen zijn
voior het be kleed en van de nieuwe leer
stoelen gevonden. Althans voor de beide
veelbetekenende katheders voor schei
kunde en natuurkunde zijn reeds de be
noemingen gedaan en aangenomen; en
men mag vertrouwen dat dit voor den
derden wettelijk gevorderden hoogleer-
aarszetel binnen niet te langen tjjd even
eens het geval zal zijn.
Nu komt het er nog op aan de jaar-
lijksche bijdragen zóó te vermeerderen,
dat de kosten van den arbeid dier hoog-
leerarea met hunne medewerkers kun
nen worden gedekt.
Daarvoor zal heel wat noodig zijn. Be
rekend is, dat de op dit oogenbük gege
ven contributie met 60 pet. zal moeten
vermeerderd worden. Er moet dus meer
dan de helft, bijna twee derde bij.
Doch ons Gereformeerde volk zal daar
voor niet terugdeinzen. Het zal, nu het
bouwkapitaal aanwezig is en de mannem.
gevonden zijn, niet aarzelen den laatsten
stap te zetten, ten einde de nieuwe far
culteit mo-gelijk te maken.
Maar daartoe moet worden aangepakt.
Er is voldoende inspanning en eendrach-
-tiga samenwerking noodig. Men moei het
toiet op enkelen laten pajalcomen. Alle
hens aan dekl
Er moot nu worden aangepakt. Vóór
den winter van 1930 moot die zaak vooi
