Het Zeeuwsche hoekje. PUROL Voor huis en hof. Dammen. brieven UIT HET LAND van cadzand. ■bhS Ruwe Huid Ruwe Handen die door zijn. standvastigheid en moed de Verlossing van Middelburg heeft mo gelijk gemaakt. Op de gezegende gevolgen voor Kerk en Staat wijzen de volgende afbeeldingen: het k e r k e 1 ij k zegel van Middelburg, met het randschrift „De naam des Hee- ren is een sterke toren" en het stads wapen „De Burcht met den arend". Maar aangezien do overgang van Mid delburg het g a n s c h e vaderland ten goe.de kwam, omdat de Watergeuzen on der Boisot nu Leiden konden helpen ontzetten, daarom prijken in het gedenk raam a 1 de wapens van de „zeven pro vinciën". Dat deze historische gebeurtenissen in 1924 feestelyk herdacht werden in tegen woordigheid van de Koninklijke familie, daarvan spreekt de beellenis van onze geliefde Koningin tegenover die van haar Stamvader. En ten slotte bevat het Gedenkraam een voorstelling van een l^ijbel met den korten inhoud van het evangelie: „Wie dorst heeft kome" een woord, dat het ééno geslacht aan het andere ook in dit kerkgebouw beeft over gereikt als de eenige troost, in leven en sterven- Gelijk we zeiden, werd het Gedenkraam ontworpen en uitgevoerd door den heer Ir J. L. .Schouten te Delft, die zeker een woord van dank verd:ent voor de uitne mende wijze, waarop hij zijn taak heeft volbracht. Maar tevens brengen kerkvoogden hun dank aan allen, die tot de totstandkoming hebben medegewerkt. CHR. HONDIUS. XLIX. Een verbaal, uat wel wat lijkt op: Barbertje moot har.en, al was dit Barbertje ook iets? min der or. buldidan in hot oor- epronkeüjl verhaaltje. Met Hoogo Ou.nos is het slecht 'kersen eten. De waarhei 1 van dit spreekwoord wordt dezer dagen weer ondervonden door twee gemeenten in ons land van Cadzand en wel door St Kruis en Aardenburg. Tusschen beide plaatsen ligt een steen weg, dio enkele jaren geleder een zeer slechten naam had en niet ten onrechte. Wie dikwijls per auto dien weg langs moest, kon zich wol abonneeren hij een auto-veerenfabri'kant. Overdag kon men nog door een slingerrif do velo putton wat vermijden, maar als donker werd, was het levensgevaarlijk. En in den. hietentijd hot ergste. Bij St Kruis is een losplaats voor suikerbieten en hot vervoor van deze losplaats naar do tram in Aardenburg ge schiedde mot groote voormanswagens, dio een 3 4000 K.G. bieten konden vervoe ren. Govolg was, dat do weg, die uit be trekkelijk kleine keien is Samengesteld, geheel uit elkaar werd gereden. Be auto's hebben in dezen nu eens geheel geen schuld. Aan reparatie, en dit is 'het zwakke punt in heel de geschiedenis, werd niet veel* gedaan. Het onderhoud van de weg, is bij St Kruis en Aardenburg. Elk der gemeenten moet de helft der kosten be talen, maar St Kruis moet uitvoeren. En kele jaren geleden weigerde Aardenburg de noodige gelden beschikbaar te stellen, en St Kruis bon, tenzij de gemeente hot geheel op eigen kosten wilde doen, niets uitvoeren. Waarom Aardenburg niet wil de? We zullen dit potje nu maar gedekt honden, zegt men in ons landje. Klacht op klacht werd geuit, ook bij het College va.n Gedeputeerde Slaton van de provincie. Deze wezen „don onder houdsplichtigen herhaaldelijk en in veler lei vorm op dezen onhoudhnvon toestand, maar alle aanzeggingen, om verbetoring aan te brengen, het laatst hij schrijven van 22 April 1027, bloven zonder resul taat". Toen namen God. Staten straffe maat regelen. Wie niet hooren wil, moot dan Een elecfriciteifs- en een gas- praatje. Centralisatie van de gasfabricage. Ziet men Goes voor gek aan? Er is een tijd geweest, dat we in Zee land volop in de electriciteitskwestios za ten. Er 0'K hij. -en Sidteozxlting \uorbij zonder hevige debatten over de P.Z.E.M. en het schier eindeloos getob en gewurm dezer Mij om Midden- en Noordgroep onzer provincie van stroom te voorzien, ligt ons nog allen versch in het geheugen. Thans evenwel wordt er hard gewerkt aan de electrifieatie van heide groepen. Nog is er wel eonige wrijving, maar deze moeilijkheden zijn toch niet van zoo diep ingrijpenden aard, als die van enkele ja ren geleden. De tegenwoordige meenings- verschillen betreffen hoofdzakelijk den stroomprijs. De dorpen willen liefst niet meer dan de steden betalen en blijkens de debatten in de laatste Hoofdbostuursvcr- gadering der Zeeuwsche Landbouw Maat schappij willen ook de bewoners van ver af gelegen boerderijen stroom betrekken, liefst zonder eenige garantie te moeten stellen en tegen een prijs, ongeveer gelijk aan dien, welken men in de kom men der gemeente betaalt. De landbouwers redonooron aldus: de .P.Z.E.M. is een provinciaal bedrijf. Als er tekorten zijn, moot do provincie dio bijpassen. Dat doet zij met gelden, die Het tragisch© ongeluk met de D 903. Het vliegtuig van do Deutsche Lufthansa D 903 is Woensdagmorgen ©p weg van Croydon naar Amsterdam boven het graafschap Kent verongelukt Zeven personen werden gedood. Do plaats van de r; mp. maar voelen, dachten ze zeker en op 27 Mei 1927 kregen beide gemeentebesturen een langen brief, die in gewoon Neder- landsch vertaald luidde: „Jullie willen den weg niet verbeteren, de weg is levens gevaarlijk, na maken je voor straf een nieuws weg van 8050 M. lang en 3 M. broed, voor de een helft met spiksplin ternieuwe kc-ien, voor de ander helft,mét do to van diu uit de oude weg koeien. Nu Wh.; natuurlijk Leiden in last. Dat stral" wer-k kost aan de twee gemeenten om en om i 40.000. Elk dus f 20.000, voor Aardonburg een belangrijke som, voor St Kruis moordend. Aardonburg maakte er een rechtzaak van. Toen in liet najaar van 1927 do nieu we raad kwam, vond ze dit als erfenis van don voorganger. De uitspraak van de rechtbank stelde Aardenburg in het on gelijk, van welko uitspraak zo in hooger beroep ging. En de zaak loopt nu nog voor het gerechtshof in Amsterdam. Beido ge meenten gingen ook in beroep van de uit spraak van Ged. Staten bij de Kroon. Het heeft twee jaar geduurd, eer de Kroon uitspraak deed. Vertegenwoordigers gin gen met de advocaten do advocaten hebben aan Aardenburg al een aardig centjo verdiend naar den Baad van State. Foto's werden van don weg geno men, zelfs werd oen groote kei uit den weg als „corpus delicti" naar de zitting van den Raad van State meegenomen, al les om te bewijzen, dat de weg nog zoo slecht niet was. Nu is dat ook werkelijk het geval. Sedert de tegenwoordige Raad Aardonburg bestuurt, is er veel aan den weg verbeterd, de aarden zijkanten zijn afgegraven, zoodat het water geregeld kan afvloeien en ook is de weg geregeld goed onderhouden, zoodat 'hij in een be hoorlijken staat verkeert. Maar het was helaas te laat. De Kroon heeft bij besluit van 4 Sept. 1.1. beslist, dat 't beroep van de gemeenten ongegrond is en de weg moet nieuw gelegd. Maar nu is dit hot eigonaardigo, dat do Minister het besluit beert genomen tegen het ad vies van don Raad van State in, Heel de geschiedenis kan mop lezen in Staatsblad no. 431 en als men dit leest, krijgt men den indruk, dal Barbertje moet hangen. En nu is Barbertje in vroeger jaren wel eens stout geweest, maar de laatst© jaren was ze een toonbeeld van braafheid. Bo Raad van State adviseerde hij schrij ven van 4 Juli 1928, dat, daargelaten, of de weg na do reeds uitgevoerde herstel lingswerken in een zoodanigon toestand verkeert, dat een meer ingrijpende ver betering niet achterwege kon blijven, de verbetering met minder kosten evengoed zou kunnen worden tot stand gebracht, als Ged. Staten dat wilden, en stelden daarom voor, het besluit van Ged. Staten te vernietigen. De Minister was het er niet mee eens en zond het zaakje terug naar den Raad van State, omdat z.i. Ged. Staten wel ge lijk hadden'. Barbertje, i.e. Aardenburg en St Kruis, moesten 'hangen. De Raad van State, die het zaakjo toch wel good bestudeerd 'had, wilde er niet aan en zond hij schrijven van 22 Augus tus 1-928 do papieren woer terug met do boodschap, dat zij van meening waren, zooals ook in hun eerste schrijven, dat het besluit van Ged. Staten moest vernie tigd. Natuurlijk schreven ze het een beet je deftiger dan ik het hier doe, maar hot komt er dan toch op neer. Do minister stuurde toen alios nog eens terug naar don Raad van State mot eenige nieuwe brie ven van Rijkswaterstaat. En de Raad van Slate zond bij schrij ven van 20 Maart 1929 alios weer terug met do boodschap, dat zij bij' haar eerste advies bleof. En niettegenstaande dit alles hoeft toch do Minister beslist, dat Ged. Staten gelijk hebben en dat er een nieuwe weg moed worden aangelegd, met dit kleine verschil, dat het niet absoluut noodzakelijk is, dat het spiksplinternieuwe keien zijn, maar dat reeds gebruikte keien, mits goedge keurd door de autoriteiten, ook goed zijn. Hot geeft tot vele vragen aanleiding, waarom, niettegenstaande dit driedubbel advies van den Raad van State, toch de Minister een ander besluit heeft genomen. De zaak moet nu nog door het Gerechts hof worden uitgesproken, maar ook, als deze uitspraak voor Aardenburg ongun stig is, hangt Barbertje. Het is voor beide gemeenten te 'hopen, dat hier nog uit komst komt, want al is vroeger reden tot klacht geweest, thans is dit stellig niot meer het geval. En daarenboven is er nog iets onrechtvaardigs in. Do twee gemeen ten moeten den weg onderhouden maar hij is hoofdzakelijk van belang voor do pol ders, die or langs liggon. En nu mooten door allo belastingbetalers zijn bijeenge bracht. Dus: gelijke monniken, gelijke kappen. Hiertegen is natuurlijk wel wat in to brengen. l)e P.Z.E.M. moet ook zakelijk zijn en al zal zij, als semi-provinciaal bedrijf, niot do onvoordeelige klanten, die het bedrijf ongunstig beinvloeden, mo ven afwijzen uit f' ncteel en ecrr, 'iuL 1. oogpunt is er wat zoor te zoggen, dat de directie van de P.Z.E.M. zich eenigermate dekt tegen de nadeelige gevolgen van aan sluiting van geisoleerde boerderijen en eenigen waarborg wil hebben, dat er ook behoorlijk stroom zal worden afgenomen. De taak v. d. P.Z.E.M. is toch ook om te zorgen, dat de tekorten, die er do eerste jaren ongetwijfold zullen zijn, zoo klein mogelijk te houden en zo zoo spoedig mo gelijk te doen verdwijnen. Welnu, dan is een rationale bedrijfspolitick absoluut noodzakelijk. Men hoeft op do dorpen ook met eeni ge jaloersch'heid gezien, dat Goes stroom krijgt van 30 cent per K.W.U. En er is zelfs een comité van actie opgericht, dat voor do dorpen oenzelfden stroomprijs vroeg als voor 'Goes. Men vergat echter, dat Goes een spe ciaal tarief had toegezegd gekregen, om dat een rapport van een deskundig© had aangotoopd, dat Goes zelf in combinatie met zijn gasfabriek stroom kon opwekkon, die 'het togen ongeveer f 0,25 aan do bur gerij lean vorkoopen. Natuurlijk zouden do Goosonaron or dan voor bedankt hebben om stroom togen oen voel boogaren prijs te betrekkon. Goes heeft een gasfabriek, die goed en gerij kon verkoopen. Natuurlijk zouden de mij dan ook niet, dat ik nu reeds hoorde, dus bij een stroomprijs van 30 cent dat de electriciteitsrekening van velen zoo veel hooger is dan voorheen do gafreke ning. De P.Z.E.M. van haar kant kon aan Goes een voordeelig aanbod doen, omdat het voor do elctrificatio gunstig ligt. Op een beperkt gebied wonen vele afnemers, die dus met weinig aanlegkosten te be dienen zijn. Nu heeft de directie van de P.Z.E.M. voor de andere gemeenten ook een gun stiger regeling getroffen. Hoe meer aan sluitingen er in een gemeente komen, des te lager wordt de stroomprijs. Blijft de stroomprijs dus hier of daar 4ö cent, dan is dit een bewijs, dat het percentage aan geslotenen er laag is. Dit lijkt mij van zakelijk standpunt be zien, een zeer toe te juichen tariefspolitiek. Tot zoover over de eloctriciteit. Er is echter en dan doel ik in hoofdzaak op Zuid-Beveland ook een gaskwostio. Onder auspiciën van God. Staten is, zoo als bekend, een onderzoek gaande naar een mogelijke centralisatie van do gas- voorzioning van Walcheren en Zuid-Be veland,. Do oorzaak daarvoor ligt hoofd zakelijk in Oostelijk Zuid-Bovoland, waar men, na het oplosson dor Mahog-kwestte, voor allerlei mooilijkheden mot do kloiuo Kusfobriokjes stond. Een poging van dia die polders er niets aan mee betalen, ter wijl zij het plantrecht aan de zijden van den weg hebben en enkele jaren geleden een kapitaal aan hoornen hebben verkocht. De beste oplossing was dat alle wegen, die de verbinding tusschen twee dorpen vor men, provinciale wegen werden. Dan werd ook de onrechtvaardigheid voorkomen, dat betrekkelijk kleine gemeenten kilome ters weg (moeten onderhouden. Vraag dit maar eens aan Biervliet, dat,'naar ik meen, alleen een 20 K.M. straatweg voor zijn rekening heeft en dan straatweg, die in hoofdzaak voor intercommunaal ver keer van belang is. Behandeling der Fuchsia en het stekken biervan. Do Fuchsia ;S onder onze Kamerplanten eigenlijk een gevallen groothei'd, ©en oude ster van de eerste grootte en daarna afge zakt tot een tweederangs-schoonheid. Afkomstig uit Zuid-Amerika heeft ze de grootste triom fen hier gevierd on ook nu nog wordt ze nog vrij veel aangetroffen. De Fuchsia's zijn niet alleen uiterst sierlijke planten, doch heli- ben tevens de verdienste, dat de kwoek- wyzo heel gemakkelijk is en hieraan is hot dan ook te wijten, dat eertijds het aantal liefhebbers zich zoo geweldig uitbreidde,, zoo dat het al pp olig een zoog naairud'e „ordinaire" plant werd. Do Fuchsia's overwinteren in een kelder of andere koele .vorslvrije ruimte en die owr een zonnig raam kan beschikken, kan do plant reeds eind Februari uit haar winterkwartier halen. Waar een zonnig raam ontbreekt, doet men verstandig hiermede te wachten tot eind April. De takken worden al naar den vorm zulks vereischt, voor de helft of tweederde teirugge- sneden. Hierbij snijdon we steeds af vlak boven een knoop, dus waar do bladeren heb ben gezeten. Daarna nemen we de plant uit de pot, maten de wortelkluit wat los, dos- eowenscht kan alle aarde worden afgeschud en tevens worden overgegaan tot wortelsmoed en potten haar 'opnieuw op in een mengsel van gowono tuingrond met wat verteerden mest- grond, waarvoor ook compost of fijne turf- strooisel kan worden genomen. Zijn ook de wortels besnoeid, zulks is natuurlijk in de moeste gevallen niot ooms noodig, dan kan de plant eerst in oen kleinere pot worden ge zet en zoo'dra de wortelvezals voldoende zijn ontwikkeld, wordt do jpiant opnieuw in. een grooteren put gezot. In betrekkelijk korten tijd vormen zich oen aantal frisscho jonge scheuten welke in April of Mei voor Btek kunnen dienen. Ook dit stekken levert geen. moeilijkheden op cal kan als volgt geschieden: Het afsnijden dor stekken is hi®rb$ een voorname factor en indien hierbij fouten, wor den gemaakt, dan is maar al te vaak een mis lukking miet moor ta voortanen. Een stok moet in slaat zijn om wortels te vormen en hier voor is voedsel noodig. We kiezen dus do plaatsen waar de bladeren zitten. Do onderste bladeren dor stek worden ver wijderd en allean de vier bovenste blijven zitten. Eventueel© bloemknoppen worden even eens verwijderd. Beter is pog stekjes te no men, dio,^een neiging tot bloeien vurtoonen, doch dit laatste ip niet altjjd ta vermijden. De stek wordt recht onder do onderste knoop afgesneden (bij planten met, afwissellende blad stand snijden we de stekken schuin cn bij planten met tegenoverstaande bladeren recht af) en indien het afgesneden stekje nog ta sappig is, nemen we een stukje van den ouden tak mee. (Stekken met oen hieltje). De stekjes kurmnen in oen potje met zan dige aarde boworlelon dn hierin blijven tot hol volgende voorjaar. Moetan do stokplantjes in can verwarmd vertrék overwinteren dan zal roods eerder bloemvo-rming optreden on is een der verpotten in. een grootora pot noodzake lijk. Men kan do stokjes eveneens la ooit fioackjo water plaatsen en zo hierin laten bewortelcn, om zo daarna in oen potje te plaatsen, do-ch deze methode eischt wat moor werk. Men heeft dan evenwei bet voordeel, dat nnen het ontwikkelingsproces der boworteling uitstekend kan volgen. Gewoonlijk duurt het goheele pro- cos ongeveer oen dag of twaalf an zoodra do worteltjes ©en halve c.M. lang zijn, moeten de stekjes voorzichtig in ©en potje worden overgebracht. Hierbij warden de worteltjes heel gemakkelijk beschadigd, zoodat dit wel eenige bezwaren heeft. Als proef is hel wel aardig doch de eerste methode is gemakkelijker en is minder riskant. Gelieve alles, deze rubriek betreffen de, te adresseoren aan P. Mons, Wes terstraat 221, Amsterdam. Oplossing probleem No 113. Auteur: „Dammer", Amsterdam. Stand. Zwart 5 sch. op: 8, 9, 10, 20, 81 en twee dammen op 29 en 47. Wit 9 sch. op: 11, 21, 22, 23, 27, 32, 34, 36, 39 en dam op 49. Oplossing. Wit: 22—17 34—29 39-33 49x31. Zwart: 29x16 3lxll 16x43. Oplossing probleem No. 114. Auteur: J. Zuiver, Amsterdam. Stand. Zwart 10 sch. op: 6, 7, 9, 10, 11, 12, 19, 20, 23 en 36. Wit 10 sch. op: 18, 21, 22, 29, 32, 34, 38, 41, 44 en 47. Oplossing. Wit: 21—17 41—37 22-17 47-41 29— 23 23x3 3X4 Zwart: 12x21 23X12 11x22 36x47 47x 49 49x27 Oplossing probleem No. 115. Auteur: j. Daane, Zoutelande. Stand. Zwart 5 sch. op: 9, 10, 14, 20, 36 em twee dammen op 2 en 25 Wit 11 sch. op: 22, 23, 30, 32, 34, 37, 38, 42, 43, 49 en 50. Oplossing. Wit: 43—39 49—44 23-19 37-31 50—44 38—33 33x33 Zwart: 2x35 35X49 14x23 36x18 49x 29 25x28. Oplossing probleem No. 116. Auteur: D. A. L. Schroder, Amsterdam. Stand. Zwart 9 sch. op: 12, 13, 15 tot 18, 21, 22 eiu 25. Wit 9 sch. op: 23, 26, 29 tot 33, 36 en 39. Oplossing. Wit: 29—24 39—33 24-20 33-28 31x 11 26x28. Zwart: 18x27 25x34 15x24 22x33 16X7. Goede oplossingen. Ontvangen van: P. Boone te Nieuw- dorp (nos 113, 114 en 116); j. Daane te Zoutelande (alle nos); J. Iluissoon ta Nieuwdorp (nos 113, 114 en 116); J. Goglhoed, te Zoutelande (nos 114 en 116). Probleem No, 118. Auteur: j. Metz, Amsterdam. 1 2 3 4 5 Zwart 11 sch. op: 3, 7, 8, 9, 13. 'i.A 16, 19, 26, 30 en 36. Wit 11 sch. op: 22, 23, 24, 27, lx 35, 41, 42, 43 on 48. Wit speelt en wint. zijde gedaan, om gas van Goes te betrek ken, had geen voldoende resultaat. De burgemoester van Krabbendijke op gezag wellicht van zijn adviseur, den heer Van Niftrik geeft de schuld van die mislukking aan het gemeentebestuur van Goes, dat teveel naar zich zou hebben toegerekend, terwijl in den gemeenteraad van Goes (die in deze zaken m.i. meer naar publiciteit moest hebben gestreefd) in een vergadering van enkele maanden geleden weer gansch andere geluiden zijn gehoord. Hoe het zij, men heeft toen in Oostelijk Zuid-Boveland in eigen kring naar con centratie gezocht. De „Gascentrale voor Oostelijk Zuid-Beveland" kwam tot stand en vanuit de Krabbendijksche gasfabriek zal binnen zeer korten tijd aan vijf dor pen gas worden geleverd. Ook in de gemeenteraden van deze dor pen deed men langen tijd tamelijk geheim zinnig over deze gaskwestie. Er is naar buiten weinig uitgelekt, maar wel heb ik gelezen, dat men in een der betrokken gemeenteraden niot heel gerust is over den fiuancieeelen opzet der onderneming en oenigszins geschrokken is van de kos ten en do aanvankelijk geraamde tekorten. Dat dezo combinatie niot als do eind oplossing kan worden beschouwd, erkent ook de 'burgemeester van Krabbendijke ia „Ons Zeeland". Hij komt wol niot moer mot het Antwerpsche gas (een denkbeeld, waarop mon gelukkig niet is ingegaan), maar wil toch de gasfabricage zoovéél m,ogelijkj centraliseeren. Dit moot foutief zijn. (Red.) Eerst moet het komen tot een Zuid- Bevelandsche gascentrale. Alle bestaande Zuid-Bevelandscho gasfabrieken zouden zich in die te Goes moeten vereenigon. wat wel niet zoo vlot zal gaan. Maar dan zijn we er nog niet. Dit is maar een tusschenstation. Volgens den heer Welleman moeten we krijgen 'één gasfabriek (te Middelburg of Vlissingen) voor Walcheren, Zuid- en Noord-Beve land. Ziedaar een geweldig toekomst-ideaal. Maar of het ook te verwezenlijken zal zijn? De heer Welleman twijfelt er zelf aan. Gesteld al (maai- het is reeds geble ken, dat het niet gemakkelijk gaat, om met de Oostelijk Zuid-Bevelandscbe ge meenten te onderhandelen), dat de.Zuid- Bevelandsche gascentrale tot stand kwam, zou Goes dan genegen zijn 'later weer mee te werken aan de groote combinatie? Ik geloof er niets van. Wèg zou dan zijn een winstgevende fabriek, wèg het kapi taal in de oude, maar ook in de nieuwe (vergroote) fabriek gestoken. Men moge Goes voor goed aanzien, voor gek moet men het 'toch niet rekenen. Als Goes meewerkt aan do Zuid-Bevo- landsche gas-centrale, dan heeft het er. recht op, absolute zekerheid te hebben, dat straks al het werk en de moeite niet voor niemendal is geweest. Een ge meenteraad, die op zoo roekelooze wijzo met gold smeet, als de heer Welleman wil, zou waard zijn, dat hij bij do e.v. Raadsverkiezingen door de kjozers naar huis gestuurd werd. LUGÏOIL

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1929 | | pagina 6