No. 29
Zaterdag 2 November 1929
44e Jaargang
w
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Purol bij Rnwe en Schrale Hnid. Doos 30 et.
Hendrikse Co's Baak N.V. Boes
EERSTE BLAD.
Gebrs. Sleutel,
idem M. Z., Efeitt-
■d.h.
at rfpdetts A. E.,
3UWS.
verschijnt elken werkdag.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
De werking der Hervorming
MATROZEN-JEKKERS
KLEEDINGMAGAZIJN
Buitenland.
spaarboekjes A AO nAi
spaarbusjes itlvo p^tu
BANK-ASSOCIATIE N.V.
GOES
Binnenland
Gemeenteraad van Vlissingen.
Belangrijkste Nieuws.
EFFECTEN
COUPONS
DEPOSITO'S
ASSURANTIËN
(16 b. «f 16
F. W7 1» ecKm,
J. a© i,, I*rs«k«
Beplafitso grotdSU
of 10 d.b.
J- S., Oudelanflk
Oudelan'da 3 maai
stapvoets rfjason
i. 3 d.h.
open: K. H. Korl-
der rijden dan "39
Middelburg 110
«gunning-: C. P.,
0 of 10 d.ft.
der 2 goedé rem-
avenpolder ffi b.
eid ran Bel vee-
ai N- 1L E-„ Goeij
t: J. H., "s Heer
f 1 w. t.
p hebben: J. C„
d.h.; .t. H. D.,
.h.; H. K., IersekO
Rotterdam f5 b.
Knrnmgett, fTS
;twedde fl5: b. of
verstoren, rnmeet
Goes, 7. J. S>,
pt 2 maal W d.h.;
f 15 b. óf 2 maal
bod: J. F. W., te
.h.
rdag 2 Növemlter:
uur 298 M. Na B
15 Morgenwijding,
Kinderrevue, 4
-6 Sportpraatj'é. 8
Ifuurtjë, 6,300
Concert door het
trending.
KRO-uitr. 1875 M,
152 Gramofooii-
uurtjë. 3.304 Es-
Engel seh vöorgë-
tigèlsch voor be-
ofooftmuriek. '6 45
Overzicht. 77.30
it in de huishóu-
Orkest en Spr.
riek. 11 Yoortzet-
M. 10.35 Morgen-
rkestftoncert- 4.35
cinema-orgel. 7.05
Concert, sopraan
f 020-7.80 Don-
11.30 Gramofoon-
gelConcert. 4.50
oor Strijkkwartet,
koor, tenor, so-
5 80 Tri 6 Concert.
8.35 Orgelconcert
ert 'voor 2 fluiten
1725 M. 12.50
muziek. 8.50 Zang
ENTEN.
Graaf Co. N. V.
ïforraaties.J
October:
II", Amsterdam,
traaf 75. Rechter-
Fortman. Curator
>oo-m, Amsterdam,
itstraat 80 I, Am-
Mr B. de 'Gaay
C. M. Bergsma,
Amsterdam"
gtott Co's Her
at 15, Amsterdam.
Ie Ga.ay Fortman,
ket, Prinsengracht
g 31, Amsterdam.
Ie Gaay Fortman,
■oockewit, Amster-
6.
we Kalfjeslaan 9,
itercom. Mr B. de
lor Mr J, Talma,
96.
iin; manufacturen,
aat 5. Rechtercom,
n. Curator Mr P.
der, Utrecht, Am-
340bis. Rechter-
restejjn. Curator Mr
it.
ler, kunstschilder,
echtercom. Mr W.
r G. Jurgeas Eind
gebrek #afi actief
end am.
terdam.
msterdam.
dam,
ek, Amsterdam.
jd ran verzat i 80
Dfd Biii
D i recte ur- H oof d redacteur
R, ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Te!.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. No. 259.
A b 8 n n es m e s 5 s b f ?j s i
Per 3 maanden, franwj nc? post Ü3.t—
Lmss© MMmmm fQM
Prigs der Adverteniiën:
14 regels f 1.29, elke regel meer 30 et
B|| abonnement belangrijke korting.
f
Ndet alleen uit het beginsel en de leer
der Hervorming, maar ook uit haar wer
king toont Groen van Prinsterer aan dat
de oorzaak der revolutie niet ligt en niet
kan liggen in de Reformatie.
De geschiedenis der Herrornyng, zegt
hij, geeft overvloed van bewijzen aan de
hand.
In dit verband wijst hij allereerst op de
hervormers, van wie men teveel in
drukwekkende figuren van strijdbare hel
den heeft gemaakt, terwijl zij in werke
lijkheid waren geloofshelden.
„Zij streden, maar met het zwaard des
Geestes; zij' streden ten bloede toe; maar,
om als martelaren hun eigen bloed te doen
vergieten. Hun moed was ootmoed, hun
geloofsvertrouwen met nauwgezette
plichtsbetrachting vergezeld."
Wanneer b.v. een Luther, voor zijn
vrienden, bekommerd om 'het gevaar dat
hem te Worms wacht, zich onbevreesd
toont, dan ontleent sointijds de verbeelding
aan dergelijke uitspraken een houding en
toon, waarbij de uitdrukking van nederig
geloofsvertrouwen ons ontgaat.
„Wij staren op de onversaagdheid van
den gedaagde voor den naam van Christus
tegen al wat de wereld machtigs en schit
terends heeft en letten te weinig op den
heeten gemoedsstrijd, waarin hij. opge
beurd en gesterkt werd door dc gedachte
„Ik 'kan niet anders, God helpe mij".
Wij bewonderen den man 'die vorsten
getrotseerd heeft, en bedenken niet, dat we
ons zeer oneigenaardig van het woord
trotse eren bedienen, en dat hij' steeds
waar gehoorzaamheid aan God 'het voor
schreef of vergunde, tot onvoorwaarde
lijke onderwerping bereid was."
Vorder wordt or aan herinnerd, hoe Lu
ther, toen de Duitsche vorsten tegen het
onrechtmatig optreden van den Keizer in
geloofszaken een verdedigend verbond
wilden sluiten}* den raad gaf geen 'geweld
te gebruiken, maar den Keizer, ook waar
deze geweld oefent, als de hoogiste Over
heid naar goeddunken te laten verrichten,
wat hij' eenmaal voor God zal hebben te
verantwoorden. En wat Lut'her zelf be
trof, om hem behoefde zich niemand te
verontrusten; wie gelooft, moet weten dat
hij om het geloof in lijden kan worden
gebracht.
„Wat dunkt u? zegt Groen. Misschien
'ging hij in nauwgezetheid verder dan het
Duitsch en het Christelijk staatsrecht
voorschreef; hij ging althans niet in een
geest van overspannigheid te werk."
Herinnerd wordt voorts aan het optre
den van mannen als Calvijn en Knox, bij
wie naarmate men ze meer leert kennen,
de revolutionnaire trek meer wordt uit-
gewisehit.
En zeker er zijn 'beroeringen geweest en
opstanden.
Maar ze zijn niet begonnen gelijktijdig
met onrecht en verdrukking, of zoodra er
eenige kans was, maar nadat in Frankrijk
zoowel als in' Nederland de vervolging,
zonder wederstand dan des gebeds en der
evangelieprediking, 40 jaren had gewoed.
Men wijst op den Boerenkrijg in
Duitschland. Hier worden vaak veront
schuldigingen bijgebracht, maar Groen wi'l
daarvan niet weten-. Hier past veeleer 1 o f-
spraak zegt hij.
Nauwgezet onderzoek leerde, dat de
vlam geruimen tijd voor het uitbreken der
Hervorming gesmeuld had en dat de aan
gehangen reformatie, wel verre van de be
volking opgeruid te hebben, niet in bui
tensporigheid, maar wel in 'billijkheid van
sommige der eiscben zichtbaar is 'geweest.
■Groen 'gaat zelfs verder en constateert
dat het loopend vuur door de Hervorming
is gebluscht. Het ééne woord doorde„Her-
vorming weder in de harten geprent: „Alle
ziele zij den Machten over 'haar gesteld on
derworpen" vermocht meer dan de 'held
haftigheid der edelen en de krijgsheeren
der vorsten.
Wel verre van toe te geven, dat de Re
formatie de revolutie zou hebben bevor
derd besluit Groen:
„Wij, aan wie het evangelisch beginsel
der Reformatie bekend is; wij voor wie het
licht der opgeklaarde kennis menigen ne
vel van laster en vooroordeel of onkunde
weggevaagd heeft; wij die beter nog dan
de Hervormers, in de schijnbare verwar
ring hunner eeuw, de eenheid van Gods
werk en de uitgebreidheid van Gods zegen
kunnen opmerken; wij die in de Reforma
tie de herleving der Christelijke waarheid
erkennen, door de uitstorting des Heiligen
Geestes, zooals die, in gelijke mate, sedert
de tijden der Apostelen niet gezien was;
wij behoeven en behooren niet langer haar
in de nederige houding te plaatsen welke
den aangeklaagde, eer zijn onschuld geble
ken is, betaamd
Het vermoeden dat de Reformatie revo
lutionair was, beantwoord ik aldus:
1. De Reformatie heeft in de zestiende
eeuw het revolutionair ongeloof ge
stuit.
2. Alleen door het verflauwen van den
geest der Hervorming heeft, in de acht
tiende eeuw, het revolutionair ongeloof de
overhand behaald.
voor Leeftijd 3 tot 15 jaar.
KLOKSTRAAT - GOES
MacDonald terug:
Minister president Mac Donald ver
klaarde bij1 zijn terugkeer in Engeland
overtuigd te zijn, dat het doel van zijn
reis naar de Vereenigde Staten was be>-
rei'kt en dat de weg thans open staat
voer een nieuw© etappe.
Hij meende, oprecht overtuigd te kun
nen zijh, dat zijn ontmoeting met presi
dent Hoover en de besprekingen mët de
zen en andere staatslieden der Vereenigde
Staten de beide volkeren veel nader tot
elkander hebben gebracht en hun weder-
zijdsche betrekkingen buitengewoon veel
hebben verbeterd.
Ook zeide hij, overtuigd te zijn, dat zijn
reis den weg heeft voorbereid voor meer
doeltreffende samenwerking met andere
mogendheden voor iet behoud van den
wereldvrede.
Het Sklarek-'sdhandaaJ.
De Berlijnsche burgemeester Bös's' deelt
mede: Na mijn terugkeer uit Amerika heb
ik moeten .constateeren, dat gedurende
mijn afwezigheid op weergalooze wijze
ernstige aanvallen pp mij zijn gedaan,
die mijn eer raken, zonder dat, ik in
staat was mij daartegen te verdedigen.'
Met het oog op den aard der aanvallen
acht ik jiot mijïn plicht mede te werken tot
een vo.'komen opheldering van alle be
schuldigingen door middel van een disci
plinair onderzoek. Daar het m.i. niet aan
gaat, dat Ik gedurende dit onderzoek het
ambt van burgemeester uitoefen, heb ik
mij sinds mijn terugkeer van ail© .ambts
bezigheden onthouden eu den opperpre-
sident verzocht miji tot den afloop van
het opderzoek verlof te verleenen.
Korte berichten.
Volgens officieel© gegevens was het
aantal vcroordeeiingen wegens diefstal in
Oostenrijk in 1928 tweevijfde lager dan
in 1926. De verarming van het land blijkt
uit het feit, dat de meeste veroordee
lingen slechts kleine diefstallen of oplich
terijen betroffen, vaak slechts van niet
meer dan enkele schillingen. Van de ver-
oordeelingen waren er dan ook 27 pot.
voorwaardelijk, 91 pot. van zeer- lichten
aard en slechts 0.6 procent betrof gevan
genisstraf van meer dan 5 jaar.
Gisterochtend m 9 uur werden
te Sofia drie vertikale aardschokken waar
genomen. Volgens een mededeeling van
het meteorologisch sl :.tion ligt het cen
trum der aardbeving in de provincie Roer-
gas, waar zichde verschijnselen op zijn
hevigst voordeden. Die schade is nog niet
vastgesteld.
Tardieu, de Frar, sche kabineteforma
teur, heeft gisteren z:jn besprekingen in
verhand met de kabinetsformatie voortge
zet en o.a. ook' een aantal radicalen tot
deelneming aan de regeering uitgenoo-
-digd. Volgens zijn v .rfrtaringen zou hij
heden met de kabinet? vorming gereed ko
men en zou Dondei 'lag het parlement,
zich over het nieuw ministerie hebben uit
te spreken.
Nadat tengevolge van voedselweige-
ring een Hongaarscb communist in de
gevangenis gestorven «a.s, heeft de regee
ring besloten, tegen do overigen strenge
maatregelen te nempn. Den verwanten der
hongerstakers is medegedeeld, dat zij die
niet mogen bezoeker-., hun geen brieven
mogen schrijven en 1 un geen pakjes of
hoeken mogen toezenden.
Te Athene hebben, hagelbuien gToote
schade aangericht. Vooral het vliegveld
heeft het hard te ve'antwoorden gehad.
Een vliegtuigloods is geheel vernield, ter
wijl drie andere ern g zijn beschadgd.
Twintig vliegtuigen 1. eveneens be
schadigingen opgeloopea.
Te Warschau heeft zich het zeld
zame geval voorgedaan, dat een wegens
verschillende moorden en aanvallen ge
zocht misdadiger op wiens gevangenne
ming een prijs gesteld was, een politie
agent verzocht beeft ham te arresteeren.
Toen deze aan zijn identiteit twijfelde,
legde hij hem zijn papieren over, waar
bij hij verklaarde, dat hij liever zichzelf
aangaf, dan dat iemand aan zijn arresta
tie iets verdiende.
Op liet belastingbijkantoor te Kart-
haus zijn groot-a verduisteringen ontdekt,
welke door de stad op 123.000 mark
worden geschat. De secretaris van "het
bijkantoor, Eitner, is in voorloopige
hechtenis genomen. Met nog een ambte
naar heeft Eitner de verduisteringen ge
pleegd.
De padhits-wetsomiwerpen.
De vereeniging Het Grondbezit ver
zoekt in een adres aan de Tweede Ka
mer, de wetsontwerpen, getiteld „Nieuwe
regeling van de pacht" en „Regeling
pachtoommissies", in hun geheel te ver
werpen op grond, dat zij:
1. een beperking vormen van het vrije
beschikkingsrecht over den grond, die
in privaten eigendom wordt bezeten.
2. een belemmer,ng vormen voor de con
tractsvrijheid. 3. processen zullen be
vorderen. 4. geen sociale bescherming
rn den goeden zin van bet woord zullen
opleveren. 5. geen voordeel voor den
bekwamen pachter zullen 'geven. 6
noch den voordeele van den eigenge-
erfden boer zullen werken. 7 kunst
matig zullen ingrijpen In de vrije pacht
en landprijzenmarkt. 8. de misstanden
bij het pachtwezen, voorzoover zij aan
wezig zijn, niet zullen opheffen.
De postvfucMen naar Intffë.
Bij de K.L.M. is bericht ingekomen,
dat het vijfde postvliegtuig gisteren om
12 uur uit Weenen vertrokken i3 en otm
13 u. 30 te Boedapest is geland. Alles
was wel aan boord. Vandaag gaat het
verder.
'Zuldetrzeefaaicl.
Bij- Kon. besluit zijn, met ingang van
1 November, benoemd tot leden van den
Zuiderzeeraad de heeren J. N. Hemdrix,
lid vau de Eerste Kamer, en J. M. Krij
ger, lid van de Tweede Kamer.
Premievrij pensioen.
De Centrale van Nederlandsch Over
heidspersoneel heeft aan den voorzitter
van den Raad van Ministers verzocht in
voering van premievrij pensioen te willen
bevorderen.
Voorts is aan de Tweede Kamer het
verzoek gericht, bij de beraadslagingen
over de Staatsbegro-oting 1930 de her
ziening van het Rijksbezoldigingsbesluit
in den kring harer beschouwingen te wil
len betrekken.
De Gouverneur van Curasao.
Volgens het „Vad." staat het vast, dat
de heer Fruytier niet naar Curasao zal
terugkeeren.
I Da Zeppelin- boven Nederland.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid den heer Heemskerk betreffende
de op Zondag gehouden vlucht van het
luchtschip „Graf Zeppelin" over Neder
land heeft de minister van Waterstaat
geantwoord
Het Duitsche gezantschap in D'en Haag
deelde aan de Regeering mede, dat het
voornemen bestond, met het luchtschip
„Graf Zeppelin" vermoedelijk tegen 10
October een vlucht over Nederland te
doen.
Wegens -ongunstige weersomstandighe
den is de vlucht meermalen, uitgesteld.
De Regeering ontving van Duitsche zijde
geen onkel nader bericht van den dag,
waarop de tocht zou worden aangevan
gen; daartof) kon in verband met de
weersgesteldheid waarschijnlijk eerst op
het laatste oogenblik worden besloten.
Eenige mededeeling, dat de tocht, die
eerst tegen Donderdag 10 Oct. was aan
gekondigd, ten slotte op Zondag 13 Oct.
zou worden gehouden, werd niet gedaan,
en ook liet het zich niet voorzien, dat hef
luchtschip boven eeu deal des lands juist
gedurende kerkdiensten zou verschijnen.
Anders ware er aanleiding geweest, om
dezelfde reden, waarom door het publiek
gezag de rust gedurende kerktijd rondom!
de kerkgebouwen pleegt te worden ge
waarborgd, te verzoeken, niet op Zon
dagochtend door dezen tocht storing te
brengen in den openbaren eeredienst in
tal van gemeenten des lands.
De staking in Oost-Groningen.
Het Tweede Kamerlid de heer Van der
Heide heeft aan den Minister van Bin
nenland,sche Zaken en Landbouw de vol
gende schriftelijke vragen gesteld:
le. Is het waar, flat in de gemeente
ödoorn de werkverschaffing is openge
steld behalve voor die arbeiders, die in
dit voorjaar aan een staking hebben deel
genomen?
2e. Mocht het antwoord op bovenstaan
de vraag bevestigend luiden, wil de Mi
nister dan mededeel en, welk verband er
is tusschen de plaats gehad hebbende
staking en het feit van de uitsluiting
der voormalige stakers?
3e. Wil de Minister deze uitsluiting
ten spoedigste opheffen?
De burgemeester van Delft.
Gisteren heeft de burgemeester van
Delft, mr G. van Baren, doordat hij het
ongeluk had nabij zijn woning aan de
Nieuwe Plantage uit de glijden, en te
vallen, zijn rechterbeen gebroken boven
den enkel.
Gistermiddag vergaderde de Gemeente
raad van Vlissingen onder voorzitterschap
van den burgemeester.
Afwezig dhr Wesseling met en' dhr
Poppe bonder kennisgeving.
Nadat de voorzitter de vergadering heeft
geopend, deelt hij het volgende mede:
Door uad. Staten is goedgekeurd de
gemeente rekening over 1927. Ingekomen
is verslag en rekening van de fröbelschool
van het Nut van 't Algemeen over 1 Juli
192830 Juni 1929, de rekening der ver
eeniging tot bestrijding van de tuberculose
Binnenland.
Gemeenteraad van Vlissingen en Ter-
neuzen.
De Zeppelin-vlucht op Zondag. (Beant
woorde vragen).
De staking te.Sas van Gent.
Gouverneur Fruytier niet naar Curagao
terug?
Buitenland.
Het Sklarek-schandaal.
Mac Donald terug.
Aardschokken te Sofia.
over 19281929 en de begrooting voor
19291930, het verslag over 1928'29
van dein ourgus tot opleiding van fröbel
onderwijzeressen, een adres van winke
liers in de Scheldestraat om verbetering
van de straatverlichting in die straat.
Dit 'laatste adres gaat naar B. en W.
om prae advies. De andere stukken wor
den voor kennisgeving aangenomen.
Aan Mej. M. C. Schuuikamp wordt eer
vol ontslag yerleend wegens ziekte als
onderwijzeres aan school A en aan den
vervolgcursus voor meisjes zulks met in
gang van 1 November.
Bad- en zweminrichting. B. en
W. stellen voor, naar aanleiding van het
voorstel van den heer Wesseling in de
vorige vergadering, om een crediet van
f500 te verleenen voor het ontwerpen
van plannen voor het stichten van een
badinrichting.
Dhr Berger, s.-d„ kan zich met het
prae-advies van B. en W. op het voor-
stel-Wesseling niet vereenigen. I11 de vo
rige vergadering is ook gesproken van
een overdekte zweminrichting. Daarnaar
zou tegelijk een onderzoek worden inge
steld. Daartegen had dhr Wesseling geen
bezwaar. Maar B. en W. reppen er nu
niet meer van.
Verder dringt Spr. er op aan, dat het
onderzoek van gemeentewege zal ge
schieden.
Spr. heeft vele bezwaren tegen een
onderzoek door een vereeniging als het
Groene Kruis.
Sp-r. vraagt 'tenslotte een onderzoek
door B. en W. naar de mogelijkheid van
een bad- en zweminrichting. Pas later
kan dan bekeken worden of de exploita
tie aan het Groene Kruis is op te dragen.
De voorzitter meent, dat het voor
stel van B. en W. naar de meening van
dhr Wesseling en de meerderheid van
den Jjtaad is. De meerderheid wil niet,
dat de gemeente hier nu reeds dadelijk
zelf optreedt. Een overdekte zweminrich
ting is wel heel mooi, maar zal een
niet te betalen luxe zijn voor bet ~e
Vlissingen. In den zomer, als het meest
gezwommen wordt, kan gebruik gemaakt
wordeu van het kanaal en het badstrand.
B. en W. willen dat nu eerst eens de
plannen van het Groene Kruis worden
afgewacht voor de badinrichting.
Dhr Berger weet niet, of de voorzitter
regelmatig contact heeft met de meerder
heid van den Raad en wie die uitmaken.
Spr. heeft ia de vorige vergadering aan
den heer Wesseling gevraagd, of hij er be
zwaar tegen had 't onderzoek ook te doen
gaan over de zweminrichting. Hij had
zulks niet.
B. en W. hebben met die badinrichting
zeer eigenaardig gehandeld- Ze hebben
nu aan het Groene Kruis een onderzoek
opgedragen.
De voorzitter: er is niets opge
dragen-
Dhr Berger: och, u is voorzitter van
het Groene Kruis- U hebt het itself op
gedragen- Spr. laat zich niet met een
Jantje van Leiden afschepen en wil eeu
zelfstandig onderzoek van gemeentewege.
Een overdekte zweminrichting is juist in
den winter van belang. Er kan gebruik
worden gemaakt van de overtollige warm
te van de eentrale of van de gasfabriek.
Dit is fcs onderzoeken.
Dks 8 0 r1, A.-S., meeat ook, dat een
