Donderdag 10 October 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
UUUR-SYSTEEM
PIANO'S OF ORGELS
A. S. J. Dekker - Goes
Hendfikse Co's Bank N.¥. Goes
Verl aagde Prijzen
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contr6le
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Is U reeds bekend met ons
waardoor U met eenvou
dig huren Sn 212 jaartijd
volledig EIGENAAR wordt
van een onzer bekende
Keuze uit meer dan 300 stuks
Franco levering 5 jaar garantie
Te Cairo zijn berichten uit Teheran
ontvangen, die bevestigen, dat de troepen
EFFECTEN
COUPONS
DEPOSITO'S
ASSURANTIËN
D Irecteur- H oofd redacteur
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DiiUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs'
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf O.Oft
Prijs der Advertentlfln:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 k
Bij abonnement belangrijke korting.
Ook Lobman gepasseerd.
Wij hebben er onlangs aan herinnerd,
idiat vroeger, vbór de rechtsciie partijlen
door samen te werken bet segeerka&tael
bezetten, mannen van rechts voor be
noeming van pastei va» beteekeais niet
in aanmerking kwamen.
In verband hiermede verdient het! de
mndaidht, dat zeifs Jhr Mr F- de Sa-
ynrnin Lobman in 1877 terwifle van rijhe
beginselen gepasseerd werd m met-ge
schikt wend geoordeeld om lajis hoog-
Jieeraar op le treden.
Ite beer Lobman zelf heeft op dit par
tijdig optreden in „De Standaard" van
17 October 1899 de aandacht gevestigd.
Dr Kuyper had er n-1. in een rijtner
'schriften op gewezen, dat in den loop
■er eeuw slechts twee katheders in de
rechten door mannen van Anti-revolu
tionaire richting bezet werden, die een
voor bet staatsrecht, ü-L door Mr Gra
tama-
Mr Lobman schreef toen, dat 'dit nog te
veie! was toegegeven.
„Mr Gratama doceerde geen staatsrecht
Öoch strafrecht, en strafvordering. Maar
en dit is bet merkwaardig© hij
was, zooals 'hij mij zelf indertijd heeft
medegedeeld, eigenlijk voor staats
recht aangewezen; stiet door een libe
raal Minister, maar door Mr van der
Brugghen, die wel door de Liberalen rich
beeft laten gebrmKen om ons het on
zalige schoolstelsel van 1857 te bezorgen,
maar die desniettemin vlak tegenover de
Liberalen stond-
De curatoren hebben wel gezorgd, dat
het onderwijs in het staatsrecht
niet in handen kwam van een anti
liberalen boogleeraar, en hebben Mr Gra
tama zeer tegen zijn zin met het stxat
recht belast."
Ik voeg daar, zoo vervólgd» 'de beer
Lobman, nog een ander feit aan toe.
„Toen in 1877 de beer Viëtor, die voor
„rood" doorging, tot hoogleeraar in Gro
ningen werd benoemd, vroeg de beer
Van Heiden destijds Commissaris des
Konings in Groningen en President-cura
tor - aan den beer Gratama, of h j onder
rijn© discipelen ook iemand kon aanwij
zen, die, om een soort van tegenwicht
tegenover den heer Viëtor te rijn, mede
tot hoogleeraar kon worden benoemd.
De beer Gratama wees mij aan, doch
men wilde mij niet.
Ziehier aldus verder dhr Lobman
Wat Prof. Gratama mjj dienaangaande
schreef:
„De lezing van Van Heiden .is 'nu,
dat bjj uwe candidatuur in de vergadering
ter Sprake bracht. Allen stemden in uw
lof in. Maar in de voorbanden omstandig
heden, uoo aaiden aelïe ds gewone mede
standers van Van Keiden kan van
Heemskerk uw© benoeming niet worden
gevergd. Op mijn vraag: „Waarom niet?"
was bet antv-ocxrd: „om uw ijveren voor
de school, die Heemskerk niet wil"*.
„Hoe dam', was "bet wederantwoord:
„Viëtor dia ijvsrt voor veel meer, ook
ten aanzien der school, dat Heemskerk
niet wil". „Van Viëtar's benoeming
hebben wij ook spijt genoeg. Maar ten
aanzien van Lobman zijn de heeren on
verzettelijk."
Nog drong ik aan, dat men het be
proeven zou; dat als tegenwicht tegen
Viëtor juist een benoeming in Heems-
fcerk's gedragslijn zou passen.
Van Heiden: „De heeren rijn onverzet
telijk". Ik: „Da:d moeten zfi andere mo
tieven hebben." Ge*» -mWoonL En daar
bleef het bij.
Het feit toekent nogal, voegde
Lehman hieraan toe.
Inderdaad.
Het Berlijnsche schandaal.
De Nachtausgabe meldt, dat Max Skla-
rek aan zijn verdediger dr Punge, in de
gevangenis heeft verklaard: „Wil men
mijn klanten van het gemeentebestuur
kennen? Dan kan men onmiddellijk bjj
Opperburgemeester Boes» beginnen, wlen
ik voor duizenden aan goederen
hob."
Max Sklarek beweert overigens, dat de
directeuren der Stadtbank van de onecht
heid van. de bestelbewijzen volkomen oj
de hoogte waren. Hij liet doorschemeren
dat hij een der directeuren der Stadtbank
met wien hij zeer bevriend was, directe
.mededeelingen heeft gedaan over rijn za-
kebmethoden.
Deze verklaringen' beeft ,Mar Sklarek
gisteren bij zijn verboor door den rechter
van instructie, dr Lubliner, herhaald.
De affaire-Sklarek begint een' uiters'
onverkwikkelijkea vorm. aan te nemen,
eiken dag worden nieuwe namen genoemd
van officieel© persoonlijkheden, die voor
deel uit bun betrekking tot de gébro'O
dars Sklarek hebben getrokken,. Naar aan
leiding van de beschuldigingen tegen hem
uitgesproken, heeft Roess, die m Ame
rika vertoeft, in een persgesprek ver
klaard, er niet aan te denken zijn ver
blijf aldaar af te breken. Hij beschouwt
do ganscha zaak als een poging tot het
plegen van politieke chantage 'met hei
doel het gemeentebestuur tijdens zijn ai
wazigheid in, discrediet te brengen.
Het gemeentebestuur heeft thans in een
uitvoerig telegram Boess verzocht de in
het persgesprek afgelegde verklaring te
willen bevestigen.
Voor de echtgenoota van, deri burge
meester zou door tusschemkomsi van de
gebroeders Sklarek een bontmantel van.
vier duizend mark zijn gekocht, waar
voor echter slechts vier honderd in re
kening werd gebracht.
Gebleken is voorts dat op de lijst van
genoemde gemeente-ambtenaren, die tot
de klanten van de gebroeders Sklarek
beboeren, de namen voorkomen van per
soonlijkheden, die dan volledigen prijs
van pakken en jassen hebben betaald, en
zich dus in geen geval hebben latei:
onnkoopen.
Een nieuw millioenenschandaal.
Onder den titel „Een nieuw millioenen-
schandaal" meldt de „Tempo" o.a.:
Heden ontvingen wjj het bericht van
een monopolie-zaak, die da Verkehrs A. G.
met de firma F. Butt en Co. te Lich
tenberg onderhoudt. Deze firma heeft het
monopolie voor de levering van materiaal
voor straataanleg, steenslag, grint, enz.,
doch tegelijk zorgt zij voor den aanleg.
Hoe de overeenkomst met de Verbehrs A,G.
luidt, daarover laat men zich niet uit. E:en
feit is, dat alle andere firma's bij aanbie
dingen voor leveranties aan de Verkehrs
A.G. hetzelfde antwoord .krijgen: „Wij wer
ken alleen met de firma Butt en Co."
Wat het schandaal in rijn vollen om
vang laaf zien, is het feit, dat de firma
niet slechts het monopolie heeft, doch
dat ten behoeve van haai' en om haar
millioenea te laten verdienen, overbodige
tramwegwerken verleggingen en nieuwe
aanleg van rails plaats hebben. Bij de
Verkehrs A.G. zit een directeur Lue-
dicke. Een1 der chefs Van] de firma Butt
en Co. is ook een heer Luedicke, de
zoon van den directeur van da Verkehrs
A.G. pa Iris» Butt, was tot voor tien
jaar een zeer onbelangrijke firma met.
een credih van nauwelijks 10.000 mark.
Zij is sinds het overnemen van da tram
door de stad groot geworden, i'hams i&
zij een der rijkste firma's in deze branche,
Korten tijd geleden heeft de stad de firma
Butt est Co.' aog een bijzonderen vrien
dendienst bewezen door de overneming
van een groote hoeveelheid aandeelen.
Duitsche millionnairs.
Het rijksbureau voor de statistiek in
Buitschland heeft die vooxloopige gege
vens der statistiek betreffende de ver
mogensbelasting over 1927 bekend ge
maakt. Daaruit blijkt, dat in de groep
der vermogens boven èen millioen rijks-
mark een vermeerdering van 130 belas
tingplichtige personen voorkomt en een
toeneming van de vermogen» ten bedrage
van 442 nutiiocn rijksrnark. Volgens be
rekening betelen 2485 raitiianneirs teza
men 0.580.154,000 Mwfc belasting Nop
veel greater dan het aantal der million-
pairs onder de particuliere belaating-plich-
tige personen, is dat der miüionnairs bij
de rechtspersonen (hv. vennootschappen,
stichtingen enz.) Hier valt weliswaar een
vermindering van het aantal belasting
plichtigen te comstateeren, doch daar staat
tegenover een aanzienlijke vermeerdering
van het belastbaar totaal-vermogen-
Die vïoototitwapeninfl'.
De Engel&cho uitnoodiging voor Ide
viootaonferentio ia te Parijs gunstig ont
vangen- i
h'h
Vraagt gratis toezending der geïllustreerde catalogi
Da uitnoodiging wordt 'in Italië echter
niet onverdeeld gunstig ontvangen.
Italië zal geen bezwaar hebben tegen,
verlenging van 'den oermijn, waarna de
oorlogsschepen buiten dienst worden ge
steld. Wel echter tegen de afschaffing der
onderzeeërs.
Omtrent Japan-s houding ten opzichte
van de voorgestelde conferentie der zee
mogendheden, wordt in een bericht uit
Tokio medegedeeld, dat Japan de verhou
ding van het aantal zijner hulpschepen
tot dat der Vereen- Staten vastgesteld
wenscht te zien op 710-
Dit is het minimum, dat Japan voor
zijn nationale verdediging noodig acht.
De Japansche regeering wenscht, dat
over dit beginsel overeenstemming zal
bestaan, voor dat zij de uitnoodiging tot
deelneming aan de conferentie aanvaardt.
Onder dit voorbehoud is Japan bereid,
de uitnoodiging te aanvaarden en naar
beste krachten mede te werken, om de
conferentie te doen slagen.
De „Daily Telegraph" zegt met verwij-
ring naar het gunstig verloop der be
sprekingen tusschen president Hoover ea
MaoD-onaM, dat de toestand op het ge
bied der vlootbewapening door de jong
ste ontwikkeling groote vorderingen heeft
gemaakt in. vergelijking met den toestand
in het jaar 1922.
Ook de liberale bladen „Daily News"
en „Daily Chronicle" spreken hun vol
doening uit over de nota van Hender
son, die een duidelijk bewijs 19 voor
do werkelijke vorderingen op het gebied
van de vlootbeperking.
Ook de Parijsche bladen houden inch
uitvoerig bezig met do uitnoodiging vaa
Engeland aan Frankrijk om deel' te neme»
aan de vlootooniferenti-e der vijf mogend
heden. Algemeen woriit de verwachting
uitgesproken, dat de Fransche regeering
de ulitnoodiging zal aannemen.
De „Journal" meent, dat men geeta
overdreven optimisme aan den dag moet
leggen. Alles beperkt zich op het ©ogen
blik tot het woord vloot-pariteit, dat een
even algemeene als rekbare uitdrukking
is-, die in elk geval slechts betrekking
heeft op de "Engelschen en de Amerika
nen. Met betrekking tot de beperking der
duikboo.ten zal' een felle strijd ontstaan.
derzijdsche betrekkingen tusschen Enge
land en do Vereenigde Staten in het licht
van den toestand, geschapen door het
verdrag van Kellogg. De bedde regeerlngeni
verklaren daarom niet alleen dat een
Engelsch-Amerikaansobe oorlog ondenk
baar is, maar het wantrouwen en de
verdenking, die misschien gerechtvaardigd
waren vóór de onderteekening van het
Verdrag van Kellogg, nu moeten ver
dwijnen uit onze nationale politiek.
De gedachtewisseling over de vlootbe
perking heeft de twee natie® zoo dicht
brj een overeenkomst gebracht, dat de
hinderpalen op vroegere conferenties, die
het gevolg waren van de Engelsch-Ame-
rikaansche tegenstelling, nu vrijwel opge
ruimd schijnen.
De onderteekenaars der vlootovereen-
kornst van Washington in 1922 zijn inge
licht omtrent de vorderingen van onze
besprekingen en wij hebben nu een con
ferentie voorgesteld met bet doel om een
overeenkomst te bereiken', welke aanzien
lijke vlootbeperkingen behelzen zal.
Van nu af tot Januari, wanneer de con
ferentie zal bijeenkomen, zullen de Engel-
sche en de Amerikaansche regeering de
besprekingen: voortzetten met de andere
betrokken regeeringen om alle eventueele
moeilijkheden op- te ruimen vóór de foto
meele onderhandelingen beginnen.
Met het oog op de veiligheid, verze
kerd door het pact van 'Kellogg, hebben
wjj, naar wij hopen, voor altijd een einde
gemaakt aan den bewapeningswedstrijd
tusschen Engeland en Amerika, met
het oorlogsgevaar en het weggooien van
openbare middelen, die hij meebrengt,
door het beginsel te aanvaarden, van de
gelijkheid tusschen onze vloten, voor alle
categoriën.
Kaboel ipvallen?
Volgens nog niet betvestjgde berichten
uit Pesjawar moet de stad Kaboel thans
door de troepen van Nadir Khan inge
nomen rijn.
Aan de verovering van de Stad jging
een opstand van de bevolking vooraf.
Het kabinet van Habib Oellah moet
Zaterdag reeds afgetreden zijn.
Het radio-station van Kaboel wèrkf
sedert 2 dagen niet meer.
Gemeenschappelijke verklaring van
Hoover en Mac Donald.
De gemeenschappelijke verklaring van
Hoover en Mac Donald, die gepubliceerd
is, zegt, dat de besprekingen1 in een rui-
men zin beperkt zftn gebleven tot de we-
Volgens andere berichten echter duren
de gevechten, die voor de poorten van
Kaboel door de troepen van Habib Oellah
en Nadir Khan worden geleverd, nog
voort.
Binnenland.
De Zeppelin eerst Zondag boven ons
tónd?
Conferentie] over da Btakirugen ia Zt--
Vlaanderem.
De V-A.R.A. op audiëntie bij déta minister
van Waterstaat.
Een tienjiairig meisje te Rotterdam Ver
moord-
Minister Raymer ia Zeeland-
Buitenland.
Berijbsche .schandalen.
Een gemeenschappelijke verklaring Vaa
Hoover en MacDonaH.
Noodweer pp Sardinië.
Ernstig spoorwegongeluk in Pole®.
van Naidir Khan, onder aanvoering van
Sjawaii, en den vxoegeren minister vaa
bmnenlandsche zaken Ahad Khan Ka
boel binnengedrongen zijn.
De inneming van Kaboel door de strijd
krachten van Nadir Khan werd verge
makkelijkt door het feit, dat de politie
te Kaboel, aan wie "de verdediging van'
de stad hoofdzakelijk was toevertrouwd,
de .zijde van Nadir Khan heeft gekozen.
Habib Oellah moet met zijn familieleden
gevlucht zijn-
Nootlweer op Sardinië.
Op Sardinië heeft een hevig onweer ge
woed in de streek vaa Caompidano, dat
drie dooden en zeven gewonden heeft
geëischt; 200 huizen zijn ingestort, tal
van gebouwen zwaar beschadigd. Het ver
lies aan vee en de schade op de velden
wordt op veie millioenen lire geschat. De
wijnoogst is geheel vernield. Vooral het
stadje Uras (2000 inw.) is zwaar geteis
terd- Het biedt een beeld van Verwoes
tte straten tusschen de ingestorte hui
zen zijn met modder en puin bedekt. De
daklooze bevolking werd in huiz-en, die
gespaard zijn gebleven, ondergebracht.
In Ligurië, waar, gelijk wj gisteren
meldden, hevige regens zijn gevallen, ea
op Sardinië wordt ijverig gewerkt aan
het herstellen van de spoorlijnen, stratep,
telegraaf- en telefoonlijnen.
Het noodweer.
Het noodweer, tengevolge waarvan bet
Noorsche kustschip „Haakon VII" Zon
dagnacht aan den grond is getaopeft, was
gisteren nog. niet uitgewoed.
Dinsdagmiddag en -avond moesten ver
scheidene stoomschepen1 de havens aan
de kust van Soerland binnenloopen, daar
de deklading verschoven was en er bij
de hooge zeeën gevaar voor kapseizen
bestond.
Gp het land bebbsol stamal en wolk
breuken overstroomingen veroorzaakt. Op
vele plaatsen zijn de rivieren buiten haar
oevers .getreden en men vreest, dat de
spoorbrug over de Ottra weggeslagen zal
worden.
Stalking ïe New-Yoric opgeheven.
De staking van de groenten- en fruit-
transporteurs te New-York, tengevolge
waarvan reeds enorme hoeveelheden
groenten en fruit, ten bedrage van milli-
oenen dollars op de stations begonnen
te bederven, is na een onderhoud tus
schen de vertegenwoordigers der betrok
ken partijen, opgeheven.
Naar een telegram nog meldt, is den
chauffeurs een loonsverhooging van vj'f
dollars per week toegezegd. De verliezen
der kooplieden door deze staking be
dragen ..honderdduizenden dollars.
Ernstig spoorwegongeluk in Polen.
Gisterenochtend heeft op het station
Sob'olew bij. Demblin een ernstig spoor
wegongeluk plaats gehad.
Vermoedelijk tengevolge van den dich
ten nevel is een snelgoederentrein door
een onveilig signaal gereden en ongeveer
40 M. verder met een uit Lemberg kot-
jmemdern personentrein la botsing geko
men.
