Maandag 7 October 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
N.V. Veevoederfabriek „Zeeland" te Goes,
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
KRACHTVOEDERS
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contr6le
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
worden steeds met de uiterste zorg gefabriceerd en
munten uit in kwaliteit, afwerking en verpakking.
Specialiteit in GRONDNOTENKOEKJES
N.V. VEEVOEDERFABRIEK „ZEELAND" GOES.
Tel. 162.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 October vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Dlrecfaur-HoofdredacftUr:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes,
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 280.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs*
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfO.OS
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 y
BQ abonnement belangrijke korting.
Nog altijd die stihooiatiljiL
Het Hoofdbestuur van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers besloot ,ia
Februari '28, tot de instelling van 'n com
missie, die de gevolgen van de pacificatie
moest onderzoeken "on zoo noodig voor
stellen voor een volgende algemeen© ver
gadering ontwerpen.
Aan het thans verschenen rapport de
zer commissie is het volgende ontleend:
„Zoo heeft dus ook deze derde paci
ficatie bij geen enkel volksdeel bevredi
ging .gebracht. Noch Van der Brugghen,
'die in 1857 de „vrije" school mogelijk
maakte, noch Mackay, die haar in 1889
van staatswege dezelfde subsidie toebei-
deelde als de openbare school, noch Cort
van der Linden en iöe Visser, 'die in
'16 en '20 de volledige financieel© gelijk
stelling brachten, hebben den schoolstrijd
kunnen doen beëindigen, „De schoolstrijd
zal nooit eindigen", zegt de tweede voor
zitter van de Unie Een .School met den
Bijbel, Ds J. L. Pierson, „om het even
of wij onder de wet van 1878 of" van
1920 leven". Het moet eerst worden:
„Da vrije school voor heel de natie".
En zoolang hiertegen nog een belang
rijk volksdeel staat, dat niet alleen in
de openbare school volkomen bevrediging
van zijn onderwijsbehoeften vindt, maar
in de openbare school tevens het eenheids
symbool der gemeenschap ziet, zal er
dus van een bevrediging op onderwijs
gebied geen sprake kunnen zijn.
De politicie van '16 en '20 hebben zich
in dezelfde mate vergist als die van
1889 en 1857. Zij hebben het wezen van
den schoolstrijd niet gezien. Zij hebben
de valsche leuzen voor zijn wezen ver
sleten. Zij hebben sucessievelijk de bij
zondere school de vrijheid gegeven, daar
na het staatsgeld en tenslotte het ge
meentegeld. Zjj hebben zelfs boven de
leuze „de school aan de ouders" uit de
bijzondere school aan de kerk uitgeleverd,
maar tevreden is men niet. Want het
gaat tegen de openbare school. Nog im
mer is de kleine helft van de Neder-
landsche school niet onder kerkelijke heer-
schappijHet is de aloude strijd om
de supprematie tusschen de kerk en den
staat, tusschen de kerk en de burgerlijke
gemeenschap, die hier tot uiting komt. De
staat moet zijn zorgende hand van' het
ondeTwjjs aftrekken. Het onderwijs aan
de kerk! Weg dus met het openbaar on
derwijs! Een bevrediging is dus niet
mogelijk, zoolang het openbaar onderwijs
bestaat.
Wie de wensohen van de diverse on
derwijs organisaties aan de commissie-
Rulgers met aandacht heeft nagegaan,
kan dan ook wel voorspellen, dat ook
deze commissie de bevrediging niet kan
schenken. Want de wenachen .van de
rechtsche organisatie gaan lijnrecht in
tegen die der linksche. En de linksche
waren in hun adviezen nog gehandicapt.
Aan het beginsel der gelijkstelling mocht
niet worden getornd. Wanneer organisa
ties als onze Bond, het N. O. G. en Volks
onderwijs dus onafhankelijk hun' eigen
onderwijsidealen onder woorden hadden
gebracht, zeer zeker zou dan de tegen
stelling «met het advies der kerkelijke
organisaties nog grooter zijn geweest".
Wie deze uitspraken leest, zal meer
dan ooit overtuigd zijn, dat de commissie-
Rutgers inderdaad de bevrediging niet
kan brengen.
Dat blijkt wel uit de wijze, waarop
deze studie-commissie, waarvan men dus
moet aannemen, dat zij van deze .zaak
studie maakte en dat, wat zij neer
schreef, dus wèl overwogen, la, over
het bijzonder onderwas oordeelt.
„Eerst kreeg de bijzondere school de
vrjjheid, daarna het staatsgeld én ten
slotte het gemeentegeld". Die school krijgt
dus feitelijk iets, wat haar niet toekomt.
Het recht van het bijzonder ooderwjjs
wordt nog steeds niet erkend.
Dat blijkt ook, uit wat verder wordt
gezegd, n.1., dat de linkschen in de com
missie Rutgers in hun adviezen waren
gehandicapt, omdat aan het beginsel der
gelijkstelling niet mocht worden getornd.
Dkt had men dus eigenlijk gewild.
Het ideaal is nog steeds, de gelijk
stelling ongedaan te maken, en de druk
vm vroeger ta dom harlsvaa.
Op dit oogenblik kan dat nog niet.
Daarvoor is de positie van de recht
sche partijen nog te sterk.
Maar laat dat maar eens anders wor
den.
Dan is, voor men er aan denkt, de
schoolstrijd weer over de geheele linie
ontbrand.
Zonderling rapport
In het rapport van de Commissie uit
Üen Bond van Nederl. Onderwijzers in
zake de gevolgen van de pacificatie wordt
o.ra. gezegd, dat er neg een belangrij k
volksdeel is dat in de openbare school
volkomen bevrediging vindt en dat in
die school tevens het eenheidssyml-
bool der gemeenschap ziet.
't Zou interessant zijn te vernemen
waar dat „belangrijk volksdeel" te vin
den is.
Het grootste deel der bevolking blijkt
op Christelijk onderwijs prijs te stellen.
En daarnaast hebben we nog de neu
trale bijzondere schalenende Joodschebij
zondere schelen, terwijl we de vorige
week in de bladen konden lezen, dat
in Limburg de Socialisten de stichting
van bijzondere scholen voorbereiden.
Maar waar zit dan toch dat „belang
rijk volksdeel" dat in de openbare school
volkomen bevrediging vindt?
En dan: de openbare school eenheids
symbool der gemeenschap. Een pracht-
uitvinding!
De school waar de profeten; Vata demi
klassenstrijd tot het bittere einde, het
hoogste woord hebban, zou het eenheids
symbool der gemeenschap zijnl
't Is wel een zonderling rapport waar
in dergelijke dingen nog wel als vrucht
van' studie worden neergeschreven.
lagers/ Wybert-tabletten on
der het oefenen ter
bescherming van de
keel, vóór het op
treden ter zuivering
van de stem.
Afschuwelijke moord bij Parijs?
Vrijdag 'heeft men in de buurt van Pa
rijs een misdaad ontdekt, gepleegd met een
bijzonder geraffineerde wreedheid.
Een -bewoner van een plaatsje in de Pa-
rijsche hanlieue ontving Vrijdagmorgen
een anoniemen brief, waarin hem werd
medegedeeld, dat een van zijn jeugdvrien
den, hékend als de „Markies van Cham-
paubert", een bekend oplichter, 'die des
wege niet lang geleden vijf jaar gevange
nisstraf had uitgezeten, op 29 September
levend begraven was in het Bosch van
Verneuil', omstreeks 10 KM. van Parijs,
Degenen, die dit gedaan hadden, waren
vroegere slachtoffers van zijn oplichterij
en, en zij hadden ervoor 'gezorgd, dat er
voldoende lucht in de kist doordrong om
den ongelukkige nog langen tijd in het le
ven te houden en aldus zijn doodsstrijd te
verlengen. Door middel van een schets
was de plaats in het 'bosch duidelijk aan
gegeven.
Toen degene aan wien de brief gericnt
was, zich tot de autoriteiten wendde,
meenden deze aanvankelijk met een lugu
bere grap te doen te hebben. Niettemin
trokken de gendarmes er op uit om een
onderzoek in te stellen. Al spoedig von'd
men in het bosch op de aangeduide plaats
een soort van gemetseld schoorsteentje,
dat uit den.grond oprees. De plaats waar
dit zich bevond werd opgegraven en men
stuitte nu inderdaad op een doodkist,
waarin het schoorsteentje uitmondde. In
de kist vond men het lijk van den pseudo-
markies slechts in een hemd gekleed. Vol
gens de ooggetuigen droeg het gelaat van
den doode de sporen van een verschrikke-
lijken doodsstrijd. Hij was blijkbaar niet
door verstikking, doch door uithongering,
en misschien door de ontzetting- over zijn
vreeselijke en volstrekt hopelooz» positie,
omgekomen.
Het geheim van dezen tragischen dood
is echter in vier en twintig uur tijds opge
helderd, meldt de Telegr. Gelijk van de zij
de der politie reeds vermoed werd, heeft
Paasal mat zijp begrafenis niets anders
van de
Ml i
beoogd dan een mystificatie van het pu
bliek, om zijn naam, die tijdens zijn vijf
jarige gevangenschap in vergetelheid was
geraakt, weer te omgeven met het aureool
van een kortstondigen roem.
De „markies", die vroeger tot de meest
fantasierijke zwendelaars 'behoorde, die
Frankrijk ooit heeft gekend, was voorne
mens, over zijn vroeger avontuurlijk leven
zijn mémoires te publiceeren. Ten einde
echter aan 'dit hoek de noodige bekendheid
te geven, kwam hij op het fantastische
plan om zich levend te laten begraven.
Zijn jeugdvriend, die te zamen met hem
eenige jaren gevangenisstraf had uitgeze
ten, zekere Boulogne, had alle détails van
het plan voorbereid. Boulogne verleende
Passal in een voor dit doel gehuurde villa
onderdak. Van hieruit kon de „markies?"
spoorloos verdwijnen. Uit de villa richtte
Passal aan zijn moedor, zijn vrienden, de
„Matin", Havas en anderen tallooze ano
nieme brieven. Hij verklaarde daarin, dat
hij door het geheime genootschap der
„Ridders van Themis" gevangen was ge
nomen en aan de meest afgrijselijke kwel
lingen was blootgesteld.
Intusschen had Passal zich door Bou
logne een groote doodkist laten vervaardi
gen. Hij sliep een nac'ht in de kist om te
zien, of hij daarin voldoende adem kon
halen. Na deze proef wachtte hij' 24 uur,
en toen achtte hij den tijd .gekomen om het
groote avontuur: de 'begrafenis ia het
bosch van Verneuil, te beginnen. Boulog
ne, die dit werk verrichtte, gaf hem een
pak chocolade mee in het graf en bracht
de huis aan voor den luchttoevoer.
Een uur lang bleef Boulogne met den
levend begravene praten, om zich er van
te vergewissen, dat alles werkelijk in orde
was. Daarna begaf Boulogne zich naar
Parijs om de laatste brieven van den
zwendelaar op de post te brengen. Toen
bij na nauwelijks zes uur afwezig te zijn
geweest, bij het graf terugkeerde om den
„foarkias" te 'drinken te geven, moest hij
tot zijn schrik constateeren, dat hij1 van
den levend begravene geen antwoord meer
kreeg. In zijn angst vluchtte -hij en trachtte
zich te verbergen.
De alarmeerende 'brieven van den „mar
kies" hadden intusschen hun uitwerking
niet gemist. De politie was ten tooneele
verschenen en had het,graf 'gevonden. De
begravene was gestorven als gevolg van
het feit, dat de luchttoevoer, tegen alle
verwachting in, niet goed gefunctioneerd
had. Zoo eindigde Passal, in den waren
zin des woords, in den kuü, dien hij zich
zelf gegraven had.
Het duurde niet lang, of de politie
slaagde er in, Boulogne in zijn schuil
plaats op te 'Sporen en hem tot het afleg
gen eener volledige bekentenis te dwingen.
De medeplichtige, 'die door den tragischen
afloop van het met zooveel fantasie uitge
werkte avontuur geheel van streek was,
zal zich voor de rechtbank moeten verant
woorden wegens het veroorzaken van dood
door schuld.
Vermiste Fransche vliegers terecht.
Het officieus© Telegraafagentschap „To
ll o" meldt, da,t de vermiste Fransche vlieg
machine met de vliegers Costes en Bel-
monte Vrijdagmiddag op 11 K.M. van
Tsitsikar in Mandsjoerije geland zijn. Het
vliegtuig vloog over het Russisoh-Ghinee-
söhe front en maakte, daar Chineesche
vliegers dit eischten, een landing. De Ghi-
neezen dachten met een Russisch vlieg
tuig te doen te hebben en wilden het be
schieten. De vliegers zijn des avonds te
Gharbin aangekomen, waar zij" door ver
tegenwoordigers van de Chineesche regee
ring en den Franschen konnul-generaal
werden ontvangen.
Eert aanslag op een Roem eens oti
minister.
Op den Roemeenschen .minister van
binnenlandscho zaken is te Boekarest een
aanslag gepleegd. Voor zijn departement
werd zijn auto opgewacht door een man,
die een paar revolverschoten Ipste, waar
door de ruiten van da auto werden ver
splinterd', maar bock de minister hocb
zijn kabinetschef weiden gewond- De man
is gearresteerd. Papieren zijn er niiet op
hem gevonden. Men vermoedt, ia héb
een communistisch agent.
De dader heeft verklaard _GoIdenberg
te heeten en uit Jassy te komen. Hij is
20 jaar oud. Hij' beweerde den aanslag
te hebben gepleegd om den dood van. de
mijnwerkers van Lupeny te wreken.
Bet drama in de gevangenis te
Canon-City.
De eerste gevangenis-beambte,' die door
de muitelingen van de strafgevangenis
te .Cancui-City, in den staat Colorado,
in koelen bloede werd afgemaakt, nadat
hun ultimatum aan den gevangenis-direc
teur was geweigerd, was W. J. Ellea,
de beulDeze had' gedurende zijn
diensttijd in de gevangenis tientallen
doodvonnissen voltrokken- Zijn lijk was
van kogels dooirzeefd. De derde ter dood
gebrachte was 'de bewaker Wiggins.
Omtrent het eind van de leiders dat
'muiters, zijn de berichten niet eenstem
mig. Het schrjht n.L, dat de man, die de
beweging ontketende niet dadelijk bij den
aanvang der troebelen ^was omgekomen
doch daarentegen tot het slot het bloedige
drama bad geleid. Die man Daniël
Daniels zorgde zelfs voor - een .slot
dat pakte. Toen hij! en jsijn twee mede-
belbamels begrepen, dat het spel ver
loren was, gaven de twee helpers aan
Daniels verlof hen dood te schieten. Hij
deed "dit; maakte toen de laatste twee
gevangen genomen bewakers a,f eta joeg
zich tenslotte zelf een kogel door het
hoofd.
Die nood In idle Boedapester rtekenbulzeW.
In verband met de enquête, die he^
Hongaarsche ministerie voor volkswel
vaart bevolen heeft in de aangelegenheid'
van het te bouwen Boedapester zieken
huis, verklaarde da secretaris van den
Boedapester gemeenteraad, dat men ia
het lafgeloopien jaar 10.500 patiënten, die
opneming in eein der ziekenhui zen ver
langd hadden wegens plaatsgebrek had
moeten 'afwijzen en volgens den chef
von £en istedelijien gezondheidsdienst
waren daaronder patiënten, die long!
borstvlies-, en blindedarmontsteking 'had
den. Men moest zieken afwijzen, wier
leven ervan afhing, dat zij onmiddellijk
werden geopereerd. Er kwamen gevallen
Voor, dat men op operatie wachtende
patiënten van het eene ziekenhuis naar
het andere moest sloepen totdat men ze
eindelijk na "een paar uur ergens kon
onderbrengen. Ook kwam het dikwijls
genoeg voor, dat men geneZetade zieken,
die nog ziekenhnis-hehandeling noodig
hadden, weg moest sturen om plaats te
maken voor ernstiger gevallen, die dik
wijls ze® tot acht weken achtereen dag
aan dag om opnam© kwamen smeekea'.
WadDionalltf in die Vereen. Stafe'oL
Na .hartelijk begroet en officieel out
vangen te zijn in New-York (stad) is de
Britsch© eerste-minister Ramsay MacDo-
nald met zijn reisgezelschap te Washing
ton aangekomen. Hij verloor geen tijd
doch begaf zich spoedig naar heit Witte
Huis. Hoover ontving hem uiterst hartelijk
©n onderhield zich eenigea tijd met den
gast uit Engeland- Hierop keerde deza
naar da Britsdba eunbassöda terug, waar
Binnenland.
Het eind der Zaandamscke staking.
De stakingen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
De staking in Groningen. Bemiddelings
pogingen.
Buitenland.
De begrafenis van Stresemann.
Mae Donald in de Vereen. Staten.
Storm en onweer in een gedeelte van
Frankrijk.
Het drama in da Amarikaansohe gevan
genis.
hij een interview verleende aan de jour
nalisten. De eerste-minister betuigde de
hem aangeboden ontvangst op kooge/a
prijs te stellen- Opnieuw gaf hg uiting
aan b©t vertrouwen in het voortbestaan,
van de aUervriendschappelijfcste betrek
kingen van het Britsche Rijk met de Ver-
eemgde Staten. Het lag niet in het voor
nemen een verbond te sluiten, enkel wïldö
hij' trachten te komen tot een entente ter
verwijdering' van misverstanden.
DE BEGRAFENIS VAN STRESEMANN..
Hoewel het tijdstip geheim was gehou
den, waarop het stoffelijk overschot vaa
wijlen dr Stresemann naar het gebouw
van den Rijksdag zou worden overge
bracht, waren reeds lang voor het daar
toe bepaalde tijdstip vele duizenden in da
Friedrich Ebertstrasaé, op het plein vpor
de Brandenburger Tor ea voor het ge
bouw van den rijksdag aanwezig, om vaa
het schouwspel getuige te zijn.
Nadat het stoffelijk overschot vaa dr
Stresemann van zfjh ambtswoning ia de
Friedrich Ebertstrasse in een plechtigs®,
stoet onder diepe stilte van de duizenden
toeschouwers naar het gebouw van den
rijksdag was overgebracht, werd de 'kist
om half negen in da groote zaal van den
rijksdag opgebaard-
Volgens de „B. Z." is het aantal bloe
men en kransen, dat in verband met
het overlijden van dr Streseman is be
steld, zóó groot, dat te Berlijn en in
geheel Duitschland, ja zelfs in naburige
landen, een schaarschte op de bloemen
markten is ontstaan.
Het groen, dat voor grafkransen wordt
gebruikt, is bijna niet meer voorhanden-
In Duitschland is al het beschikbar® groen
uitverkocht, zoodat men ïn Italië bestel
lingen heeft gedaan. Dit groen zou per
vliegtuig worden overgebracht. Aangezien
het echter in Italië den laatsten tijd hevig
heeft geregend en lauriertakken 8a natten
toestand spoedig bederven, is ook daar
dit groen niet voldoende verkrijgbaar.
Men heeft zich thans tot Nederland en
Frankrjjk gewend om het benoodigde ma
teriaal ten spoedigste te betrekken. Ook
aan witte leliën heerscht groot gebrek.
Ofschoon de uitvaart ran het Rijksdag
gebouw gisteren pas om twatdf uur plaats
had, (stroomden reeds tegen negen uur
de menscben naar het Plein van de repu
bliek, het grootë plein voor het Rijks
daggebouw, waar het stoffelijk overschot
van den minister langs zou komen. Het
Plein van de Republiek was pp 'buiten
gewoon indrukwekkende wijze versierd-
In het 'Rijksdaggebouw zelf brandden
olie lichten, getemperd door rouwfloer®.
De kist met ihet stoffelijk overschot
van 'Stresemann was opgebaard op de
plaats van den president. De rijksvlag
met den gouden adelaar hing er .over
heen. Geen enkel bloemstuk dekt# de
kist; slechts een krans vaa Stresemaaa's
Vrouw hing er aan.
Op de verhevenheid er voor, op de
sprekersplaats, was een pyramids van
zwarte doeken gemaakt, waarop een grool
aantal kransen en bloemstukken lagen,
zooveel bloemen, dat men ze niet all®
in den rijksdag kon onderbrengen, doch
een plaats had gegeven in de wandel
gangen. Bovenop den bloemenschat lag
een prachtig» krass met een lint in de
