No. I
Dinsdag 1 October 1929
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeiand
.doodt
insecten.
Hendrikse Cc's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij hei Bureau voor Oplaag-contröie
Uit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 3 October vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
jjureau: Lange Vorststraat 70, Goes,
Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUJJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs*
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers fü.üS
Prijs der Advertentlgn:
14 regeb f1.20, elke regel meer 30 t
Bij abonnement belangrijke korting.
Social© maatregelen.
„De Banier", het Chr. Hist, orgaan
'oor Friesland, is niet geheel gerust over
:a houding van de Regeering ten opzichte
an d verzekeringswetgeving.
Er is blijkens de Millioeneimota geen
prake an nieuwe uitgaven voor dit doel;
vel werd voor Arbeidsverzekering
109.894 minder geraamd en werd de
fd. Volksgezondheid met f 400,000 ver-
uinderd, wat kan beteekenen dat hier be-
uinigd wordt op sociale maatregelen,
relke genomen zijn in het belang onzer
'askracht.
x u is 'het zeer goed mogelijk, dat door
bezuiniging bedoelde maatregelen
t worden geschaad, doch wij hadden
h gaarne een «enigszins hoogere ra
gezien vooral waar het betreft de
oiuomde afdeeling, opdat daarin
i xl z< u kunnen worden een soort stoot-
i jqu, ingeval een wijziging van de In-
i diteiis- en Ouderdomswet in het jaar
t 3 tot stand mocht komen.
i. ligt het toch voor de 'hand, dat dit
I ge -c'hieden, omdat door de Tweede
3 :ier ia het voorjaar van 1929 in dit
j land een tweetal moties met algemeen e
.mien zijn aangenomen.
iedoeld was met de eerste motie om de
aliditoitswet in zoodanigen zin te wij-
m dat arbeiders van 35 jaar en ouder
i' .der ..ottflait-kunnen worden opge
nomen.
De tweede motie bedoelde om een
nieuwe overgangsmaatregel in de ouder
domswet te brengen, opdat de 35-jarigen
en ouderen, voor zoover ze daarvoor in
aanmerking komen, op een gemakkelijke
wlize hun ouderdomsrente zich zouden
kunnen verzekeren.
Uit de Millioenennota blijkt niet, dat in
de eerste toekomst met mogelijke uitgaven
voor dit doel is gerekend.
Nu komt het ons voor, indien hef
«enigszins mogelijk is, dat bedoelde wijzi
gingen toch dienen te worden vastgesteld.
De rechtsche partijen toch hebben te
genover do leuze Staatspensioen, de kie
zers deze wijzigingen in uitzicht gesteld.
En waar vooral eerlijkheid in de politiek
nog meer is dan éen kwestie van fatsom,
daar komt het ons voor, dat alle moge
lijke pogingen in het werk dienen te wor
den gesteld, om de hier genoemde wijzi
gingen in bedoelde wetten aan te brergen.
Het komt ons daarom voor, dat de Re
giering tp etniger tijd, mocht het zijn zeer
spoedig, te dien opzichte, zal moeten wor
den herinnerdaan hetgeen verwacht
wordt, in .verband met deze besluiten van
de Tweedo Kamer".
Het komt on/s voor, dat de gedachten
V.an „De Banier" in een andere richting
hadden bobooien 'te vaan.
Wij hebben/een extra-parlementair Ka-
'jhij «n-''-omgaat niet aan de Regeering
aanprakelijk1 te stellen voor wat door de
recjtsche partijen in uitzicht werd ge
ste -
Hier wreekt zich de houding, door de
C - H is'. Kamerfractie bij de Kabinets-
fprma. ié aangenomen.
Had zji zich bereid verklaard op een
raat accco'-d mee te werken, dan had in
het Regeevingsprogram ook opgenomen
kunnen wedden het aanbrengen van de in
uitzicht geselde wijzigingen. En wanneer
dan de Ref/eering nalatig was gebleven,
dan w&s oï reden geweest haar te her
inneren hetgeen verwacht wordt.
De Chr. Hist, fractie heeft echter een
andeie houding aangenomen. Zij wensèh-
te nu niet meer als onder Lohman, op een
bepaald pj-ogram saaien ie werk «.3,
Wü heoordeelen dat thans niet, maar
eonstateeien alleen dat een der gevolgen
daarvan ia, dat de Regeering nu veel
vrijer staat, dan anders het geval zou zijn
geweest en dat het gevolg kan zijn, dat
wc t in iuitzicht werd gesteld niet wordt
vei .vezcnlijkt.
De pefroleumbrand bij Moren!.
Na .r uit Boedapost gemeld wordt,
neem, de reeds weken durende brand in
de p, iroleurnhron bi. Moroni steeds ern
stige'' afmetingen a in.
TY~
De brand gaat gepaard met krachtig
onderaardsch gerommel, waarvan het
geluid iederen dag verder hoorbaar is.
Een gi'oote ongerustheid heeft zich van
de bevolking meester gemaakt.
Naar de meening der deskundigen zal
de blussching van het vuur uiterst m .1-
Iij'k, zoo niet onmogelijk, zijn, dasn* in de
brandende bronnen voortdurend uitbar
stingen van vidkanischeri aard plaats
vinden.
Tot dusver zijn alle pogingen, om den
brand meester te wordef., mislukt.
De wervelstorm in Florida.
Uit Kay-West (Florida,) wordt gemeld:
De stad was gisternacht nog tengevolge
van het stormweer afgesneden, ofschoon
zij door den storm, die een snelheid van
112 K.M. per uur nad, minder geleden
heeft dan de streek ten Noord-Oosten
daarvan, waar de orkaan een snelheid
van 145 K.M. per uur had.
De tornado gaa'; thans in de richting
van de monding der Mdssissippi-rivior.
•Rot hier aangekomen sloduiscblè der
„Red Star Litie'V Lapland rapporteert,
dat ten Oosten van New-York een storm
met een snelheid van 135 K.M. per uur
woedt.
Er staan golven van 14 meter hoogte.
In- en uitvoerverboden.
Er zijn weer twee nieuwe ratificaties
der conventie-Golijn tot afschaffing der
in- en uitvoerverboden door den Volken
bond ontvangen, n.l. van Italië en van
Zuid-Slavië.
Bovendien heeft Portugal meegedeeld,
dat, hoewel het om technische redenen
niet mogelijk was de ratificatie-oorkonde
vóór 30 September te deponeeren, de ra
tificatie toch als een voldongen feit kan
worden beschouwd.
Hoewel thans op één na het vereischte
aantal ratificaties (18) is ontvangen, zou
de conventie toch nog niet van kracht
kunnen worden, omdat het wachten nog
is op de ratificatie van drie met name in
de conventie genoemde staten, n.l.
Duitschland, Polen en Tsjecho-Slowakije.
Daarom heeft de Raad machtiging ver
leend om in December een niéuwe bijeen
komst te beleggen van de onderteekenaren
der conventie, teneinde de inwerkingtre
ding op een nader te bepalen datum te
bespreken.
De „Muette de Porfici" te Brussel.
Naar uit Brunei gemeld wordt as de
„Muette de Portici", de opera van Auber,
die in 1830 het uitgangspunt w.erd van
den Belgisehen opstand, wel degelijk in
het repertoire van den Kon. Muntschouw
burg, voor het speelzeipoen 19291930
opgenomen. Het werk zal vertoond wor
den 24 Augustus 1930, dag op dag hon
derd jaar nadat het, ter gelegenheid van
den verjaardag van Koning Willem I der
Nederlanden, in denzelfden schouwburg
werd gespeeld en, als bekend, aanleiding
gaf tot woelige tooneelen, die vervolgens
tot .den opstand in de Septemberdagen
zouden leiden.
Een financieel en politiek schandaal In
Kroatië.
Zaterdag heeft de Kroatische coöpera
tieve bóerenleenbank liquidatie moeten
aanvra'gaa. Deze boerenleenbank was een
schepping van Raditsj en ziin volgelin
gen. Op cU vergadering, die Zaterdag ge
houden werd, bleek dat van het kapitaal,
dat 8 millioen dinar had moeten bedra
gen, slechts een kwart gestort was. De
boeren hadden hun aandeelen ten volle
betaald, doch de aanvoerders van de
Kroatische partij, dip verreweg het mee-
rendeel der aandeelen bezaten, hadden
niets gestort. Dr Matsjek, Raditsj' opvol
ger aan het hoofd van de partij, schijnt
door liet schandaal nog het minst getrof
fen te zijn; daar hij slechts tien aandeelen
bezat. Ernstig gecompromitteerd zijn Jo-'
sip Pradvetsj, de vice-voorzitter van de
partij,'en Je bestuursleden dr Krujevitsj,
ir. A. Koscetitsj, dr 3. Koscetistj en dr
Loeka Cabra jitsj, al -mede defabrikant
Prpitsj, die elk 4000 aahdeelen hadden.
Voorts zal dr.-Prec' cf.jj ..orden ver
vólgd, omdat iiij/'D j. met de statuten,
een salaris van 1)dioar 'smaands
kreeg als president Tpnn-de instelling en
omdat hij zichzelf ngedekte credietm
verschaft heeft ten bedrage van een mil
lioen dinar. Op de v 'gadering ging het
stormachtig'toe en w«rtl men zelfs hand
gemeen. Ee.tr liquitjitiecómmissie zal
trachten de aandeel! aiders een volledig
inzicht te verschaft n over de ongeoor
loofde praktijken,, wat raan do leidexs 'zich
schuldig hebben gepulkt Men- verwacht,
dat de zaak ook'era:- oge politieke gevol
gen, of althans ernstig.,- gevolgen voor de
gecompromitteerde j oü ici zal hebben.
Dr. Koscetitsj en dr Rrnjeviisj vertoeven
al sinds eenigo weken buitel Hands.
Korte berichten.
Naar uit' Schwerin wordt gemeld,
heeft het onderzoek van de recherche
naar de oorzaken van den brand, waar
door op 23 September te Schwichten-
berg 51 gebouwen met inventaris verlo
ren gingen, hetgeen een schade van lVi
millioen mark beteekende, aan het licht
gebracht, dat men met. brandstichting
heeft te doen. De naam van den vermoe-
delijken dader wordt voorloopig nog ge
heim gehouden, doch hij is reeds aan de
justitie overgeleverd,
Volgens een telegram uit Rijkjavik
werd IJsland 'door hevige sneeuwstor
men geteisterd. Verscheidene, .personen
zouden doodgevroren zijn.
De Grieksche minister-president
Venizelos is te Berlijn aangekomen en
heeft zijn intrek in het hotel „Kaiserhof"
genomen. Hij bracht reeds ©en bezoek
aan rijkskanselier Muller.
Naar uit Boekarest gemeld wordt,
heeft de directie der Roemeensche-spoor
wegen in verband met het in do jongste
begrooting aan den dag getreden milliar-
dentekort besloten, in verschillende dea
len des 'lands een heele reeks treinen ge
leidelijk te doen uitvallen. Tot nu toe ziin
in Zevenburgen zeven trein diensten-ge
staakt, tengevolge waarvan reeds belangt
rijke storingen zijningetreden.
Ingevolge de protestvergaderihgen
te Haifa, Jaffa en Jeruzalem tegen de
straffen, verschillenden Arabieren in ver
band, met de jongste troebelen opgelegd,
besloten de Arabieren, Woensdag a.s. alle
zaken te sluiten en in heel Palestina dien
dag, ten teeken van protest, het werk neer
te leggen.
De raad der internationale unie van
volksvereenigingen te Zurich vergaderd,
koos 'tot unie-voorzitter voor hot jaar
1930 onzen landgenoot J. Limburg. Het
congres zal in 1930 plaats vinden te Ge-
nève.
Do opperbevelhebber der mphamme-
daansche troepen, die in de provincie
Kansoe tegen de Nanking-regeering strij
den, is door een onbekend persoon ver
moord. Do dader I3 voortvlu btig.
NEDERLAND EN BELGIE.
Het kanaal AntwerpMoerdijk.
_Bij; de huldiging van dBelgische mi
nisters J aspar, I 1 .1 f a - .-,v| Francqui
door de Handdskamer van Antwerpen
zeide de voorzitter dier Kamer de heer
Ed'g. Cacielein volgens het „LU i. van
Antwerpen" 0. m.:
„Ook andere vraagstukken zullen aog
nar -keurig door de regeering onder
zocht moeten worden. Ik wil er enktl
twee vluchtig aanraken, welke om zoo te
zeggen één geworden zijn met heel het
handels- en scheepvaartleven onzer haven
en van ons land.
Eerstens, het Kanaal Antwerpen-Lnik,
dat onze s Ir oom verbinding met het hekken
der Kempen on van de Maas verzekeren
moet.
Tweed ens, het kanaal Antwerpen-
Moerdijk, dat tusschen Antwerpen en den
Rijn de „zekere, goede en gemakkelijke
-wegen" moet herstellen welke ons door de
verdragen gewaarborgd zijn.
Het eerste ontwerp, dat uitsluitend op
Belgischen bodem is uit te voeren, is kant
en klaar. De inhuldiging der werken ge
lijktijdig op verscheidene plaatsen, is
voor binnen korten tijd aangekondigd.
We zijn er vast van overtuigd, dat geen
enkele dag meer verloren zal gaan om het
grootsche werk op den Yast bepaalden da
tum geëindigd te ziefi.
Voor wat het kanaal Antwerpen
Moerdijk betreft, na de zonderlinge mis
lukking -«ene?- offereewelke lang
durig onderhandeld en loyaal toegetre
den werd door de vertegenwoordigers
der twee landen, zal ik mij er bij be
palen uiting te geven van ons absolute
betrouwen in de krachtdadigheid der
Belgische regeering om nieuwe richtin
gen van het Kanaal te verwerpen, deze
immers zouden kostelijker, hinderlijker
en minder veilig zijn dan het eerste ont
werp."
Minister Jaspar weesi er op, dat de
verbinding van de Antwerp sehe haven
met de zee en met den Rijn stevig ver
zekerd moet worden.
Wij hebben ons, aldus spr-, hiermee
bezig gehouden in den loop van ons'
jongste verblijf in Den Haag, nadat onze
minister van Buitenlandsche Zaken den
weg geopend had door ?pjne gesprekken
te Genève. Wij hebben de beste hoop,
de uitslagen welke wij beoogen, óp ste-
vigen grond te verzekeren-
Wiji willen ook de uitvoering van ons
programma 'der groote wérken voortzet
ten. Het kanaal AntwerpenLuik waasr-
v3/i zekere personen durfden beweren,
dat het maar een ontwerp in de lucht
was, en dat- het nooit voltrokken zou
worden, wordt van dag- tot dag méér
werkelijkheid- Men gaat de wèrkzaara-
hedep beginnen; eerlang wordt de eerste
schop grond van het nieuwe kanaal weg-
genomen-. En ook dit gebaar zal eea in
ternationale beteekenis hebben.
Post uit het tweede Indië-vliegtuig.
Naar „De Crt." verneemt, zaï de post
van het tweede postvliegtuig vermoedelijk
thans te Medan 6 of 7 October arriveeren,
te Batavia 7 October en te, Palembang 11
October. Het plaatsje iSetul heeft een
treinverbinding met Pinang, doch slechts
eenmaal in de week. Van Pinang naar
Singapore is een dagelijkse he treinver
binding. Indien men het. geluk heeft de
post nog met de vlugste treinverbinding
uit Setul te krijgen, kan deze nog eerder
dan de gemelde data in -Indie zijn. In
ieder geval zal de post vóór de gewone
mail in Indië arriveereq.
Besmettelijke ziekten.
Het antwoord op de vragen van
drl. H. J. Vos.
Op vragen, van het Tweedo Kamerlid,
dr I. H. L Vos:
le. Is het waar, dat zooals in het
openhaar is meegedeeld' op 24 Juni
1929 de B ottèrdamsche geneesheer dr P.
H. .Kramer bij een employe van Het licht
schip Do Maas éen geval van pokken
heeft verondersteld en dat het genees
kundig- staatstoezicht toen daarvan „wa
terpokken" heeft gemaakt?
2e. Waarom zijn in het besluit van.
10 Augustus 1929 (Staatsblad no. 421),
waarbij' de wet op besmettelijke ziekten
van toepassing is verklaard op de z.g.
alastrim, onderscheidene bepalingen van
dia wet a.a. ,>eti briefje op de deur",
Binnenland.
'Prof. dr H. Snellen overleden.
Ook -luchtnost voor Ouragao.
Geen weder-invoering van den vaccine-
dwang.
De bieten-campagne 'begonnen.
De Giessen-Nieuwkerksche moordzaak.
Het tweede postvliegtuig naar IndiS 'kan
de rein niet voortzetten.
Buitenland.
Financieel en politiek sehaadaal in
Kroatië.
De storm op Florida.
Rtroleumbrand te Moreni.
bedoeld in art. 20 van .dia toepasse
lijkheid uitgezonderd?
3a. Is de minister bereid, de indiening
te bevorderen van den wetsvoorstel met
de strekking de voorwaarden van inen
ting tegen pokken voor toelating van
kinderen en onderwijzers in. de scholen
zoo spoedigmogelijk weder van kracht
to doen worden?
hoeft do minister van arbeid, handel
èm nijverheid geantwoord:
le. De in deze vraag bedoelde mede-
deeling is niet juist. Het staatstoezicht
van de volksgezondheid we-et,dat het
niet bevoogd is, de diagnose, dia een
behandelend geneeskundige stelt, ta ver
anderen. 'Vermoedelijk is het bericht eea
onjuiste overbrenging vaa het feit., dat
de waarnemend directeur van den ge-
meentelijken dienst te Rotterdam over
epn bepaald geval het gevoelen heeft ge
vraagd van den inspecteur van de volks
gezondheid.
2. De bepaling van de wet van 1872
nopens het fcemteeken is ia het Konink
lijk besluit van 16 Augustus 1929 (Staats
blad no. 421) niet van toepassing ver
klaard, omdat anders groot gevaar be
stond, dat de lichte gevallen, van welke
de kennis noodzakelijk is, met genees
kundig zouden, worden behandeld en daar
door onbekend zouden blijven.
3. Ondergeteekende is daar
toe niet bereid.
Gewijzigd biljet van f100Q.
De directie van de Nederlandsche Banfc
maató "in de „Ned. Staatscourant" van
30 Sept., no, 190, bekend, dat zjj een
bankbiljet van f1000.in omloop zal
brengen, hetwelk op verschillende pun
ten afwijkt vanhet thans ia circulatie
zijnde biljet. De wijzigingen betreffen zoo
wel de Meuren als de> teefcening.
Devoorzijda van dit biliet heeft, wat do
teekening betreft, ©ene kleine wijziging
ondergaan In de plaats van de ter weers
zijden van de woorden „betaalt kan Toon
der" en da tusschen de woorden „De
Secretaris" 'en „D® President" aange
brachte in donkerblauw® kleur gedrukte
lijnvensieringen zijn. andere figuren in grij
ze kleur gedrukt.
Overigens betreffen de wijzigingen de
kleuren, waarin het biljet is gedrukt. De
linkerzijde van het biljet is thans grijs
achtig groen, it erwijl aero'zèt met het
getal „1Ó00" en de g:eheele Overige rech
terzijde paars van Meur is. Deze twee
Meuren vloeien in het midden vaa het
biljet geleidelijk ineaa.
Tekst, datumregel, serie-aanduiding en
nummers zijn in zwart gedrukt. De gel«
tint van den ondergrond is vervangen
door een lichtgrijze kieiir.
De achterzjjdé van het biljet is thans
gedrukt ia de Meuren rood, groen en
grijs. De band, waarin het watermerk zicht
baar is, heeft eem» dof lichtrood© tint
met groene zoomen. In de {wee onder-
ste ovalen, waarin de serielettei» en num
mers in zWart zijn afgedrukt, wordt da
seriebovendien aangegeven door .gprooto
gearceerde grijze hoofdletters.
Blok# to la»t
Gei Staten van Overijsel deeleoi meda,
dat de Minister van Binnenlandsche Za
ken aan de gemeenta Blokzijl ter tegemoet
koming ia de kosten baros huishouding
