No. §20
Maandag 23 September 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
N.V. Veevoederfabriek „Zeeland" te Goes,
NEDERLANDSCH-1NDIË
EERSTE BLAD.
KRACHTVOEDERS
100°
ïingen,
ptember'29
t Schuurtje,
94, Goes
00. -
TREKE-
N VAN
VIEZEN
ober a. s.,
en
ÏHEN, die hun
ietarlef.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Jhr Lobman.
Buitenland.
worden steeds met de uiterste zorg gefabriceerd, en
munten uit in kwaliteit, afwerking en verpakking.
Specialiteit in GRONDNOTENKOEKJES
N.V. Veevoederfabriek „Zeeland" GOES.
Belangrijkste Nieuws.
41/2 0 Obligatieleening
Koor» 967*
ELE Jz. tc
irnemens in het
rkoopen
).T.)( ten ver-
de Vrie, op
de hofstede te
IIGEN
i. uit:
12 jaargrijze
bruine jaarling
vette Koe 1
Va-jarige Ós;
:n assen, Drie-
ggen in soort,
rden, Rolblok,
[machine, Pee-
s met stangen,
erboom. Reep
en, Harnasse-
alsOntroo-
Karn, Koelbak,
mmers, Boter-
:r te voorschijn
i morgen van
er wordt aan
ers crediet ver-
voor koopen
ig contant.
stalling,
sen.
/AN DISSEL
lober 1929,
(Zomertijd), te
het Café Van
C. WESTDORP,
oopen
eerenhoek, a.d.
sot 6 A. 50 c.A.
Detaling.
igen.
/o
QQU 0/
2 o
ren o. a. de
EKERINGS-
DIRECTIE.
Registratie te
1) zal op
[jnen kantore in
schrijving voor
pen:
dijke, aan den
25 t/m 28, in
Betaling vóór
alen moeten ver
weken na gun-
f 25.— per dag
leeland wenschen
E ZEEUW" het
voor advertentie-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs'
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummer9fO.Of
Pr ij s der AdvertentlSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30*
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 October a.s. op „De
Zeeuw" abonneeren, ontvangen da nog in
deze maand verschijnende nummers
gratis.
Een krasse beschuldiging.
In het „Rrot. Zuiden" komt een
artikel voor van C. E. van Koetsveld,
over den achteruitgang der A. R. partjj
bij de verkiezingen.
Als hoofdreden meent hij te mogen noe
men, „dat bij deze p'artij het beginsel
in de machtsbegeerte wegzonk.
Machtsbegeerte dreef haar. Bezetting van
het Regeeringskasteel was haar doel. En
hel middel waardoor zij dit doel hoopte te
bereiken, was de vorming van een sterken
meerderheiidsbond, waarin zij óók ons
gaarne zal opgenomen, maar dien
zij allereerst zocht in hechte aan
sluiting aan Rome, tot eiken prijs, o.a.
zelfs tot den prijs van een gezantschap
bjj dan Paus.
Zij heeft haar spel verloren. Zjj heeft
ervaren wat tenslotte al is "t soms
na tijdelijk gewin altjfd de ervaring
worden zal van wie vergeet, dat de ma
joriteit der stemtaen niet mag gezocht
worden ten koste van da autoriteit der
beginselen."
Op de vraag waar die kiezers bleven,
antwoordt hij, dat het grootste deel ging
in de richting van Ets Kersten, wat z.i.
zeer verklaarbaar is, want: „„Conse
quentie" heeft voor velen' een lokkende
bekoring, zelfs al gaat Zij op dwaalwegen.
Zelfs de uitwassen van het goede vinden
waaxdeering, omdat zij toch uitwassen
van het goede zjju."
„De partij van Kersten .ontleent dus
haar groeiende kracht aan eigen be
ginselen, al zijn er daarbij, die wj} dwa
ling en dwaasheid achten."
Een ander gedeelte is, naar de schrijver
meent, gegaan in de richting van de Chr.
Hist. Unie en hij verheugt er zich over,
omdat zjj dit deden om principieele rei-
denen, en omdat het zijn menschen, wier
toetreding niet bevreesd kan maken voor
verdoezeling van de scherpe principieele
Geheel zuiver is deze redeneering niet.
Het meest principieele gedeelte heet
overgegaan te zijn op een partij, wier be
ginselen, althans voor een deel, dwaling
en dwaasheid worden geacht.
We zouden zoo zeggen, dat hét dan
met die beginselvastheid wel niet hee-
lemaal in orde zal zijn geweest.
Ook op den overgang naar de Chr.
Hist. Unie zou nog wel een fcantteeko-
ning te maken zijn, maar wij doen dat
thans liever niet, omdat wij ons wenschen
te bepalen tot de hoofdzaak.
De heer v. Koetsveld komt mlet een
ernstige beschuldiging.
Bij de A.R. partij, zoo zegt hjjl, ia het
cegmgel in de machtsbegeerte weggezon
den. Zij heeft de majoriteit der stemmen
gezocht, ten koste van de autoriteit der
beginselen1.
Ons was dat niet bekend.
Wij wisten wel, dat b.v. in 1923 de heer
wign zich bereid verklaarde dé financiën
ra redderen, terwijl hij wist dat dit aan de
partij duizenden stemmen zou kosten. Ook
is het bekend, dat de A. R. Kamerfractie
nem bij gat moeilijke werk trouw heeft
terzijde gestaan, hoewel zij wist, dat dit
de partij op het verlies van één of meer
zetels zou komen te staan.
Was het om de majoriteit der stem
men te doen geweest, dan had zij heel
^oers moeten optreden.
Wij zijn dan ook erg benieuwd naar de
brengen011' ^al bjj-
pat te 4o®n is zijn plicht.
Iemand die een partij beschuldigt dat
terwille van de macht haar beginsel
verloochende, het ergste wat een partij
Kan overkomen, ia gehouden znlk een be
schuldiging te bew) jjzen.
«l
Prof. Jhr. Mr B. G. da Saroinin Loh-
'han kan tevreden zijn.
Men herinnert zich, dat de Ohr. Histo-
dsche Statenleden in Zeeland in verband
■flet de Rotterdamsc'he kwestie bezwaar
naakten hem opnieuw naar da Eerste
Kamer ai te vaardigen. Zij achtten zijn
optreden tegenover de Unie van dien
aard, dat zijn mandaat niet vernieuwd
diende te worden.
De heer Lo'hAan werd echter toch 'her
kozen.
En thans meldt het „Nederl. Week
blad", dat hjj', in de plaats van) den beer
de Vos van Steenwijk tot leider van de
Chr. Hist, fractie der Eerste Kamer werd
aangewezen.
Hij werd dus niet alleen' waardig ge
keurd een plaats in den Senaat in te
nemen, maar hem werd zelfs de eer
ste plaats aangeboden.
De collega's erkennen1 hem als bun
leider. r
De heer Lobman kan' tevreden zijd.
Jhr. Loudon over de ontwapening.
Jhr. Loudon voerde te 'Genève het
woord en deed uitdrukkelijk uitkomen,
dat hij eergisteren uitsluitend als voorzit
ter van de voorbereidende ontwapenings
commissie had gesproken, maar thans
het standpunt van de Nederlandsche re
geering zou uiteenzetten.
Hij herinnerde aan het Fransch-Ameri-
kaansche compromis inzake het oorlogs-
materieel, waarbij de Nederlandsche de
legatie in de voorbereidende commissie
zich heeft aangesloten, hoewel hij van
meening was, dat het oorlogsmaterieel be
perkt moest worden.
De Nederlandsche regeering erkent, dat
op het oogenblik geen andere oplossing
mogelijk is, dan dit compromis, dat zij
aanvaardt in de hoop, dat het later mo
gelijk zal zijn een betere methode voor de
beperking te vinden.
Jhr. Loudon wees er nog eens uitdruk
kelijk opt, dat het standpunt van de Neder
landsche regeering inzake de geoefende
reserves en het oorlogsmaterieel niet ge
wijzigd is, ondanks de aanvaarding van
bovengenoemd compromis inzake het ma
terieel. De Nederlandsche regeering is van
meening, dat de voorbereidende commis
sie zoo spoedig mogelijk haar Werkzaam
heden zal moeten besluiten nadat de zea-
■mogendheden tot overeenstetaning zullen
zijn gekomen. De Raad moet de ontwape
ningsconferentie bijieenroeipien, zelfs wan
neer de voorbereidende werkzaamheden
niet zoo bevredigend zijn als men wel
zou Wenschen.
Jhr. Loudon deelde tenslotte nog mede,
dat het denkbeeld van controle op de nar
leving van de ontwapeningsconventie de
volle sympathie der Nederlandsche re-
geering heeft. Een eerste étappe in de ont
wapening wordt met den dag dringender
noodzakelijk. Daarom is onlangs in de
Nederlandsche troonrede nog gewezen op
de noodzakelijkheid van de totstandko
ming van een internationale ontwape-
ningsoqnventie.
De volgende Zeppelin-reizen,
'Op 25 of 26 September zal da „Zeppe
lin" voor een 8-urige vaart over Zwitser
land opstijgen, waaraan 24 passagiers
kunnen deelnemen. Door de directie is de
vrachtprijs op 400 mark gesteld.
Eenige dagen later, op 28 of 29 Sep
tember komt er een 8-urige reis over
Zuid-Duitschland tot Kulmbach toe en
dan terug over München. Er is ook op de
zen tocht weer plaats voor 24 reizigers en
ook de vrachtprijs is wieer dezelfde.
Den derden tocht op 5 of 6 October
maakt de „Zeppelin" over België naar
Berlijn. Daar wordt bef luchtschip zoo
mogelijk, aan den ankermast vastge
maakt.
De reis wordt dan voortgezet over Oost-
Pruisen. De plaatsen voor dezen tocht zijn
al uitverkocht.
Tenslotte zal de „Graf Zeppelin" op 10
October een tocht naar Neder
land maken, die 14 uur zal duren, en
waaraan 20 passagiers kunnen deelnemen
voor den prijs van 700 Mark per per
soon.
Muiterij in een gevangenis.
In de Amerikaansche republiek 'Hondu
ras is muiterij in een gevangenis uitge
broken, waarbij 250 'gevangenen zijn uit
gebroken.
Deze verschansten zich in een sterke
stelling en leverden daar slag tegen de
troepen, die tegen hen uitgezonden wer
den.
Er ontstond «en verbitterd gevecht,
van de
Telef. 162.
waarbij 3 officieren en verscheiden solda
ten ernstig gewond werden.
Ten slotte gelukte 'het den troepen, de
muiters uit hun stellingen te verjagen en
naar het gebergte terug te drijven.
Nader meldt een Reuter-telegram nit
Tegucigalpa nog, dat de muiterij uitbrak
in de staatsgevangenis te Marcala. Vol
gens dit telegram zouden 50 gevangenen
zijn ontsnapt.
De Volkenbond.
Het presidium van de volkenbondsver
gadering heeft Vrijdag den dringenden
wensch uitgesproken naar een versnelde
beëindiging der conferentiewerkzaam
heden.
Het presidium heeft voorbereidingen
getroffen om de plenaire vergadering
Woensdag a.s. gelijktijdig met den raad
te sluiten.
De begrooting van den volkenbond is
thans definitief bepaald op een bedrag
van 28.200.000 goudfrancs, dat is
1.200.000 hooger dan de begrooting voor
het loopende jaar.
De verhooging komt vrijwel uitsluitend
voort uit het initiatief van deze daden-
rijke volkenbondsvergadering, die zóóveel
nieuwe voorstellen heeft aangenomen, dat
daardoor een verhooging met een xnülioen
goudfrancs noodig is geworden.
Prof. v. Eysinga heeft ditmaal niet wil
len tegenstemmen, doch wel gewezen op
de noodzakelijkheid, in de toekomst zich
wat te beperken.
De Incidenten ie Hebron.
De commissie, ingesteld om een onder
zoek in te stellen naar de incidenten te
Hebron, heeft een communiqué gepubli
ceerd. Daarin deelt zij mede, dat twintig
lijken van vermoorde Joden' werden on
derzocht, door drie Jotodsché en drie Ara
bische medici.
De commissie heeft de overtuiging ge
kregen, dat geen der lijken verminkt was,
zoodat de beschuldiging van verminking,
door de Joden uitgebracht, haar onjuist
voorkomt.
De Joden echter waren van oordeel, dat
de lijken reeds te ver ontbonden waren, en
het onderzoek geen nut had.
Na het opgraven der twintig lijken wei
gerden de Joden daarom aan een verder
onderzoek deel te nemen.
De politieke spanning in Oostenrijk.
Op een 'bijeenkomst van Neder-Oosten-
rijksche boerenbonden is met algemeene
stemmen een motie van vertrouwen in de
regeering aangenomen. De boeren klagen
de sociaïistisichie leiders aan, die den klas
senstrijd provoceeren. De tegenwoordige
democratische republiek is voor hen
slechts de springplank naar de socialisti
sche dictatuur. De boeren zullen tezamen
met de Heimwehren met alle wettige mid
delen het onvermijdelijk zuiveringsproces
volbrengen.
Een Zaterdagmiddag door de Weensche
burgerwacht op den Heidenplatz voor de
Hofburg georganiseerde betooging is zon
der ordeverstoring afgeloopen. Verschei
dene leiders hebben het woord gevoerd.
Op elke 8 nieuwgeboren Belgen: 1 Waal
en 7 Vlamingen.
Wij lezen in de '(Brusselsche) „Stan
daard":
Wat hier volgt is niets dan een ijskoude
vaststelling van het onwederroepelijk feit
dat de volken ten onder gaan aan zede
lijke kwalen. Wallonië sterft uit, het
Waalsche grondgebied zal door de sterke
vreugdevolle Vlaamsche gezinnen moeten
bezet worden.
De „Avenir du Luxembourg" onder
streept de onvruchtbaarheid van zoovele
Waalsche gezinnen, de misdaad tegen het
leven, als gevolg: de triomf van Vlaande
ren.
„Voor 1928 had Vlaanderen een over
schot van geboorten van 9.50 pet., terwijl
Wallonië er slechts 1.75 pet. had: 'tis te
zeggen dat in Vlaanderen het overschot
36.321 geboorten bedroeg tegen 5077 in
Wallonië.
Thans zijn er van 8 nieuwe Belgen 7
Vamingen en 1 Waal, ziedaar het onbe
twistbaar cijfer tegen hetwelk alle spits
vondigheid schipbreuk lijdt."
Tegenover deze onverbiddelijke vast
stelling verzinkt alle haarklieverij over
kwestie der minderheid enz. in het niet.
Het conflict RuslandChina.
Hoeveel steden, dorpen, fabrieken,
kranten en andere instellingen in Rusland
al niet, sedert het conflict met'China uit
gebroken is, inzamelingen geopend 'heb
ben om het Roode leger met een tank of
vliegmachine te verrijken, is niet te zeg
gen. Thans besloot het centraal bestuur
van de boerenorganisatie tot onderlinge
maatschappelijke hulpverleening in de
republiek Rusland om voor i Januari a.s.
1.000.000 roebel bijeen te brengen. Daar
van zal dan een heel eskader legervlieg
tuigen gekocht worden.
Nog steeds krijgsgevangenen.
Dezer dagen is Johan Feisthammel, die
indertijd als 20-jarig Oostenrijksch sol
daat bij Lembemg door de Russen krijigis-
gevangen werd gemaakt en met duizen
den kameraden in verschillende plaatsen
van Siberië werd gevangen gehouden (het
laatst in Tomsk) naar zijn geboortedorp,
Gegent'hau, teruggekeerd.
In het jaar 1921 wist hij pas, dat de
oorlog geëindigd was. Eerst in 1924 ver
nam hij, dat het gedeelte van zijn vader
land, waar hij vandaan 'kwam, thans aan
Roemenië behoorde.
Tot 1921 werd hij nog als krijgsgevan
gene behandeld en moest hij allerlei
zwaar grondwerk verrichten. Al zijn brie
ven en kaarten, die 'hij naar 'huis zond,
werden vernietigd.
■In zijn dorp dacht men, dat hij reeds
lang dood was. Alleen zijn vrouw,- die in
zijn afwezigheid gedurende 14 jaar geheel
alleen de boerderij beheerde, wachtte ge
duldig op den dag dat haar man zon te-
rugkeeren. En zjj werd in haar hoop niet
teleurgesteld.
Drie volle jaren moest hij wachten op
allerlei bescheiden, die de Russische re
geering eisc'hte, vóór 'hij werd ontslagen.
Tenslotte moest hij nog verklaren, dat 'hij
geen belasting meer schuldig was aan de
sovjet.
Bij zijn terugkeer in het vaderland
werd 'hem door zijn landslieden een
grootscbe ontvangst bereid. Uit alle dor
pen kwam men om den zoo lang vermis
ten soldaat te zien en te-verwelkomen. Hij
vertelde, dat er nog vele vroegere krijgs
gevangenen in Rusland vertoeven.
Op de vraag, waarom zij dan niet naar
huis komen, antwoordde hij', dat ze het
wel gaarne zouden doen, maar dat ze
zonder de vereischxe paspoorten en papie
ren Rusland niet mogen verlaten.
Financieel schandaal ie Londen.
Nadat het bestuur van de effectenbeurs
reeds Vrijdag beurshandel in de effecten
van de zoogenaamde Hatry-ondernemin-
gen verboden had om een paniek te voor
komen, zijn Zaterdagmorgen de 40-jarige
Clarence Hatry,. directeur-generaal en de
31-jarige Edward Daniels, de 36jarige
Albert Tabor en de 37-jarige John Dixon,
directeuren, in hun woningen gearres
teerd en voor den politie-rechter bij den
Gildenhal gebracht.
Binnenland.
Het eerste postvliegtuig op Java aange
komen.
De Zeppelin komt naar Nederland.
Staking te Bergen op Zoom opgeheven.
Staking te Sas van Gent uitgebroken.
Dreigende staking te 'Sluiskil.
De schipbreuk bjj Hoek van Holland.
Buitenland.
Ontwapeningsdebatten te Genève.
Woensdag sluiting der Volkenbondsverga
dering.
Financieel schandaal te Londen.
Inschrijvingen worden tot Dinsdag
24 September a.». aangenomen.
Hier verzocht de advocaat, Morgan,
ten behoeve van zijn cliënt F. Russell
rechtsingang te willen verleenen tegen
alle vier, omdat zij tusschen Juli en Sep
tember van dit jaar den 'heer Russell
ruim 209.000 onder hedriegelijke voor
wendsels hadden afgetroggeld. Zjj had
den o.a. tegenwaarde gegeven in 150.000
zoogenaamde 4>a pet. Westminster Se
curities en Photomaton-aandeelen, terwijl
zij' wisten dat beide ondernemingen zeer
wankel stonden en in alle geval de 4H
pet. obligaties geen stuiver waard waren.
Toen een rechercheur bovendien verklaar
de, dat hij in de woningen van Hatry,
Daniels en Tabor gereedliggende pas
poorten op vandaag afgestempeld had ge
vonden, verklaarde de rechter dat de
vrees voor ontvluchting gewettigd was en
weigerde hij borgstelling te aanvaarden.
De vier heeren zijn daarop naar de Brix-
ton-gevangenis gebracht en hun zaak zal
over acht dagen weer dienen.
Hatry, de eigenlijke leider van de groot
scheeps opgezette handelsondernemingen,
verklaarde dat de bedoeling om te be
driegen niet bij hem 'had Voorgezeten,
toen hij den heer Russell om steun had
gevraagd. Advocaat Morgan zeide echter,
dat Hatry den markies van Winchester
had weten te bewegen voorzitter van den
raad van commissarissen te worden en
dat hij den naam van den markies be-
driegelijk had uitgespeeld om de leening
bij Russell te doen gelukken. Verwacht
woirdt dat vandaiaig nog tal van klachten-
tegen Hatry c. s. zullen loskomen.
Korte betichten.
Met de avond-editie van Zaterdag
heeft het laatste Katholieke dagblad van
Italië, de „Corxiere d'Italia", zijn verschij
ning gestaakt, nadat het blad 54 jaren
bestaan heeft.
De Grieksche ministerpresident
Venizelos zal den 29sten September te
Beriijn arriveeren, waar hij meerdere da
gen als gast der rijksregeering zal ver
blijven. i I il
Het Japanschie s.s. „Delimarae",
onderweg van Swatan naar Hongkong,
zond een draadloos bericht overmeesterd
te zijn door zeeroovers en naar het be
ruchte rooversnest in de Bias Baai te zijn
opgebracht.
De zeeroovers hebben alle officieren
der „Botnia" op den lsten officier na,
vrijgelaten. De „Botnia" is thans weer
vlot gebracht.
De opperpresident van de Rijnpro
vincie verzoekt 'de bevolking van het ge
bied, dat ontruimd wordt, bij het vertrek
van de troepen betoogingen te vermijden
en een gereserveerde houding aan te ne
men.
Naar uit Honoloeloe gemeld wordt,
hebben op de Hawaï-eilanden 'hevige vul
kanische uitbarstingen plaats gevonden
welke gepaard gingen met sterke aardbe
vingen.
Siwas en Goemoesjkane zijn getrof
fen door een krachtige aardbeving, waar
bij tal van huizen ingestort zijn. Men
vreest voor het verlies van menschen-
levens.