No. 296
Woendag 18 September 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
A. S. J. DEKKER - GOES.
NEDER LAN D S CHINDIË
EERSTE BLAD.
SPECIALE AANBIEDING 1
Vraagt afbeeldingen en de thans extra voordeelige prijzen direct aan:
tiftéMk- WÊ&
'L.W- y- m
m
.Af S-riC
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
TEGEN LAGE PRIJZEN.
Voorradig de fabrikaten: Perzina, Petrof, Steph, Hain,
Steinbach, Fritz Lincke, Rösener, Seiler,
Sponnagel, Merkur, Adam e. a.
Ook enkele gebruikte Piano's B
Extra voordeelig. -
U wordt gemakkelijk EIGENAAR door een
voudig HUREN van een onzer instrumenten.
AUTOPIANO'S: Kastner-Autopiano, Hamilton, enz. enz.
(Ook een zeer weinig gebruikte AUTOPIANO voor
SPOTPRIJS te koop)
Belangrijkste Nieuws.
4V2 0 n Obligatieleening
Buitenland.
-
*x
y Mm
I M
ssSSSfè<w-
violating van
Geudeker en
nog niet in, dat
Let vergist, maar
niet 'in het dos-
:en geen rappor-
't processen-ver-
t u héél goedl
instructie.
t niet in uw in-
voor deze gele-
Hof als getuige
uenthouder Bes-
n het begin van
in het logement
jrd. Klunder met
gedronken?
werd gezopen!
Ln zijn dronken-
jd: 'Zooals ik den
heh ik hem er
is: hij den ver
dronken. K. had
k hem vroeg hoe
eide hij, dat hij
Als we K. over
hij: Die verrekte
il zooveel gezeur
dat hij van den
■hechtte er daar-
ronken, toen hij
lien hij weer net
gestopt had, als
d?
an Oosten heeft
aakt.
ooit De Jong ge-
verbetert zij zich,
kleintje maar)
'bevuild had.
ong de onkosten
srgoed?
at niet gek, dat,
iwer kostgangers
eens een recher-
die zegt: Hier
rtje en geld voor
en niet, waar be
niet, dat De Jong
grondwerker te
hij' verd. 'K. van
vam rechercheur
,e Groningen. Hij
eide, dat hij wist
adden bedreven,
doen, voegde De
aedewerkt om de
en. Ik moest dan
aar K. opzoeken.
>k door bemidde-
ijgen. Ik ben toen
in het logement
waarin ik K
ook gezegd: Zet
je hem wilt uit-
a met hem uit en
bepaald gezegd:
verklaart verder,
voorschot heeft
f 100. In zijn
Itijd ontkend de
wel de uitlating
losten: U kreegt
uw verklaringen
©gen de pauze en
zitting een reus-
op de Prinse
ander en Teunis-
iok den president
iet Hof geestdrif-
rechercheur De
komen om dezen
st" te bereiden,
t. Wij vernamen
de zittingen af-
ing van zijn vei-
destaties van de
zekerd te zijn, in
station word ge-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs'
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.0?
Prijs der Adverteniiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 w
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 October a.s. op „De
Zeeuw" abonneeren, ontvangen de nog in
deze maand verschijnende nummers
gratis.
DE TOESTAND VAN 'S LANDS
FINANCIEN.
De laatste jaren gaven flinke overschot
ten. De begrooting voor 1930 sluit met 'n
voordeelig saldo van ruim f 9 millioen.
Dg toestand nog steeds zorg-eischend.
Aan de nota betreffende den toestand
van 's lands financiën, ingezonden door
den Minister van Financiën, hij brief van
17 Sept. 1929, is het volgende ontleend:
Dienst 1927.
Het overschot op den gewonen dienst
werd in de vorige nota gesteld op de som
van f 52.030.574,9014, doch voor een
■tweetal te verwachten ontvangsten, tot 'n
totaalbedrag van rond f 12.5 millioen,
kon geen definitief cijfer worden vastge
steld. Thans blijkt een overschot aanwe
zig van f 75.236.216,96. Dit gunstig ver
schil is toe te schrijven, zoowel aan een
wijziging in de cijfers der uitgaven, als
in die der ontvangsten. De opbrengst der
gewone middelen vertoont, in vergelij
king met het bedrag, ten vorigen jareals
voorloopi'ge uitkomst vermeld, een stij
ging van f 18.506.376,02.
Dienst 1928.
De voorloopige gegevens leveren voor
den gewonen dienst de volgende uitkom
sten op:
Uitgaven f 574.106.921,24
Ontvangsten f 627.455.522,77
Overschot 53.348.601,53
Het thans becijferd overschot geeft, in
vergelijking met het aanvankelijk geraam
de, een gunstiger uitkomst van rond f 51
millioen.
Dienst 1929.
Wat het loopende dienstjaar 1929 be
treft, wordt aangeteekend, dat de begroo
ting, zooals zij oorspronkelijk bij de wet
is vastgesteld, het volgende beeld ver-
toonde: gew. dienst, uitgaven, totalen der
hoofdst. f 593.623.714, mi'delen totaal v.
den ramingsstaat f 601.809.758, voordee
lig saldo f 8.186.044, welk saldo bestemd
was voor verhooging van Hoofdstuk IX,
in verband met gebleken grooter behoef
te voor financiering van de Zuiderzeewer
ken, en voor de technische herziening der
salarissen. Kapitaaldienst, uitgaven, to
talen der hoofdstukken der begrooting
f 189.596.078, middelen, totaal van den
ramingsstaat f 44.151.942, nadeelig sal
do f 145.444.136.
Het overschot op den gewonen dienst
is o.m. in verband met nog aanhangige
wetsontwerpen gedaald tot rond f 1.4 mil
Iioen. Voorts valt omtrent den loop van
het dienstjaar 1929 nog zeer weinig te
zeggen. Verwacht wordt, dat het dienst
jaar 1929, voor zooveel het den gewonen
dienst betreft, met een overschot zal slui
ten.
De begrooting voor 1930.
De begrooting voor den gewonen dienst
wijst aan: inkomsten f 621.122.211, uit
gaven f 611.982.091, zoodat een batig sal
do is geraamd van f 9.140.120.
Op deze begrooting drukken naast
het normaal acres der uitgaven de
volgende nieuwe uitgaven: f 3 millioen
restant-salarisherziening (de Zuiderzee
werken ad een kleine f 4 millioen en de
salarisherziening ad ruim f 7 millioen,
overschrijden te zamen met f 3 millioen
het destijds „gereserveerde" bedrag van
f 8 millioen); f 2 millioen restant-leer-
phchtherstel; f 3/4 millioen expiratie der
wet van 30 Juli 1924 inzake de leerlingen
schaal bjj het lager onderwijs, en f 1 mil-
hoen Verhooging van den dienst der
Staatsschuld, o.m. wegens stijging van
den rentestand.
Wat de afzonderlijke "hoofdstukken der
begrooting betreft, zij o.m. vermeld, dat
de stijging van hoofdstuk V met 1.250.162
gld. voor f 452.145 komt voor rekening
van het binnenlandsch bestuur
op welke afdeeling meer is geraamd: o.a.
voor de gemeentebesturen f 246.362,
voornamelijk als gevolg van de invoering
van het personenkaartenstelsel in de be
volkingsboekhouding; voor overige uitga
ven f 179.670, wegens uitkeering aan de
provincie Limburg ingevolge de wet van
29 Dec. 1928.
Verder deelt Landbouw in de stij
ging met f 819.096. Op deze afdeeling is
meer geraamd: o.a. voor landbouwonder
wijs f 262.558, voor akkerbouw, tuin
bouw veeteelt, pluimveeteelt en bijenteelt
f 153.056, voor den plantenziektenkundi-
gen dienst f 102.750, voor de ruilverka-
vel'ingswet f 142.325; o.m. is f 98.794 min
der uitgetrokken voor den veeartsenij-
kundigen dienst.
De verhooging van hoofdstuk VI be
draagt in totaal f 9.295.711a Het N ij
ver beid sonderwijs vraagt f 516
duizend meer, waarvan zeevaart-, vis-
scherij- en schippersvakonderwijs 56.438
gld. en het industrie-, huishoud- en land-
'bouwhuishoudonderwijs f 248.700, als
mede het ambachtsonderwijs f 204.000.
Het lager onderwijs geeft eene
verhoogde raming met f 8.634.329. (Voor
f 2 millioen het gevolg van het herstel
van het 7de leerplicht jaar en voor 3.5
millioen van de wederinvoering van de
leerlingenschaal der „Technische" her
ziening). Meer wordt gevraagd voor het
openbaar gewoon en uitgebreid lager on
derwijs f 2.185.500, voor het hijzonder
idem f 6.086.500.
Hooger geraamd zijn o.a. het Archief
wezen f 58.454, voorde Monumentenzorg
f 75.628, het Bibliotheekewzen f 19.513.
Voor hoofdstuk VIIA is f 1.243.460
méér geraamd. Voor rent© van de geves
tigde schuld is f 3.744.856 minder noodig,
eenerzijds tengevolge van de voortgezet
te amortisatie en het vervallen van den
rentepost voor de in 1929 afgeloste lee
ning 1923 C, waar tegenover staat de op
neming van volledige rentetermijnen voor
de 4 pet. en 4.4 pet leeningen 1929. Voor
amortisatie is f 2.980.816 meer uitgetrok
ken wegens voortgaande amortisatie en
het uittrekken van gelden voor de gewo
ne aflossing op heide evengenoemde lee
ningen.
Voor kosten van beheer is f 145.000
minder noodig, terwijl voor kasvoorzie-
ningen f 2.152.500 meer is geraamd.
Hoofdstuk VIII is f 1.451.335 hooger
geraamd. Hiervan voor militaire uitga
ven f 1.337.916, o.m. voor materieel der
landmacht f 291.000, personeel f 974.128
materieel der zeemacht en der Rijkswer
ven c.a. f 275.472.
De hoogere raming van hoofdstuk IX
bedraagt f 2.375.023.
In verband met de hoogere raming der
wegenbelasting is de bijdrage van hoofd
stuk IX aan het Wegenfonds terugge
bracht tot 3 mill. Om. is meer geraamd
voor het Zuiderzeefonds f 4.070.000, ge
volg van de veranderde wijze van finan
ciering dezer werken, waardoor voors
hands tot en met 1934 f 8.8 millioen
op den gewonen 'dienst wordt uitgetrok
ken voor den afsluitdijk.
Hoofdstuk X is hooger geraamd de som
van f 349.729. Daarvan geeft werkloos
heidsverzekering en arbeidsbemiddeling
een hoogere raming van f 566.885, in
hoofdzaak veroorzaakt door verhooging
van de Werkloosheidsverzekering met
f 548.135.
Hoofdstuk XI is hooger geraamd
f 221.207. O.m. voor Curagao f 189.018,
gevolg van wijziging der troepenformatie
en andere maatregelen terzake van de
militaire bezetting.
Inkomsten.
Ter toelichting van enkele ramingen
wordt o.m. opgemerkt:
De verlaging van het tarief der Inkom
stenbelasting is voor het eerst op de hef
fing van het dienstjaar 1928'29 volle
dig toegepast, in verband waarmede de
netto-raming voor 1929 is gesteld op
f 80 millioen. Gezien de uitkomsten van
dat belastingjaar, wordt dit middel voor
1930 geraamd op netto f 80 millioen, zijn
de hetzelfde bedrag als geraamd voor
1929.
De vermogensbelasting is f 500.000
hooger geraamd dan voor 1929, de rech
ten op den invoer f 3.5 millioen, de ac
cijns op geslacht f 1 millioen. De verla
ging van den accijns op het gedistilleerd
met 40 pet veroorzaakt een lagere raming
voor 1930 van f 8 millioen. De accijns op
hier wordt f 1 millioen, die op suiker
f 500.000, die op tabak 2.5 millioen 'hoo
ger geraamd; idem de rechten en hoeten
van registratie f 3 millioen.
Zooals bekend is, zal in 1931 de nieu
'dekker - piano s]
we wet op de financieel© verhouding tus-
schen hetrijk ende gemeenten
in werking treden, welke jaarlijks een
groot offer zal vergen van 's Rijks schat
kist. Gelijk door den Minister van Finan
ciën reeds vroeger werd uiteengezet, zal
het onmogelijk zijn, dit verlies op 't bud
get van één jaar te lijden. Het opmaken
van de begrooting voor 1931 zou dan ook
tot zeer groote moeilijkheden aanleiding
geven, indien niet reeds een jaar te voren
eenige ruimte op de budgetbalans verkre
gen werd, tot gedeeltelijke dekking van
het straks te brengen offer. In twee jaar
tijds zal het verlies waarschijnlijk te over
bruggen zijn; in één jaar is het dit stel
lig niet. Vandaar, dat er ernstig naar ge
streefd is, op de onderhavige begrooting
een overschot te verkrijgen, dat althans
eenig uitzicht biedt, het critieke jaar
1931 met zekere kans op een bevredigend
resultaat te kunnen tegemoet treden. D e
regeering is hierin niet ge
heel naar wensch geslaagd.
Verschillende maatregelen, in de laat
ste jaren tot stand gekomen, o.a. de sala
risherziening, het herstel van het zeven
de leeerplichtjaar en de wederinvoering
van de leerlingensch aai van 1923, heb
ben, evenals de tegenvaller bij de Zuider
zeewerken, geleid tot een verhoogde ra
ming der uitgaven.
De begrooting van onderwijs alleen is
voor 1930 met f 9 millioen moeten ver
hoogd worden en heeft thans het tevoren
nog niet gekende cijfer bereikt van ruim
f 159 millioen (opmerking verdient hier
bij, dat het herstel van het zevende leer
jaar en van de leerlingenschaal ook auto
matisch, 'd.w.z. volgens de destijds aan
genomen versoberingswet, op 1 Januari
1930 had moeten intreden). Aan den an
deren kant is de daling van hoofdstuk
VII A (Staatsschuld), welke de laatste
jaren reeds eenig tegenwicht bood, tegen
vermeerdering van uitgaven elders, tot
staan gekomen en zelfs omgeslagen in
een kleine verhooging, o.a. door 'de stij
ging van den rentestand met het onver
mijdelijke gevolg, van een duurdere fi
nanciering der vlottende schuld. Het ge
volg is geweest, dat, ondanks voortgezet
te reorganisatie en versobering, en on
danks een zoo reëel mogelijke raming
der middelen volgens de in de millioe-
nennota van September 1927 uiteengezet
te nieuwe methode, geen hooger over
schot is kunnen verkregen worden dan
ruim f 9 millioen.
De helft van het offer, dat in 1931 de
wet op de financiëele betrekking zal 'kos
ten, is dit niet. Dat offer toch kan
thans gesteld worden op f 23
millioen.
Teegen 1931 zal derhalve ongere
kend het normale accrès der uitgaven'
nog 14 millioen moeten worden over
brugd, wil de nieuwe wet op de financi-
eele betrekking op bevredigende wijze
kunnen worden gefinancierd.
Uit een en ander blijkt wel,
dat van eep belastingverla
ging in den eersten tijd be
zwaarlijk sprake zal kunn,en
zijn.
En tevens, dat, wil men aan belasting
ver hooging tegen 1931 ontkomen, groote
behoedzaamheid en zelfbeheersching in
acht genomen zullen moeten worden.
Het staat wel vast, dat de uiterste span
kracht van wat reorganisatie en midde-
lenaccres leveren 'kunnen, vereischt zijn.
Waarmee dus tevens vast staat, dat nieu
we jaarlijksche uitgaven van beteekenis,
welke buiten de genoemde wet nog op 't
budget zouden worden gelegd, althans in
dien dat vóór 1932 geschieden zou,
slechts uit nieuwe middelen zouden kun
nen worden gefinancierd, d.w.z. belasting
verhooging zouden meebrengen, d.w.z. 'n
stap terug zouden heteekenen op den on
der dringende economische noodzaak in
de laatste jaren af gelegden weg.
De moraal van het vooraf
ga a u»de is tweeërlei:
Vooreerst leert het, dat het overschot
van f 9 millioen op de onderhavige be
grooting geen weelde is, maar een spaar-
zamelijk gevuld stootkussen om den
schok van 1931 op te vangen.
In de tweede plaats leert het vooraf
gaande, dat bij de beoordeeling van den
toestand van 's lands geldmiddelen in
den eerstvolgenden tijd steeds gerekend
zal moeten worden met het obligo, het
welk daarop in 1931 zal komen te rusten,
en dat, in dit licht bezien, die toestand,
zij 't niet zorgwekkend, toch in
hooge mate zorgeisehend is
Daar nu en dan sommiger indruk een
tegenovergestelde blijkt te zijn, doordat
zij eenzijdig zien op de meevallers van
eenige achterliggende jaren en niet vol
doende in hun aandacht betrekken de
tientallen millioenen, welke sindsdien
aan de debetzijde van de budgetbalans 'n
plaats hebben gevonden óf nog zullen
moeten vinden (voor uitgaven waarvan
hierboven eenige zijn genoemd), heeft 't
zijn nut, dezen feitelijken toestand scherp
in het oog te vatten, opdat hij niet straks
op een wellicht ongelegen oogenblik,
al dan niet samenvallende met een tegen
slag in de conjunctuur hier of in Indië
ons plots en pijnlijk overvalle.
Binnenland.
De '"Staat^b egrooting voor 1930-
De pers, over de troonrede.
Voorstellen voor den Polder Walcheren.
De Giessen-Nieuwkerkache moordzaak.
Insfcafla1j.e burgemeester vau Zierikzee.
Buitenland.
Generaal Feng van het bevel ontheven?
Een conferentie over vermindering der
vlo otbe wapening
Koers 961/* <Vo.
Inschrijvingen worden tot Dinsdag
24 September a.s. aangenomen.
De Zeppelin boven Hamburg
De stad Hamburg was gisteren ter éere
van het bezoek! van de „Graf Zeppelin"
en van dr Eckener, die per stoomschip
uit Amerika was aangekomen, rijkelijk met
vlaggen getooid, terwijl ook al de schepen
in de haven gepavoiseerd waren.
Iu de straten beersehto een buitenge
wone drukte. Reeds om 4 uur waren
de meeste pleinen van de stad' dicht
bezet. Vliegtuigen, en .een ParsifaJ-lucht-
schip kruisten boven de stad om den
„Graf Zeppelin bij zijn aankomst te be
groeten en bij' zijn vlucht over Hamburg te
geleiden.
Te kwart voor 6 uur werd het lucht
schip bij Blankenesse gesignaleerd. Het
naderde snel de stad. Om 10 min. over
6 bevond het luchtschip zich boven de
stad, begroet door het geloei van de
sirenes van de schepen in de haven,
waarin zich het geloei der sirenes van de
fabrieken en de werven mengde, terwijl
alle klokken van de stad beierden.
Het luchtschip vloog zeer laag, op een
hoogte van 200 M., zoodat het uitstekend
te zien was. Het beschreef een groote
lus. Op straat stond alle verkeer geirui-
men tijd stil. Van de daken, de straten en
de pleinen jubelden de toeschouwers het
luchtschip geestdriftig toe. Alle scholen
hadden vacantie.
Tegen half 7 verdween het luchtschip
in de richting van Lübec'b. Het stoomschip
„New-York" aan boord waarvan zich dr
Eckener bevond, werd op weg naar Cux-
haven door den „Zeppelin" begroet.
Brand in de telefooncentrale te Gent.
In de telefooncentrale van Gent is gis
teren brand uitgebroken. Alle telefonisch
verkeer in de stad is stopgezet.
De brand zal ernstige gevolgen hebben.
Daar de meeste hoofdkabels verbrand of
beschadigd zijn, zullen de 7500 abonné's
'n 15 dagen lang geen gebruik van hun
telefoon kunnen maken. Men vreest, dat
het ongeluk een ernstige storing van het
zakenleven zal teweeg brengen.
De arrestaties wegens de bomaanslagen.
Wilhelm Hamk'ens, die algemeen als de
eigenlijke leider van de Landvolk-bewe
ging wordt beschouwd, heeft thans bekend
op de hoogte te zijn geweest van de
actie der nationaal-terroristen. Hijl moest
deze bekentenis wel afleggen, gezien het
vele bezwarende materiaal, dat zich in
handen der autoriteiten bevindt. Door zijn
bekentenis is de geheele landvolkbeweging
vrij ernstig) gecompmmmiteerd. Das Land
volk, het orgaan' der bewegening1, had
n.l. hardnekkig beweerd, dat Hamkens
niets met de aanslagen te maken had.
Het aantal beklaagden, dat in staat van
beschuldiging wordt gesteld, wordt steeds
grooter.
De ontwapening ter zee.
Het meeningsverschil tussehen Enge
land en de Vereenig'de Staten is thain.\
tot zulke klein© proporties teruggebracht,
dat naar het oordeel van heide regeerin
gen de tijd rijp is voor het bijeenroepen
van een algemeen© Vlootconferentie der
vijf 'groote maritieme mogendheden om
het werk der beperking en vermindering
der vloiotbewap'ening dat zooi voorspo©-
