No. 291
Donderdag 12 September 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Gerei Kerk te Amsterdam-Zuid
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
5 Obiigatsën 100
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs?
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers fO-Oft
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.2Q, elke regel meer 30 k»
Bij abonnement belangrijke korting.
V Het bodem vraagstuk.
Voor onze landbouwende bevolking een
zeer belangrijk, maar tegelijkertijd een
zeer ingewikkeld vraagstuk.
Dat bet belangrijk is behoeft geen be
toog.
Om te 'kunnen boeren moet men eerst
grond hebben, en daar bier de vraag veel
grooter is dan het aanbod, worden menig
maal veel te hooge prijzen betaald. En als
de grond te duur gekocht wordt of ge
pacht, dan is bet niet mogelijk het bedrijf
rerideerend te maken en raakt de gebrui
ker met zijn grond aan den grond.
Om hierin verandering te brengen zou
dus in de eerste plaats de oppervlakte cul
tuurgrond vermeerderd moeten worden
door ontginning, ontwatering enz., terwijl
dan vertier pogingen in bet werk gesteld
zouden moeten worden om de grondprij
zen te verlagen.
Hoe hiertoe echter te geraken.
Vermeerdering van den beschikbaren
grond is niet geheel onmogelijk. De gedeel
telijke drooglegging van de Zuiderzee is
in verhand hiermede niet van belang ont
bloot, terwijl ook door ontginning van
woeste en ontwatering van al te waterrijke
gronden wel iets bereikt wordt. Van betee-
kenis is voorts ook de omzetting van land
bouw- in tuinbouwbedrijven, wat tenge
volge kan hebben, dat meerdere menschen
op een bepaalde oppervlakte een bestaan
kunnen vinden.
Het gevolg van een en ander kan ook
zijn, dat de prijzen eenigszins gaan dalen,
maar bet is zeer de vraag of dit alles van
genoegzame beteekenis zal zijn om het
grondvraagstuk ook maar eenigszins tot
oplossing te brengen.
Er is, gelijk bekend, ook een streven om
met hulp van de Overheid te komen tot
verlaging van de pachten. Toepassing van
het z.g. continuatierecbt zou naar sommi-
ger meening mede tot verlaging van de
pachtprijzen en dus indirect van de
koopprijzen kunnen bijdragen.
Hierbij doen zich echter ook alweer be
zwaren voor.
De vraag is allereerst of de Overheid het
recht beeft bet eigendomsrecht te beper
ken door b.v. voor verkoop en verbuur
stel dat dit practisch mogelijk was
maximumprijzen vast te stellen.
De macht van de Overheid is niet onbe
perkt, en wanneer zij zich begeeft op een
terrein dat bet hare niet is, dan maakt zij'
zich schuldig aan machtsmisbruik en on
dermijnt zij zelf 'het gezag dat zij geroepen
is te handhaven.
Maar bovendien, grijpt de Overheid hier
in, dan is de deur voor willekeur wagen
wijd opengezet,' terwijl tegelijkertijd de
lust van het publiek om beschikbare gelden
in landerijen te beleggen, zal verminderen,
wat ook al weer als een nadeel moet wor
den beschouwd.
Ook aan deze zijde van de zaak behoort
aandacht te worden geschonken. Er móge
van verpachters heel wat kwaad te zeggen
zijn soms, dat ze, in het algemeen geno
men een nuttige functie vervullen, kan
toch niet worden ontkend.
En toch, er is hier iets wat niet in den
haak is. Er zijn op dit gebied misstanden,
waarin niet zonder meer mag worden 'be
rust, zooals wij in een volgend nummer
hopen duidelijk te maken.
De 10de Volkenbondsvergadering.
De ontwapeningscommissie behandelde
de kwestie van de stichting van een draad
loos station van den volkenbond, 'opdat ook
m crisistijden Genève ongestoord met de
volkenbondsstaten in verbinding zou blij
ven en daardoor het veiligheidsgevoel der
staten vermeerderd' zou worden.
De Zwitsersche minister van buiten-
dsche ,'zaken Motta gaf een overzicht
van de drie aanhangige voorstellen.
Het eerste beoogde de stichting van een
v oikenbondsstation, dat eigendom van den
oiKenbond. zon zijn en uitsluitend in vol-
enbondsdienst geëxploiteerd zou worden.
9 zouden ongeveer
00 goudfranken bedragen, terwijl
een jaarbjksch tekort van 400.000 goud
franken geraamd was.
o Sens het tweede plan zou weliswaar
de volkenbond eigenaar van het station
zijn, doch in normale tijden zou het sta
tion ook commercieel geëxploiteerd wor
den door middel van de „Radio Suisse".
Voor de uitbreiding van het reeds bestaan
de station der „Radio 'Suisse", dat dan in
handen van den volkenbond zou overgaan,
zal ongeveer 1.500.000 goudfranken noodig
zijn, terwijl bet tekort per jaar in dit geval
geschat wordt op 200.000 goudfranken, die
dan ten laste van den volkenbond zouden
komen.
Als derde plan bepleitte Motta zelf dat
het station der „'Radio Suisse" in Zwitser
sche banden zou blijven, doch 'zich ter be
schikking van den volkenbond zou stellen
onder waarborgen van een volkomen on
beperkte uitzending der volkenbondsmode-
deelingen, waarop een waarnemer van den
volkenbond zelf toezicht zou mogen hou
den. Bij dit plan zouden er geenerlei op
richtingskosten zijn en zou de volkenbond
jaarlijks niet meer dan 25.000 goudfran
ken te betalen hebben.
Ondanks de financieele voordeelen van
dit plan bleken de meeste gedelegeerden
toch voorstander van het tweede plan 'te
zijn, van meening zijnde dat het een te
groot belang is, dat het volkenbondssecre-
tariaat geheel zelfstandig en op eigen ver
antwoording over een draadloos station
zal kunnen beschikken.
Het onderzoek naar de bomaanslagen in
Duitschland.
Nadat de voornaamste schuldigen in de
provincie waren gevat, ging de politie in
Berlijn aan het werk. Hier werden in 'het
geheel acht personen gevat.
De eerste is Ernst von Salomon, wiens
broeder te Itzehoe werd gevat en die zelf
betrokken was bij den aanslag op Rathe-
nau en uit dien hoofde tot een gevangenis
straf werd veroordeeld. Nummer twee is
Hans Gerd Techow, een broer van Ernst
Tecbow, die den automobiel bestuurde,
waarin de moordenaar van Rathenau zat.
Ook Hans Gerd Tecbow werd in bet Ra-
thenau-proces veroordeeld. De derde is dr
'Salinger, bij wien von Salomon woonde en
die leider is van het vrijkorps Schill. T'en
slotte werd nog een zekere Werner Lass
in hechtenis genomen, die eveneens een
bekend lid van de nationaal-socialistische
partij is. Bij alle gearresteerden werden
huiszoekingen gehouden en hierbij werd
belastend materiaal in beslag genomen.
De politie heeft vervolgens nog een huis
zoeking gehouden in het bureau van 'ka
pitein 'Ehrhardt, den gewezen leider van
de organisatie Konsul.
'Bij verschillende der gearresteerden zijn
uiterst compromitteerende stukken in be
slag genomen, zooals plannen van gebou
wen waarop weldra aanslagen zouden
worden gepleegd. Gebleken is voorts, dat
de meerderheid der gearresteerden lid zijn
van de organisatie Konsul, 'die weliswaar
officieel is verboden, maar onder alle mo
gelijke, and'ere namen toch is blijven voort
bestaan.
De ontruiming van het Rijnland.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
voorbereidingen voor de ontruiming van
de derde zone van het Rijnland in vollen
gang zijn. De ontruiming begint Zaterdag
14 September. Voor zoover rich dit op bet
oogehblik laat overzien zal de ontruiming
van Koenigstein op 27 Sept. en van Bad-
Schwalbach op 28 Sept. geëindigd zijn.
Door Fransc'he troepen worden beide
plaatsen niet meer bezet, zoodat 'zij, wan
neer de Engelscbe troepen afgetrokken
zijn, volkomen ontruimd zijn. De gezamen
lijke ontruiming van de Engelscbe zone
dus ook van Wiesbaden en Bingen, zal op
13 Dec. a.s zijn gebeurd.
Antwerpen zonder iichf.
Gisteravond is Antwerpen gedurende
een groot gedeelte van den avond van alle
electriciteit verstoken geweest tengevolge
van een ernstige storing op de centrale.
Om kwart over acht is gisteravond in de
voorsteden het licht uitgegaan en tegen
•half negen werd heel. Antwerpen in duis
ternis gehuld. De trams bleven als dood
en verlaten op de straten staan, bioscopen
en schouwburgen moesten de voorstellin
gen staken. Op het station behielp men
zich met enkele petroleumlampen
Korte berichten.
Men gaat in Palestina voort met het
opgraven van d'e lijken der slachtoffers
van de jongste onlusten, ten einde vast te
stellen of het zooals men beweerd heeft,
waar is, dat zij verminkt zijn. Israëlieten
en Arabieren zijn vertegenwoordigd in de
commissie welke belast is met het opgra
ven der lijken en het uitbrengen van een
rapport over haar bevindingen.
Naar verluidt vreest de Egyptische
minister van openbare werken, dat de was
van den Nijl wedra het gevaarlijke peil zal
hebben bereikt, hetgeen de instelljng van
een dienst zal medebrengen, volgens welke
alle bewoners van de bedreigde streken
verplicht zijn hun hulp te verleenen aan de
regeeringsbeambten om de dijken te ver
sterken, die reeds op zekere plaatsen ge
barsten zijn.
Gisteren heeft te Targowice bij Boe
karest eeü hevige brand gewoed, waardoor
ongeveer 100 huizen, aan drie verschillen
de straten gelegen in de asch zijn gelegd.
De schade wordt op 100 millioen lei ge
raamd. Ongeveer 100 personen zijn dak
loos geworden.
Sedert Zondag woedt in de provincie
Hannover in de buurt van het dorp Otter
hagen een 'hevige heidebrand. Wegens de
groote droogte zal blusschen waarschijn
lijk slechts mogelijk zijn, indien flink re
gen valt. Tot nu toe is het gelukt het over
slaan van de vlammefi op de naburige
staatsbosschen te verhinderen.
Van het Hof.
Da Koningin wordt Zaterdagmiddag ta
's-Gravehhage terugverwacht.
Voorzitter Eerste Kamer.
Naar wij vernemen is benoemd tot
voorzitter van de Eerste Kamer mr W.
L. baron de Vos van Steenwijk, lid dier
Kamer, voor de zitting die zal aanvangen
op den 3den Dinsdag in September.
Trctzky naar ons land?
Het Tweede Kamerlid de heer Albarda
heeft aan de ministers van Justitie en
van Buitenl. Zaken de volgende vragen
gesteld:
Zijn de ministers bereid, mede te d.ee-
len pf ook aan de Nederlandscha regee
ring, rechtstreeks of middellijk, de vraag
gesteld is, welke beslissing zij zou nemen
op een eventueel verzoek van den voor-
maligein Russischen volkscommissaris
Trotzky, om hier te lande te worden
toegelaten, voor een verblijf tot herstel
van gezondheid?
Indien zulk een vraag aan de regee
ring is gesteld, willen de ministers dan
mededeelen, welk antwoord daarop is
-gegeven?
Als het antwoord niet toestemmend
heeft geluid, willen de ministers dan
de overwegingen mededeelen, die tot dat
antwoord hebben geleid.
Dumpingspoiitiek in Duitschland.
Het Tweede Kamerlid Braat heeft den
minister van binnenlandsche zaken en
landbouw de volgende vragen gesteld:
Is het den minister Lekend, dat de
Nederlandsche landbouw reeds nu en nog
meer in de toekomst, onberekenbare
schade zal ondervinden van bet dum
pingsysteem, dat de Duitsche regeering
toepast door den uitvoer van haar over
tollige granen, in dit geval enorme quan-
tums haver, welke granen hier te lande
worden ingevoerd en verhandeld tegen
een prijs voor dergelijke qualiteit ver
beneden den wereldprijs en den prijs,
waarvoor de Nederlandsche landbouwer
deze producten kan verkoope», daar de
kostprijs van verbouwing en landhuur
hiervan meer zullen bedragen?
Is bet den minister bekend, dat de
Duitsche regeering dit den Duitschen
landbouwer mogelijk maakt door dezen
uitvoer met zes Mark per 100 kilo to
steunen en zoodoende elke concurrentie
onmogelijk maakt, zoodat genoemde dum
pingspoiitiek den Nededandschen land
bouw zal doen ondergaan, wat een terug
slag zal geven op den Nederlandschen
handel in het algemeen met rijn funeste
gevolgen?
Welke maatregelen denkt de minister
te nemen tot bescherming van onzen
eigen landbouw?
Nederland en België.
De Belgische en Nederlandsche minis
ters van Buitenlandsche Zaken, de heeren
Hymans en jhr. Beelaerts van Blokland,
hadden te Genéve een onderhoud
over de Belgisch-Nederlandsche aangele
genheden. Het onderhoud kenmerkte zich
door een zeer hartelijken toon. Tusschen
beide ministers werd overeengekomen,
dat zij later hun besprekingen zullen
hervatten.
De Kabinetsformatie.
De „Maasbode" geeft van wat zij over
dit onderwerp schreef (zie 2e blad, Uit de
Pers) de volgende rectificatie:
Wij schreven:
„Naar ons met zeer groote mate van ze
kerheid bekend is, had Jhr. Ruys de Bee-
renhrouck, toen hij ontheffing vroeg van
de opdracht, een parlementair kabinet te
vormen, alleen overleg gepleegd over een
eventueel Regeeringsprogram met de drie
rechtschè Kamerfracties, maar had hij
nog niemand (behalve mr de Geer) ge
vraagd, om als Minister in dat kabinet op
te treden".
Naar ons gebleken is moeten de tus
schen haakjes geplaatste woorden „behal
ve mr de Geer", geschrapt worden.
Het blijkt dus, dat alle leden van het ka
binet eerst zijn aangezocht, nadat tot for
meering van een extra-parlementair 'kabi
net opdracht ontvangen was.
Nedeflandschi Werkliedenverbond
„Patrimonium".
In de gisteren voortgezette vergade
ring van „Patrimonium" werden tot be
stuursleden herkozen de heeren J. Dou-
wes Jr en M. H. Lutter en gekozen in
de vacature Grondigs, de heer R- Hagoort
te Utrecht.
Verder werden referaten gehouden
over „Patrimonium in de ste
den" en „Patrimonium op het
platteland"
Omtrent het tweede pnnt, vooral voor
Zeeland van 'belang, laten wij hier' een
en ander volgen.
De inleider, dé heer J. Hollander,
te 's Gravenhage, begon met ook hier,
te verwerpen de kunstmatige tegenstel
ling tusschen stad en platteland, Fatri-
monium's ideaal, zoowel voor de stad
als voor het platteland, blijft hetzelfde:
alle Christenen brengen tot belangstel
ling voor de sociale vragen van dezen
tijd en hun medewerking inroepen, om
te zoeken naar een oplossing van die
vragen bij het licht van Scjirift en his
torie. Doch bij het hoe van den arbeid,
bij het benaderen van het ideaal, treedt
er nuanceering aan den dag. Daarbij is
ook op het platteland Patrimonium's
actie nog lang niet overal dezelfde. Er
zijn plaatsen, waar het goed gaat, an
dere, waar men nog slechts aan het
begin staat. In de laatste viert de val-
sche lijdelijkheid hare triomfen en juist
daar ligt werk voor Patrimonium. Daar
moet gesproken en getuigd worden, ook
al verzetten de „machthebbers" zich er
tegen, want heit woord des Konings, dat
Patrimonium heeft te brengen, heeft
haast.
Door Spr. werd er verdér op gewezen,
dat bij de propaganda gelet dient te
worden op de sociale gesteldheid, op
de ontwikkeling van het plaatselijk chris
telijk leven, op het optreden van plaat
selijke grootheden, evenals op de gees
telijke mentaliteit der bevolking.
Met name op het platteland moet tel
kens weer de kerk op haaf roeping en
taak worden gewezen, ook omdat pre
diking en huisbezoek hier en daar op
het platteland Wel eens den verkeerden
kant dreigen op "te gaan.
Patrimonium's werk heeft recht op den
steun van alle kerkelijke ambtsdragers.
Die moeten daarvan overtuigd worden.
Van groote beteekenis voor het plat-
teeland is ook de stelselmatige schrifte
lijke propaganda. Lauwen en tragen, on
verschilligen en over-geestelijken moeten
geregeld worden bewerkt met eenvou
dige lectuur.
De medewerking der „intellectueelen"
moet met verstand gezocht worden.
Allerminst mag Patrimonium zelf de
oorzaak zijn, dat zij zich onthouden, er
kan ook hier verdiende armoede zijn.
Patrimonium op het platteland wake
er angstvallig voor om buiten de poli
tiek te blijven, want dat is hier en daar
een zeer gevaarlijk terrein. Ook aan het
contact met de jongeren werden enkele
woorden gewijd, hier zoeke men het al
lereerst in wat voor de hand ligt en
oriënteere zich niet dadelijk naar de
steden. Voor geregeld contact met de
jeugdorganisaties dient 'te worden ge
zorgd.
Op het platteland moet Patrimonium
allereerst zijn een plaats voor christelijk-
sociale ontwikkeling, een plaats voor
Binnenland.
De scheepsramp op de Schelde.
De luchtpostdienst Holland-Indië.
Gemeenteraad van Middelburg.
Ernstig auto-ongeluk bij Roozendaal.
Ds G. Doekes overleden.
Bond van Nederl. Schilderspatroons.
Vergaderingen van Patrimonium en "Chr.
W erkgeversvereeniging.
Buitenland.
Het draadloos station van den Volken
bond.
Daders van d'e bom-aanslagen in Duitsch
land gearresteerd-
De Rijnland-ontruiming.
Verkrijgbaar in stukken van
f lOOO.-, f 500.-, f 100- en f 50.- bij
studie, voor toetsing en uitwisseling der
gedachten.
Bij de hierop gevolgde discussie werd
o.a. meer leiding gevraagd van het
Rondsbestuur en meer propaganda-mata-
riaal. Door de afgevaardigde van Zee
land werd opgemerkt, dat de heer Hol
lander wel wat overdreef- Men rilt niet
meer als een lid van Patrimonium lid
van den Kerfceraad wordt.
In zijn antwoord deelde de heer Hol
lander mede, dat November de propa-
ganda-maand zal worden voor Patrimo
nium. Een maand zal iemand vrijgemaakt
worden voor elk gewest om daar te
arbeiden. Natuurlijk zal de propaganda
voorop gaan. Maar hèt schrijven van
lectuur is niet gemakkelijk.
Er is geklaagd over weinige belang
stelling der Chr. onderwijzers. Er zijn
er echter velen in onze kringen. Maar
er kunnen er meer komen, zooals er veel
meer intellectueelen in onzen kring kun
nen komen. Men moet hen doen ver
staan, dat de arbeid van Patrimonium
niet minderwaardig is.
Men heeft om daden van het Verbonds-
bestuur gevraagd- Maar de Afdeelingen
moeten het ook doen. De gewesten ook.
Men heeft gesproken over de contri
butie-regeling. Die moet niet te laag zijn.
Er moet zeker in begrepen zijn de prijs
van het orgaan. Tin bet is verkeerd,
dat 3it niet algemeen gezien wordt. Het
moest niet voorkomen, dat Afdeelingen
in de contributie-betaling achterstallig
zijn. t
Spr. gelooft niet, dat hij' zich aan over
drijving heeft schuldig gemaakt. Ook in
Zeeland is een sterke anti-sociale stroo
ming. De lage contributies moeten de
wereld uit. Elke Jpjdrage voor Patrimo
nium staat even hoog als de bijdrage
voor "de kerk.
Er is geklaagd over de kerk. Er ligt
een brochure van Dr Dijk voor ambts
dragers, predikanten en ouderlingen. Laat
men die in de afdeelingen ter plaatse
brengen.
Als wij in ons werk getrouw zijn, dan
is God ook getrouw. (Applaus.)
Christelijke Werkgeversvereniging.
Pensioen, Vacahtie, Kinder
toeslag.
Wij hebben gisteren van het referaat
van den heer Diemer een overzicht gegei-
ven1. Thans laten we hier volgen de hoofd
inhoud van het referaat van Mr Dr
A. van Rhijn, die hetzelfde onder
werp, maar meer van de theoretische
zijde behandelde.
Het pensioenvxaagstuk brengt ons in
het waagstuk van den ouden dag van
den arbeider.
Spreker wil in den arbeider zien den1
mensch als schepsel Gods, d.w.z. als
schepsel van' een geheel eenige 'waarde.
Waar de arbeider gedurende rijn geheele
leven zijn arbeid aan het bedrijfsleven
geeft en zijnerzijds tot de ontwikkeling]
van dat bedrijfsleven bijdraagt, daar moet
een' voorziening voor zijn ouden dag wor
den getroffen. Vooral in' den tegenWoor-
digen tijd, nu het gerationaliseerde bet-
dxijfsleven een steeds intensiever arbeids-
