No. 269
Zaterdag 17 Aupstus 1929
43e Jaargang
I
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Mrih&Co's Bank N.V. Soes
v.ROSSEM's ZEEPAARD I5cr
EERSTE BLAD.
BANK VOOR ZEELAND N.V., GOES
HORLOGES
HORTEN
/IASSEE
lANBOD.
EMtSCHOENEN
Buitenland.
EFFECTEN, COUPONS, ALLE BANKZAKEN.
Binnenland
SWAN VULPENHOUDERS
Belangrijkste Nieuws,
BELGISCH - FRANSCH-
DUITSCH - ENGELSCH e.a.
BANKPAPIER
irschillende
odellen.
met Tuin,
Van Westen
de beste.
TER Jr.,
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ISOLEMENT EN COALITIE.
LICHTE MARYLAND BAAI
IN PATENTVERPAKKING.
VERLOVINGSRINGEN
C. J00SSE, St. Adrlaanstraat, Goes.
C. J00SSE, St. Adrlaanstraat, Goes.
C. J00SSE, St. Adrlaanstraat, Goes.
SAFE-LOKETTEN
BANK-ASSOCIATIE N.v. GOES.
tegen voordeelige koersen.
KLOKKEN en PENDULES
C. JOOSSE, Sf. Adrlaanstraat, Goes.
GOES.
lUPOT TEN
tus 1929,
twee uur, ten
meentebestuur
zaal aldaar,
erkoopen
t, wijk A no.
A
ptember 1929.
g 19 Aug. van
ur en Dinsdag
iur.
uitsluitend
)AGS wordt
ïomen kleine
tens 5 regels
;betaling
78 - Goes.
vanaf f 6.50
:n de blauwe
voor fabrieks-
log een heele
Arnemuiden.
uw aanrecht,
tel, niets zui-
nTOLHOEK,
nsporten naar
ïlgië. Groote
jt prijs.
Expediteurs,
br. 6 M., lang
Soudgele Kana-
Boschtortels,
ïllijk te koop.
nszand.
P:
»ekschapen,
j R. R1JKSE,
koop:
10 Roeden. Te
fjes in te leve-
bij F, HARPE
jp of te huur
den van Wal-
ekh. FANOY,
caam mooie
et met kraan.
prijs
Meubelmaker
stier, oud 16
oed Stiertjes
Landbouwer,
ers. Stalmest,
n w. b. goed
met wielen.
JÉ, Biggekerke.
(oud 17 jaar)
en om eenigs-
orden opgeleid.
S Bureau van
eptember
i Knecht
LLE WAARD,
ersknecht of
nde,
te Krabbendijke.
tbode
tober of eerder,
olphaartsdijk.
enstbode
:n nacht. Adres
INDE, Walstr.
D i recteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs?
Per 3 maanden, franco per post, f3
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 I
Bij abonnement belangrijke korting.
Bij velen heerscht nog altijd de mee
ning, dat de begrippen Isolement en Coa
litie een onverzoenlijke tegenstelling vor
men.
Vandaar, dat zde A.-R. partij, die
zich van coalitie met andere partijen niet
afkeerig toonde, telkens weer in staat
van beschuldiging stellen, omdat zij de
leuze van Groen van Prinsterer „In isole
ment ligt onze kracht" zou hebben ver
loochend.
Door zich met andere partgen te coa-
liseeren 'heeft zij naar men meent de
isolementsgedachte losgelaten en is zij
van het goede spoor door den grondleg
ger der A..R. partij aangegeven, afgeweken.
Het is vooral in verband met deze
reeds dikwijls weerlegde beschuldiging,
dat Ds J. C. Rullmann een goed werk
deed door in „Antirevolutionaire Staat
kunde" een verhandeling te geven over
het ontstaan der coalitie tusschen de
Rechtsche partijen, een verhandeling die
voor hen die willen leeren en de za
ken objectief willen bezien, verhelderend
kan werken.
Ds Rullmann begint met er aan te
herinneren, dat Groen van Prinsterer, na
1881 telkens weer als dat pan gaf, coali
tie met andere partijen bepleitte.
Van samenwerking met andere partijen
was hij. volstrekt niet afkeerig.
Wat bij afkeurde, en waartegen hij
zich met al de kracht die in herai was,
te weer stelde, was de zelfvernietiging
der Antirevolutionaire richting, die zich
bij de conservatieven liet indeelen, em
daardoor alle zelfstandigheid inboette.
Van zulk een samenwerking moest
Groen niets hebben.
Vandaar dat zijn streven allereerst ge
richt was op de herwinning van de zelf
standigheid der Antirevolutionaire groep.
Niet als één groote partij, waarvan
de Antirevolutionairen een onderdeel uit
maakten, maar als een coalitie van zelf
standige partgen, georganiseerd naiax en
vasthoudend aan eigen beginsel, moest
getracht worden de meerderheid in de
Staten-Generaal te verwerven.
Dht was het ideaal dat Groen van
Prinsterer voor oogen stond, en aan de
verwezenlijking waarvan hij ondanks te
leurstelling en hmaad en tegenwerking
onvermoeid arbeidde.
Het duurde lang eer deze gedachte,
niet alleen bij de Antirevolutionaire rich-
tmg maar ook bij de andere deelen der
bevolking ingang vond.
En toch, dien kant moest het uit, wilde
men aan de overheersching van het libe
ralisme een einde zien gemaakt.
Eerst .moesten de verschillende rich
tingen zichzelf worden. Eerst moest de
Antirevolutionaire groep door zich te iso
leeren en streng vast te houden aan de
eigen beginselen, zich innerlijk sterken.
Daarvoor moest desnoods alles worden
opgeofferd.
En als dat gebeurd was, dan moest,
zij als zelfstandige partij met andere
groepen samenwerking zoeken hetzg enkel
negatief om aan de overheersching
en drukkende tyrannic van een cöterie
een einde te maken; hetzij, ook posi
tief, om een gemeenschappelijk belang
te verzorgen en te verwerkelijken wat
door elk der minderheden en door al
len saam werd gewenscht.
Deze coalitiègedachte werd als uit den
nood der tijden geboren.
Het toenmalige kiesrecht en de indee
ling der kiesdistricten die er op gericht
waren de minderheden van allen invloed
te berooven, drioingen er toe.
Door beiden toch, zoo schreef de
„Standaard" in 1871, wordt op de grie-
vendste wijs de krenkende onrechtvaar
digheid bestendigd, dat een partij, die in
minderheid is, uit het parlement weg-
sterve, tenzij1 ze steun bg andere rich
tingen vindt.
Zonder dien steun kon in die dagen
het Antirevolutionaire volksdeel niet
een lid in de Kamer brengen. Zij had
dus de keus om óf zich uit het Parlement
terug te trekken, óf te besluiten tot sa
menwerking.
Eerst dus isolement en dan gestreefd
naar samenwerking met andere, op be
paalde punten gelijkgezinde partgen.
Deze isolementstactiek werd door de
conservatieven, die er de schadelijke ge
volgen van vreesden afgekeurd, maar de
liberalen juichten ze toe.
Zij vonden het een schitterend idee,
mits de Antirevolutionairen zich dan ook
niet buiten hunne eigen veste waagden
en bij het isolement bleven staan.
Isolement door Groen en Kuyper ge
steld tegenover in 1 giving, werd door
hen geplaatst tegenover samenwer
king.
Wat Groen bedoelde en volbracht,
schreef de „Standaard" was het isoleeren
van zijn geestverwanten uit den vermeng
den hoop, die door samensmelting van
Antirevolutionairen, Roomschen en Con
servatieven ontstaan was; het isolee-
ren tot een eigen partij. Wat men
er van maakte is: isolement van de dus
ontstane partij van de overige staats
partijen: 'isolement van de partij".
Dat was het echter niet wat Groen en
Kuyper en Lobman begeerden.
Geen zelfwegcijfering.
Door Dr Kuyper werd de zaak dan
ook aidus gesteld:
„Isolement der aanhangers van een
richting tot een partg, heeft ten doel,
het isolement der partg te doen
eindigen."
Zilveren Lepel of luxe Klokje cadeau.
Prijzen vanaf f 7.50.
Het OhineesCh-Russisch conflict.
Naar via Moskou gemeld wordt, zijn
wit-Russische afdeelinigen, 600 man sterk,
het Russische gebied binnengedrongen1.
De Russische grenswacht heeft hen met
maichinegeweervuur ontvangen. Toen de
wit-Russische troepen desondanks ver
der trokken, is ook veldartillerie in wer
king gesteld. Daarop hebben "3e witte
troepen zich teruggetrokken.
Volgens berichten uit Moskou duren
de kleine schermutselingen aan de Rus
sischChineesche grens voort. De sov
jet-bladen brengen aldoor nieuwe berich
ten over het brutale optreden der Chi
neesche overheden tegenover Rnssen, die
zich nog op Mantsjoerijsch gebied be
vinden.
In Chita moeten zich nog ongeveer
40 en in Mamtsjoeli nog 60 Russische
huisgezinnen bevinden. In Charhin zijlnt
alle kantoren, die met sovjet-Rusland han
del dreven, gesloten.
Op grond van instructies van de na
tionale Chineesche regeering heeft Tsjang
Hsoe Liang, gouverneur van Mantsjoe-
rije, gisterenavond order gegeven tot hét
zenden van 60.000 man troepen 'naar
de Siberische grens.
De drie honderd Russische mariniers,
die twee kleine steden gisteren bezet
ten aan de Sungari -rivier, zijn weer te
ruggedreven. Zes Russen en twee 'Chi-
neezen zijn daarbij gedood.
Berichten, welke gisteren binnenkwa
men, bevestigen den inval der Russen'
op CMneesoh gebied.
Den 'CMneescben gezant Te Washing
ton is opgedragen den onderteekenaars
van het Kelloggpaet er mede in kennis
te stellen, dat Rusland' de vijandelijk
heden is begonnen terwijl China besloten
is volgens den geest van bet pact te
handelen.
De wereldreis van de „Zeppelin".
Uit de verschillende telegrammen bijkt,
dat bet luchtschip reeds voorbij de Sibe
rische stad Omsk is en met de stad
Jakoetsk in draadlooze verbinding staat.
Te half tien en tien uur gisterenavond
bevond het luchtschip zich tachtig S. hon
derd kilometer ten Noorden van Nadesh-
dinsk. De „Graf Zeppelin" koerste toen
■sterk in Zuidelijke richting. Het traject,
dat nu wordt afgelegd, loopt over onge
veer duizend K.M. over zoo goed als
onbewoonde en onherbergzame 'streken.
Volgens de weerberichten uit Moskou
zal het luchtschip in het gebied tuSSdhen
het Oeralgebengte en 'de rivier de Oh
Kantoor Groote Markt 21 Telefoon 74 (2 lijnen)
helder weer met lichte winden ontmoeten.
In bet daarop volgend gebied tusschen
de rivieren de Ob en de Jenissei is de
lucht echter bewolkt, terwijl er krach
tige Westelijke winden waaien, die als
tegenwinden voor het luchtschip moe
ten worden beschouwd'.
Het spoorwegongeluk bij Lotfz.
De wisselwachter, aan wiens schuld
het spoorwegongeluk bij- Lods te wij
ten is, heeft 27 dienstjaren achter zich
en stond als een uitstekend beambte be
kend. Reeds tweemaal heeft hg doorgrijn
beleid en voorzichtig optreden een spoor
wegongeluk voorkomen. Men neemt daar
om aan, dat hem de lichtste straf, die
mogelijk is, zal worden opgelegd.
Onder de puinhoopen van den goe
derentrein is 'gisterenavond nog het lijk
van den conducteur gevonden. Voorts zijn
nog twee zwaar gewonde soldaten in
het ziekenhuis overleden, zoodat het to
tale aantal slachtoffers, dat om het leven-
is gekomen thans tot 15 is gestegen.
De öholem-epiidemfe in Brltso'h-lndlë,
De cholera-epidemie die na de over
stroomingen in Voor-Indië is uitgebro
ken, heeft tot nu toe 1500 slachtoffers
geëischt. De overheid treft alle mogelijke
maatregelen, om, uitbreiding te voorko
men doch een^groot deel van de bevol
king weigert zich door Europeesche ge-
neesheeren te laten behandelen en zich
te doen inenten.
Ten gevolge van dijkbreuken zijn nog
groote overstroomingen ontstaan, waar
door 60 dorpen onder water zijn gezet.
De bevolking heeft haar toevlucht in
de hoornen moeten zoeken. De schade
wordt op 500.000 pond sterling geschat.
in alle metalen, als vest- en polsmodel.
31 millloen auto's.
Volgens een mededeeling van de In
ternationale Kamer van Koophandel wa
ren er op 1 Januari 1928 over de ge
heel© wereld 31 millloen auto's op een
weglengte van 11 millioen K.M.
De Vereen. Staten alleen bezitten drie
vierden, d-.w.z. ongeveer 23 millioen van
deze vehikels.
Een ultnoodiging van H.M. de Koningin.
Naar men verneemt heeft H. M. de
Koningin het voornemen, om de gede
legeerden ter conferentie te Den Haag
aan een feestmaal uit te noodigen op
Vrijdag 23 Augustus.
Telling vian het verkeer.
In verband met een doelmatige uit
voering, zoowel van hot Rijkswegenplan
als van de provinciale wegenplannen, is
door den minister van Waterstaat be
paald, dat gedurende zeven niet-achter-
eenvolgende dagen in het geheele Jand
een telling van het verkeer .zal plaats
hebben, zoowel op de op het Rijkswegen-
plan voorkomende Rijkswegen, als op de
provinciale wegenplannen voorkomende
provinciale wegen.
alle modellen, met garantie.
Deze telling zal worden gehouden op
Zondag 18 Augustus, Dinsdag 27 Augus
tus, Zaterdag 7 September, Donderdag
12 September, Woensdag 18 September,
Maandag 1.4 October en Vrijdag 18 Oc
tober.
De telling zal betreffen alle verkeer
over genoemde wegen, dus niet alleen
alle soorten, rij- en voertuigen, doch ook
wielrijders, voetgangers en los vee.
In yerband hiermede zullen op ge
noemde data op verschillende punten van
bovengenoemde wegen van des voormid
dags 6 tot des namiddags 8 uur per
sonen geposteerd zijn, die op daartoe
bestemde staten aanteekening houden van
het hen passeerende verkeer uit beide
richtingen. De staten moeten na afloop
van eiken tellingsdag worden toegezon
den aan den opzichter van den Water
staat in hun ressort.
De staking te ZaanWam duurt voort.
De conferentie tusschen de patroons-
vereenigingen en werknemers in het hout
bedrijf, die Woensdag 1.1. werd verdaagd
is gisterenmiddag te half drie in de In-
dustriëele club te Amsterdam voortgezet.
De besturen der werkgevers- en werk-
VANAF «3.50 PER JAAR
Korte berichten.
De bijlegging van het conflict in
de Engelsehe katoennijverheid is met al
gemeen© voldoening ontvangen. De uit
sluiting, welke drie weken duurde, heeft
aan de dn® betrokken vakvereenigingeü
250.000 pond sterling aan uitkeeringen
gekost en 3e verliezen wiordien ap 1 mil
lioen pond ^sterling per wieeik geraamd'.
Gistermorgen had te Fuhlsbuettel
een ernstig vliegongeluk plaats. D© 32-
jaxige piloot Reichert was met den waar
nemer Rehm opgestegen om een oefen-
vlucht te maken. Reeds eenige minuten
later stortte het vliegtuig omlaag en werd
geheel vernield., Reichert was onmiddel
lijk dood, terwijl Rehm zwaar gewond
en bewusteloos naar een „ziekenhuis
moest worden vervoerd'.
In Newcastle on Tyna heeft gister
morgen een 'hevige gasontploffing plaats
gehad, waarbij een café geheel vernield
werd en verscheidene huizen in de omge
ving zwaar beschadigd werden. Voor zoo
ver thans vaststaat zijh, bij het ongeval
16 personen gewond, onder wie sommigen
levensgevaarlijk.
nemersorganisaties vergaderden van haJf-
drie tot half-vier. Daarop volgde tot vijf
uur een vergadering van leden der pa-
troonsvereenigingen. Te vijf uur volgde
een nieuwe conferentie tusschen de beide
besturen der betrokken partijen, welke
geruimen tijd in hpslag nam, doch die
niet tot een resultaat heeft geleid. Hier
mede zijn de onderhandelingen afgeloo-
pen en blijft de stakingstoestand besten
digd.
De R. K. Volkspartij.
Het bestuur van de afdeeling Utrecht
van de R. K. Volkspartij zegt in een
brief" aan de leden o.m. het volgende:
Bij de laatste verkiezing heeft de R. K.
Volkspartij een gevoelige nederlaag ge
leden. Door verschillende oorzaken kon
de zoo hoog noodige actie niet worden
ontwikkeld, met. het gevolg, dat de ver
tegenwoordiger van onze partij niet in
de Tweede Kamer herkozen is. Dit feit
zal niet tot gevolg hebben, dat onze
partg ophoudt te bestaan.
Staatsraad A. W. F. Idenburg.
Naar wij vernemen is de Minister van
Binnenland.
De staking te Zaandam duurt voort.
Vergadering van de Kamer van Koop
handel te Middelburg.
De vergadering der Haagsche conferentie
van vanmorgen uitgesteld.
Telling van het verkeer.
Buitenland.
Naar een Russisch-Chineeschen oorlog
Cholera in Britsch-Indië.
De wereldreis van do Zeppelin.
Staat, de heer A. W. F. Idenburg, dezer
dagen de gast van H. M. de Koningin
op het Loo.
Diplomatie.
Bij Kon. besluit is jhr mr E. F. M. J.
Michiels van Verduynen, Harer Majesteits
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
Minister, op zgn verzoek, met ingang
van 1 Augustus 1929 in disponibiliteit
gesteld. i
Een record-loss,ing.
Het Duitschs s.s. „Odin" arriveerde in
den nacht van 15 Aug. om 2.30 v.m. aan
Hoek van Holland, en lag om 6 uur v.m.
gemeerd te Rotterdam. Met de lossing der
lading bestaande uit 9456 ton Lulea-erts
werd om 6.15 v.m. een aanvang gemaakt.
Genoemd schip was Donderdagmiddag om
2.15 leeg. Voor de lossing heeft men dus
slechts 71/2 werkuur noodig gehad, aan
gezien er tgdens de lossing een half uur
is geschaft.
Deze prestatie geeft ongetwijfeld weder
om een zuiver beeld van de uitstekende
'outilage van de Rotterdamsche haven.
60 modellen voorradig.
Uitsluitend le klas fabrieken.
De gezant van Zuid-Afrika te
Den Haag.
De heer Dan. J. de Villiers, de nieuw
benoemde gezant der Zuid-Afrikaansche
Unie bij het Nederlandsche Hof, zal thans
slechts een twee- of drietal dagen in
Den Haag blijven en zulks nog niet als
officiëel persoon, doch geheel in -privé.
Als zoodanig heeft hg dan ook gister
ochtend een beleefdheidsbezoek gebracht
aan Minister Beelaerts van Blokland.
De heer De Villiers is voornemens om,
ter aanvaarding van zijn functie, in het
laatst van September of begin October
voor goed naar Den Haag te komen,
na zijn geloofsbrieven aan de Koningin
te hebben overhandigd.
De Ziektewet.
Heit weekblad „Handelsbelangen" heeft
doen verschijnen een brochure inzake de
„Nieuwe Ziektewet", waarin Mr G. van
Geest uiteenzet de rechten en verplichtin
gen van den patroon, waarbij, een toe
lichting gegeven wordt voor onderget-
scbikten.
Arbeid in bakkerijen.
In verband met de viering van den ver
jaardag van de Koningin mag in brood
bakkerijen op Zaterdag 31 Augustus a.s.,
in afwijking van het bepaalde in art. 35,
tweede lid, der Arbeidswet 1919, te 12 uur
des nachts worden aangevangen, met dien
verstande, dat voor zoover betreft
broodbakkerijen, voor welke een vergun
ning, als bedoeld in art. 37, eerste lid, der
Arbeidswet 1919 is verleend reeds op
Vrijdag 30 Augustus a.s. te 10 uur des na
middags met arbeid, bestaande in- 't ge
reedmaken van deeg en ovens, mag wor
den begonnen. Op dien Zaterdag mag van
7 uur af brood, dat na 8 uur des namid
dags van den vorigen dag gebakken of op
gewarmd is, worden vervoerd en van 1Y>
uur af worden vprkocht.
