No, 249 Donderdag 25 Juli 1929 43e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Co's Bank N.V. Goes EERSTE BLAD. PUROL Buitenland. Zonnebrand Binnenland Belangrijkste Nieuws. BELGISCH - FRANSCH DUITSCH - ENGELSCH e. a. BANKPAPIER Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Verklezlnp uitstagen. tegen voordeelige koersen. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie No. 11. Postrekening No. 44455. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259. ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummersf Ü.O'j Prijs der AdvertentiSn: 14 regels f1.20, elke regel meer 30 Bij abonnement belangrijke korting. Hoewel dit niet in onze (bedoeling lag, moeten we toch nog met een enkel woord op den verkiezingsuitslag terugkomen. Vooreerst om een fout te herstellen die ten opzichte van Wemelddnge werd gemaakt, waar de achteruitgang niet 136 maar 56 stemmen bedraagt. De toestand is daar dus heel wat gunstiger dan uit de door ons genoemde cijfers bleek. Verder wordt er ons op gewezen, dat wij door alleen de cijfers te noemen en niet het percentage te nemen, een minder juis- ten indruk wekken en b.v. wat Goes betreft den uitslag flatteeren, terwijl andere plaat sen daardoor in een minder gunstig dag licht worden geplaatst. Natuurlijk kon dat niet onze bedoeling zijn. "Wü hebben geen behoefte om de eene plaats meer in het lioht te zetten dan de andere, maar we 'hebben alleen door een voudig de cijfers van 1925 en 1929 naast elkaar te plaatsen, even de werkelijkheid willen laten zien, terwijl we tevens voor verschillende plaatsen hebben aangegeven in welke richting de cijfers zijn afgevloeid. De uitslag was voor Goes ook niet gun stig. Allerminst. Maar wanneer we reke ning houden met de uitbreiding van de laatste jaren waarvan de A.-R. partij- zoo goed als niet profiteerde en dus percente- lijfc al dadelijk achteruitging en met de krachtige bestrijding die zij hier met na me van Soc.-Dem. zijde had te verduren, dan moet toch ook weer worden toegege ven, dat de uitslag slechter had kunnen zijn. Wanneer alle plaatsen zich op deze wijze hadden kunnen handhaven, dan zou de uitslag voor Zeeland nog niet gunstig zijn geweest, maar dan waren we er toch heel wat beter afgekomen dan thans het geval is. 'v Wij zeggen dit niet om verwijten te doen. We zouden dat niet mogen doen omdat het bekend is dat er plaatsen zijn waar flink gewerkt werd en waar toch verlies viel te boeken. Anders staat de zaak natuurlijk in plaatsen waar minder goed gewerkt is. Vandaar onze opmerking dat de Centrale Kiesvereenigingen goed zullen doen zoo spoedig mogelijk het terrein te overzien en een krachtige wintercampagne voor te be reiden. Door een onzer lezers werd ons dit iet wat kwalijk genomen, omdat deze colleges zelf wel weten wat hun taak en plicht is. Wij zeggen: des te beter. Want, laten wij dit niet vergeten, de po sitie van de A.-R. partij in Zeeland is ver van gunstig. Als de uitslag in 1931 overeenstemming vertoont met die van nu, dan gaat weer een 'Statenzetel verloren. En als dat het geval is, dan verspelen we 59 punten voor de Eerste Kamerver kiezingen, en begint ook onze Eerste Ka mer-zetel te wankelen. Waakzaamheid en activiteit is dus meer dan óóit geboden. NAAR BEPERKING VAN BEWAPENING? (M&cDanaM over zifn vlo of politiek. Gisteren heeft MacDonald in het Lager huis .in. antwoord op een betreffende vraag gezegd, dat besloten is, de werkzaam heden stop te zetten aan twee kruisers en den bouw van een depót-schip te schrappen, evenals de contracten voor twee duikbooten en do werkzaamheden op de werven voor den bouw van andere schepen te vertragen. In zijn verklaring over het vlootpro- gram zeide MacDonald over de gedach- tenwisseling tusschen hem en den Ame- rikaanschen gezant Dawes, dat zij het eens waren geworden pver het beginsel van de pariteit en besloten hadden, niet te dulden, dat technische bijzonderheden de overhand zouden krijgen over 'de groote openbare belangen, die bij' het tot stand brengen van een regeling betrokken zijn. Hij heeft zich voorgenomen al zijn aandacht aan de zaak te wjjden, wanneer het parlement verdaagd 'is en hoopt in October een bezoek te kunnen brengen aan Amerika. Er is een commissie benoemd om het onderling verband te verzekeren van de drie betrokken diensten en het departe ment van Buitenlandsche Zaken is daar in vertegenwoordigd. Daardoor zal het mogelijk zijn systematisch te werken. De reeds medegedeelde schrappingen in het program aankondigend, betoogde MacDonald, dat zij een bewijs waren van de eerlijke bedoelingen der regeering en flen plicht dien zij zich heeft opgelegd, betreffende de uitgave van het nationale geld. MacDonald bracht hulde aan de loyale medewerking van de admiraliteit, betref fende het technische inzicht omtrent het minimum van bewapening, dat zij nood zakelijk acht. Hij zeide verder, dat het door alle betrokken mogendheden erkend werd, dat een voorafgaand accoori aangaande de Engelsch-Amerikaansche meemngsver- scMUen vereischte is voor een algemeens overeenkomst aangaande den vlootbouw en de mogendheden der Conferentie van Washington zijn op de hoogte gehouden van de besprekingen. 'Zoodra de wpg openstaat,, zullen zij uitgenoodigd wor den tot een voorbereidende conferentie met het oogmerk om een algemeene over eenkomst tot stand 'te brengen. Daarna zal het accoord meegedeeld worden aan de voorbereidende ontwa peningscommissie van den Volkenbond als een bijdrage tot haar arbeid. Indien op deze wijze wordt voldaan aan het verzoek van den voorzitterder voor bereidende commissie, gedaan te Ge- nève .op 15 Maart 1928, dat de mo gendheden het eerst onderling eens wor den, zullen wij in de gelegenheid zijn met de commissie de moeilijke maar esi- sentiëele taak te volvoeren om de andere bewapeningen te beperken, in overeen stemming met de belofte gegeven in het Verdrag van Versailles, toen de ontwa pening aan Duitschland werd opgelegd en tot uitvoering van het Verdrag tegen den Oorlog. Aan deze taak zal de Brit- sche regeering haar krachten besteden in samenwerking met de andere naties, zoodra het meer dringende werk van de vlootbeperking ten einde gebracht is. Een Algemeene ontwapeningsconferentie zal dan mogelijk zijn. Ook Amerika gaat zich beperken. President Hoover heeft laat op den dag verklaard, dat aan den bouw van drie kruisers, die opgenomen zijn in het vlootbouwprogram van dit jaar, niet be gonnen zal worden, vóór er gelegenheid is geweest om den invloed ervan op een definitieve overeenkomst nopens de pa riteit ter zee ten volle na te gaan. Hij zeide de totstandkoming van zulk ëen overeenkomst tusschen Engeland en de Vereenigde Staten te verwachten. Groote veenbrand. Een uitgebreide brand woedt in het ïp- wegerveen ten Noorden van Oldenburg. Het vuur breidt zich nog zeer snel uit. Alle brandweren uit de omgeving zijn uitgerukt om het vuur te bestrijden, ter wijl voorts nog een afdeeling Schupo en twee comganieën rijfcsweer aan het blus- schingswerk meehelpen. Het vuur heeft een groote fabriek van turfstrooisel en acht arbeiderswoningen in de asch gelegd. De terugkeer van den ex-keizer. De „Oeuvre" publiceert een interview van zijn Berlijnschen correspondent met rijksminister Severing over 't vraagstuk van den terugkeer van Wilhelm II. Severing verklaarde, dat de nieuwe wet tot bescherming van de republiek op zijn departement reeds is uitgewerkt. Het rijks- kabinet heeft haar goedgekeurd en de wet zal ook door den rijksdag worden aange nomen. In de nieuwe wet heeft men sommige artikelen moeten laten vervallen, in het bijzonder dat, betrekking hebbende op den keiizer. Wettelijk staat er dus niets in den weg aan een terugkeer van Wilhelm II. Deze terugkeer is wel mogelijk, echter nauwelijks waarschijnlijk. De terugkeer van Wilhelm II zou wel ongewenscht en pijnlijk zijn, doch geen gevaar voor de re publiek vormen, daar het bestaan van de republiek verzekerd is. Severing besloot zijn verklaring met er op te wijzen, dat de Duitsche republiek door de geallieerden niet bijzonder is ver wend. Men had in Duitschland geloofd, dat Frankrijk in 1918 rekening zou hou den met de invoering van de republiek, doch dit is niet geschied en thans, na tien jaar, is de toestand nog niet veel veran derd. De vredesvoorwaarden en de lange duur der bezetting hebben er toe bijgedra gen, de aan de republiek vijandelijke pro paganda te versterken. Een voor Duitsch land gunstige houding der geallieerden zou aan de verbreiding der republikein- sche gedachte zeer ten goede zijn geko men. Het Kellogigpajcit van kracht. President Hoover hoeft gisteren het Kelloggpact plechtig van kracht verklaard. Veertig staten zijn toegetreden. De president van de Vereenigde Staten ontving vele gelukwenschen 'e r... van pre sident Hindenburg en rijksminister Stre- semann. Vliegongevallen. Bij: Reims is gisteren een militair vlieg tuig van het eerste vliegerregiment neer gestort en in brand 'geraakt, doordien de benzinetank, die ongeveer 300 liter benzine bevatte, ontplofte. De inzittenden, twee on derofficieren, zijn in de vlammen omgeko men. Twee uur later had in het vliegkamp te Ghalon sur Marne een tweede ongeluk plaats. Een tweedekker van hetzelfde regi ment 'kwam bij de landing in botsing met een ander vliegtuig, dat door den bestuur der niet was gezien. De inzittenden, twee onder-officieren en een soldaat, zijn ern stig gewond in het lazaret opgenomen. Engeland en de Sowjet-Unie. In het Lagerhuis vroeg de conservatieve afgevaardigde Smithers, den minister van buitenlandsche zaken of de belangen van de Britsche houders van Russische effec ten en de eigenaars van de bezittingen in Rusland, die door de Sowjetregeering in beslag waren genomen, bij de onderhande lingen met de Russische regeering niet zouden worden vergeten. Minister Henderson stelde hem op dat punt gerust, waarop de afgevaardigde ver der vroeg of >de minister de verzekering kon geven dat de. erkenning van die schul den als een conditie zou worden gesteld voor de hernieuwing van de diplomatieke betrekkingen. Dit beantwoordde de minister ontken nend. In antwoord op een verdere vraag van commander Kentwortky zeide Henderson, dat, toen het vorige verdrag met Rusland werd opgesteld, volledige voorziening voor de af doening van die schulden was getrof fen. Het conflict tusschen China en Rusland. Volgens een bericht uit Nanking heeft de Chineesche gezant te Berlijn medege deeld, dat de Sovjetgezant te Berlijn hem er van in kennis heeft gesteld, dat de Rus- sche regeei-ing niet geneigd is de bemidde ling van de mogendheden, die het Kellogg pact hebben onderteekend, te aanvaarden. De Sovjetregeering geeft er de voorkeur aan in rechtstreeksche onderhandelingen te treden tot oplossing van het conflict over den Oosterspoorweg. Met dat doel is een gevolmachtigde der Sovjetregeering te Charbin aangekomen, waar de Ghineesch-Russische onderhan delingen binnenkort zullen aanvangen. De ontploffing bij Berlijn. Een onbeschrijfelijke paniek. Omtrent de ontploffing te Berlijn, waar van wij gisteren onder telegrammen mel ding maakten, wordt nader gemeld: De door de ontploffing verwoeste fa briek te Borsigwalde is de grootste zuur- stoffabriek van Duitschland. Zij leverde zuurstof, stikstof, samengeperste lucht, alsmede argon- en helium-gas, terwijl in een nevenfabriek o.m. vloeibare acetfhyleen werd vervaardigd. Een arbeider, die zich met moeite uit de fabriek redden kon verklaart, dat het on geluk is geheurd bij het overladen van ace tyleen, waarbij een cylinder met acetyleen- gas is ontploft. Daardoor explodeerden ook de andere gascylinders. Onmiddellijk klonk de kreet: „Gasont ploffing! ontruimen, alles ontruimen!" en met koortsachtige haast verlieten mannen en vrouwen, arbeiders en beddenden hun localen, waarin ongeveer honderd perso nen te werk zijn gesteld. Achter de vluchtenden stegen geweldige vuurzuilen en rookwolken, onder geweldig geraas op, waarmee zich de knallen der ontploffingen mengden, terwijl van alle kanten geroep en gejammer en hulpgeroep klonk. Een door de zon verbrande Huid, Stukgeloopen Voeten, Schrijnen en Smetten verzacht en geneest men met Doos 30, 60,Tube 80 ct. Het gevaar, dat het vuur nog verder om zich heen grijpt is nog niet bezworen. De door de ontploffing vernielde fabriek is de grootste zuurstoffabriek van Duitsch land. Zij levert zuurstof met samenge perste en vloeibare lucht, argon- en he- liumgas. In de bijbehoorende fabrieken werden samengestelde gassen geprodu ceerd, terwijl een der aangesloten fabrie ken de 'grootste acetyleenfahriek van Duitschland is. Na bijna twee uur langen ingespannen en soms levensgevaarlijken arbeid is de brandweer erin geslaagd, het vuur tot zijn eigenlijken haard terug te dringen. De fabriek 'biedt een troosteloozen aan blik. De aangerichte verwoesting is ontzet tend en aldoor slaan opnieuw de vlammen uit de puinhoopen omhoog. Drie honderd meter in den omtrek der fabriek ligt de grond bezaaid met steenen en stukken ijzer, die door het geweld van den luchtdruk waren weggeslingerd. De ontploffingen hebben tot 's namid dags half 6 geduurd. Door de ontploffin gen ontstond reeds aanstonds een brand, die van 'het magazijn, waar de vulling plaats heeft, op de andere gebouwen over sloeg. Ondanks het groote gevaar, dat er bestond, schijnt het verlies aan menschen- levens niet zoo groot te zijn, als de eerste geruchten deden vermoeden, zoodat waar schijnlijk slechts weinig dooden te betreu ren zijn. Tot dusver wordt melding 'ge maakt van 4 -zwaar gewonden. Volgens de laatste berichten begonnen tegen zes uur de ontploffingen opnieuw. Stukken van stalen cylinders vlogen door de lucht, zoo-dat er onder de toeschouwers, die op een afstand stonden, een paniek ontstond. De politie en de brandweer na men daarop weer scherpe afzettingsmaat regelen,. daar het gevaar klaarblijkelijk nog niet voorbij was. Over de oorzaak der ontploffingen ver keert men nog in het onzekere en deze zal eerst bij het verdere onderzoek, als de 'ge tuigen verhoord worden, kunnen worden vastgesteld. Naar verluidt, is een veiligheidsventiel gesprongen, waarop terstond een hoogo steekvlam opschoot, waardoor 2 andere cylinders, met acetyleengas gevuld, ont ploften. Het locaal, waar de vulling der cylinders plaats had en waar de eerste ontploffing geschiedde, stond door een buisleiding in verbinding met een ander gebouw, waar acetyleengas werd geprodu ceerd. Ook dit gebouw is gedeeltelijk uitge brand. Een der arbeiders, die aanvankelijk ver mist werd, is enkele uren later, toen de ontploffingen en de brand hun hoogtepunt reeds hadden bereikt, in een ander gedeel te van de fabriek, dat minder scbade heeft geloopen, gevonden. Hij had zich daar in zijn angst terstond na de eerste ontplof fing verborgen en had later, daar de ont ploffingen voortduurden, het niet gewaagd naar buiten te komen. Schiepen» gestrand In 'de Schelde. Uit Brussel wordt het volgende gemeld: De avondbladen melden weer stran dingen bij yiissingen van Engelscbe en Duitsche scheden; er zou hierover vol gens deze bladen in Antwerpsche haven- kringen groote verontwaardiging bestaan waar men de Nederlandsche regeering gebrek aan onderhoud van 'de bevaar baarheid van de Schelde verwijt. Op nieuw wordt betoogd, boe noodig het is, dat België recht van oontróle krijgt op deze werken, voor Antwerpen van zoo groote beteekenis. P IIIW—M—M—i DE EERSTE KAMER VERKIEZINGEN. De techniek der stemming. Nu Vrijdag de verkiezing van de le den der 'Eerste Kamer plaats heeft, geeft de.Ms.ash. nog eens een uiteenzetting van d.e techniek der .'stemming. De loden der Eerste Kam,er worden, ge- lijik! bekend, sliet direct 'doior de kiezetr» Binnenland. Raadsvergadering te Middelburg. Vreeselijke ontploffing te Ommeland.ar- wijk. Vergadering van de Prov. Staten. De verkiezing van leden der Eerste Kamer. Buitenland. Naar beperking van bewapening? De ontploffing bij Berlijn. Het conflict tusschen China en Rusland. gekozen, zooais dat voor de Tweede Kal mer het geval is, doch door de Provin ciale Staten op 'den grondslag van even redige vertegenwoordiging. Ze worden aangewezen voor een zit tingsduur van 6 jaar, de helft treedt om de 3 jaar af. De eene helft bestaat uit leden, gekozen door de provinciën N. Brabant, Zeeland, Utrecht, Limburg (Groep I) en N.-Holland en Friesland (Groep III); de andere helft wordt geko zen door de provincies Gelderland, Over- ijssel, 'Groningen, Drenthe (Groep II) en Z.-Holland (Groep IV). Op 27 Juli 1923 had de eerste verkie zing op grondslag van de evenredige vertegenwoordiging plaats en wel voor de Eerste Kamer in haar geheel. Op 30 Juli 1926 traden de leden voor de Groepen II en IV af en thans is dit het geval ïg©t de leden, gekozen door de groepen I en III. Elke Groep staat op zichzelf, elke pro vincie wordt als een kieskring beschouwd. De stemmen .in de diverse kieskringen uitgebracht hebben verschillende waarde. Naar gelang de provincie, waarin de stem is uitgebracht geldt elk voor het vol gend aantal stemmen: Noord-Brabant 117, Gelderland 120, Z.- Hclland 208, N.-Holland 171, Zeeland 59, Utrecht 86, Friesland .77, Overijssel 95, Groningen 82, Drenthe 61 en Limburg 100. Deze getallen worden telkens na de be kendmaking der uitkomsten eener open bare volkstelling herzien. Voor de verdeeling van de zetels over de candidatenlijlsten wordt dezelfde bere kening gevolgd als dit bij! de Tweede Kamerverkiezingen het geval is. Bij de vorige Eerste Kamerverkiezingen gebeurde het meermalen, dat de poli tieke partijien die elk op zich onmachtig waren om een zetel te verwerven, bij de stemming in de Prov. Staten elkaar steunden. Zoo waren in 1923 in Groep I de ljjisten der vrijz. dem. en soc.-d.emo- craten zelfs verbonden, hetgeen tot gevolg had dat er "2 zetels aan werden toege wezen, waarmede de S.D.A.P. alleen ging strijken. Als tegenprestatie krggen de vrijz. dem. in andere provincies enkele stemmen der socialisten. Zoo ontvingen in 1926 in de Provincie Zuid-Holland de anti-revolutionairen met 2 stemmen hulp van de R. Katholieken, welke dezen toch missen konden. Doordat een der Statenle den afwezig bleef door ziekte, kwam die medewerking niet tot haar recht en ver loor de a.r. partijl een Eerste-Kamerzetel. Hieruit en dit is in meerdere gevallen aan den dag getreden blijkt van hoe groot belang het is dat alle leden van Prov. Staten aanwezig zijn bij de stem ming; zoo ergens dan komt het bij' de Eerste Kamerverkiezing opéén stem aan. We willen nu van beide groepen (wij nemeaï alleen over wat betrekking heeft op de le.,groep, Red. Z.) eens nagaan, hoe da stemming kan verloopen op a.s. Vrijdag, waarbij we veronderstellen dat elk lia der Staten een geldige stem' uit brengt en wel op de candidatenlijst van zijln eigen politieke fractie en dat de communisten zich oudergewoonte van stemmen onthouden of bianco stemmen. Vooraleer echter tot cijfers over te gaan geven we een overzicht van de sterkte <jer fracties in da betrokken pro vincies.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1929 | | pagina 1