Vrijdag 10 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Uit de Pers.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
BELGISCH - FRANSCH
DUITSCH - ENGELSCH e. a.
BANKPAPIER
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
iegen yoordeelige koersen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30
Bij abonnement belangrijke korting.
a~r—
Werkloosheid op het platteland.
In „Het Handelsblad" wordt er op ge
wezen. dat ook in Oost-Groningen, waar
nog altijd de staking voortduurt, vele boe
ren in den slappen tijd de arbeiders aan
den gang houden, werk. zoeken, ofschoon
de uitkomsten van 'bet bedrijf verre van
schitterend zijn. Wel is waar zijn vele
boeren kapitaalkrachtig, maar de loon-
hoogte wordt toch uiteraard sterk beïn
vloed door de bedrijfsuitkomsten en niet
door het particuliere vermogen van de
ondernemers.
Intusscben dwingen de verhoudingen
thans, volgens den schrijver in „Het Hbl."
al meer tot „rationalisatie" van het bei-
diijf, tot de aanschaffing van doelmatige
machines, enz. Ook zal men, naar hij ver
wacht, breken met de gewoonte, om in
tijden van slapte werk te zoeken.
„De gevolgen zullen zonder twijfel wor
den, dat den arbeiders, aan wie werk
kan worden verschaft, en dat» zullen
de besten zijn een hooger loon kan
worden .gewaarborgd dan voorheen het
geval was, maar daarnaast _zal het vraag
stuk van periodieke of .permanente werk
loosheid nog veel sterker dan tot nu toe
de aandacht vragen.
Het zal de overheid heel wat hoofd
brekens kosten om een oplossing te vin
den voor dat vraagstuk, dat zich, ais
straks in O.-Groningen de nieuwe wegen
met succes blijken te worden bewan
deld ^zonder twijfel in meer streken, waar
het middelgrootbedrijf overheerschend is,
zal aankondigen.
De landarbeider toch, bijna-zonder uit
zondering op het platteland geboren en
getogen, van jongsaf gewend aan bezig
heid in de vrije natuur, heeft een na
tuurlijken afkeer van de stad en het
stadsleven, gesteld a.l dat daar op ge
schikte wjjze emplooi voor hem zou zijn
te yinden. De oplossing van het werk
loosheidsvraagstuk, dat met betrekking tot
hem steeds urgenter zal worden, moet
dus bij voorkeur gevonden worden op
het platteland zelve, nu ook emigratie
niet met zoodanige intensiviteit kan plaats
vinden, dat door middel daarvan een
noemenswaardige opluchting zou ont
staan.
Maar op welke wijze kan het ieder
jaar grooter wordende surplus door het
platteland worden opgenomen? Zeker, de
kippenhouderij kan nog belangrijk wor
den uitgebreid, evenals het tuinbouwbe
drijf. maar die uitbreiding zal toch, wil
len deze ondernemingen loonend blijven,
nooit op zoodanige schaal kunnen plaats
vinden, dat daarbij het in de eerstvolgen
de jaren te wachten zeer groote over
schot te werk zal kunnen worden gesteld.
Het vestigen ten plattelande van een
voudige industrieën als mandenmakenj'en
of kistenfabrieken, waar unskilled labou
rers zonder bezwaar te werk gesteld kun
nen worden, ware misschien ook te over
wegen: dergelijke bedrijven kunnen zon
der veel bezwaaT tijdelijk geheel of ge
deeltelijk worden stop gezet, wat steeds
noodig zal blijven, omdat in enkele tij
den van het jaar gedurende korte perio
den alle beschikbare krachten door den
landbouw kunnen worden opgenomen.
Ook andere wegen zouden nog te be
wandelen zijn, maar het heeft geen zin
op dit oogenblik dieper op de quaestie
in te gaan. Hoofdzaak is dat de thans
nog onuitgevochten landarbeidersstaking
zonder twijfel na korteren of langeren
tijd in vele streken nieuwe problemen
ter oplossing zal geven. Onze landhuis
houdkundigen en economen zullen ver
standig doen, daaraan reeds thans hun
aandacht te schenken."
„Patrimonium" merkt hierbij op:
Men zou o.i. eerlang toch wel voor
dit moeilijke vraagstuk zijn geplaatst. De
onverantwoordelijke staking, waaraan de
Christ. Bond terecht geen steun verleent,
ook al zijn de loonen op zichzelf laag be
vordert en versnelt dit proces.
Maar hoe zal men dit vraagstuk op
lossen?
De ontwikkeling van onze nijverheid,
oók in de kleinere plaatsen, biedt onge
twijfeld eenige uitkomst.
Maar ook aan de ^oigratie, bijv. naar
Frankrijk, zal aandacht zijn te schenken,
hoeveel bezwaren daarbij ook zijn te
overwinnen.
HET CHINEESCH— RUSSISCH
CONFLICT.
De betrekkingen verbroken. Een oorlog
mogelijk?
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Ghi
neesche zaakwaarnemer te Moskou giste
ren vóór het afbreken der diplomatieke be
trekkingen den waarnemenden Volkscom
missaris voor buitenlandsc'he zaken Kara-
chan het antwoord der regeering te Nan
king op de Russische nota overhandigde
In deze antwoord-nota wordt er op ge
wezen, dat de betrekkingen tusschen Rus
land en China na het tot stand komen van
do Russisch-Chineesche overeenkomst in
1924 zeer veel verbeterd zijn. In den laat-
sten tijd kon de Chineesche regeering ech
ter een georganiseerde propaganda tot
vernietiging van de eenheid van het Chi
neesche volk waarnemen. Dit was de re
den, waarom het Russische consulaat te
Charbin 'gesloten werd.
De Chineesche regeering heeft meerma
len mededeelingen ontvangen, dat de Rus
sische leider van den Oosterspoorweg en
zijn medewerkers de overeenkomst betref
fende het gemeenschappelijk beheer van
den spoorweg niet hebben nageleefd. Dit is
de aanleiding van de Ghineesche maatre
gelen. De verantwoordelijkheid voor het
niet nakomen van de overeenkomst ligt
aan de zijde van Sovjet-Rusland.
Bovendien zijn niet minder dan duizend
Chineezen door de G.P.OE. gearresteerd
zonder eenige aanleiding, terwijl de Rus
sische kooplieden in China de grootste te
gemoetkoming ondervinden. De Chinee-
sche regeering verlangt de invrijheidstel
ling der gearresteerde Ghineesche onder
danen en zal dezelfde maatregelen toepas
sen op de employe's bij den Oosterspoor
weg wanneer haar eischen niet worden in
gewilligd.
De volledige tekst van de nota der Rus
sische regeering, waarin het verbreken
der betrekkingen wordt medegedeeld, is
gisteravond te Nanking ontvangen.
Tsjang Kal sjek heeft de kopstukken der
regeering 'bijeengeroepen.
Hoe Han-min, de voorzitter van den
wetgevenden raad, heeft verklaard, dat de
regeering door de nota niet verontrust is.
Zij had haar verwacht en men is van mee
ning, dat er verder nietë ernstigs uit zal
voortvloeien.
Hij deelde verder mede, dat een oorlog
tusschen China en Rusland hoogst on
waarschijnlijk is, maar na de conferen
ties, die Tsjang Kai-sjek en Tsang Esoe-
liang te Peking gehouden hebben, is de
nationalistische regeering volkomen op
alle mogelijkheden voorbereid.
De gouverneur van Mandsjoerije heeft
getelegrafeerd, dat de Russen langs de ge-
heele Mandsjoerijsche 'grens troepen con-
centreeren en dat de toestand „buitenge
woon ernstig" is.
Uit Londen wordt gemeld:
De staven van de Russische consulaten
te Peking en Tientsin en in Mandsjoerije
is aangezegd om te vertrekken, en zij ma
ken zich voor een onmiddellijk vertrek ge
reed. Honderdduizenden Russen in China
moeten in paniek verkeeren, en honderden
zijn op weg naar Rusland. Een bericht uit
Mandsjoerije, dat echter niet bevestigd is,
meldt, dat Russische vliegtuigen een de
monstratie hebben uitgevoerd boven Po-
granitsjnava aan den Ghineeschen kant
van de grens van Mandsjoerije.
De houding van Japan.
Naar uit Peking 'wordt gemeld, heeft de
Japansche regeering den Ghineeschen ge
zant medegedeeld, dat zij een Chineesch-
Japansch vriendschapsverdrag zal onder
teekenen, mits de regeering van Nanking
den status quo voor den Zuid-Mandsjoe-
rijschen spoorweg garandeert.
De Japansche pers publiceert mededee
lingen van het ministerie van buitenland-
sóhe zaken, waarin gezegd wordt dat Ja
pan in het Russisch-Japansche conflict de
strengste neutraliteit in acht zal nemen.
De indruk fe Washington.
De mogelijkheid van een conflict tus
schen sovjet-Rusland en China geeft te
Washington aanleiding tot groote 'bezorgd
heid, wijl het hier de eerste proef is, die
het Kellogg-paet, dat door beide mogend
heden onderteekend is, zal ondergaan.
Hoover weigerde zich over den toestand
uit te laten.
Borah gaf uiting aan de hoop, dat het
niet tot een oorlog zal komen.
EEN EXPRESSTREIN IN EEN RiVIER.
Meer dan twintig dooden en vele
gewonden.
Uit Denver in den staat Colorado wordt
gemeld, dat de uit Chicago komende ex-
presstrein van den Roekisland-spoorweg
Donderdagochtend bij Stratton in de ri
vier is gestort. Tot dusver wordt melding
gemaakt van twintig dooden.
Het ongeluk bij Stratton werd veroor
zaakt doordat een anders doorwaadbare
beek door de zware regen aatste da
gen in een grooten stroon veranderd,
met het gevolg dat de spigbruggen
werden ondermijnd. De locomotief en de
kolenwagen van den uit twaalf stalen en
acht Pullmanwagens bestaanden trein
ontspoorden op de brug. De negen volgen
de wagens liepen op elkaar. De drie laat
ste wagens bleven op de rails staan. De
locomotief, de goederenwagen en vier per
sonenwagens stortten van de brug omlaag.
Een personenwagen verdween geheel in
het water, dat den autoverkeersweg langs
het spoor en de geheele omgeving waar
het ongeluk plaats had tot een diepte van
ongeveer twee meter onder water had ge
zet. De hooge stand van het water belem
merde het reddingswerk aanzienlijk.
De berging van de omgekomenen zal
verscheidene uren duren, daar men moet
wachten tot het water zakt. Op het eerste
bericht van de ramp snelden de dokters uit
de vele omringende plaatsen naar de
plaats des onheils. De vijfhonderd passa
giers van den verongelukten trein werden
bijna allen dn den slaap verrast. In den
trein bevond zich ook de New Yorker
schouwburgdirecteur Morri Gest.
In de laatste berichten uit Stratton
wordt het aantal der bij het spoorwegonge
luk gevallen dooden met 25 aangegeven.
Hierbij komen dan nog de tallooze gewon
den.
Brand in de haven van Emden.
Aan de buitenhaven te Emden is een
groote brand uitgebroken in de loodsen
van de Westfaelische Transport A. G.,
waarin haver, gerst en machinedeelen la
gen opgeslagen en waarin zich ook de mo
torkamer bevond voor het bedrijf van de
elevatoren, die door den brand veel hebben
■geleden. Men schrijft den brand toe aau
broei ten gevolge van de buitengewone hit
te van de laatste dagen. Men schat de
schade op een half millioen mark. De 'heele
Emdensche brandweer en vijf drijvende
spuiten namen aan de blussching deel.
Op een mijn geioopen.
Scbepen, die te Constanza aangekomen
zijn melden, dat zij noodseinen 'hebben op
gevangen van bet Russische stoomschip
Wolga, een boot van 2000 ton, die 16 Juli
met passagiers en lading te Noworossysk
zee gekozen had en op een drijvende mijn
is geioopen. 's Nachts om een uur meldde
de Wol-ga, dat het schip in zinkenden staat
verkeerde en dat 17 man van de beman
ning en 14 passagiers reeds waren ver
dronken.
Korte beridhfen.
Naar uit Boekarest aan de Nemzeti
Ujsag geseind wordt, heeft bet in Busten!
in oud-Roemenië gesneeuwd en is de berg
streek van Boetsjetsj met sneeuw bedekt.
Be Roemeensche minister voor volks
welvaart heeft bij den senaat een wetsont
werp ingediend, waarbij het oprichten van
speelbanken in enkele steden ter bevorde
ring van het vreemdelingenverkeer wordt
veroorloofd.
Een enorme brand heeft de bekende
textielgoederenfabriek Franchi Prato te
Triest geheel in de asch gelegd. De schade
bedraagt 400.000 lire.
België e:n Nederland.
Blijkens een bericht uit Brussel heeft
de militaire .grenscommissie thans hare
goedkeuring gehecht aan het verloop van
„het groote kanaal" van Luik naar Ant
werpen, in het bijzonder van het ge
deelte van Klein-Lanaai tot Lanaeken,
dat is het gedeelte dat zich rondom1 het
z.g. Maastrichtscho enclave slingert.
Daarmee zijn de kansen, dat dit kanaal
tot stand komt, in groote mate gestegen.
Het schijnt zoo te worden aangelegd, dat
da oever naar het Nederlandsch gebied
gekeerd, veel lager komt te liggen dan de
andere en aldus wordt op Belgisch ge
bied een verdedigingslinie geschapen te
gen een eveiitueelen aanval door Neder
landsch Limburg.
Voor onze verhouding met "België be
hoefde daarom "dit kanaal nog niet een
factor te zijn, waarvan een minder gun
stige invloed moet worden verwacht. Maar
naar een mededeeling, die ons van waL
terstaa.tlkundige zijde gewerd, zegt het
Hdbl., is dit kanaal alleen denkbaar, wan
neer de klosten ten deele worden goedge
maakt door het tevens te gebruiken voor
het opwekken van electricit.eit, door mid
del van waterkracht. Dat onderstelt ont
trekking van vrij' belangrijke hoeveelhe
den water aaln da Maas, en het is
volstrekt niet denkbeeldig, dat de enor
me waterstaatswerken, in ons Limburg
ondernomen, daardoor een deel van hun
beteekenis zullen verliezen.
Natuurlijk zal België daarbij niet mogen
gaan huiten de grenzen van hetgeen voor
internationale vaarwateren geoorloofd is.
Maar een onwelwillende Belgische regee
ring kan hierin een nieuw middel tot pres
sie vinden opi de onze.
De vleeschaccijnzen.
In de vergadering van den Nederland
sch en Bond van Veehandelaren, te Utrecht
gehouden, werd besloten het volgend tele
gram aan den minister van Financiën te
zenden:
„De Nederlandsche Bond van Veehan
delaren, bijeen in zijn vergadering te
Dtrecht, dringt er bij. Uwe Excellentie ern
stig op aan:
le. gezien de moeilijkheden in het be
staan der veehouders sn veehandelaren
den accijns op vleesch af te schaffen;
2e. daarbij nog een algemeen gebruik
van iniandsch vleesch door de militaire en
andere rijksinstellingen te bevorderen."
De staking te Zaandam.
Gisteren had te Zaandam een confe
rentie plaats tusschen den Rijksbemidde
laar, den heer H. A. van IJsselsteijn en de
betrokken partijen in bet houtconflict.
Nadat de Rijksbemiddelaar door den
burgemeester en den heer A. H. Verkade
was voorgelicht omtrent den stand der
staking, volgde een conferentie met een
zevental vertegenwoordigers der werk
gevers en den secretaris van den Werk-
geversbond mr F. de Graaf.
Daarna volgde een conferentie met af
gevaardigden der 4 samenwerkende or
ganisaties der werknemers.
Na dit onderhond vond te half drie
een gecombineerde bespreking met de
beide in het boutconflict betrokken par
tijen plaats.
Te ongeveer vier uur maakte de heer
vam IJsselsteijn onverwacht een einde
aan deze conferentie, door partijen in
overweging te geven de loonen van de
losse arbeiders met 50 cent per week te
verhoogen en de tarieven dienovereen
komstig op te voeren.
Zonder de gelegenheid te laten hier
over van gedachten te wisselen verzocht
de rijksbemiddelaar hem uiterlijk Maan
dag 22 Juli aanstaande mededeeling ,te
doen of dit voorstel door partijen wordt
aangenomen.
Zoodra het voorstel van den Rijks
bemiddelaar in de stad bekend werd gaf
dit aanleiding tot veel commentaar.
Unaniem is men hier van oordeel, dat
met dit voorstel de staking, welke nu
reeds langer dan drie maanden duurt, niet
tot oplossing is te breqgen.
Calvinistische Juristenvereeniging.
Het Bestuur van de Calvinistische Ju
ristenvereniging heeft als onderwerp ter
behandeling op de algemeene ledenver
gadering in 1930 te Amersfoort vastge
steld het bekende rapport van de Com
missie Ridderbos over de Overheid en
bef. Vloekverbod.
Mr J. W. Noteboom, in Den Haag,
adjunct-directeur van het Kuvperhuïs,
heeft zich bereid verklaard hierop een
inleiding te schrijven, behandelende zoo
wel de algemeene kwestie van de ver
houding van de overheid tot de wet Gods
als de meer concrete vraag in het rapport
van den heer Ridderbos besproken.
Ned. Chr. Bond van personeel in
publieken dienst.
Woensdag werd de jaarvergadering van
Binnenland.
De economische toestand van ZeeuwBch-
Vlaanderen.
De staking te Zaandam.
Verpachting vissc'herijen Zeeuwsche stroo
men.
Buitenland.
Een expresstrein verongelukt.
Het GhineeschRussisch conflict.
den Ned. Ghr. Bond van personeel in pu
blieken dienst te Nijmegen gehouden.
Medegedeeld werd, dat het ledental tot
4057 is geklommen.
De jaarverslagen over 1927 en 1928 van
den bondssecretaris, den beer W. van der
Have, werden zonder eenige bespreking
goedgekeurd. De voorzitter dankte hem en
zijn medewerker, den 'heer P. J. v. Mul-
lem, voor den verrichten arbeid.
De financieels verslagen over dezelfde
jaren van den penningmeester, den heer
P. L. van der Voorde, lokten evenmin
eenige critiek uit.
De redactie van het bondsorgaan, bet
weekblad „Onze Banier", gevoerd door den
heer W. van der Have, werd na enkele op
merkingen goedgekeurd, ook wat de gere
gelde medewerking van den 'heer P. J. van
Mullem betreft.
Het beleid van het Dag. Bestuur, be
staande uit de drie bezoldigde bestuurders,
de beeren D. de Ridder, W. van der Have
en P. L. van der Voorde, bad aller instem
ming.
Vervolgens was aan de orde verkiezing
van twee leden van het Centraal Bestuur.
Aftredend en herkiesbaar waren de beeren
J'. v. d. Lecq te Rotterdam en J. v. Zwijn-
dregt te Den Helder.
Het Dag. Bestuur wenschte bepaald te
zien, dat de vrijgestelden als regel niet
meer tot ieder jaarfeest worden uitgenoo-
digd, doch alleen als een lustrum wordt
gevierd. Voor afdeelingen met welke een
bepaald jaar weinig contact was, kan een
uitzondering worden gemaakt.
Na eenige discussie werd 'het voorstel
aangenomen.
Een voorstel-Leiden wenschte vastge
legd te zien dat het niet mogelijk is om lid
van den Bond te zijp zonder contributie-
betaling.
Daartoe werd besloten.
De uitbreiding van bet aantal bezoldigde
bestuurders, waarover voorstellen waren
ingediend door Den Haag, Utrecht en
Sneek, werd overeenkomstig het prae-
advies van het Algemeen Bestuur in ban
den gesteld van dat bestuur.
Uitgestelde opkomst van
dienstplichtigen.
Op de vraag van het Tweede Kamerlid
den beer K. ter Laan betreffende den
datum van het vertrek met .groot verlof
van dienstplichtigen, wier opkomst is uit
gesteld in verband met de in 'het af-
geloopen voorjaar heerschende ..griep
heeft de minister van Defensie geant
woord dat er overwegend bezwaar tegen
bestaat, aan den in de vraag opgesloten
wensch (om de dienstplichtigen toch met
groot verlof te laten gaan op de aanvan
kelijk daarvoor vastgestelde dagen) ge
volg te geven, omdat daardoor de ge
oefendheid dier dienstplichtigen beneden
het vereischt minimum zou blijven.
J. H. Bosch, f
Gisteren is te Amersfoort in den ouder
dom van 69 jaar overleden de heer J. H.
Bosch, oud-inspecteur van bet vervoer
der Ned. Spoorwegen en oud-stationschef
van het 'oude station te Amersfoort.
Uit de Metaalindustrie.
Na bespreking tusschen de directie van
de N.V. Metaaldraadvlechterij „Twente",
te Hengelo en de besturen van de Alg. Ned.
en R.-K. Metaaltonden is aan de werk
lieden boven 20 jaar een loonsverhcogiag
