No. 243
Donderdag 18 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
LANGS EEN DIEPEN WEG
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
BELGISCH - FRANSCH
DUITSCH - ENGELSGH e. a.
BANKPAPIER
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contrdle
FEUILLETON
tegen voordeelige koersen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455,
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers
f 0.05
Prijs der AdvertentlSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 b'
Bij abonnement belangrijke korting.
Zuid- en Noord-Beveland.
Wanneer we den uitslag der verkie
zingen in dit deel van de Provincie na
der beschouwen dan blijkt dat de A.R.
partij zich hieT heel wat beter beeft ge
houden dan in Walcheren, hoewel er ook
hier geen reden is om te roemen.
Er is een aantal plaatsen waar een
zeer geringe vooruitgang valt te ponsta-
teeren, n.l. Goes met 8, Wilhelminadorp
met 12, Rilland met 10, Biezelinge met
5, Kwadendamme, Ovezande en 'sHeer
Hendrikskinderen met 2 stemmen en
's Heerenhoefc met 1 stem. Deze voor
uitgang is wel zeer gering, maar als men,
er rekening mee houdt hoe b.v. te Goes
van sommige kanten gewerkt werd en
hoe nog aan den vooravond van de ver
kiezingen van Soc.-Dem. zijde een mis
leidend strooibiljet werd verspreid, dan is
•er althans eenige reden tot tevredenheid.
Erkend moet trouwens worden, dat te
Goes en eveneens te Kloetinge met de
bescheiden kracht waarover beschikt kon
worden, uitnemend gewerkt is.
Hiernaast staan jammer genoeg verschil
lende plaatsen waar het A.R. stemmen-
cijfer sterk achteruit liep. We noemen
slechts: Colijnsplaat met 152, Wemel-
dinge met 136, Wissenkerke met 90, Kam
perland met 46, Kortgene met 59, Woi-
faartsdijk met 50 en Kapelle met 33 stem
men.
In hoofdzaak zijn deze stemmen aan
do Chr.-Historiscben ten goede gekomen.
De Staatkundig Gereformeerden waren
in dit deel van de Provincie minder for
tuinlijk. Tegenover een aantal plaatsen
v/aar ze een kleine winst hadden te boe
ken, staan elf andere plaatsen waar hun
stemmencijfer een weinig achteruit liep.
Merkwaardig hierbij is zeker wel, dat het
zwaarste verlies werd geleden te Ierseke,
de vroegere gemeente van Ds Kersten,
waar een teruggang van 60 stemmen vallt
te constateeren. i
Hier trekt het de aandacht dat de winst
van de Chr.-Historischen (52 stemmen)
volstrekt niet opweegt tegen het verlies
van de Antirevolutionairen en de Staatfc.
Geref. (totaal 92 stemmen), terwijl de
S.D.A.P. hier een winst had van 65 stem
men. t 1 i i
Een soortgelijk verschijnsel zien we te
Kapelle waar de Antirevolutionairen, de
Chr.-Historischen en de Staatk. Geref. in
totaal met 43 stemmen terugliepen, ter
wijl de Soc.-Democratea hier met 43 stem
men vooruitgingen.
D© liberalen wisten zich Slechts in en
kele plaatsen te handhaven, terwijl ook
de Vrijz.-Democraten weinig reden heb
ben om te juichen.
De Sociaal-Democraten gingen over heel
de linie met uitzondering van een
vijftal plaatsen vooruit, maar het is
niet waarschijnlijk dat deze vooruitgang
in overeenstemming is met hunne groote
en grootscbe verwachtingen.
Da totaal-uitslag.
Met bovenstaand artikeltje zgn we aam
het eind gekomen van onze beschouwin
gen over den uitslag, die voor de A.R.
partij niet bevredigend was.
22)
door
H. ZEEBERG.
Bovendien was het, van zakelijk stand
punt beschouwd, zeer onverstandig. 'Op
duim en vingers kon hij toch wel uit
rekenen, dat hij, zoo handelend, een goede
klant zou verliezen!
Het sprak toch yanzelf, dat de man,
na zoo'n antwoord, er feestelijk voor be
danken zou, ooit nóg iets van
hem te "betrekken? Hij! Z:ou, al kost
te het hem nog zooveel moeite, betalen
-en verder alle connecties verbreken.
Langzamerhand kwam Meerendonk tot
de overtuiging, dat hij, hoe hij ook de
zaak bekeek, bezig was, om heel dom en
onchristelijk te doen.
„Neen, deze brief nog niet" zei hij
haastig tot het meisje, die naar huis
ging en dan steeds en passant de .post
meenam.
Daarop, verscheurde hij langzaam het
epistel.
Over de oorzaken van .dezen teleur
stellenden uitslag valt zeker nog wel heel
wat te zeggen.
Tot o-p zekere hoogte kwam deze tegen
slag niet onverwacht. Hier werken fac
toren waar tegenover zelfs de beste pro
paganda moet falen.
Maar we zouden toch al heel verkeerd
doen, wanneer we ons met dit te con
stateeren tevreden stelden.
Wij moeten verder gaan, de hand in
den boezem steken en niet aarzelen er
voor uil te komen, dat hier ook schul
dig verzuim in het spel is.
In1 dit verband maken wiji hier melding
van wat een onzer vrienden uit Mid
delburg ons schrijft:
Op den vóóravond van den derden Juli
zei Colijn te Vlissingen: Wij geven het
over in Gods hand en we zijn er gerust
op, voorzoover wij gewerkt heb
ben.
Daar gaat het nu m.i. juist over:
Laten we eerlijk zijn; daar is slecht
gewerkt op enkele uitzonderingen na.
In niet onvermaarde plaatsen van Zee
land is niets gedaan tot voor 8 dagen
vóór 3 Juli, dan gekibbeld over de vraag
hoeveel brochure's er besteld moesten
worden, was er nog geen enkele plaat
geplakt, wist de bevolking niet of er
ter plaatse nog A.-R. waren.
Wij: vertrouwen op ons beginsel en
halen de schouders op over onze roode
burgers, die maanden In de weer waren,
avond aan avond er op uit, die geld
noch moeite ontzien hebben, die een
grootscbe propaganda gevoerd hebben, en
we hebben gezegd: daar moeten wij het
niet van hebben.
En daar moeten wij het wel van
hebben.
Als anderen van de daken schreeuwen,
wij weten het en dat dag aan dag doen,
dan hebben wij1 even goed de plicht om
van diezelfde daken te schreeuwen, dat
zij het niet weten.
Ik ben vast overtuigd, dat als wij het
zelfde geld en dezelfde tijd besteed hadden
aan den verkiezingsstrijd als de S.D.A.P.
(op andere wijze) wij den 13en "zetel ge
houden hadden.
De vraag moet gesteld: Is ons' werk
goed geweest? Moet "het zoo bójven?
Wij moeten niet vergeten, dat de kies-
vereenigingen maar plm. 10 tot 20 pCt.
van de A.-R. als lid hebben ingeschreven.
Wat wordt voor die andere 80 pCt. ge
daan?
Ieder jaar komen nieuwe kiezers het
korps versterken. Welken invloed gaat
van ons uit op de jongeren?
Onze A.-R. pers ziet er keurig uit. Is
het niet mogelijk die pers-producten op-
regelmatige tijden eens over heel bet
land te verspreiden?
Zoo is er meer.
Maar het ijzer dient gesmeed, als het
heet 'is.
Thans is het tijd te onderzoeken in
welk opzicht we iets kunnen doen om
met meer kracht en klem ons beginsel
uit te dragen. Niet alleen op het behou
den van wat we hebben, maar evengoed
En schreef een nieuw antwoord, zeg
gende, dat hij wel uitstel wilde verleepen,
in het volle yertrouwen, dat, als de
cliënt maar eenigszins kon, deze het geen
drie maanden zou laten worden, alvo
rens de niet onbelangrijke rekening be
taald werd.
Opgelucht deed Meerendonk den brief
in een couvert en sloot die.
Neen, het ging niet goed, overlegde hij.
Zóó moest en mocht hij niet gaan optre
den. Het was het paard achter den wa
gen spannen. Omdat hij zelf tegenslag
had, mocht hij niet een ander daaronder
laten lijden.
Toch nam hij zich yoor, veranderingen
te brengen in de wijze, waarop de schul
denaren hem betaalden. Hij begreep niet,
dat hij er niet eerder toe gekomen was.
ACHTSTE HOOFDSTUK.
I.
Toen op den volgenden Oudejaarsdag
Meerendonk zijn boeken afsloot hij
had een paar dagen aan het rekenen en
cijferen besteed kon hij maar lot één
conclusie komen: de omzet was minder
dan vorige jaren.
Dat .maakte hem niet opgewekt. Maar
het was niet onmogelijk, dat dit een vol
gend jaar in ie halen was. Niet voor
op het verkrijgen vian wat we niet heb
ben moet onze actie gericht zijn."
Wat hier gezegd wordt, kunnèn wij
in hoofdzaak onderschrijven.
Er is niet overal gedaan, wat er gedaan
kon worden.
Toen wij een paar dagen voor de stem
ming bij1 een bestuurslid van een onzer
kiesvereenigingen informeerden, wat er
zooal gedaan werd, luidde het antwoord:
We behoeven hier niet te weiken; wei
kunnen op onze kiezers rekenen. Resul
taat: een verlies van 14 stemmen.
Dringend 'noodig is het daarom, dat
zoo spoedig mogelijk de diverse Centrales
vergaderen om het terrein te overzien
en een krachtige wink r. gne voor
te bereiden.
Het Russisch-Chineesch conflict.
De toestand gespannen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Iswes-
tia en de Prawda het laatste antwoord
van den Chineeschen zaakgelastigde te
Moskou inzake de incidenten tusschen
Rusland en China puhliceeren met ver
schillend commentaar. De Iswestit schrijft,
dat de laatste mededeeling van den Ghi-
neeschen zaakgelastigde in regeerings-
kringen te Moskou niet als een antwoord
op de laatste sowjfet-nota wordt be
schouwd. De Sowjet-règeering verklaart,
dat zij een onmiddellijk en bevredigend
antwoord op haar nota van 13 Juli edscht
en dat ze de bedreigingen, die in deze nota
vervat waren, handhaaft. Zij eisebt een
antwoord op alle gestelde vragen en
wensebt niet het slachtoffer te worden van
een uitstel-manoeuvre der Chineesche re-
geerin'g.
"Woensdagmorgen is te Moskou een zit
ting van den raad van volks commissaris
sen gehouden, waarin de volkscommissa
ris voor buitenlandsche zaken, Karachan,
verslag uitbracht over den stand van het
conflict met China. In deze zitting werd
besloten, welke maatregelen de Sowjet-
regeering zal nemen indien de regeering te
Nanking Woensdagmiddag vier uur het
DuSsische ultimatum niet op bevredigende
wijze zou hebben beantwoord. Men be
schouwt de politieke situatie als zeer ge
spannen.
Verklaringen van minister
Wang.
Uit Nanking wordt gemeld, dat de Chi
neesche minister van buitenlandsche za
ken dr Wang Dinsdag den vertegenwoor
digers der Ghineesche pers een onderhoud
over de huidige situatie heeft toegestaan.
Hij- verklaarde, dat na het verzenden der
Chineesche nota aan Rusland, het Rus-
Sjsch-Ohineesche incident door de Chi
neesche regeering als afgedaan wordt be
schouwd. De Chineesche regeering beeft
de Sowjet-regeering openlijk verklaard,
op welke gronden zij zich gedwongen heeft
gezien om beslag te leggen op den Ooster
spoorweg en waarom zij tot scherpe re
presaille-maatregelen tegen de communis
tische agenten in Noord-Mandsjoerije is
niets stond hij bekend als een goed za
kenman.
Erger was het verlies yan de zesdui
zend gulden, die hiji wel kon bbeken als
verloren geld. Zijn bank had tot tweemaal
toe de bedragen van twee en vier mille
verschaft: Meerendonk was safe, niemand,
die er aan twijfelde. Hij had besloten,
zóó te werken, dat het geld spoedig weer
terug zou zijn. Aanvankelijk had bij er
nog over gedacht, een hypotheek op zijn
onbezwaard pand te nemen, maar voor-
loopig had bij dat plan laten varen, ook
al, omdat dan mogelijk vermoedens zou
den worden gewekt, wat tot eiken prijs
moest voorkomen worden. Hij wilde blij
ven, die hij waseen man, algemeen
geacht in Midstad; iemand, die ook fi
nancieel een goeden naam had.
Hij was nog somber gestemd, toen bij
rnet zijn gezin, ook Henk was overge
komen uit Arnhem, naar de kerk ging.
Maar reeds toen Ds Minnaar zijn tekst
aflasj, daalde er in zijn onrustig hart een
stille vrede neer.
„Het zijn de 'goedertierenheden des Hee-
ren, dat wij niet vernield zijn, dat Zijn
barmhartigheden geen einde hebben",
hoorde hij de welluidende stem van den
kansel zeggen.
Ja, zoo wa.s het toch eigenlijk, ruisch-
te het in zjjn ziel. Als de Heere met
overgegaan. De Chineesche regeering wil
thans geen nieuwe verklaringen geven,
doch heeft de Sowjet-regeering aanbevo
len de komst van den nieuwen Chinee
schen gezant te Moskou af te wachten, die
met de Sowjet-reigeerinigzal onderbande
len. Dr Wang legde.er den nadruk op, dat
de regeering van Nanking zich tengevolge
van de Russische dreigementen genood
zaakt heeft gezien, troepen in Noord-
Mandsjoerije samen te trekken voor het
geval, dat 'de Sowjet-regeering zou pogen,
den Oosterspoorweg door het Roode Leger
te doen bezetten.
China neemt voorzorgsmaatregelen.
De regeering in Nanking heeft' maars-
scbalk Tsjang Hsoe Liang opdracht ge
geven alle niet-Chineesche ambtenaren en
beambten door Chineesch personeel te
vervangen.
Gisteren is de scheepvaartaf de eling van
den Oosterspoorweg door het Chineesch
personeel overgenomen, terwijl de Rus
sische directeur, die tot nu toe de lei
ding had, door een Chineesch burger is
vervangen. Op: 60 K.M. afstand van Tsjai
lor kwamen Chineesche troepen in bot
sing met een bende, waarbij 4 Mongolen
werden neergeschoten. De Chineesche re
geering laat de 'Russisch-Chineesche
grens scherp bewaken.
Russisch communistische propaganda in
Britsch-lndië.
De Daily News deelt mede, dat het ka
binet ongerust is over de sterk toegenomen
bolsjewieksche bedrijvigheid in Britsch-
lndië. Men vertelt daar aan de bevolking
dat, als de nationalisten vastberaden voor
de onafhankelijkheidsleus opkomen, de
arbeidersregeering het leger niet zou ge
bruiken om een opstand te fnuiken.
Men gelooft dat aan den opperbevelheb
ber in Engelsch-Indië de volledige steun
van de regeering is toegezegd en dat Mos
kou gewaarschuwd is dat een hervatting
van de betrekkingen afhankelijk zal zijn
van, nauwkeurig omschreven verbintenis
sen om alle pogingen om de trouw van
Indië te ondermijnen te staken.
De Brusselsche vervalsching.
Ward Hermans spreekt in „De Schelde"
zijne verontwaardiging er over nit, dat
de Belgische pers de uitspraak der Brus
selsche Raadkamer, in welke werd ver
klaard, dat er geen aanleiding bestond
zijn zaak te vervolgen zoo goed als heeft
doodgezwegen:
„Niemand denkt er 'aan, de verklarin
gen van den procureur des konings weder
te geven. Ze weten wel waarom.
De uitslag is voor onze dappere Bel
gen een vernedering en een verplette
ring, die hem den mond meteen snoert
Wij hebben geweigerd te spreken in een
Belgische veThoorzaal, met nadruk ver
klarende, dat we spreken zouden in het
publiek, het zij voor het Assisenhof, het
zij elders.
De onderzoeksrechter stelde dit nog
maals vast tijdens de zitting der raads
kamer Zaterdag laatst.
Zij: bezitten of kennen geen woord uit
mijn mond, dat woord wenschen ze niet
te hooren voor een Assisenhof. Ons ook
ons in bet gericht wil treden, wie zal
dan bestaan?
De Heere had bet hem nog veel moei
lijker kunnen maken in bet afgeloopen
jaar. En dan bad bij nog maar stil te
zijn. Ruim twintig jaar was het hem
voor den wind gegaan. Steeds cres
cendo ging het. Iedere Oudejaarsdag kon
hij constateeren, dat de omzet steeg, altijd
maar meer. De hypotheek op zijn pand
had hij geheel kunnen teruggeven. Hij
was gekomen op de hoogte, waarop hij
nu stond: algemeen geacht, een hulp en
eeu vraagbaak voor velen. Moest dan
dankbaarheid zijn hart niet vervullen?
Zijn gedachten bielden hem zoo in be
slag, dat hij de inleiding van Ds Min
naar niet volgde; alleen klanken hoorde
hij.
Maar dan ontworstelde hij zich aan die
gedachten en zette zich, om de preek te
beluisteren, die in zoo toebereide aarde
viel, dat hij oen uur van boog geestelijk
genot smaakte.
Later op den avond, toen allen in de
huiskamer gezellig bijeenzaten, wachtend
op het slaan van twaalf, kon hij vroolijk
meedoen.
Met een dankbaren blik keek zijn vrouw
hem aan. Hij was de laatste weken zoo
somber geweest, dat zij het hart er bij
vasthield.
Binnenland.
De Kamerzetel van dien heer Colrjn.
De uitvoering der Ziektewet.
Fraude bij de Amsterdamsche Bank.
Jaarvergadering stichting „Vrederust".
Buitenland.
Het Dussisch-Chineesch conflict. Do be
trekkingen tusschen beide landen ver
broken. i I 1 ('ft
goed! Maar dat er eens één Belgische
partijman in het parlement, ons ëém
woord „tusschen de boenen werpt" over
de documenten de poppen zullen dan
sen. En het zullen wij' niet zijn, die met
beschaamde kaken zullen staan."
„De schitterendste aanhaling ïn de
verklaringen van den heer procureur des
konings "Hayoit de Termieourt is wel
deze:
„Aangezien het voornemen om het wan
bedrijf (het land te verraden of zijn vei
ligheid in gevaar te brengen) te plegen,
door geen uitwendige daden werd ge
openbaard enz. enz. „gelieve de raad
kamer te verklaren dat er geen rédenen
tot vervolging tegen betichte bestaan!"
Steek zoo'n Belgisch diploma op zak
als 'tu blieft. Het is waarlijk een brevet
van vaderlandsliefde.
De beer procureur des Konings zeg'de:
„Waarom beeft betichte dat gedaan?
Om België te verraden?
„Ik geloof het niet!"
„Om zijn partij te dienen?"
„Ik geloof het!"
„Mijn partij?"
Mijnheer de procureur, ik heb maar
een partij, die van Vlaanderen, mijn va
derland, Vlaanderen, dat wij verlossen
willen uit den greep der franeo-belgische
militaire macht. Vlaanderen, dat wij wil
len, groot en zich zelf in een hetere we
reld waar kuipende en knoeiende gene
raals en 'diplomaten geen echte of geeüi
valsche documenten meer hoeven te fa-
briceeren.
En wat wij gisteren voor dat ideaal
deden, dat zullen we morgen nog doen,
wanneer het booger belang van ons volk
en van de menschheid dit Van ons ver
langt."
De Anfwëirpsehe forten.
Naar de Brusselsche correspondent van
het Vaderland verneemt, wordt het vraag
stuk der Antwerpsche forten verder be
studeerd door het departement van Iands-
Maar gelukkig, hij was nu weer de
oude.
„De preek van vanavond", had hij zoo
even gezegd, „heeft mij goed gedaan."
Zij bemerkte, dat het waar was. Hij
was er geheel van opgemonterd.
Uit volle borst zongen zij allen, terwijl
Wies de slanke .vingers over da toetsen
glijden liet:
I r
Uren, dagen, maanden, jaren
Vliegen als een schaduw heen.
I I'^R
En even vóór twaalf uur klonk het:
Geloofd zij God, met diepst ontzag.
En toen viel er een plechtige stilte.
De minuten, de seconden waren te
tellen.
En dan zou de klok van het al-oude
stadhuis op de Markt haar twaalf zware
slagen doen hooren.
Henk had Trude door de openstaande
suitedeuren meegetroond naar de voor.
kamer, waar hij het gordijn ten deele weg
schoof.
In-gelukkig stond zij' tegen hem aange
leund.
„Onze eerste Oudejaarsavond", fluister.
de zij.
(Wordt v<am>ig&}
