No. 240
Maandag 15 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Parol bij Doorzitten, Zonnebrand, Stukloopen
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
BELGISCH - FRANSCH
DUITSCH - ENGELSCH e. a.
BANKPAPIER
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
tegen voordeellge koersen.
Dlracteur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraaf 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455. -
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
iZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 a'
Bij abonnement belangrijke korting.
De opdmc/ht aan Ruya.
H. M. de Koningin heeft' aan Jhr. Ruys
de Beerenbrouck opdracht verleend tot
formatie van een Kabinet, steunend op de
partijen der Rechterzijde.
Rat zulk een opdracht zou worden ver
leend, ligt voor de hand.
In 1925 werd de samenwerking van de
rechtsche partijen ontijdig verstoord met
•het gevolg dat een intermezzo-Kabinet is
opgetreden.
Maar dit Kabinet is op den dag der ver
kiezing terug getreden, en daarmee is fei
telijk de toestand van 1925 hersteld.
Opnieuw moet nu worden onderzocht of
het mogelijk is dat de vroeger samenwer
kende partijen tot overeenstemming kun
nen komen en een regeerkrachtig Kabinet
kunpen vormen.
Rit ia temeer noodig omdat de voor
naamste partijen der linkerzijde den strijd
hebben gevoerd onder de leuze dat vóór
alles de rechterzijde in "de minderheid
moest worden gebracht. Over wat er dan
verder moest gebeuren maakte men zich
niet druk. Maar in geen geval mochten de
rechtsche partijen opnieuw de meerder
heid behalen.
Re kiezers hebben zich echter in andere
richting uitgesproken.
En dus is het logisch, dat de in 1925
afgeknapte draad opnieuw wordt opgevat.
En het ia ook logisch, dat bij, bet verlee-
nen van een opdracht in de eerste plaats
aan een man uit de sterkste fracties is ge
dacht.
Re heer Ruys 'heeft deze opdracht in be
raad gehouden.
Of hij haar zal kunnen volvoeren?
Het is niet gemakkelijk op deze vraag
een antwoord te geven, zoolang de Chr.-
Historischen in gebréke blijven zich duide
lijk uit te «preken.
Maar dit kan wel worden gezegd, dat
een zich terugtrekken van den heer Ruys
de Beerenbrouck niet beteekent, dat een
ander de 'hem verleende opdracht niet zou
kunnen volvoeren.
Het kan b.v. profijtelijker worden ge
acht, dat in verband met verschillende
omstandigheden een man van een der
andere fracties als formateur optreedt.
Hoe dit zij, zonder moeilijkheden zal de
vorming van een rechtsch Kabinet wel niet
gaan.
Onmogelijk behoeft het echter ook weer
niet te zijn.
Indien althans bij de verschillende par
tijen de bedoeling voorzit, werkelijk nati
onale politiek te voeren.
Letten zij allereerst op het eigen partij
belang, dan zullen ze liever op Zichzelf blij
ven staan, omdat ze dan veel minder aan
eritiek zijn blootgesteld.
Maar geeft het landsbelang den
doorslag, is er de begeerte een werkelijk
nationale politiek te voeren, is er het
bedoelen de Christelijke grondslagen van
ons volksbestaan te beveiligen en te ver-
eterken, dan zullen de moeilijkheden wor
den overwonnen.
Moge God aan hen, die bij dit belang
rijke vraagstuk te beslissen hebben geven,
wijsheid en goed verstand om zóó te han
delen als 's lands belang zulks vordert.
Verdeel en heersch.
De „N. R. Grt." doet, nu aan "Jhr. Ruys
de Beerenbrouck opdracht is veileeud
tot de vorming van een Kabinet, steu
nende op de partijen der Rechterzijde,
opnieuw een poging om duidelijk te ma
ken, dat er van zulle een Kabinet geen
sprake kan en mag zijn, en dat zulk een
opdracht reeds bij voorbaat tot mislukking
gedoemd is.
Van de Chr, Historischen beet het dat
bet in strijd zou zijn met alle politiek
fatsoen, indien zij, na de gevoerde stem-
busc&m,p,&gn e aam. 00a coal itiö-niinisteri 0,
welken naam dit dan ook zal dragen,
zouden deelnemen.
Van de Antirevolutionairen heet het
dat oprechtheid in de politiek' vordert,
dat zij in varband met wat de heer Colijn
over de Indische politiek heeft .gepubli
ceerd, wel gedwongen zijn zich afzjjidig
te boudeD.
En den R. Katholieken wordt voorge
houden, dat zij in hun verkiezingscam
pagne een zwenking naar het ra'dicalis-
me hebben gedaan, zoodat het een wei
nig kiesche manoeuvre zou zijn indien
ze nu met 'de Antirevolutionairen en de
Chr. Historischen zitting zouden nemen.
Daarom, zoo concludeert het liberale
orgaan, heeft de heer Ruys de Beeren
brouck feitelijk niets anders te doen, dan
de pnmacht van de rechterzijde 'te doen
uitschijnen.
De bedoeling van dit alles is duide
lijk.
De verwachting, dat de rechtsche par
tijen in de minderheid zouden trfoinen en
dat de Liberale Staatspartij een stexk'e
machtspositie zou innemen, is niet ver
wezenlijkt.
De Rechterzijde kreeg opnieuw een flin
ke meerderheid, terwijl de verwachte
groei van den Vrijheidsbond uitbleef.
Er is echter voor het Liberalisme nog
één kaas om tot invloed te geraken, n.l.
als de rechtsche partijen in plaats van sa
menwerking te zoeken, tegenover elkaar
gaan staan.
Vandaar dit wanhopig pogen om te
verdeelen.
Met de verborgen bedoeling natuurlek
om op die wijze te heerschen.
Een pogen dat naar wijl hopen finaal
zal mislukken.
HET CHINEESCH-RUSSISCH CONFLICT.
Waf zat Japan doen?
Zooals gemeld, motiveert de Nankïng-
regeering haar drastisch optreden tegen
de Russen, speciaal tegen de Russische
ambtenaren van den Chineeschen Ooster
spoorweg met de beschuldiging, dat deze
Russen zich aan communistische propa
ganda te huiten gingen.
Intusschen verluidt, dat de thans gemó-
men maatregelen reeds langen tijd in
voorbereiding waren. Reeds eenige maan
den geleden liepen er geruchten, dat Rus
land in onderhandeling zou treden over
den verkoop van zijn rechten op den
Chineeschen Oosterspoorweg aan Japan.
Men neemt aan, dat China thans plot
seling een heslissenden stap heeft willen
doen, aangezien het nieuwe Jap arische
kabinet nog slechts kort aan het be
wind is.
Volgens berichten uit Tokio beschouw!
men in bevoegde kringen aldaar de ge
beurtenissen in China als het hoogtepunt
van een reeds eenige jaren gevolgde,
tegen de sovjet-unie gerichte politiek.
In Japansche regeeringskringen koes
tert men groote bezorgdheid voor de ver
dere ontwikkeling der gebeurtenissen. De
regeering heeft nog niet beslist, welke
houding zij1 zal aannemen. Indien Rus
land een aanval zou doen op Mantsjoe-
rije, wat men op het oogenblik te Tokio
zeer onwaarschijnlijk acht, zou, volgens
een bericht in de „Times", de Japansche
regeering een neutraliteitsverklaring af
kondigen en verklaren, dat Japan zich zou
beperken tot de bescherming van zijn
eigen belang.
Alhoewel de Japansche zóne van den
Zuid-Mantsjoerijsehen spoorweg te Tsjant-
sjoen, tweehonderd kilometer ten Westen
van Krim, eindigt, hebben tal van Ja
pansche onderdanen uitgestrekte bezittin
gen in Chaxbin.
Japan zon daaTom misschien gedwon
gen kunnen zijn, troepen te zenden voor
de bescherming van zijn eigen onderdanen
zooals indertijd ook het geval was te
Tsinanfoe.
Door het optreden van China wordt
een precedent geschapen, waar Japan zijn
aandacht aan zal moeten wijden. De Rus
sische rechten op den Chineeschen Oos
terspoorweg zijn gewaarborgd door een
verdrag, dat pas vijf jaar oud is- In
Japan is men van meening, dat de inbe
slagname van dezen spoorweg even goed
gevolgd kan worden door een Chineesche
inbeslagname van een anderen spoorweg.
Japan is bovendien alléén-bezitter van
den Zuid-Mantsjoerijschen spoorweg, ter
wijl het bezit van den Oosterspoorweg'
door Rusland en China gedeeld wordt. De
Japansche regeering zou een-dergelijk op
treden ten aanzien van den Zuid-Mant-
sjoerijscben Bpoorweg niet dulden, even
min als hij trouwens kan dulden, dat Sov
jet-Rusland Mantsjoerije zou bezetten.
Te Moskou zou, aldus de correspon
dent van 'het Berliner Tageblatt aldaar,
groote opgewondenheid heerschen wegens
het optreden van de Chineesche auto
riteiten tegen het Russische spoorweg
personeel in Mandsjoerijé. Volgens te
Moskou ontvangen bericht hebben Chi-
neezen op .10 Juli op het telegraafkantoor
van den Oost-Chineeschen spoorweg te
Charbin reeds veertig Russische spoor
wegbeambten in hechtenis genomen.
Aan de Russische grens: zouden talrijke
troepen uit Mandsjoerij'e alsook bijzondere
afdoelingen Wit-Gardisten geconcentreerd
zjjn.
De Belgische Marken.
De overeenkomst tusschen België en
Ruitschland over de rn.arkenquaest.ie is
Zaterdag onderteekend. Duit.schla.nd ver
bindt zich aan België 37 annuïteiten te
betalen, n.l. een, vervallende oip 31 Maart
1930,- van 138 millioen francs, drie van
ruim 184 millioen, acht vervolgens van
22.716.000, acht daarna van ruim 192
millioen en. eindelijik' 17 van 79.660.000
francs. De 'betaling dezer annuïteiten
wordt door Duitschland gewaarborgd ook
voor het geval krachtens de bepalingen
van het plan Duitschland een moratorium
voor de betaling der vergoedings-annuï-
teiten zou zijn toegestaan, alleen behoudt
het zich dan het recht voor de betalingen
in natura te doen geschieden.
Voor het geval van meeningsverschillen
is arbitrage voorzien.
Vervolging Ward' Hermans.
De raadkamer der Brusselsche recht
bank heeft uitspraak gedaan i.z. de zaak
tegen Ward Hermans (den medeplichtigs
van Frank-Heine in zake de valsche do
cumenten, door het „Utrechtsch Dagblad"
gepubliceerd) ingestelde vervolging en
hem ontslagen van rechtsvervolging, om
dat de instructie niet het bewijs had
opgeleverd, dat het hier betrof militaire
spionnage, maar dat de be&laiagde gedre
ven werd door politieke overwegingen.
De toestand van den Engeïstihen Koning,
Het volgende bulletin werd Zaterdag
avond in het Buckingham Palace uitge
geven
De algemeen© gezondheidstoestand des
konings is verder verbeterd. D© fistel in
de rechter borstkas is gesloten en heeft
daarom het genezen yan het kleine over
blijfsel van het abces, waannede hij in
verbinding staat, mogelijk gemaakt.
Het is daarom noodzakelijk, dat het
abces rechtstreeks wordt gedraineerd en
behandeld, en de beste methode daartoe
is nauwkeurig overwogen. De daarvoor
noodzakelijke operatie zal heden, Maan
dag, geschieden.
Het bulletin is door zes geneesheeren
onderteek end.
•Mijngas-ontploffing en wetenschap.
Bij de lijkschouwing der slachtoffers van
de ontploffing in de Blacmovon-nnjn in
Wales zeido Richards, de lijkschouwer,
dat hij zeker voor de twintigste maal zijn
toespraak kon beginnen met z"ijn leed
wezen uit te drukken jegens de nabe
staanden der slachtoffers namens regee
ring, kameraden en burgerij. Ik wensclite
ditmaal een stap verder te gaan en er
de yraag aan vast te knoopen: Is hier
na werkelijk niets aan te doen? Blijven
onze mijnwerkers jaar in jaar uit, bloot
gesteld aan het gevaar dier verraderlijke
ontploffingen, die telkenmale menschen-
levens eischten?
Spr. geloofde, dat dit niet het geval zou
zijn, en het was zelfs zijn heilige over
tuiging, dat, als d.e wetenschappelijke man
nen des lands zich enkele jaren met de
zelfde energie op het bestudeeren van de
oorzaken dier ontploffingen zouden gaan
toeleggen, die ze in den oorlog hadden
getoond voor hef ontdekken van nieuwe
verdelgings- en afweermiddelen, het ge
heim van die ontploffingen binnen afziea-
baren tijd achterhaald zou kunnen worden.
Spr. meende van zijn droevige, verant
woordelijke- positie uit, een beroep in
die richting op de wétenschap en via
haar op de regeering te moeten doen.
Tegen de Amerikaansche tarieven.
De Washingtonsche correspondent van
de New York Times meldt, dat de Cana-
deosche gezant te Washington onlangs ge
protesteerd heeft bij het departement van
buitenlandsche zaken tegen de voorgestel
de verhooging der invoerrechten voor vee,
timmerhout en andere artikelen.
Verklaard wordt, dat de gezant Massey
te verstaan heeft gegeven, dat indien de
nieuwe Amerikaansche douanetarieven
den Engelsehen 'handel te zeer zouden
schaden, de Britsche regeering represaille
maatregelen zou kunnen nemen door.rech-
ten te heffen op den invoer van Ameri
kaansche tarwe.
Hevige ontploffing In China.
Uit Hongkong seint men aan de „Ti
mes", dat 11 Juli te Joenanfoe, in het
Zuiden van China, een groote ontploffing
van munitievoorraden heeft plaats gehad.
Er zouden daarbij meer dan duizend per
sonen gedood of gewond zijn. Buitenlan
ders werden Diet gedood, doch de Britsche
consul werd licht gewond. Het Britsdhe
consulaat werd zwaar beschadigd. Het
Eransche consulaat werd vernield. De
Fransche missiegebouwen werden bescha
digd.
■Een V. D.-jbericht meldt, dat het vermoe
den bestaat, dat de ontploffing een gevolg
zou zijn van een aanslag van een der op
standige generaals.
Een orkaan in Perzië.
Uit Teheran wordt gemeld, dat een on
weer, hetwelk met hagelslag en wolkbreu
ken gepaard ging, in 'het district Tahris
groote verwoestingen en overstroomingen
beeft aangericht. Verkeerswegen zijn on
bruikbaar 'geworden en ongeveer tweedui
zend huizen zijn verwoest of staan op in
storten. Geheele dorpen zijn vernietigd.
Totdusver zijn er driehonderd en vijf-en-
zeventig lijken geborgen.
De Amerikaansche hittegolf.
Uit New-York wordt gemeld:
Het aantal personen, die ten gevolge van
de hitteperiode der drie laatste dagen om
het leven zijn gekomen, bedraagt thans 16.
Als dei Staat handel drijft!
De Nooxsche correspondent van de
„Maasb." schrijft:
Er is in Noorwegen een commissie in
gesteld om de heeren, die voor den staat
handel in drinkwaren drijven, eens op de
vingers te 'kijken. Daardoor is heel wat
aan het daglicht gekomen, dat er niet voor
bestemd was.
Het schijnt één en al wederzijdsche be
voordeeling geweest te zijn.
De een verdiende op den ander en liet
vrienden en bekenden ook wat meesnoe-
pen
De inkoopen schijnen ook al niet heele-
maal in orde te zijn, er werden majssa's
waren ingeslagen van proefmerken, die
als minderwaardig gekeurd waren.
Het Noorsche „Vinmonopol" heeft door
deze geschiedenis het vertrouwen van zijn
clienten voor een groot deel verloren.
Engeische vloofpolitiek.
Volgens de „Daily Tel." staan belang
rijke wijzigingen in de Engeische vloot-
politiek te wachten.
•Op overwegingen zoowel van hoogere
politiek als van nationale bezuiniging
heeft de regeering, naar verluidt, 'besloten
het vlootbouwprogram van het vorige ka
binet te-herzien. Wellicht zal het program
voor het loopende jaar dat o.a. den bouw
van 3 kruisers, 6 torpedojagers en 9 duik-
booten bevat, geheel worden ingetrokken.
De Belgische Koning bestolen.
Naar de Belgische bladen melden, zijn
de koning van België en zijn ordonnance-
officier, toen zij te Mariakerke bij Ostende
een bad namen, bestolen.
Toen zii in hun cabines terugkeerden,
constateerden zij, dat een 'gouden horloge
ter waarde van 10.000 francs met ketting,
een gouden zakmes, een portefeuille met
500 franc® en een tweetal medaillons ver
dwenen waren. De koning en de officier
waren heidenin burgerkleeding naar
Mariakerke gekomen om te baden.
Een onderzoek wordt ingesteld.
Ramp aan de Zwarte Zee.
Uit Angora wordt gemeld, dat de oveT-
stroomingen en aardverschuivingen in de
omgeving van Surmene aan de Zwarte Zee
een katastrofaal karakter aannemen. Hon
derden huizen zijn geheel vernield. Het
aantal docden bedraagt meer dan 200. De
Binnenland.
De „Bektem II" te Middelburg.
Vergadering Zeeuwsche Polder- en Wa-
terschapsbond.
Vreeselijk auto-ongeluk bij Dordrecht.
Over de opdracht tot Kabinetsformatie.
Buitenland.
De toestand van den Engelschen Koning
Mislukte Oceaan-vliegtochten.
Spanning tusschen China en Rusland.
bevolking vlucht in de bergen. Alle ver
bindingen zijn verbroken.
Oceaan-vluchten ParijsNew York.
Beide tochten mislukt. Een
der vliegeniers gedood.
Zaterdagmorgen in de vroegte zijn twee
vliegtuigen op le Bourget opgestegen voor
een vlucht over den A'tlantischen Oceaan
naar New York.
Om 4.45 stegen de Poolsche vliegers
Idzikowski en Kubala op, terwijl de Fran
sche vliegers Gestes en Bellonte om 5.27
opstegen. Het doel van de vlucht der Fran-
scne aviateurs stond aanvankelijk niet
vast; men sprak van de Ver. Staten of To
kio. Costes heeft echter medegedeeld, dat
bij wil pogen .New-York te bereiken.
Nader wordt hieromtrent uit Parijs ge
meld:
De pogingen van de Fransche vliegers
Costes en Bellonte en van de Poolsche vlie
gers Idzikodi en Kubala, om een directe
Oceaanvlucht van Frankrijk naar Ameri
ka te ondernemen, zijn mislukt. Het Fran
sche vliegtuig „Het Vraagteeken" moest
in de nabijheid van de Azoren rechtsom-
keerd maken, het Poolsche toestel „Maar
schalk PUsoedski" is verongelukt.
De heide Franschen besloten reeds Za^
terdagavond wegens gebrek aan benzine
naar Frankrijk terug te keeren. Zij' Zijn
gistermorgen zonder ongelukken weer te
Parijs geland. Gaste® verklaarde over het
mislukken van zijn Oceaanvlucht, dat het
„Vraagteeken" 300 mijl van de kust ver
wijderd op «terken tegenwind «tuitte,
waardoor de snelheid van 200 K.M. per
uur tot 70 a. 80 K.M. daalde. Onder deze
omstandigheden zou de benzinevoorraad
niet toereikend zijn geweest. Costes heeft,
om een panne hoven den Oceaan te vermij
den, tot den terugkeer besloten. De moto
ren hebben goed gewerkt, de in 28 uur af
gelegde afstand bedroeg 5400 K.M. CosteB
heeft wel geweten, dat de Oceaanvlucht in
Westelijke richting buitengewoon moeilijk
is, maar nooit heeft hij gedacht op zulke
moeilijkheden te stuiten als thans het ge
val was. Het is tien maal gemakkelijker
van New-York naar Parijs te vliegen dan
omgekeerd.
Het Poolsche vliegtuig „Maarschalk
Pilsoedski" is verongelukt. Volgens
een ontvangen Havas-telegrain uit Horta,
heeft het toestel op het eiland Graciosa
een noodlanding moeten doen, waarbij het
vliegtuig totaal vernield werd.
Vliegenier Idzikodn werd op slag ge
dood, Kubala gewond. De vliegers hadden
reeds voor hun 'landing een radiogram'
uitgezonden, waarin zij mededeelden ter
rein voor de landing te zoeken.
Korte berichten.
De pianofabriek Glaser te Stadt-
Roda is tengevolge van een ontploffing to
taal door brand verwoest; de schade be
draagt ca. 2 millioen mark.
De hoofdredacteur van de communis
tische Ruda Pravo (de Rhode Vlag) te
Praag is gisteren in hechtenis genomen en
naar de strafgevangenis overgebracht.
Alexander, de eerste lord van de ad
miraliteit, heeft 'gisteren in een te Shef
field uitgesproken redevoering de alge
heels afschaffing der duikbooten verde
digd.
Te Keulen is 'gisteren een Instituut
voor de internationale pers geopend, dat
de verzameling wetenschappelijk materi
aal van de Pressa zal bewerken.