No. 235
Dinsdag 9 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
STER-TABAK
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
^Belangrijkste Nieuws.
BELGISCH - FRANSCH
DUITSCH - ENGELSCH e. a.
BANKPAPIER
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
mm-mi
Erkend de bes te
tegen voordeelige koersen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Poetrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3,
Losse nummers
f 0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30
Bij abonnement belangrijke korting.
Tholen en St. Phjllpslanri.
Wig hebben etr ^gisteren op gewezen, dat
de geweldige propaganda van de S. D.
A.P. op bet Christelijk volksdeel al zeer
weinig invloed beeft gehad en dat de leu
zen staatspensioen en ontwapening niet de
uitwerking hebben gehad die velen daar
van verwachtten.
Dit wil echter niet zeggen, dat deze
propaganda' geheel zonder gevolg is ge
bleven. De cijfers loeren het tegendeel.
Wanneer we b.v. den uitslag in Tholen
en St. Philipsland meer van nabij! beschou
wen, dan blijkt dat de Antirevolutionaire
partij in vergelijking met 1925 over heel
de linie achteruit is gegaan, met uitzon
dering van Stavenisse, waar 7 stemmen
werden gewonnen. In sommige plaatsen
was het verlies al heel erg. Zoo daalden
wij te Scherpenisse van 60 op 27 stem
men, te St. Annaland vain 234 op 75
stamlmen en in St. Maartensdijk van 106
op 53 stemmen.
Voor een deel zijn deze stemmen aan
de Chr. Historischen en de Staatk. Gere
formeerden ten goede gekomen, doch
daarmee is Jie Achteruitgang niet overal
verklaard.
Te Scherpenisse b.v. gingen de 'Chr.
Historischen met 40 stemmen achteruit,
terwijl de S.G.P. met slechts 17 stemmen
vooruit ging. De winst was hier voor
de S. D. A. P., die van 29 op 90 stemmen
kwam.
Te St. Annaland hadden de Antirevo
lutionairen een verlies van 159 stemmen.
Voor-een deel werden deize stemmen op
gevangen door de Chr. Historischen en de
S.G.P., maar verder waren het de linksche
partjjien die hier vooruitgingende liberale
partijl met 29, de Vrijri-Dam. met 33 en de
S. D. A. P. met "41 stemmen.
Te St. Maartensdijk liepen niet alleen
de Antirevolutionairen, maar ook de Chr.
Historischen en de S.G.P. terug, respec
tievelijk met 11 en 69 stemmen. De Vrij
heidsbond ging hier met 88 stemmen voor
uit, wat vermoedelijk in verband staat
met het feit dat een der liberale candi-
daten hier een bekende persoonlijkheid
is, die een groot deel van de stemmen
van de partij! van Braiat tot zich trok.
De S.D.A.P. echter maakte hier een sprong
van 172 op 343 stammen, wat een
vooruitgang b'eteekent sinds 1925 van
171 stemmen.
In deze omgeving zijn dus wel degelijk
stemmen van rechts naar links overge
gaan.
'En het is ook waaxljjk geen wonder.
De organisatie laat hier zeer veel te
wenschen over.
De Christelijke pers heeft hier betrekke
lijk weinig invloed.
Aan propaganda werd hier weinig ge
daan.
Daarenboven werden de Kiezers stelsel
matig tegen de A.R. partij opgezweept,
wat gepaard ging mei een felle aciie
tegen alle sociale wetgeving.
Hier hebben de Staatk. Gereformeerden
hun doel voorbij geschoten. Zij hebben
wel de A.R. partij' schade kunnen doen,
maar het wapen dat zij' daarbij gebruikten
heeft zich tenslotte tegen hemzelf gekeerd.
En zoo zal het, naar te vreezen staat,
ook in andere streken gaan.
Intusschen is het noodig dat hier al
bet mogelijke gedaan wordt om den in
vloed van de A.R. partij te sterken.
Organisatie en propaganda, Sa hier het
wachtwoord.
Schouwen-Dulvelantf.
Van Schouwen-Duiveland valt helaas
voor de A.-R. partij niet veel goeds te
vertellen. 1 I
Met uitzondering van Kerkwerve waar
het aantal stemmen in vergelijking met
1925 klom van 113 tot 122, was er over
heel de linie achteruitgang. Overal was
er verlies en in sommige plaatsen was
de achteruitgang zelf zeer belangrijk. Zoo
werden in Zierikzee 53 stemmen verloren
en in Bruinisse zelfs 67 stemmen. Wel
droevig, dat de heeren Bastmejjer en
Mulder, die hfer met zooveel geestdrift
jarenlang hebben gearbeid, zoo hun werk
zien inzinken.
In Bruinisse waar ook de Staatk. Gere
formeerden achteruit boerden, waren het
de Chr.-Historischen, die rdet ©en kleine
90 stemmen vooruit gingen. In Zierikzee
hadden de Chr.-Historischen een winst
van 143 stemmen, terwijl de S. G. P.
hier 50 stemmen won.
Te Renesse ging de A.-R. partij met
24 stemmen achteruit, terwijl de Chr.-
Hist. en de Staatk. Geref. resp. 28 en
14 stemmen vooruit gingen. Te Oosterland
was 'tvan hetzelfde laken een pak. Hier
ging de S. G. P. met 52 stommen voor
uit en de Chr.-Hist, met 10, terwijl daar
entegen de A.-R. partij 61 stemmen, dus
bjjna hetzelfde aantal verloor.
Te Nieuwerkerk, waar wij slechts 4
stemmen verloren, zijn de Chr.-Histori
schen met 60 en de Staatk. Geref. met
50 stemmen vooruitgegaan. Blijkbaar zijn
deze stemmen in hoofdzaak afkomstig
van den Plattelandersband, die van 96 op
16 stemmen terugliep. In Haamstede is
'tniet anders. Hier verloor de A.-R. par
tij 19 stemmen, terwijl de Chr.-Hist. 31
en de Staatk. Geref. 13 stemmen won
nen. De Plattelandersbond had hier een
verlies van 50 stemmen. Zierikzee gaf
voor ons een .verlies van 53 stemmen,
terwijl do Chr.-Historischen en de Staatk.
Geref. resp. met 143 en 75 stemmen voor
uit gingen. Ook hier is de winst van deze
partijen in hoofdzaak afkomstig van den
Plattelandersbond, "die met 137 stemmen
achteruitliep.
De S. D. A. P. maakte in deze om
geving goede zaken. .""Bijna overal ging
de Vrijheidsbond achteruit, terwijl de
Vrijz.-Dem. meestal een kleine winst en
de S. D. A. P. groote winsten had te
boeken. Te Brouwershaven b.v. 52, te
Bruinisse 56, te Ellemeet 34, te Haam
stede 28, te Nieuwerkerk 44 en te Zie
rikzee zelfs 198 stemmen. De liberalen,
die hier van het optreden van Jhr de
Muralt groote verwachtingen hadden, gin
gen met een ongeveer gelijk aantal stem
men achteruit.
Den vuurdood Ingedreven.
ÏJit Semipalatinsk (Centraal-Azië) wordt
aan de Moskousche bladen bericht, dat
een oude heks in het dorp Wacbome-
jefka,, die zeide de rheumatiek-Iijdster
Petsjicba te kunnen genezen, deze den
vuurdood heeft ingedreven. Nadat op bet.
veld een hoop vuilnis in brand was ge
stoken, bracht de heks Petsjicha er toe
den gloed te trotseeren, onder de be
lofte, dat al haar pijnen 'dan plotseling
zouden verdwijnen. Het arme slachtoffer
bekwam echter -zulke ernstige brandwon
den, dat de dood spoedig daarop intrad-
Koning Victor Emanueï en tfe Paus.
Uit Rome wordt gemeld, dat bet be
zoek van koning Victor Emanueï aan Z H.
den Paus thans zeer aanstaande is en
mogelijk reeds den 16en dezer te ver
wachten is.
De koning zal vergezeld zijn van de
koningin en van. de geheele koninklijke
familie.
Het bezoek zal met alle pracht en praal
plaats hebben. In een schitterenden stoet
van 20 staatskarossen met voorrijders
zal de koninklijke familie naar het Vati-
caan rijden.
Storm fn de Golf van Riga.
Volgens een bericht uit Riga Is tijdens
een zeilwedstrijd in de Golf van Riga plot
seling een zware storm opgestoken.
Tot nu toe zijn 8 jachten gezonken,
waarvan de bemanningen echter gered
zijn. Verscheiden jachten uit Estland en
Letland moeten zich nog in groot ge
vaar bevinden.
Hittegolf fn Jóego-Slavië.
In de streek Skoplje heerscht een hitte
golf. De maximumtemperatuur bedroeg
Zondag 40 graden in de schaduw. Er
wordt melding gemaakt van een groot
aantal ongevallen, Veroorzaakt door de
warmte.
Radium fn Zuid-Afrika.
Men is bezig te Kaapstad een maat
schappij op te richten, voor de helft met
Britsch, voor de andere helft met Ame-
rikaansch kapitaal, ten einde in Zuid-
Afrika en Zuid-öost-Afrika tadium-hou-
dende ertsen te winnen. Men hoopt den
prijs van radium daardoor lager te
maken.
Da maritieme ontwapening.
De New-Yorksche correspondent van
den „Observer" geeft als rijn opvatting
ovat het vermoedelijk verloop van de on-
Ltcwt eOeurige
ROOKTABAK
TKKODORUS
NI£ME1J6«
8RON N96.'t
derhan-deliTLgen voor de ontwapening ter
zee te kennen, dat president Hoover de
hoop zou koesteren, dat aan een bijeen
komst van de technische deskundigen der
vijf zeevarende mogendheden eien bespre
king tusschen de staatslieden der Var-
eanigde Staten, Groot-Brittannië, Frank
rijk, Japan en Italië zal voorafgaan.
In deze- bespreking zouden -dan de pun
ten van wrijving zooveel mogelijk van hun
scherpste kanten worden ontdaan. Ame
rika sou hierbij vertegenwoordigd worden
door Dawes en Gibson, terwijl Hoover
alles in het werk zou stellen om niet
alleen een beperking, doch' een. werkelijke
vermindering der bewapening te bereiken.
Zijn vertrouwen in deze wettigt het ver
moeden dat hjji bepaalde concessies van
Mac Dionald heeft weten te verkrijgen.
Van den and aren kant bestaan er sterke
aanwijzingen voor de mogelijkheid, dat de
Amerikhansche staatslieden zich niet van
hun kruiserprogram zullen laten weer
houden, daar Hoover overtuigd schijnt te
zijln, dat de ontwapening ter zee niet groot
genoeg zal zijn om op den houw van de
15 nieuwe Amerikaansche oorlogsschepen
van invloed te zijn.
Een mislukte staatsgreep in Roemenië.
Berichten van de Hongaarsch-Roemeen-
-sche .grens melden, dat de liberale partij
in Roemenië .gisteren heeft getracht de
reeds lang aangekondigde poging om een
staatsgreep' uit te voeren, te verwezenlij
ken, doch dat de regeering haar is voor
geweest. Een groot aantal personen, voor
namelijk officieren, zijn te Boekarest en in
de provincie in hechtenis genomen en
naar de militaire gevangenis van Jilavad
gebracht. Onder .hen bevinden zich ook
generaal Ri.osteano en de gewezen minis
ter van oorlog, Sturdza. De regeering
heeft alle noodige maatregelen genomen
en een groot deel van het garnizoen
te Boekarest is gealarmeerd.
Reeds schijnt vastgesteld te zijn, dat
een aantal hooggeplaatste officieren, die
zich bijl het complot 'hebben aangesloten,
zich in het arsenaal in het bezit, van wa
pens gesteld hadden.
De gearresteerde organisatoren der sa
menzwering, zoo wordt nader gemeld,
hadden in den loop der vorige week hun
aanhangers bijleen geroepen, die toezeg
den mede te werken aan de uitroeping
van een militaire dictatuur.
Aan het hoofd van die beweging stond
da oud-minister Stoica. Twee der samen
zweerders hebben echter verraad gepleegd
en den minister van oorlog op de hoogte
gebracht, die van zijln kant. zijn collegia
van binnenlandsche zaken en de politie
inlichtte.
Het staat nog niet vast, welke krachten
achter do beweging stonden. Volgens .in
de hoofdstad verspreide berichten is ook
generaal Brasteuna bij' de zaak betrokken.
Naar verluidt zouden do samenzweer
ders den vro-egeren kroonprins ferug heb
ben willen laten Komen.
Het blad Epoca, dat een mededeeling
over de gebeurtenissen bevatte, is da
delijk na de verschijning in beslag geno
men. I j b.| J
Hei Leger flesi Heifs.
De „Daily Chronicle" kondigt met
groote letters aan, dat generaal Bramwell
Booth gestorven is, zonder een cent na
te laten, B-ehalve zijln uniform en eenige
boeken liet hij' letterlijk niets na-. De beide
huizen, die hij in gebruik had, een 'te
Southwold en een te Hadley Wood, waren
hem door familieleden afgestaan; zijiu in
komen van 500 p.st, f6000 per jaar, uit
een daarvoor bestemd fonds. De man,
die over fondsen van zeer vele millioenen
souverein beschikte, had voor zich zelf
vrijwel niets. Voor de opvoeding van rij-h
kinderen 'heeft hij' financiëelen steun van
familieleden gehad.
Het testament van den generaal is woor
delijk van denzelfdea inhoud als dat Van
zijn vader. Evenals Willam Booth had
gedaan, heeft rijjla ssoon het beheer en het
bestuur van bet Leger des Heils nage
laten aan iemand, wiens naam hij in een
geheim en verzegeld stuk heeft genoemd.
Dit stuk is gedeponeerd bijl een notaris,
en blijft ongeopend totdat de uitspraak
over de rechtsgeldigheid van de beslis
sing van den Hoogen Raad van het Leger
definitief is gevallen. Wordt de geldigheid
erkend, dan treedt generaal Higgins in
alle rechten van Bramwell Booth als be
heerder der fondsen; wat dit betreft is er
nog geen verandering in den staalt vah
zaken gekomen.
Alles volgens de „Daily Chronicle", die
het van een vertrouwensman van den
■overleden generaal heeft gehoord.
De Rijnland-ontruiming.
In de gisteren gehouden Engelsche la
gerhuiszitting zeide Henderson, in ant
woord op een vraag, dalfc de regeering
hoqpte, dat de Rijnland-ontruiming zoo
spoedig mogelijk zou plaat® hebben en
dat zij het zou betreuren, als zij hij
gedeelten zou geschieden.
Het doel der regeering was, samen te
werken met de Fransche en Belgische
regeeringen, teneinde een afgebeeld gelijk
tijdige -ontruiming te doen plaats hebben.
Het zou de taak zijn van de aanstaande
conferentie, den juisten datum voor zulk
een ontruiming vast te 'stellen.
Orkaan hoven Hongarije.
Een orkaan, die in den nacht van Zater
dag op Zondag over Hongarije losbrak,
heeft, naar de bladen melden, niet enkel
in Boedapest en omgeving, maair in heel
het land schade aangericht-
Een groot aantal telefoon- en telegraaf-
leidingen werd vernield.
Vooral in de aan den Donau gelegen
strandbaden is de verwoesting groot, ter
wijl ook verschillende Douau-schepen
schade opliepen.
In verband met den storm moest Zon
dag het 'luchtverkeer tusschen Boedapest
en Weenen worden gestaakt.
Korte berichten.
In een woning in het centrum! van
Berlijn z.ijh een 44-jarige weduwe en haar
bëide kinderen, een meisje van 16 en een
jongen van '15 jaar, door gasvergiftiging
oirn 'bet leven gekomen. De moeder schijnt
te hebben gemerkt dat gas uit de leiding
ontsnapte, toen ze de fcraata wilde dicht
draaien viel ze zelf bedwelmd neder.
Buren vonden m den loop van den dag de
drie lijken.
Zaterdagavond is te Regensburg ©en
trein op een stilstaande locomotief gere
den. De tender van dè locomotief en de
bagagewagen van den trein zijn ont
spoord. De reizigers kregen zoo'n schok
dat 27 hunner licht gewond zijin.
In den nacht van Zaterdag opi Zon
dag is te Opioina biji Triest een groot
munitiedepot, waar intwee loodsen
27.000 granaatkartetsen waren onderge
bracht, in de lucht gevlogen. Eerst na in
gespannen arbeid kon men den,1 hierdoor
ontstanen bra-nd büusschem.
Een procuratiehouder van de ban
kiersfirma Bederlunger te Innsbruck, een
zoon van den eigenaaJr der zaak, is miet
een bedrag van 120.000 schilling vexdwe-
nen. De firrria is hierdoor in moeilijkheden
geraakt en heeft surséance van betaling
mioeter. aanvragen. De vader heeft een
aanklacht tegen zijfh zoon ingediend.
Op de bovengrondsche werken van
de Staatsman Manrits te Lutter-ade ge
raakte de 20-jarige arbeider J. Snackers
van Stein tusschen twee wagen» bekneld.
Met schedelbreuk is hij' naar het Fransche
klooster te Sitt.ard vervoerd.
De Elzasser George Benoif, die in
December van het vorige jaair in het
Golmar-proces een aan lal revolverschoten
loste op den procureur-generaal Fachot,
is door het gerechtshof van de Seine
gisteren vrijgesproken.
Gisternamiddag is op ongeveer 800
M. van het station "Daibendorf op een
personentrein geschoten. Van de reizi
gers werd zu eraand getrofte®,
Binnenland.
De Vereen, van Gasfabrikanten te Vlissin-
gen.
De „Beklem II" te Middelburg.
Het eeuwfeest van de Grenadiers en Jat-
De candidaatstelling voor de Eerste Kar
mer. I
Buitenland.
De maritieme ontwapening.
Koning Victor naar den Pans.
Een mislukte staatsgreep in Roemenië.
"1 1 1 1 1 "W
De Kabinetscrisis.
H. M. de Koningin heeft gisternamid-
dag ten koninklijke paleize het Huis ten
Bosch te Den Haag den vice-president van
den Raad van State ter conferentie ont
vangen.
Naar de „Volkskrant" verneemt, gaat in
parlementaire kringen het gerucht, dat
men het zeer wel mogelijk acht, dat staats
raad xnr dr D. A. P. N. Kooien zal worden
aangezocht al® kabinetsformateur op te
treden.
De Koninklijke Familie.
Per Staatsspoortrein van 10.03, waarin
zich het Koninklijke salonrijtuig bevond,
zijn de Koningin en Prinses Juliana giste-
renoch tend van het Loo in de resi dentie
aangekomen, om daar «enigen tijd te ver
blijven.
De Prins, die zich reeds te 's-Graven-
hage bevond, ontving zijn Echtgenoote en
dochter in de Koninklijke wachtkamer.
Per auto werd naar het Huis ten Bosch
gereden, vanwaar de Koninklijke Familie
•korten tijd later zich naar de parade op
het Malieveld begaf.
Bij de Zuiderzeewerken.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Gerhard:
I. Hebben de ministers kennis genomen
van de noodlottige gebeurtenis, welke vol
gens de dagbladberichten heeft plaats ge
vonden op Wieringen, onder arbeiders,
verbonden aan de Zuiderzeewerken?
2. Zoo ja, is dan bij onderzoek gebleken,
dat de mogelijkheid van drankmisbruik
hiervan de oorzaak is?
3. Is het dan niet dringend noodig, dat,
betzij door een volstrekt verbod van drank
verkoop, hetzij door andere maatregelen,
afdoende bestrijding van het drankgevaar
worde bewerkstelligd?
heeft de minister van waterstaat geant
woord:
Ondergeteekende moet, mede namens
zijn ambtgenooten van binnenlandsche za
ken en landbouw en van arbeid, handel en
nijverheid, mededeelen, dat noch bij hen,
noch bij de directie der Zuiderzeewerken
en bij de aannemers der werken, noch bij
den burgemeester van Wieringen, iets be
kend is, dat er op zou wijzen, dat een
noodlottige gebeurtenis, als in de vragen
bedoeld, zoude hebben plaats gehad.
Radionachtvorstbcrichten.
Aan belanghebbenden wordt bekend ge
maakt, dat de radionachtvorstverwachtin-
gen van het Koninklijk Nederlandsch Me
teorologisch Instituut na 6 Juli tot den
komenden herfst zijn gestaakt.
Uit de metaal-industrie.
Te Hengelo (O.) ia dezer dagen een con
ferentie gehouden tusschen het bestuur
der Twentsc'he loodgieterspatroohsvereeni-
ging en de besturen der drie samenwer
kende metaalbewerkersbonden, waarbij is
overeengekomen om een collectief contract
voor het loodgietershedrijf af te sluiten.
Als basis hiervoor is genomen het Lande
lijk contract voor het loodgietershedrijf,
geldende voor de vier groote steden.
Chriatelijk Nationaal Vakverbond
Maandag is te Utrecht de veertiende
algemeene vergadering van het Phr. Na
tionaal .Vakverbond aangevangen, die in
