No. 234
Maandag 8 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
BESTEVAEP
DE SCHEIDSRECHTER
HefldriksB Co's Bsok K.V. Goes
EERSTE BLAD.
OiggeiaaA,
f 0.05
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contróle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De Uitslag in Zeeland.
Buitenland.
Q)e mart cUe édlcntl oictTdc
ar<xrc xie.<iCzilei
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
BELGISCH - FRANSCH
DUSTSCH - ENGELSCH e. a.
BANKPAPIER
tegen voordeelige koersen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Boes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44405.
Bijkantoor te Middelburg;
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3
Losse nummers
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 c
Bij abonnement belangrijke korting.
Wij hebben er reeds op gewezen, dat
de uitslag van de verkiezingen voor de
A.-R. partij in Zeeland ver van gunstig
was.
Het is de Provincie, waar wij het meest
achteruit gingen.
Voor ingewijden, die met de plaatselijke
verhoudingen bekend zijn, komt dit ver
lies niet geheel onverwacht, maar toch
zal het zaak zijn, dat ten spoedigste de
toestand onder de oogen wordt gezien
en dat maatregelen worden genomen om
zoo mogelijk de organisatie te versterken
en verdere achteruitgang tegen te gaan.
Alle deelen der Provincie 'hebben tot
dit verlies in meerdere of mindere mate
bijgedragen, met uitzondering van Z.
Vlaanderen, waar in vergelijking met 1925
een kleine vooruitgang valt te bespeuren.
Wij hopen hierop nog nader terug te
komen, maar willen eerst nog op enkele
punten van meer algemeenen aard d.e
aandacht vestigen.
En dan kan allereerst worden vastge
steld, dat de geweldig© propaganda van
de S. D. A. P. op het Christelijk volks
deel al zeer weinig invloed heeft gehad,
en dat de schoonschijnende leuzen: staats
pensioen, waarmede alle linksche par
tijen hebben gewerkt, en nationale ont
wapening waarmee speciaal de Soc.-De-
mocraten en de Vrijz.-Democraten de kie
zers trachtten te lokken, niet in staat
waren de kiezers van christelijken huize
naar links te doen overhellen.
Het aantal uitgebrachte stemmen steeg
sinds 1925 met 4587, waarvan aan de
rechtsche partijen ten goede kwamen 3820
stemmen, zoodat er voor de linksche par
tijen niet meer overbleef dan 767 stem
men.
Als wjj' hiernaast stellen het feit, dat
de S. D. A. P. met 4476 stemmen voor
uitging, dan blijkt wel, dat er bij de
linksche partijen een sterke verschuiving
heeft plaats gehad en dat hier een snelle
afglijding naar de zijde van de S. D. A. P.
kan worden geconstateerd.
De Vrijz.-Democraten wisten zich te
handhaven. Zij gingen met een klein aan
tal stemmen vooruit.
Anders was het met de liberale par
tij'. Herhaaldelijk is van die zijde betuigd,
dat men het „hoorde groeien", dat over
al teekenen van een opgewekt leven vie
len waar te nemen en dat dus op een
sterken vooruitgang van het stemmen-
tal kon worden gerekend.
En wanneer men den uitslag opper
vlakkig beziet, dan was daarvoor ook
wel eenige reden.
Immers de stemmenversnippering was
veel minder gering dan in 1925. De Plat-
telandersbond zag zijn stemmental slin
ken van 3386 op 1170 wat een verschil
maakt van 2216 stemmen, terwijl de
Bezuinigingspaxtij in 1925 met 1531 stem
men ging strijken, en het Vaderlandsch
Verbond ook nog een 682 stemmen be
haalde. Dat is in totaal 4429 stemmen,
die naar verwacht had kunnen worden,
in hoofdzaak aan de liberale partij ten
goede zouden komen. Trekt men hieraf
de stemmen van Floris Vos (1029)
en Ter Hall (698) dan blijkt er toch nog
een overschot van 2702 stemmen.
Welnu hiervan heeft de liberale partij
niet geprofiteerd evenmin als van de
vermeerdering van het aantal kiezers.
Zij liep zelfs met een 500 stemmen ach
teruit.
Hieruit volgt, dat er een belangrijke
verschuiving van den Vrijheidsbond naar
de S. D. A. P. heeft plaats gehad.
Hoe dit te verklaren?
De leuze van het staatspensioen kan
hier niet den doorslag hebben gegeven,
daar ook de liberalen royaal waren met
het doen van beloften.
Ook de ontwapeningsleuze geeft hier
geen verklaring, daar dan ook de Vrijz.-
Democraten daarvan geprofiteerd zouden
hebben.
De aantrekkingskracht van de Socialisti
sche beginselen moet hier eveneens bui
ten, beschouwing blijven, daar de Socialis
ten zorgvuldig van de sociaal-democra
tische beginselen gezwegen hebben.
En zoo blijft er geen andere verklaring
over, dan dat de sociale misstanden en
de treurige toestand van een deel der
arbeidersbevolking, als een belangrijke
factor moeten worden beschouwd.
De maatschappelijke toestand is voor
velen ver van gunstig. En het. is verklaar
baar als er dan zijn, die het oor leenen
aan de Sociaal-democraten, die dan toch
maar gouden bergen 'beloven. De oplos
sing, die zij geven van het sociale
vraagstuk is wel wat al te eenvoudig.
Zij houden niet of weinig rekening met
do economische mogelijkheden, en daar
door draagt hunne propaganda een mis
leidend karakter.
Maar daar staat tegenover, dat aan
de andere zijde de fout wordt gemaakt,
dat met de werkelijke behoeften der ar
beiders zoo goed als niet gerekend wordt,
dat men zelfs van overleg omtrent
mogelijke verbeteringen niet wil vreten
en dat de vakorganisatie op alle mogo
lijke manieren wordt tegengehouden.
Op die wijze worden socialisten ge
kweekt. Of liever, kiezers, die het eens
met het socialism^ gaan probeeren.
Daarvan heeft thans de liberale partij
de wrange vruchten geplukt.
Maar ook de andere partijen, beter ge
zegd, de aanhangers van andere partijen
mogen hier toezien.
Als met het belijden van de Christelijke
beginselen niet gepaard gaat het beleven
van die beginselen ook op sociaal ge
bied, dan is het niet onwaarschijnlijk,
dat ook voor de rechtsche partijen on
aangename ontnuchteringen op den duur
niet zullen uitblijven.
De diplomatieke conferentie.
Volgens de „Daily Telegraph" heeft de
Belgische gezant te Parijs bij zijn jongste
bespreking met Briand verklaard, dat de
Belgische regeering Londen zeer geschikt
acht voor het houden van de komende in
ternationals conferentie.
De Belgische regeering heeft zich tegen
over Engeland echter nog niet gebonden
ten aanzien van he't Engelsche voorstel.
De Rijnlandontruiming.
De „Verwart®" meldt uit Frankfort, dat
het Engelsche hoofdkwartier van de re-
'geering te Londen bevel heeft gekregen, de
troepen-oefeningen in den Eifel en in de
buurt van Simmern terstond te staken.
De „Vees. Zlg." meldt voorts uit Wies-
baden, dat in tegenstelling tot de verschil
lende persberichten 'bij het 'hoofdkwartier
der Engelsche bezettingstroepen nog geen
bevelen tot ontruiming zjjn binnengeko
men. Wel wordt door het Engelsche 'hoofd
kwartier bevestigd, dat op direct bevel van
Londen de voorgenomen manoeuvres in de
omgeving van Simmern zijn afgelast, ter
wijl eveneens de voorgenomen wisseling
der bezettingstroepen met nieuwe regi
menten uit Engeland niet zal doorgaan.
De werkloosheid In Engeland.
Thomas, de nieuwe Labour-minister tot
bestrijding van de werkloosheid, heeft op
het congres der Engelsche vakvereeniging
van spoorwegpersoneel gesproken over de
maatregelen, welke de regeering tot be
strijding van de werkloosheid wil treffen.
Hij verdedigde in zijn rede vooral den
rationaliseeringsmaatregel, welke op het
oogenbMk in de Engelsche industrie wordt
genomen.
Verder wees hij er op, dat men bij de
behandeling der vraagstukken van vrede
en ontwapening ook aan de gevolgen voor
do arbeiders moet denken. Bij een ver
mindering en opheffing van de bewape
ningsindustrie zullen de arbeiders daar
onder in den beginne te lijden hebben, hoe
wel zij later de zegeningen van de ontwa
pening zullen bemerken.
Men moet wel beseffen, dat het over
groot© aantal de-er arbeiders elders werk
zal moeten vinden.
Stakingsrelletjes te Nieuw-Orleans.
Te Nieuw-Orleans poogden bij een tram-
staking werkwilligen van de hoofdremise
drie tramwagens te doen vertrekken. Hon
derden stakers keerden zich daarbij' tegen
de politie en de werkwilligen. De politie
agenten losten eerst eenige waarschu
wingsschoten, doch toen de stakers met
eteenen begonnen te werpen en met knup
pels nader kwamen, loste de politie een
salvo op de menigte. Twee stakers werden
gedood, honderden gewond. De ruim 1000
man tellende menigte begai zich hierop
naar een ander punt, waar zij 'drie trams
aanhielden, de werkwilligen en de ter be
scherming meerijdende politie er uit haal
de en ontwapende. Ter versterking aange
rukte politie gaf nogmaals een salvo af en
verdreef de stakers ten slotte met den
'gummistok. Verscheidene honderden per
sonen werden gearresteerd.
Aanslag op den Bulgaarschen minister
president.
Toen Liaptsjef, de Bulgaarsche minis
terpresident, Zaterdag in. gezelschap van
een aantal ministers en afgevaardigden
van de inwijding van een straatweg naar
Sofia terugkeerde, werden kort voor het
'bereiken van de hoofdstad door een onbe
kende een aantal schoten op zijn auto af
gevuurd. Een agent van politie werd hier
bij gedood de minister-president zelf bleef
ongedeerd.
Het noodweer.
Eerst langzamerhand worden détails he
kend over de gevolgen van den orkaan, die
Donderdagavond boven Oostenrijk heeft
gewoed. De bladen brengen fcolommenlan-
-ge berichten over het onweer. In Weenen
zijn verscheidene personen zwaar gewond
Nog heviger heeft echter het noodweer
gewoed in de Alpenlanden. In Salzkam-
mergut zijn op een meer verscheidene per
sonen, 'die tijdens een vaart door den storm
verrast werden, om het leven gekomen.
Talrijke verkeersstoringen zijn voorge
komen. Dikwijls moesten de treinen onder
weg stop gezet worden en konden zij
slechts na lange pauzen langzaam hun
tocht vervolgen.
Aan de electrische lijnen heeft de storm
eveneens groote schade aangericht. Zoo
werden in Opper-Oostenrjjk alle licht-, te
lefoon- en telegraafleidingen verwoest.
'Ook in Baden heeft het noodweer Don
derdag veel schade aangericht. In het bo-
ven-Donaudal werd de gebeele oogst ver
nield. Tusschen Ulm en Donauwoerth is
de geheele oogst van tarwe en moestuin-
producten eveneens verloren gegaan. Voor
al de steden 'Gundelfingen, Lauingen, Dil-
lingen en Donauwoerth zijn zwaar geteis
terd. Dit was het hevigste noodweer sedert
50 jaren in deze streek. Verschillende per
sonen zijn door hagelkorrels min of meer
ernstig gewond.
H>ef noodweer, dat dezer dagen bijna
geheel Beieren teisterde, heeft een nog veel
grootere ramp, dan uit de tot dusverre ge
melde berichten bleek, ten gevolge gehad.
De graan, de fruit- en aardappeloogst is in
vele stréken bijna volkomen vernield. Men
rekent op een schade van vele millioenen
Amerikaansch schip In nood.
Het stoomschip „Prince George" van de
Boston and Yarmouth Steamschip Cy is
gisterochtend op 65 mijl afstand van Bos
ton met een nog onbekend schip in botsing
gekomen. De „Prince George", die 350
passagiers aan boord heeft 'bevindt zich in
grooten nood. Op de S.O.S.-seineu hebben
drie schepen geantwoord, maar deze be
vinden zich minstens 100 K.M. van het
zinkende schip. De reddingsbooten zijn
reeds te water gelaten. Men zie verder on
der telegrammen.
Korte berichten.
In het Noorden van Voor-Indië zijn
bij de overstreomingen niet minder dan
500 huizen weggespoeld. Daarbij zijn 12
personen verdronken. Ook in het Zuiden
van Indië is door aanhoudende regens
veel schade veroorzaakt.
Ex-koning Amanoella is met zijn fa
milie uit Britsch-Indië te Marseille aange
komen.
De Mauretaniai, van de 'Gunard-lijn
is te Plymouth, binnengevallen na de
snelste reis over den AtLantischen Oceaan,
die zij in jaren gedaan had. Haar ge
middelde snelheid bedroeg 25.47 'knoop en
op' sommige dagen legde zijl 593600 mijl
af. Eenige dagen geleden is het schip
grondig nagekeken en zijn de machines
ten deele vernieuwd.
Te Biebrioh bij Wiesbaden' is in de
■gasfabriek een stoomketel ontploft. Een ar
beider werd doodelijik, een tweede zwaar
gewond. De stoffelijke schade is groot;
zoo is het ketelhuis vrijhvel geheel ver
nield ©n een deel van den schoorsteen
is ingestort.
De penningmeester van den Duit-
schen zangersbond heeft ten nadeele van
de bondskas 900.000 mark verduisterd.
In een te Neurenberg gehouden algemeen©
vergadering van 'den bond is scherp© cri-
ticfc geoefend op het gemis aan controle,
(jzutfc, wecST op ai
ópvedüj -utotde Ge&te&pefot- ió
dc&eicidtóc&tckn op PieFge&ieoL d&t
Üxöixfaftifhicatie, en-ee^j
Weiten-fcij. dcxA TWu geutje. aCó
^xxrrvpuxHzrv Cicuv
dea£imrviê^nwooidigetai>aAvari
waardoor het hoofdbestuur deze ver
duisteringen mogelijk heeft gemaakt..
De kerk in het dorp Pattada op Sar
dinië is tijdens de mis plotseling ingestort.
Een aantal personen kon zich bijtijds in
veiligheid brengen. Veertien vrouwen wer
den onder het puin bedolven; twee van hen
werden 'gedood.
Van Curasao terug.
Blijkens mededeeling van het Departe
ment van Defensie zal Hr Ms torpedoboot-
jager Kortenaer Maandag 8 Juli uit West-
Indië naar Nederland terugkeeren, nu
door de aanwezigheid van Hr Ms pantser-
schip Hertog Hendrik het aldaar blijven
van eerstgenoemden bodem niet meer noo-
dig wordt 'geacht.
Het stadhuis te Leiden
De'Bond van Nederlandsche Architecten
zal op Zaterdag 13 dezer een ledenverga
dering te Leiden houden, waarop in 'het
bijzonder het vraagstuk van het Leidsche
stadhuis zal worden besproken. Het be
stuur heeft de volgende vraag opgesteld;
„In welke richting moet de oplossing
van het stadhuisvraagstuk te Leiden wor
den gezocht, aannemende, dat blijkens het
oordeel der Rijkscommissie voor de Mo
numentenzorg de gevel, of althans het
voornaamste gedeelte daarvan, gerestau
reerd kan werden."
Aan de heeren G. J. Blaauw, W. M.
Dudok, ir J. Duiker, prof. ir M. J. Gran-
pré Molière, ir J. Gratama, H. van der
Kloot Meyburg, Alb. Otten, prof. R. N.
Roland Holst, prof. dr ir D. F. Slothouwer
en J. F. Staal Jr. is verzocht, hun ant
woord op deze vraag te willen geven.
De Ziektewet.
Bij Kon. besluit van den 29sten Juni is
bepaald, dat:
le. de Ziektewet, met uitzondering van
de artikelen 21, 48, 78, 79 en 124, in wer
king treedt op 1 Augustus 1928;
2o. de artikelen 21, 78 en 79 der Ziekte
wet in werking treden ep 1 Maart 1930.
Dezer dagen heeft opnieuw een vergade
ring plaats gehad van de commissie, be
staande uit vertegenwoordigers van het
Nederlandsch Verbond van Vakvereeni-
gingen, het Roomsch-Katholiek Werklie
denverbond het .Ghr. Nationaal Vakver
bond in Nederland, het Verbond van Ne
derlandsche Werkgevers, de Alg. R.-K.
Werkgeversvereniging, het R.-K. Ver
bond van Werkgevers verenigingen, de
Christ. Werkgeversvereniging, de Coöpe
ratieve Vereniging Centraal Beheer en
Centraal 'Overleg in arbeidszaken voor
werkgeversbenden, ter bespreking van de
uitvoering van de Ziektewet door op te
richten bedrijfsverenigingen. In deze ver-
Binnenland.
De inwerkingtreding der Ziektewet.
De voorzitters van de beide Kamers bij
H. M. do Koningin.
Jaarverslag over 1928 van Vrederust.
Relletjes te Zaandam.
Buitenland.
Hitte in Amerika.
De werkloosheid in Engeland.
De schade door het noodweer in Oos
tenrijk, enz.
gadering werden de concept-statuten voor
de bedrijfsverenigingen, de federatie van
bedrijfsverenigingen en de afdeelingskas,
nadat daarin nog enkele wijzigingen wa
ren aangebracht, voorloopig vastgesteld.
De besturen van genoemde vakcentralen
hebben zich zonder uitzondering bereid
verklaard, onder nadere goedkeuring van
de daarvoor door elke centrale te raad
plegen instanties, samen te werken om ge
meenschappelijk de Ziektewet uit te voe
ren. Binnenkort zullen thans de hij de vak
centralen van werkgevers en arbeiders
aangeslotenen geraadpleegd worden om in
deze aangelegenheid een definitieve beslis
sing te nemen. Indien deze beslissing in
gunstigen zin uitvalt, zal met bekwamen
spoed tot de oprichting van bedrijfsveree-
nigingen, door de werkgevers- en arbei
dersorganisaties worden overgegaan.
De organisaties voornoemd dringen er
bij de werkgevers ten sterkste op aan, niet
te treden in de aanbiedingen van personen
of instellingen, 'die thans, buiten het over
leg tusschen de georganiseerde werkgevers
en arbeiders, leden trachten te werven
voor de vóór 1 dezer buiten het overleg
tusschen de georganiseerde werkgevers en
arbeiders overhaast opgerichte bedrijfs
verenigingen.
De politieke toestand.
Naar gemeld wordt, vergadert heden
middag in 'het gebouw der Tweede Kamer
de Katholieke Kamerclub, ouder voorzit
terschap van M'gr. Dr Nolens.
De Kabinetscrisis.
De Koningin heeft Zaterdag de voorzit
ters van de Eerste en de Tweede Kamer
ten paleize Het Leo ter conferentie ontvan
gen.
De Tweede Kamerverkiezingen.
In de Zaterdag gehouden zitting van het
centraal stembureau voor de verkiezing
van leden van de Tweede Kamer zijn alle
leden, die reeds in de voorloopige op
gaven genoemd zijn, gekozen verklaard.
De overval op Willemstad.
Op 19 Juli a.s. vertrekken naar Curacao
de heeren A. Hoorweg, oud-hoofd van de
algemeene politie in 'Nederlandsch-Indië,
en A. H. Bennewitz, oud-kolonel van het
Nederl.Indische leger, oud-militair com
mandant van Atjeh (aan wie toegevoegd
wordt de inspeoteur le kl. der Haagsche
politie W. A. Rieken), ten einde ter be
schikking van den gouverneur te worden
gesteld voor een adm imstratief-teohnisch
onderzoek naar bet optreden van de mili
taire en poli tien eele autoriteiten op Cu
racao tijdens den overval in de vorige
maand en aangaande de funetionneering
van den inlichtingen-dienst over dit in
cident
De Nederlandsche Spoorwegen.
Uit de dezer dagen door de 'directie der
Nederlandsche Spoorwegen vastgestelde
definitieve ontvangsten over het eerste
kwartaal 1929 blijkt, dat de totaal op
brengsten over dit tijdvak als volgt waren:
Reizigers f 17.406.575,92; bagage een
bedrag van f 284.065,53; postvervoer
f975.000; goederen f22.585.819,74; dieren
en lijken f 429.625,13; diversen een bedrag
van f 1.057.671,25. Totaal f42.738.757,57.
De totale ontvangsten oveT het eerste
'kwartaal 1928 bedroegen f 39.712.580,78,
derhalve in 1929 f 3.026.176,79 meer.
Van deze grootere ontvangsten leverde
