No. 232
Vrijdag 5 Juli 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE&Co'sBANK-GOES
EERSTE BLAD-
DE UITSLAG.
LANGS EEN DIEPEN WEG
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-controle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 JULI vervallen
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA*
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 o
Bij abonnement belangrijke korting.
De uitslag van de Kamerverkiezingen
kan tot op zekere hoogte 'bevredigend wor
den genoemd.
Het blijft toch een verblijdend feit, dat
de overgroofte meerderheid van ons vol'k
zich niet door de schoonschijnende leuzen
en beloften van de revolutionaire partijen
heeft laten beïnvloeden, maar dat het zich
zeer beslist naar rechts heeft gekeerd.
Wanneer wij de oude tegenstelling tus-
schen 'links en rechts als maatstaf nemen,
dan blijkt dat de rechterzijde beschikt over
53 zetels en de linkerzijde over 41 zetels,
waartusschen zich dan nog bevinden de
Staatk. Geref. met 3 zetels en 3 linksche
groepen elk met 1 zetel.
Bij principieele beslissingen b.v. wat be
treft het onderwijs, de huwelijkswetgeving,
enz. staat het dus in elk geval 56 stemmen
rechts tegen 43 links, plus nog den man
van de H. G. 'S„ die zich nu eens schaart
bij de rechter- en dan weer bij' de linker
zijde.
Dat is een verblijdend resultaat, waar
voor we niet dankbaar genoeg kunnen zijn.
De roode vloed is gekeerd, de geweldige
aanval van de revolutionaire partijen is
afgeslagen, de hoop van de linksche par
tijen dat zij althans dit negatieve resultaat
zouden bereiken, dat de gezamenlijko
rechtsche groepen in de minderheid wer
den gebracht, zoodat er van een rechtsoh
Kabinet zelfs geen sprake zou kunnen zijn,
is niet verwezenlijkt.
Bezien we meer speciaal den uitslag
voor de A.-R. partij, dan is er zeker nog
reden te over voor tevredenheid en dank
baarheid, maar daarnaast is er toch ook
een gevoel van teleurstelling.
De A.-R. partij had harde aanvallen te
verduren in de eerste plaats van links,
waar het zwaarste geschut altijd op de
Antirevolutionaire stellingen wordt ge
richt, en dan ook van de zijde der S. G. P.,
die door voortdurend met het Roomsche
spook te werken en de A.-R. partij in een
valsch daglicht te plaatsen, vele eenvou
dige menschen van de wijs wist te bren
gen. En daarbij kwam dan nog, dat van
z.g. Christelijk-democratische zijde een po
ging werd gedaan om de Christelijke ar
beiders aan de A.-R. banier ontrouw te
maken.
Wanneer we met dat alle's rekenen, dan
mag hqt ze'ker als een wonder worden be
schouwd, dat het aantal stemmen toc'h nog
14.048 hooger was dan in 1925.
Dit neemt echter niet weg, dat er toch
ook een gevoel van teleurstelling is, dat
ondanks al den arbeid die verricht werd,
toch een van de 13 zetels verloren ging.
Voor ontmoediging is er echter geen
reden.
Wel voor een hernieuwde, frissohe,
principieele propaganda.
"feuilleton.
Door H. ZEEBERG.
11.)
o—
Oogenblikkelijk stond "het voor haar
vast, dat Gretha buiten heim orn de ver
schillende toespelingen gemaakt had. Zijn
eerijfc vragend gelaat wias er 'haar een
waarborg voor.
Dringend, hoewel niet bazig, of zich-de-
meerdere-voelend, 'keek Henk haar aan.
Trude sloeg de oogen heed,
„Is het soms om wat Gretha in het rijt
tuig opmerkte?" vroeg hijl.
'tWas of zij! door den grond zakte.
Toch kon zij niet nalaten te knikken.
'tWas immers zoo? Waarom te jokken?
„Je moet je dat niet aantrekken," zei
Henk. „Gretha is wel meer een flapuit.
Zij meent het niet zoo kwaad."
„Wist jij er dan niets van?" liet zij
zich ontvallen.
Nauw was deze vraalg haar lippen ont
vloden of ze wilde de woorden wel terug
nemen.
Tot haar verlichting ging Henk" er niet
diejp op in. Zijn vermoeden was dus juist
geweest. Maar hij wilde haar niet in ver
legenheid brengen en aai daarom alleen:
V Wat nu?
Dat is thans de groote vraag', die met
name de leiders van de rechtsche partijen
zwaar op het hart moet wegen.
De voormalige rechterzijde beschikt op
nieuw over een flinke meerderheid'. Er is
opnieuw een kans misschien voor 'het
laatst om een rechtsoh parlementair
Kabinet te vormen.
Zal van deze gelegenheid gebruik wor
den gemaakt. Zullen de rechtsche partijen
op een welomschreven program tot sa
menwerking komen?
Wanneer de verschillende p'artïjien in
de eerste plaats op het partijbelang
letten, dan zal deze vraag waarsclnjhlijfc
in ontkennende®, zin worden beantwoord.
Maar de zaak kamt anders te staan, wan
neer alleen het landsbelang en
daar gaiat het hier toch om in het
oog wordt gevat.
Voorloopig kunnen we niet anders doen
dan afwachten en de 'hoop uitspreken
dat zij die hierin straks te beslissen z,ui
len hebben, hunne groote verantwoorde
lijkheid zullen gevoelen.
Groote verduistering.
De „B. Z. am Mittag" meldt, dat hij
den neutralen bond van kantoorbedien
den (G. B. A.), te Berlijn, deel uitmakende
van de Hirsch-Dunkersche Vakbeweging,
©en groote verduistering is ontdekt, aan
gezien de bedrijfsdirecteur van de boek
drukkerij' en uitgeversmaatschappij Van
den hond, dr Marius Matthiesen, met
mede-neming van eenige honderdduizen
den mark naar Argentinië is vertrokken.
Reeds vier weken geleden was hij naar
Argentinië vertrokken en dezer dagen
seinde zijn vrouw, dat dr Matthiesen ern
stig ziek was en in een sanatorium moest
worden opgenomen.
Inmiddels was men "tot de ontdekking
gekomen, dat hij den zeer verantwoorde
lijken vertrouwenspost, dien hij bekleed
de, misbruikt had om voor zijn vlucht een
zeer groot bedrag op te nemen. Thans is
gebleken, dat dr Matthiesen zich reeds
langen tijd bij zijn inkoopen voor de on
dernemingen, waarvan hij1 directeur was,
heeft 'schuldig gemaakt aan corruptie en
het aannemen van steekpenningen. Op
deze wijze zou hij de G. B. A. reeds voor
millioenen benadeeld hebben.
SiTaVieimSj in de Brifsehe Koloniën.,
De besprekingen, die in Genève over
den dwangarbeid in de koloniën gehouden
weiden, hebben opnieuw de belangstelling
van het publiek op deze overblijfselen
der slavernij1 gevestigd. Ale 'Sen droevig
bewijs hoe de toestanden thans nog zijn,
geeft de „Manchester Guaidian" een kort
bericht over het Mui-Tsac-Systeem in de
Britsohe kolonie Hongkong.
Hier worden jonge meisjes door hun
ouders verkocht en de nieuwe bezitters
dwingen haar als slavin het nederigste
„Wat je denkt, weet ik niet. Maar dait
is zeker: ik ben niet verantwoord voor
wat Gretha, vooral in dit speciale geval,
er uitkraamt. Daar sta ïk volkomen bui
ten."
„Daar ben ik blij om," zei Trude, har
telijk weer. „Zij griefde mij, vermoedelijk
zonder opzeit. Over zulke zaken spreekt
men niet op een dergelijke manier."
Henk vond haar redeneering en haar
gegriefdheid wel wat ver gezocht. Maar
hij wist niet, dat Gretha meer zulke be
dekte toespelingen had gemaakt.
„Kom, laten wij gaan. Zij zullen niet
weten, waar wij blijven," zei Trude, op
eens zich bewust, dat zij met Henk al
leen was.
Zij maakte zoo'n haast, dat zij, als Henk
haar niet gegrepen had, van en'kele tre
den gevallen zou zijn.
„Waar blijlven jullie toch?" vroeg Wies,
toen zij het tweetal, dat onderweg in
een nis op een steenen bank wat zat
te rusten, weer bereikt hadden.
„Trude was bijna van de trap gevallen,
redde Henk de situatie. En hij sprak geen
onwaarheid.
„Was het erg, Trui?" vroeg Gretha,
verschrikt.
„Weineen, kind. 'tWas de moeite niet
waard, 'k Heb me niet eens bezeerd. Henk
wil het natuurlijk doen voorkomen, alsof
hjj een heele held is en mj gered heeft,"
lachte z$.
Hack verheugde ar zich buitenmate
dienstwerk te verrichten, anderen moeten
een ontuchtig leven leiden.
De prijs van deze meisjes varieert vol
gens haar leeftijd. Ondanks ieder verbod
der Hongkong-regeering gelukte het tot
dusver nog niet aan deze barbaarsehe
gewoonte een einde te maken. De cijfers
toonen aan, dat er thans in Hongkong
10.000 van deze ongelukkige schepselen
zijn tegen 8 k 9000 in het jaar 1922.
De lange duur van den s'trijd tegen dit
kwaad in 1880 reeds werd er voor de
eerste maal tegen geprotesteerd en zijn
uiterst klein resultaat zijn voldoende om
den goeden wil der Hongkong-regeering
om ernstig in te grijpen, in twijfel te trek
ken. Het besluit van den gouverneur van
Hongkong dat de meisjes zonder meer
gerechtigd zijn hun meester te verlaten,
is van geen waarde, zoolang er geen
organisatie bestaat, die zich het lot van
deze meisjes aantrekt, wanneer zij haar
meester verlaten hebben en op straat
staan, of die haar werk verschaft, of
haar naar haar ouders terugvoert.
Noodweer in Beieren.
Volgens een bericht uit Neurenberg zijn
de plaatsen Oberölsback en Altdorf door
een geweldigen hagelstorm geteisterd. Tal
rijke personen werden door de hagelstee-
nen min of meer ernstig gékwetst, een
boer werd zelfs gedood. Ook de bliksem
eischte twee menschenlevens. Verder vie
len een heele kudde schapen, talrijke
de vallende hagel steenen, die ter hoogte
de vallende hagelsteenen, die ten hoogte
van 30 c.M. den grond bedekten. De
storm rukte ettelijke dak'en van huizen,
verbrijzelde ontelbare vensterruiten, ont
wortelde tallooze boomen en vernielde
over een groote oppervlakte den te vel
de staanden oogst. De aangerichte scha
de is niet te overzien.
Tegen fijn trekken.
De sovjetregeering beeft een lange
reeks ingrijpende maatregelen gepubli
ceerd tegen het voornaamste euvel van
het Russische economische leven, namelijk
gebrek aan tucht bij de arbeidersklass'et,
waarbij het bewustzijn zelf meester der
fabrieken te zijn geenszins gepaard gaat
met een grooter plichtbesef. Door nalatig
heid bij den arbeid, gebrek aan accura
tesse, traagheid, drankzucht en zeer veel
vuldig eigenmachtig vrij nemen wordt het
ten uitvoer leggen van de economische
plannen zeer in gevaar gebracht. De hier
tegen gevoerde propaganda is tot dusver
zonder resultaat gebleven .en door sa
menloop van allerlei economische moei
lijkheden in de laatste maanden is de
naleving van het productie-program in
zake de verstrekking van industrie-artike
len aan de boeren en de voedselvoor
ziening der stedelijke bevolking een gebie
dende noodzakelijkheid geworden.
De bedoeling der nieuwe bepalingen is
de controle op de tucht bij den arbeid
te verscherpen, maatregelen te nemen te
gen het simuieeren van ziekten, het in
acht nemen van den werktijd te eischen
over, dat Trude, naar bun korte gesprek,
weer de oude was.
Zij had dus inderdaad in de meening
verkeerd, dat hij Gretha op verkenning
uitzond.
Maar te meer wtas er reden voor ver
heuging, omdat hij in haar houding zag,
dat hij haar klaaxblijikelij'k niet onwelge
vallig was.
III
Over den maaien straatweg, waarlangs
herhaaldelijk de electrische tram voort-
schoof, ging de tocht naar Vlissingen.
Daar, op den boulevard, vlakbij het
standbeeld van Michiel Adriaansz. de Ruy-
ter, wist Gretha „de oudjes zooris zij,
grappig-oneerbiedig de heer en mevrouw
Meerendonk en haar moeder betitelde,
zóó in te palmen, 'dat op een gegeven
moment zij zich omkeerde en op Henk
en de beide -anderen toe.ie i', uitroepend:
„Zeg Henk, heb je er bezwaar tegen,
om tot Donderdag te blijlven? We worden
geïnviteerd. En -als jij het goed vindt
vindt moe het ook goed.1
„Bezwaar tegen? Natuurlijk niet. Ik
neem de invitatie gaarne aan. Dat wil
zeggen," voegde hij er haastig bij-, Trude
aankijkend, „als de dames van ons las
tig gezelschap gediend willen blijlven tot
Donderdag?"
„We zullen er miaaï ia moeten berus
ten," lachte Trude.
en een contröle van de arbeidspraestatie
tijdens de werkuren in te voeren.
Korte berichten.
President Hoover heeft het gebruik
om bfl de massa-recepties op het Witte
.Huis eiken bezoeker de hand te drukken,
voor de re$t van den zomer afgeschaft.
Wanneer de periode van hitte voorbij
is, zal de traditie weer in eere worden
hersteld.
Volgens een bericht uit Tokio, zijn
in liet Zuiden van Japan aardschokken
waargenomen. De bevolking werd door
een paniek aangegrepen en vluchtte bui
ten de huizen. De telegrafische en tele
fonische verbindingen zij-n gestoord. Ver
liezen aan menschenlevens zijn niet te
betreuren.
DE STEMBUS HEEFT GESPROKEN,
EN WAT NU?
Nog slechts enkele bladen wijden voor-
Ioopige beschouwingen aan den uitslag
der verkiezingen.
De R.-K. „Maasbode" hoe kan het
ook anders nu de R.-K. Staatspartij haai
stemmencijfer tot boven het millioen op
voerde juicht.
Het blad wijst er op, 'dat de roode
speculanten, die al bun hoop op de
nieuwe kiezers-generatie gevestigd had
den, deerlijk teleurgesteld werden.
Op de vraag wat er nu gebeuren moet,
antwoordt het R.-K. orgaan:
„Wat wij zouden wenschen, is betzelf
de, wat de overgroote meerderheid van
ons Katholieke kiezerscorps wenscht: dat
men, indien mogelijk, zal geraken tot een
rechtsoh kabinet.
't Is hetzelfde wat ons partijbestuur
wenscht, dat verklaarde, dat zijn voor
keur uitging naar een Kabinet, optredend
met een program, gebaseerd op de pro
grams der rechterzijde. Daarheen wijzen
beginsel, traditie en historie onzer partij.
'tls hetzelfde, wat onze fractie-leider
in de Tweede Kamer op het oog had,
toen hij in zijn verkiezingsrede te Venlo
de hoop uitsprak, dat het hem mogelijk
zou zijn de Chr. Historischen figuurlijk
te omhelzen
„Mits onder één beding, dat wij vroe
ger reeds stelden.
Dat het alleen kome tot een samengaan
van rechts onder scherp acooord op
scherp geformuleerd program
en allerzijds van harte.
Dan achten wij zulk een samengaan in
het belang èn van onze geestelijke én
van onze stoffelijke belangen.
En ook in het belang van een gezond
parlementair leven.
Zou het thans mislukken zoo ver
volgt het blad dan is zonder twijfel
meteen de laatste kans verkeken.
En niet alleen de toekomstige reg-ee-
ringsformatie, niet alleen het optreden
van een parlementair Kabinet, maar ook
de behartiging der hoogste belangen on
zer christelijke natie treden een periode
„Ze is weer heelemaal de oude," dacht
Henk, blij.
IV.
Gevieren wandelden zij den volgenden
dag door het schoone bosch de „Mante
ling" -aan den voet van Domburgs dui
nen.
Per trein was de reis naar Middelburg
gemaakt. Daa,r had men de fiets bestegen
om naar het aloude Veere te peddelen,
wek interessant stedeke belangstellend
in oogenschouw werd genomen.
Over Vrouwepolder en de Oranjezon
waren zij toen te Domburg beland.
Het wa-s er erg druk met badgasten.
Zóó, dat zij in de „Manteling" wat ver
koeling zochten, wel noodig na zoo'n
1 an ven f'e+stocht.
Herik was naast Trude gaan looien. En
rie ontweek hem niet. In zijin nabijheid
voe'de zij z'ch uitermate rustig.
Druk snappend waren Gretha en Wies
doorgei oopen.
„Wat is het hier heeriijk in het bosch,"
vond Henk. „Ik kom hee emaal bij, deze
dagen in Zeeland.
„Wa-s je overwerkt?" vroeg Trude.
„Nu, overwerkt, dat is wat erg. Maai ik
voelde toch wel, dat ik wat rust noodig
had."
„Waarom dam zoo hard gewedet?"
vroeg zj|.
„Ik wil spoedig klaar z$n, om moeder
Binnenland.
De totaal-uitslag der verkiezingen.
Hier en daar een windhoos.
De Kon. familie naar Den Haag.
Buitenland.
Noodweer in Beieren.
Groote verduistering te Berlijn.
Aardschokken in Japan.
Wervelstorm in Oostenrijk.
van onzekerheid in, waaraan wij slechts
met huiver kunnen denken.
Mogen de christen-leiders van ons volk
daarvan in deze dagen diep zijn door
drongen.
God schenke hun Zijn licht en Zijn
kracht.
De liberale N. R. C r t. wijst er op,
dat in de samenstelling der Kamer wat
de sterkte der p-artij'en betreft; al heel
weinig verandering is gekomen. De uiterst
linksche partijen hebben wat hun stem
mencijfer betreft, geprofiteerd van hun
propaganda voor ontwapening en staats
pensioen.
Na gewezen te hebben op de vooruit
gang van R.K. en S.D.A.P. vervolgt het
blad:
„Deze twee partijen zullen in de nieuwe
Kamer te zamen een flinke meerderheid
tellen e(a het lijkt na deze verkiezing
wel, alsof het kabinet van de „uiterste
noodzaak" iets is, dat de kiezers toelacht.
Wij zullen deze conclusie niet trekken,
maar wie er voor voelt, kan in het
resultaat der verkiezing wel steun vin
den
Wat betreft de vorming van een even
tueel rechtsch Kabinet, wijst het blad
op den vooruitgang van de C.H. Unie
als gevolg van haar houding ten opzichte
van het gezantschap.
„Haar niet te miskennen voorspoed bij
deze verkiezing geeft daarom eene sterke,
zij het nog slechts negatieve, aanwijzing
vo-pr de oplossing van de kabinetscrisis.
Hierbij zal zich de eisch van eerlijkheid
.tegenover de kiezers doen gelden, waar
op wij vóór de verkiezing eene toespe
ling gemaakt hebben.
Vorming van ©en coalitiekabinet met
behulp van de Christelijk-his-torisohen zou
vierkant ingaan tegen de lij-n van deze
verkiezing. Wij stippen dit voor heden
slechts aan, wellicht komen wij er nader
op terpg, wanneer het resultaat der ver
wat te ontlasten," antwoordde 'hij eenvou
dig. „En dan moet ik mij een positie
gaan veroveren, 'k Hoop, dat ik spoedig
slaag."
„Het lijkt mij heel wat toe," merkte
Trude op.
„Ja," zei hij, „wij leven niet in Lui
lekkerland. De gebraden duiven vliegen
ons hier niet in den mond."
„Zou je dat willen?"
„O, neen, niet gaarne. Ik wil er wel
voor werken. Op flink werken rust de
zegen van Boven."
„Hetzelfde standpunt als da-t van mijin
vader. Die heeft ook zijin heele leven
hard gewerkt. En de vrucht is niet uit-
geb even. Vóór ruim twintig jaar is mijn
vader heel klein begonnen.
„En nu mag hij zich verheugen in een
bloeiende zaak,vulde hij a.an.
„Ja, zonder dat hij er 't minst aan
denkt, om minder te gaan werken. Het
zh hem in 't bloed."
,,'tls ook heel goed. Menschen, die
vroeg ophouden met werken, worden
vroeg oud, zei mijn vader a tij 1.
„Js je vader al lang overleden? vroeg
Trude.
t Was verleden week vijf jaar geleden.
'tWas een zware slag voor moe. Alleen
de zekerheid, dat het Gods wijs bestel
was, deed haar berusten."
(Wordt vervolgd.)
