No. 212
Woensdag 12 Juni 1920
43e Jaargaog
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANX-GOES
EERSTE BLAD.
Buitenland*
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
No. 1 va» lijst 5.
i t i i' r i
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
VAC A NTI E
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Gisteren heeft de nummering van. de
cainididateulijsten plaats gehad.
De1 uitslag was dat aau die Antirevo
lutionaire partij de vijfde plaats op het
stembiljet werd aangewezen.
De candidatenlijst van da A.R. partij
vindt men dus onider nummer 5.
En op die lijst komt voor Zeeland als
Noi. 1 voor, de heer J. J. C. van D' ij k,
oud-minister 'en lid van de Tweede Kamer.
Van nu af luidt dus het parool:
Kiest J. J. C. van Dq'k, Na 1
van lijst 5.
Het is vooral voor ongeoefende kie
zers niet altijd even: gemakkelijk den weg
te vinden op het stembiljet met zijn. vele
lijsten en zijtn groot aantal namen.
Daarom moet .het er worden ingeha-
merd:
NO. 1 VAN LIJST 5.
De heer Colijn In Zeeland.
Onlangs hebben wij reeds voorloopig
gemeld, dat de leider der A.-R. partij de
heer H. Colijn in den loop van de vol
gende week in verschillende plaatsen in
Zeeland hoopt op te treden.
Deze spreekbeurten zijn thans definitief
geregeld.
Maandagavond spreekt de heer Colijn
te Axel, Dinsdagavond te Vlissingen
en Dinsdagmiddag te Goes.
Met ingenomenheid zal dit bericht door
velen worden begroet.
Wij stellen het op hoogen prijs, dat
onze lijstaanvoerder 'de heer .T. J. 'C.
yan Dijk (No. 1 van lijst 5) avond aan
avond voor ds kiesvereeaigingen In ons
gewest optreedt.
Dat heeft het dubbele voordeel, dat de
kiezers den heer van Dijk leeren ken
nen en dat de heer van Dijk gelegenheid
heeft zich nader met de behoeften van
onze provincie op de.hoogte te stellen.
Maar hoezeer wij 'dit ook waardeeren,
het stemt toch tot vreugde, dat de heer
Colijn, die uit den aard der zaak met
spreekverzoeken overladen wordt toch
ook nog eenige spreekbeurten in Zeeland
komt vervullen.
Reeds nu wekken wij onze lezers op
maatregelen te nemen, opdat velen van het
woord van den heer Colijn zullen kunnen
genieten en .dat omgekeerd de heer Co
lijn zich kan overtuigen van de trouw
van de Zeeuwsche antirevolutionairen.
STEMMEN BUITEN DE WOONPLAATS.
Gelijk bekend opent de Kieswet de moge
lijkheid, om te stemmen in een andGre ge
meente dan waar men op de kiezerslijst
voorkomt.
Wie dus voorziet, dat hij op den dag der
stemming {Woensdag 3 Juli) om welke re
den dan ook buiten zijn woonplaats ver
toeft, kan maatregelen treffeD om te stem
men daar waar hij op dien dag hoopt te
zij».
Hij (of zij) heeft dan niet anders te doen
dan even naar een secretarie in Nederland
te gaan en daar zijn (of haar) wensch ken
baar te maken.
Opmerking verdient, dat dit behoort te
geschieden vóór 19 Juni. Dinsdag 18 Juni
is dus de laatste dag, waarop men van
deze bepaling kan proiiteeren.
Hierbij dient er op gelet, dat wanneer
eenmaal zulk een regeling getroffen is,
daarin geen verandering meer kan worden
gebra cht, en dat men dan onder geen voor
waarde in de eigen gemeente tot de stem
ming wordt toegelaten.
'Ds Provinciale verkiezingen in België.
Het departement van Binnenlandsche
Zaken heeft thans alle cijfers betreffende
de verkiezingen voor de provincieraden in
zijn bezit.
In het heele land blijken te zijn gekozen
292 katholieke provincieraadsleden tegen
320 in 1925, 225 socialisten tegen 245, 125
liberalen tegen 107, 42 Vlaamsch-nationa-
listen tegen 14, 3 communisten tegen 8, 3
Duitsche autonomisten tegen 0, verder 8
middenstanders, dissidente katholieken en
landbouwers tegen 2.
De katholieken verliezen dus 28 zetels,
de socialisten 20, communisten 5; de libe
ralen winnen 13 zetels, de Vlaamsch-nati-
onalisten 28, Duitsche autonomisten 3.
Rekent men de Limhurgsche Vlaamsch-
nationaalgezinden bij de staatskatholieken
dan vermindert het verlies aan zetels der
katholieken met 8 en wordt het dus in to
taal 20, terwijl de winst der Vlaamsche
nationalisten dan eveneens 20 zetels zou
bedragen.
Knoeierijen bij de Belgische parlements
verkiezingen.
Er wordt een officieel Onderzoek inge
steld naar aanleiding van de door de so
cialisten in het arrondissement Oostende
geuite beschuldiging van knoeierijen, wel
ke zich, bij de Kamer- en Senaatsverkie
zingen van 26 Mei j.l. in dit arrondisse
ment zouden hebben voorgedaan. Naar de
socialisten beweren zou het verlies van
hun zetel te Oostende en de winst van eer
tweeden liberalen zetel aldaar aan deze
onregelmatigheden te wijten zijn.
Fransche opmarsch in Marokko.
Morgen te beginnen zullen de Fran-
schen in het Beni-Mellalgebied volgens de
„Petit Journal" kleine voorwaartsche be
wegingen, die niet het karakter van een
offensief zullen dragen, uitvoeren om hun
postenlinie vooruit te schuiven. Het nieu
we hoofdkwartier zal te Sidi Lamis geves
tigd worden. Aan de operaties zullen het
vreemdelingenlegioen en de Marokkaan-
sche en Senegaleesche regimenten cavalle-
rie en artillerie en Marokkaansche vliegers
deelnemen.
Een paniek in twee Roemeensche
ministeries.
Naar het Klausenburger blad Munkóv
TJjsag meldt, verschenen Woensdagmiddag
twee verwaarloosd uitziende mannen in
het bureau van den kabinetschef van den
Minister van Landbouw, om den minister
te spreken. Toen de kabinetschef de in
dringers, die zich met. geweld een weg ge
baand hadden door de schare der wach
tenden, wilde doen verwijderen, merkte hij
tot zijn ontzetting, dat hun gezichten mei
vreeselijke wonden bedekt waren. Snel liet
hij den dokter van het ministerie roepen,
die bij den eersten blik constateerde, dat
beiden melaatsch waren. Waar de melaat-
schen, toen zij zich door de menigte heen
drongen, .vrijwel iedereen hadden aange
raakt, vluchtten de in de wachtkamer aan
wezige personen ontzet, wierpen "hunne
kleieren van zich. 'en lieten zich. in de naast-
bijzijnde apotheek desinfecteeren. De me-
laatschen bracht men onmiddellijk in hei
ziekenhuis, van waar zij ontvlucht waren,
terug, waarna men ook het geheele gebouw
ontsmette.
Een half uur later verscheen een derde
melaatsche in het ministerie voor Volks
gezondheid, waar hij zich hij den minister
wegens onmenschelijke behandeling in het
«iekenhuis wilde beklagen. Ook deze zieke
werd onmiddellijk naar het hospitaal te- j
ruggebracht. ij.ij
Korf© berichten.
De Spaansche regeering heeft den
hangar- to Sevilla, waar de Fransche vlie
gers, kapiteins Gouderet en Caillot hun
toestel geborgen hebben, om er morgen
mee op te stijgen naar Nieuw-York, laten
verzegelen en het vertrek van Spaanschei,
bodem voor alle zoogenaamde Oceaan-
vluchten verboden.
9 boortorens en meer dan 45.000 va
ten olie zijn gisternacht te Los Angelos een
prooi der vlammen geworden. De schade
bedraagt één millioen dollar. De brand
weer in onbrandbare kleeding gestoken
heeft den ganschen nacht gewerkt, om den
brand in bedwang te krijgen.
Op verscheidene plaatsen in Minne
sota en Wisconsin (Am.) hebben tornado's
greote schade aangericht. Tal van gebou
wen werden vernield. Er zijn 2 menscher
gedood en velen gewond. De telefoon- en
spoorwegverbindingen zijn verstoord.
Graaf Julius Andrassy, de vroegere
Hongaarsche minister van Binnenland
sche Zaken en laatste minister yan Bui-
tenlandsche Zaken der Oostenrijksch-TIon-
gaarsche monarchie, is gisteravond om 5
uur 15, na een nieroperatie, in een sana
torium te Boedapest overleden.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
N um m e ri ng can d i d,af e n fijfate n.
In de gisteren gehouden vergadering
van h:et Centraal Stembureau is vastge
steld de nummering, van de voor de Ka
merverkiezing. ingediende candidatenlijs-
ten.
De uitslag hiervan is als volgt:
1. Rev. Soc. Partij (H. J. F. M. Snee
vliet) in de kieskringen I, II, VIII, Xll,
XVIII).
2. Communistische Partij Holland (C.
P. H.-Gentr. Comité, D. Wijnkoop).
3. R.K. Boerenpartij1 (J. F. II. Obers).
4. Staatkundig Gereformeerde Partij' (os
G. H. Kersten).
6. Anti-Revolutiannaire 'Partij.
6. Soc.-Econojfaische: Volkspartij (H. J.
F. Herold).
7. Christ.-HLstorisdhei Unie.
8. R.K. Staatspartij.
9. Middenpartij voor Stad en Land (Flo-
ris Vos).
10. Plattelandersbood.
11. Alg. Bond van Kleine Winkeliers
-en Middenstanders (M. Bouterse).
12. Communistische Partij Holland {see-
tie van de Comm. Intern., L. L. H. de
Visser).
13. Christ. D'eni. Unite.
14. Lijst-W. Siedenburg.
15. Vrijz.-Democratische Bond'.
16. Nedierl. Christ. Arbeiderspartij (N.
Dekker).
17. Nat. Boeren- en Tuindersbond (Ge-
reorg, Plattelandersbond) in de kieskringen
VI en VII.
18. Nat. Boieren- en Tuindersbond. (Get-
reorg. Platbelandersbond) in de kieskrin
gen I, II en XVIII.
19.. Nat. Boeren- en Tuindersbond (Ge-
re-org. Plattelandersbond) Lijist-Niemands-
verdriet.
20. Herv. Geref. Staatspartij (ds G. A.
Lingbeek).
21.. Algemeene Welvaartspartij. (E. Dek
ker.)
2,2. Verbond van Nationalisten.
23. S.D.A.P.
24. Soc. Bern. Volkspartij (H. v. d.
Ploeg).
25. Nat. Boeren- en Tuindersbond (Ge-
reiorg. Plattelandersbond) in de kiestón-
gen IX, X en XI.
26. Rev. Soc. Partij (H. J. F. M. Snee
vliet) in de kieskringen III, IV, VI, IX, X,
£1, XII.
27. Nat. Boeren- en Tuindersbond (Ge-
reorg. Plattelandersbond) in de kieskrin
gen V en VIII.
28. Rev. Soc. Partij (H. J. F. M. Snee
vliet) in de kieskringen V, XVI, XVII.
29. Democratische Partij (A. van Gent).
30. Groep-Van Nunen.
31.- Vrijheidsbond.
32. Federatief Verbond van Midden
stands vereeni g ingen (H. J. tor Hall).
33. Nat. Boeren- en Tuindersbond (Ge-
org, Plattelandersbond) lijst-Lindenbergh.
34. R.K. Volkspartij (mr P. M, Arts).
1 Wijziging Ouderdomswet 1919.
In het voorloopig verslag der Eerste
Kamer betreffende de wetsontwerpen:
wijziging der ouderdomswet 1919 en wij
ziging der wet op de Rijksverzekerings
bank wordt opgemerkt, dat aanneming
van het eerste ontwerp zooals het thansi
luidt, het verleenen yan medewerking aan
een steeds verder afwijken van het eigen
lijke doel der V. O. V. beteekent.
Van vele zijden werd er daarentegen
op gewezen dat de afgekeurde latere ver
anderingen in het ontwerp zijn tot stand
gekomen tengevolge van de aanneming
van amendementen, welke door den mi
nister op zakelijke en Qniergieke wijze
bestreden zijn. Waar het bier echter niet
gold principiëele punten van ministeriëel
beleid, konden deze leden het volkomen
billijken, dat de minister de door om
meerderheid in ds Tweede Kamer uitge
sproken, wenschen beeft ingewilligd.
Het conflict In het Visscherijbedrijf.
Gisterochtend is overal in de ,S,che-
veningsche haven en op de nerven het
werk hervat. Doch bijna was het nog
misgeloop en, doordat de grootste Scbe-
veningsche reeder, de heer A. van der
Toom liet weten, dat hij zich bij nader
inzicht niet kon vereenigen met de in
het overleg vastgestelde loonsverdeeling.
De heer Van der Toom wilde een af-
bouder, die een vierde ontvangt van het
matrozenloon, vervangen door een „zee
vaste". Hierdoor zon de matroos na
tuurlijk minder ontvangen. De Matrozen-
bond ging hiermee niet accoord. Het voor
gevallene bracht groote consternatie te
Weeg. Nadat overeenstemming was be
reikt, waren alle posten ingetrokken. De
toestand .was nu plotseling geheel an
ders. Zoolang geen oplossing werd ge
vonden, zou men niet aan het werk gaan
en aan het gebouw „Volksbelang" werd
aangeplakt, dat de stakers hun posten
weer moesten innemen. Het was zeer
druk in de Keizerstraat. De vreugde, die
er des middags geheerscht had over de
oplossing van het conflict, was ineens
overschaduwd door een donkere wolk.
Om tien uur hadden de reeders een be
stuursvergadering, waarin ook de beer
Van der Toom aanwezig, was. Toen is er
over en weer getelefoneerd met den bond
en in spanning wachtte men buiten den
uitslag af. Men moest immers weten bf
men aan het werk zou gaan of niet.
De uitslag was gunstig, de heer Van
der Toom heeft volledig toegegeven. Al
wéér is de vrede teruggekeerd.
Er wordt nu met groote haast ge
werkt, waarschijnlijk zal reeds vandaag
de eerste logger haar zee vertrekken.
De uitvoering vanhet herziene
B e z o 1 d i g i n g isi b e s 1 u i t.
Op; vragen van bet Tweede Kamerlid
Lingbeek:
lo. Is het waar, dat heit herziene Bezol
digingsbesluit reeds tot uitvoering i's: ge
komen?
2o. Indien zulks, het geval is, op grond
van welke overweging is gemeld besluit
dan in werking gesteld zonder dat te
voren door den minister die aanvrage
van 'gelden is gedaan, waarvan ondexge-
teefcende melding maakte in zijn vraag
)nr 3 van 28 Nov. 1928, en die IZijn Excel
lentie in uitzicht stelde in zijfn aiitwoord
nr 3 van 20 December 1928, en aMmede
zonder da,t bedoelde fondsen door de
Staten-Generaal zijn gevoteerd?
3. Op welke gronden acht de minister
in dat geval zoodanige wijlze van behande
ling yan d© onderhavige aangelegenheid
to zijn in overeenstemming met de ver-
ei'schte eerbiediging van het budgetrecht
der Staten-Generaal, hetwelk zooveel te
meer mag worden gevraagd, waar het
Zijn Excellentie niet onbekend was, dat
tegen het bestaan van een deel der sub
2 bedoelde gelden in den boezem der
Tweede Kamer ernstige bezwaren zijn
gerezen
heeft de minister van financiën geant
woord
Vraag 1. Deze vraag wordt bevestigend
beantwoord.
Vragen 2 en 3. Volgens! artikel 63, lid
1 der Grondwet, regelt de Krom de be
zoldiging van de ambtenaren. Slechts' de
bezoldiging van den Raad van State, 'de
Algemeene Rekenkamer ien de rechterlijke
machte wordt blijkens lid 2 van het
zelfde Grondwetsartikel geregeld door
de wet. Zoodra het herziene Bezoldigings
besluit was afgekondigd, had dit dus
volledige rechtskracht; een gelijke rechts
kracht als de bïj de wet herziene be
zoldiging van den Raad van State, de
Algemeene Rekenkamer on de rechterlijke
macht na afkondiging zal hebben.
Uiteraard zullen zoowel voor bet een
alö voor het ander te zijher tijd do gelden
worden aangevraagd, voor zoover althank
de betrokken begrooting'sartikelen ontoe
reikend blijlven. Voor het knopende ja.ar
was1 dit vooralsnog niet spoedeis'chend,
wijl de toegestane jaarkredieten den ear-
Isten tijld vanzelf voldoende ruimte bieden
om daaruit de verhoogde wedden te be
kostigen.
De 'opvatting, als' zou, de begroiotings-
wetgever de competentie hebben, in de bij
wet of Koninklijk besluit vastgestelde wed
den wijzigingen aan te brengen, ware
geheel onjuist. Wil is de hegrootingswet-
gever formeel bevoegd, ook een post,
die salarissen bevat, met een bepaald
bedrag te verminderen. Maar wanneer
hij dit deed, zou nog steeds aan de
regeering ter b'eoordeeling blijlven, of als
dan de wedden zouden verminderd wor
den dan wel op andere wjj'ze gepoogd zou
worden binnen het toegestane krediet te
blijven, b.v. door vermindering van per-
sbneel ingevolge reorganisatie. Men leze
hierover Buys' Grondwet, deel I, blz.
259.
Het antwoord van. den. opd'ergeteekende
v,an 20 December 1928 bevat niets dat
met, hot voorafgaande strijdt.
Binnenland.
De overval op Curasao.
Huldiging van de Koningin-Moeder.
De nummering van de candidatenlrj'sten.
Buitenland.
De Amerikaansche Senaat verwerpt de
steunwet voor den landbouw.
Knoeierijen bij de Belgische verkiezingen?
De Provinciale verkiezingen in België.
U zijt dan AFWEZIG. Zorg er dan
voor dat Uw stukken van waarde
AANWEZIG zijn in een Loket van
onze brand- en inbraakvrlje KLUIS-
INRICHTING voor: 1 GULDEN per
maand.
De bestrijding der tuberculose.
Aan het 25ste jaarverslag van de Ned.
Centrale Vereeniging tot bestrijding der
Tuberculose ontleent men, dat er in het
verslagjaar een belangrijke daling in de
sterfte aan tuberculose viel waar te ne
men. Vergeleken met het jaar 1927 is
deze sterfte .yveer met bijna .een achtste
verminderd en van 9.48 teruggeloopen tot
8.38 per 10.000 der gemiddelde bevol
king. Er stierven gedurende 1928 aan tu
berculose 748 personen minder dan in
1927.
Het totale cijfer der in 1928 aan t.b.c.
overledenen is 6434, van wie 4704 aan
longtuberculose en 1730 aan andere vor
men van tuberculose stierven. Per 10.000
inwoners zijn deze cijfers 6.13 en 2.25,
totaal 8.38.
Het laatste cijfer, zegt het verslag,
geeft dus alleszins reden tot tevredenheid.
Een teruggang in de tuberculose-sterfte
van meer dan 10 pCt. is sedert 1921
niet meer voorgekomen.
Een Zeeuwsche jongeman
slachtoffer van den overval op
Curasao. Naar thans blijkt, is bij den
overval op Curasao een Zeeuw, ml. Ja
cob Marcusse, wiens ouders in den Split-
polder te Wissenkerke wonen, ernstig ge
wond. i i f i
De „Courant", waaraan wij' dit bericht
ontleenen, en die een bezoek bracht aan
de moeder van den gewondien sergeant
vertelt er van:
Jacob Marcusse werd te Kamperland
geboren en is thans 28 jaar oud. Na
van de schoolbanken gekomen te zijn,
ging hij eerst als paardenknecht in 'den
landbouw. Hij is o.a. vier jaar bij baas
Verburg geweest, „bovenstbieste men-
schen". Met tegenzin van zijn familie,
ging bij op 20-jarigen leeftijd in dienst.
Eerst diende hij anderhalf jaar als huzaar
in Amsterdam, daarna in Apeldoorn, iia
opleiding, gelooft de moeder, voor ma
rechaussee. Toen is hij' in Hulst en Sas
van Gent geweest, alwaar hij zijn meisje
leerde .kennen (want hij is nog ongehuwd)
en ten laatste in Sprundel, in Noord-
Brabant. Ondertusschen had hij den rang
bereikt van wachtel ee s ter-titul airdoch
daar hij te lang op een aanstelling moest
wachten, trok hij 29 Juni van het vorige
jaar naar de West in de hoop, daar
sneller promotie te zullen maken. „Hier
hebt u zijn nieuwjaarsbrief", zegt zijn
moeder.
Wij lazen een schrijven, dat getuigt
van een flinken kerel, die het leven van
zijn vroolijke, maar Vooral ook van de
ernstige zijde opvat, vol illusies. Hij
schrijft o.a. daarin, dat „dit de eerste
Nieuwjaarsbrief is, aan U in het kleine
Nederland en hij in de groote West, waar
hij bewaard is gebleven, terwijl er zooveel
menschen van have en goed werden be
roofd. Hier zijn in de buurt plaatsen, die
nog nooit door een blanke zijn betreden.
Daar heeft men de Indianen, boschnegers
en kannibalen. Jullie daar op Noord-Be
veland hebt daar geen flauwe voorstelling
van. Ik ben thans goed 'gezond, doch een
paar maal ziek geweest. Zij noemen dat
