No. 211
Dinsdag 11 Juni 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE &Co's BANK-60ES
upoigp
EERSTE BLAD.
De overval te Willemstad
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Tt
VACANTIE
smaakt als room
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor ie Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
i~)e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG»
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-<
Losse nummersf0.0-
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 fll
Bij abonnement belangrijke korting.
Eerbaarheid en goede zeden.
In het program van actie der Anti
revolutionaire partij, wordt bij de afdee-
ling „Justitie" o.m. gevraagd: „Krach
tiger tegengaan van de invloeden die
oneerbaarheid bevorderen en de goede
zeden kwetsen".
Een belangrijk punt, dat ongetwijfeld
in breede kringen instemming zal vinden.
In onze dagen schijnt het toch vaak,
of alles er op wordt aangelegd, om de
oneerbaarheid in de hand te werken en
de goede Christelijke zeden van haar in
vloed te berooven.
Wij behoeven dit niet nader aan te
toonen.
Ieder, die bewust meeleeft, weet welke
gevaren er op dit gebied dreigen met
name voor de opgroeiende jeugd.
Nu kan hierbij op den voorgrond wor
den gesteld, dat de taak van de Over
heid op dit gebied beperkt is.
Zij heeft de publieke hordeelen kun
nen sluiten en wij zijn er dankbaar voor,
dat het een Christelijk Kabinet was, dat
hier ingreep.
De Overheid had in ons land, onder
den invloed van de z.g. vrijheidsbegrip
pen, met de ontucht feitelijk een ac-
coord aangegaan. De huizen van ontucht
werden bij wet en verordening erkend
als instellingen van maatschappelijk nut
en het heeft heel wat voeten in de aarde
gehad, eer het aan Minister Regout ge
lukte de wet tot beteugeling der zede
loosheid in het Staatsblad te krijgen.
De gevolgen van deze wet zgh voor
ons volk niet gering geweest.
Maar de ontucht zelf is er niet mee uit
de wereld geholpen.
Daartoe is de Overheid niet in staat.
Zij kan trachten de gevolgen der zonde
te verminderen, zij kan pogen het door
werken van de zonde te beteugelen, de
zonde wegnemen kan z.ij' niet. Zij is niet
in staat door wettelijke maatregelen de
harten te veranderen en de bron, van
allerlei vuile wanbedrijven uit te roeden.
Dit moet volmondig worden toege
geven.
Hieruit volgt nu echter niet,, dat de
Overheid maar alles op zijd beloop zou
moeten laten en dat zij' het zedenbederf
maar stilletjes zou moeten laten voort
woekeren.
Evenals de ouders op hun terrein, heeft
de Overheid hier op haar terrein een taak
en een roeping.
Terecht schreef indertijd „De Stan
daard":
„De Staat kent zichzelf de bevoegdheid
toe om de winkels, waar een eerbaar be
roep wordt uitgeoefend, op bepaalde uren
te sluiten. Zou hij' dan niet het recht
hebben, om b.v. op te treden tegen de
j e ugd-vergiftigende publieke danslokalen,
cabarets, wufte bioscoopvertooningen, en
dergelijke?
En als hij er het recht toe heeft, be
hoort hij dan hier ook niet van zgn be
voegdheid daartoe gebruik te maken?
Moet men de vergiftiging der zielen
door middol van allerlei pornografische
geschriften, maar laten voortwoekeren?
De vragen, die men in dit verband
stellen kan zijn hiermee niet uitgeput.
Maar we behoeven niet alles op te stom
men, omdat de formule van ons program
zooals ze luidt, duidelijk genoeg mag
worden geacht voor de bepaling van ons
standpunt op dit gebied.
We behoeven er dan ook niets meer
aan toe te voegen. Wat hier gedaan
kan worden, behoort gedaan, te worden.
Daarom: krachtig tegengaan van de
invloeden die de oneerbaarheid bevor
deren en de goede zoden kwetsen."
Zoo weascht het de Antirevolutionaire
partij.
En wij doen een beroep op de kiezers
om deze partij In dat streven te steunen.
Wonderlijke, democratie.
Mr Marchant, do leider van den Vrijz.
Dem. Bond heeft in een te Apeldoorn
gehouden rede uiteengezet dat het be
ginsel van de democratie in het alge
meen en van de Vrijz. Democraten in bet
bijzonder is, dat het volk zelf zal moe
ten beslissen over de wijze waarop het
geregeerd wenscht te worden.
Onze opvatting van democratie is een
weinig anders, maar wij willen dat nu
laten rusten en ons even stellen op het
standpunt van Mr Marchant.
Bij de verkiezingen in 1925 ging het
vooral om de vraag, of er weer een
rechtsch Kabinet zou optreden en meer
in 't bijzonder ging de strijd voor of tegen
Colijn.
Met name de z.g. democratische par
tijen hebben aan hunne actie een. sterk
persoonlijk karakter gegeven, „Colijn moet
weg", dat was de leuze, die maandenlang
gehoord werd.
De kiezers bleken er echter anders
over te denken. De rechterzijde bleef
in de meerderheid en alle staatslieden
van beteekenis waren het er over eens
dat nu een Kabinet-Colijn behoorde op
te treden. Wat dan ook gebeurde.
Van een democraat van het slag van
Mr Marchant had men nu mogen ver
wachten, dat hij deze beslissing van het
volk zou eerbiedigen.
Maar dat deed hiji niet.
Hoewel hij tegen het gezantschap geen
enkel bezwaar had, hielp hij toch gaarne
mee om een spaak in het wiel te steken
en de beslissing van het volk ongedaan
te maken.
Het gevolg was o.m. dat we kregen
een extra-parlementair Kabinet, waarvan
Mr Marchant zelf verklaart, dat het zich
van de beslissingen der Kamer niets aan
trekt en dat de volksvertegenwoordigers
zoo goed als niets hebben in te brengen
Zoo werd de door Mr Marchant ver
dedigde democratie de doodsteek toe
gebracht doorMr Marchant.
In naam der democratie.
Maar een democratie van een won
derlijk merk.
Al zijn de gouverneur van Curasao, li
L. A. Fruytier, en de garnizoenscomman
dant, kapitein A. F. Borren, weer be
houden te Willemstad teruggekeerd, deze
overval van onze nederzetting door Ve
nezolaansche vrijbuiters is toch, volgens
de N. R. C. een misselijke geschiedenis.
Er bestonden reeds lang verbindingen
tusschen de roerige elementen in Vene
zuela en hun paxtijgenooten op Curacao,
op wier gedragingen door de Nederland-
scbe overheid nauwkeurig werd achtge
geven, zoodat er reeds eenigen tijd ge
leden sprake schijnt geweest te zijn van
een versterking van de Nederlandsche
marinemacht op het eiland van het moe
derland uit. De veronderstelling te Wash
ington, dat het de Venezolaansche bende
te doen geweest is om in het bezit te
komen van wapens en munitie voor ge
bruik bij de binnenland sche onlusten in
Venezuela lijkt aannemelijk en is 'door
een later telegram bevestigd.
De gouverneur, het oud-kamerlid Fruy
tier, had in 1928 zijn ambt aanvaard.
Het garnizoen bestond 'vroeger uit een
compagnie, infanterie, die echter door mi
litaire politie is vervangen. In Suriname
ligt nog een compagnie infanterie.
De geheele munitie- en wapenvoorraad
op Curasao is door de Venezolaansche
bende geroofd.
Kenners van de CuraQaosche toestan
den verzekerden aan het blad, dat men
in Den Haag reeds eenigon tijd wist, dat
er op Curasao en van den Venezolaan-
schen kant iets broeide. Curacao telt vele
uitgeweken Venezolaansche burgers, die
voortdurend relaties met hun vaderland
onderhouden en de oproerige elementen1
aldaar op de hoogte stellen van de toe
standen op Curacao, dat slechts op 3 k
4 uur stoom,ens afstand van de kust van
Venezuela afligt.
Dat men in Venezuela het op de Ne
derlandsche munitie voorzien zou kunnen
hebben, althans Curacao zou gebruiken
als basis voor ondernemingen tegen de
Venezolaansche rsgeering, was bij het
departement van koloniën niet onbekend.
Er lag heel wat wapen- en kruitvoorraad
uit den tijd, dat er neg een garnizoen lag.
De groote fout van regeeringswego ge
maakt, is de vermindering van het gar
nizoen op Curacao. In 1908, toen de
Gelderland in de West-Indische wateren
geweest is, lag er zelfs nog ©enige artil
lerie. Voorts bestond het garnizoen uit
een compagnie van ruim twee honderd
man infanterie, die langzamerhand was
ingekrompen tot 150 man. Daarna is bet
garnizoen geheel opgeheven en vervangen
door een detachement militaire politie.
Overdreven bezuiniging, zoo meenen de
1 h-uteCiei iDir.e
1
LU. i-i 1 cvjcukiuc
ROOKTABAK
1
a-i
1
BOODHTEB
1
■■'kïj;.'- y
Uu/ fctbalc
i;
THÊODORUS
NIEMEUER
GRONINGEN
p
kenners van Curacao, is de oorzaak ge
worden van dezen aanval, waaronder ons
prestige weer ernstig heeft geleden.
Een mededeefing van het Vene-
zolaanseh gezantschap.
Het Venezolaansch gezantschap deelde
mede, dat de z.g. generaal Urbina niet
een revolutionair is in den eigenlijken
zin van het woord, maar een bandiet,
een roover en moordenaar, wiens uit
levering de Venezolaansche 'regeering
reeds sedert September van het vorig
jaar heeft gevraagd aan de regeering van
Columbia, waar men vermoedde, dat hij
zich bevond.
De Venezolaansche regeering is een
regeering van orde en rust, die de beste
betrekkingen wenscht te behouden met
andere mogendheden en vooral ook met
Holland.
Zij zal ongetwijfeld niets onbeproefd
laten om de bandieten, wanneer zij zich
op Venezolaansch grondgebied bevinden,
zoo spoedig mogelijk te vatten..
Stappen van de Nederiantbefoe
regeering.
Aan een hooggeplaatst regeeringsper-
s-oon heeft het Handelsblad nog de vraag
gesteld, of de Nederlandsche regeering de
zaak er bij laat. De Nederlandsche regee
ring laat het er natuurlijk niet bij, was
bet antwoord. „Op het oogenblik wor
den '.toebereidselen getroffen, voor het
doen van stappen bij de Venezolaansche
regeering inzake den overval.
Zoodra die voorbereiding is beëindigd,
zal de regeering mededeeling van haar
stappen doen."
Het blad meent te weten, dat de stap
pen, welke de Nederlandsche regeering
voorbereidt bij de Venezolaansche regee
ring, niet zullen betreffen de aansprake
lijkheid voor den overval zelf, maar wel
de aansprakelijkheid van de Venezolaan
sche regeering voor de bestraffing
van de daders.
Vragen van den heer Colïjin.
De heer Colijn heeft aan den Minister
van Koloniën de volgende vragen ge
steld
Ie. Is de regeering bereid zoo spoedig
mogelijk meer uitvoerige mededeelingen
te verschaffen aangaande de voor onze
internationale reputatie zoo blameoren-
de gebeurtenis op het eiland Curacao?
2e. Wil de regeering met name duidelijk
maken, waaraan het is toe te schrijven,
dat een bende van 500 Venezo-lanen der
mate gewapend kon zijn, dat de militaire
politiemacht kon worden overmeesterd?
3e. Kan er op worden gerekend, dat de
regeering maatregelen van bjijvenden aard
nemen zal om een herhaling van zulke
voor ons koloniaal gezag en internatio
nale reputatie smadelijke gebeurtenissen
te voorkomen?
Die militaire politiemacht te zwak?
In „Het Vaderland" komt een beschou
wing voor van de politieke hoofdredactie
waarin zij: er op wijst, dat de militaire
politie blijkbaar onmachtig is gebleken om
zulk een overval onmogelijk te maken.
Deze overval vestigt opnieuw de aandacht
op de noodzakelijkheid om in dit ge
biedsdeel op alle eventualiteiten Voorbe
reid te zijn.
Er moet voor gewaakt worden, dat Ve
nezolaansche revoluties niet op Neder-
landseh grondgebied worden uitgebroed
en voorbereid. De indruk mag niet wor
den gevestigd, dat Nederland het gezag
op dit belangrijke strategische punt (het
pistool op de borst van Venezuela) niet
kan handhaven.
De ontwikkeling der reusachtige pe
troleumbedrijven maakt dit nog te meer
noodzakelijk. Gevraagd mag worden, of
deze noodzakelijkheid wel voldoende werd
en. wordt beseft.
De „Kortenaer" is in het najaar van
het vorig jaar naar West-Indië Vertrok
ken, wegenS de daar heerschende on
rust. Waarom is het. schip zoo spoedig
teruggekeerd? Was het er sedert zoo
rustig, dat elk oorlogsschip in deze wa
teren kon worden gemist?
Ook rijst de vraag, of het bestuur van
Curacao wel voldoende op de hoogte
13 geweest van wat er in en om het
gebiedsdeel omging. Wist men niet, dat
■er in Venezuela igts broeide? Is het Ne
derlandsche bestuur, noch door haar ver
tegenwoordigers in Venezuela noch door
den consul-generaal van Venezuela te
Willemstad ingelicht?
Hoe kon een dergelijk complot worden
voorbereid, zonder dat het bestuur daar
omtrent iets vernam?
Uit het thans gebeurde kan althans
dit goede voortkomen, dat deze vragen
ernstig onder de oogen worden gezien,
en afdoende maatregelen worden geno
men, om Curacao (en Nederland!) tegen
herhaling van dergelijke gebeurtenissen
te vrijwaren. Duidelijk moet blijken, dat
Nederland zich van zijn verantwoordelijk
heid «ten volle bewust is, en in staat
om dergelijke ondernemingen te keeren.
Het vertrek van ,*ie „Kortenaer".
Heit plotselinge vertrek van den torpe
dojager „Kortenaer" naar de West is
Maandag natuurlijk het groote onderwerp
der gesprekken .geweest. Den ganschen
dag dromde, een groote menigte in de
nabijheid van de Buitenhaven te Den Hel
der tezamen, waar met man en macht
gewerkt werd om. het schip in gereed
heid te brengen.
Het bericht betreffende de bezetting van
Willemstad kwam hier Zondagavond 8 uur
bij de directie der marine binnen, en
oogenblikkelijk werden maatregelen geno
men tot gereedmaken van den torpedo-
bootjager. Tal van mannen moesten van
hunne woningen worden, gehaald, en de
werf te Willemsoord ontwikkelde een
koortsachtige haast om alles tijdig gereed
te hebben. Er moesten nog kleine repa-
ratiën geschieden, officiersverblijven inge
richt, overplaatsingen geschieden, ook pro
viand en munitie worden ingenomen. Dit
alles veroorzaakte Maandag den ganschen
dag een buitengewone bedrijvigheid aan
de Buitenhaven, waar velen natuurlijk hot
interessante schouwspel bijwoonden. Hoe
wel alios in groote haast geschiedde, was
het verloop der werkzaamheden regelma
tig en Maandagavond 10 uur was de
„Kortenaer" voor het vertrek gereed.
Wij hebben medegedeeld, dat het schip
hedenmorgen (Dinsdag) te Hoek van Hol
land een detachement mariniers zal in
nemen. Dit detachement bestaat uit 40
man, waardoor het totaal aantal man
schappen aan boord van dezen oorlogs
bodem tot 150 stijgt. Hoelang men over
de reis doet, valt niet te zeggen, dat
hangt van allerlei omstandigheden af. Als
de weersomstandigheden gunstig zijn,
wordt onmiddellijk doorgestoomd naar Cu
racao, onderweg (in Ponte Delgada en
St. Thomas) zal nog olie worden inge
nomen.
Ook de „Hertog Hendrik" zal zoo spoe
dig mogelijk naar de West worden gediri
geerd. Vermoedelijk vertrekt deze bodem
Donderdag.
Wegens ontstentenis van de marineka-
pel, die, zooals men weet, in de hoofd
stad was, had een der plaatselijke mu
ziekkorpsen aangeboden bij het vertrek
van do „Kortenaer" de bemanning het
gebruikelijke uitgeleide te geven. Dit aan
bod is aangenomen, zoodat Maandagavond
de „Kortenaer" onder muziek van de har-
moniekapel „Winnubst" haar reis heeft
aangevangen.
Om Arnerikaansühe oorlogsschepen
gevraagd?
De Telegraaf, die meedeelt, dat de Ko
loniale Raad. van Curacao Zondag bij het
krieken van den dag in buitengewone zit
ting bijeen is gekomen en om assistentie
naar Den Haag heeft geseind, brengt een
telegram uit Willemstad, waarin gezegd
wordt:
Da consul der Ver. Staten, de heer
Binnenland.
De overval te Willemstad (Curacao).
Do huldiging van H. M. de Koningin-
Moeder.
De agenda's voor de H.B. verg. en Alg.
Verg. deT Z.L.M.
Dreigende staking in de Groningsche
karton-industrie.
De Schevemingsche staking beëindigd?
Nog altijd de Zeeuwsch-VIaainsche Wa
terleiding.
De moord op1 den heer Lans.
Buitenland.
De verkiezingsuitslag in België.
Dreigend conflict in de Engelsche katoen
industrie.
Aardschokken in Denemarken.
U zijt dan AFWEZIG. Zorg er dan
voor dat Uw stukken van waarde
AANWEZIG zijn in een Loket van
onze brand- en inbraakvrije KLUIS-
INRICHTING voor: 1 GULDEN per
maand.
T. W. Voetter, stuurde een dringend tele
gram naar Washington, waarin hij ver
zocht om onverwijlde expediteering van
Amerikaansche oorlogsschepen uit de Ka
naalzone- en de Caraibische Zee naar Cu-
rcLQ'cLO.
De namen der doodeir.
De namen der slachtoffers van den over
val op Willemstad zijn: Sergeant-majoor
Vaus, sergeant Marcusse en brigadier van
Zuylen.
Hef eiland Curacao.
Curacao, het grootste eiland van de
Eilanden onder den Wind, heeft een op
pervlakte van 500 vierkante K.M., onge
veer 1/4 van de Nederlandsche provincie
Limburg. Het heeft eeu diepe, veilige en
gemakkelijk te bevaren haven voor de
groote vaart, de haven van Willemstad,
die als overscheephaven en als olie- en
kolenstation in West-Indië van groote be
teekenis is geworden. De sterkte van de
bevolking van Willemstad bedroeg 1 Ja
nuari 1928, 19061 zielen.
V-an de voortbrengselen van het eiland
noemen wij: oranjeappelen, waarvan de
bekende oranjeschillen voor likeurfabri-
catie worden vervaardigd.. Verder phos-
forzure kalk, waarvan er in 1927 108.881
ton werd uitgevoerd.
De op Curacao gebouwde schoeners
hebben een goeden naam. Op- het eiland
vindt men een ijsfabriek en een struisvo
gelpark. De Nederlands-ch-Indische Gas
maatschappij heeft hier ook haar inrich
tingen. Ze levert de ©lectriciteit van het
eiland.
Het oerdeel van „De Maasbode".
Laten wij het erkennen: de Neder
landsche Maagd heeft reden te oveT tot
blozen, schrijft „De Maasbode".
Van louter schaamte 1
Daar landt een bende bandieten in
een van de deelen van haar rijk, zij:
het dan buiten Europa, maakt zich mees
ter van den vertegenwoordiger van het
Nederlandsch gezag, laat dezen een
gedwongen zeereisje maken en is dan
wel zoo goed hem wederom terug te
zenden.
'tls een blamage, wel niet met diep
tragische feitelijke gevolgen, maar toch
van zulk een pijnlijk moreel effect, dat
kans op herhaling voor goed moet zijh
uitgesloten.
Een zoo gewichtig punt van wereldver
keer als Willemstad op het oogenblik is,
gelegen vlak bij een land, dat. de meest
ongewenschte en onverwachte mogelijk
heden laat, hebben wij door een handjevol
politie-troepen voldoende verdedigd ge
acht.
Wel heeft de zuinigheid de wijsheid
bedrogen i
