No. 210
Maandag 10 Jnni 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
BESTEVAER
HENDRIKSE Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij hef Bureau voor Opiaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Colijn als financier.
Buitenland.
vindt
de vliegenier op aarde.
Rauwelijks uit daizelmgYrekkende.
hoogte gedaald.is zijn eerste werk
een pijp te stoppen met—
Binnenland
Belangrijkste Nieuws,
VACANTIE
D irecteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor ie Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKbAG»
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-«
Losse nummers f O.O.
Pr ij s der Advertentiün:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ci
Bij abonnement belangrijke korting.
De financieele toestand van ons land
heeft zich sterk veranderd de laatste jaren.
Terwijl in hot najaar van 1923 voor
ds komende begrooting een tekort van
pl.m. f 140 millioen werd becijferd, sloten
de rekeningen van de volgende jaren met
niet onbelangrijke batige saldi-, dank zij
vooral de krachtige maatregelen door Mi
nister Colijn voorgesteld.
Toen Minister Colijn zijne financie-ele
plannen ontvouwde heeft het „steenen
geregend". Er is toen tegen hem .een
campagnei gevoerd waarvoor ieder fat
soenlijk mensch zich beihoorde te scha
men.
En thans, nu de vruchten van zijn
werk gezien worden, nu do financieel©
toestand gezond is en bovendien sommige
belastingen verlaagd konden worden,
tracht men in sommige kringen hetzelfde
spelletje voort te zetten.
Ageerde men eerst tegen Colijn de „ge
weldige", nu keert men de rollen om en
kan men in de socialistische pers lezen
dat hij de zaken veel te donker heeft
ingezien en dat hij blijkbaar nog niet in
staat was een behoorlijke begrooting te
maken.
Dat is op zichzelf al ietwat dwaas.
Immers toen de heer Colijn in 1923
aan het bewind kwam vond hij een be
grooting opgemaakt -door Minister de Geer.
Bovendien is het toch al te dwaas1, na
gebleken is dat de voorgestelde maatrege
len doel troffen, daaruit te concludeeran
dat dus dis maatregelen overbodig waren.
Als een geneesheer een doodzieke patiënt
opereert me|t gelukkig gevolg, dan zal
toch niemand zoo dom zijn om te zeg
gen, dat uit de gezondheid van den pa
tiënt da overbodigheid van de operatie
blijkt?
Maar hier is nog meer.
Dezelfde socialistische pers die nu durft
schrijven, dat Minister Colijn en dus ook
Minister de Geer, niet in Etaat was -een
behoorlijke begrooting te maken, schreef
in het voorjaar van 1924 dat de heer
Colijn veel te hard van stapel liep en
dat het hem nooit zou gelukken in, zo-o
korten tijd, als hij- zich voorgesteld had,
het reusachtige tekort te dekken.
Op 1 Februari 1924 kon men in „Het
Volk" lezen: „Toen S.D.A.P. en N.V.V.
tegenover de plannen Colijn in het be
kende manifest hun eigen plan stelden
(dit is een vergissing want men heeft
aan dien kant nooit een plan gehad)
hebben wij er bijzonder nadruk op ge
legd, dat de aankondiging van 140 mil
lioen tekort-dekking in één jaar niets dan
fantasie of demagogie was."
En op 13 Februari van hetzelfde jaar
verweet Mr Troelstra aan Minister Colijtni,
„dat deze ook nu nog ons in den waan
tracht te brengen, dat wij in 1925 de
zoo gewenschte sluitende bagro-oting zul
len hebben. Daarvan komt niets, dat voe
len wij allen".
Dat voelen wjj allen,
Maai1 men had het verkeerd gevoeld.
Inplaats echter nu tnaar ronduit
te erkennen, dat do to-en gegeven voor
stelling niet anders Aan fantasie of dema
gogie was, tracht men nu zijn houding
te reddendoor den heer Go-lijn nieuwe
beschuldigingen naar het hoofd te werpen.
Natuurlijk zonder resultaat.
De figuur van Coljjn ais financier is
onaantastbaar.
De nieuwe EngsMta roering.
De conservatieve oud-ministers begaven
zich Vrijdagmiddag naar Windsor om de
officieels zegels o-ver te geven, die Za
terdag aan cfe Arbeidersministers werden
toevertrouwd. De oud-minister» namen
formeel afscheid van den koning.
Miss Bo-ndfield is de eerste vrouw, die
een ministersfunctie in Engeland bekleedt.
J. H. Thomas, die zal worden belast
met de taak van het coördineeren en
doen uitvoeren van' alle plannen der re
geering tot het vinden van een remedie
tegen de werkloosheid, verklaarde, dat
het probleem der werkloosheid niet kan
worden opgelost, met een tooverstaf. Ik
zal echter, zei.de hij, al mijn energie aan
wenden om te trachten het tot een oplos
sing te brengen, ofschoon niemand beter
dan ik de moeilijkheden kent, waarvan
het wemelt. Mijn taak is het, zoo zeide
hij verder, nuttig werk in Groot-Brittannië
te vinden, doch de ontwikkeling van het
Britsche Rijk is eveneens begrepen in
mijn program, en geen enkel practisch
plan onverschillig in welk deel des rijks
zal worden uitgesloten.
Het Labour-ministerie wordt over hei.
algemeen welwillend ontvangen.MacDo-
nald heeft zijn medewerkers in hoofdzaak
uit centrum en rechtervleugel der Labour -
Partij gekozen, met uitzondering mis
schien van den minister van openbare
werken, Lansbury, die sterk revolutionaire
neigingen bezit, maar die thans onder
de directe leiding komt van Thomas. Ook
de eerste vrouwelijke minister, miss Bond-
field, die het ministerie van arbeid krijgt
zal veel met Thomas te maken hebben.
En Thomas behoort volgens de algemeens
opvatting tot de gematigde Labourieter.,
met een gezond begrip van wat prac
tisch mogelijk is.
Behalve Lansbury is het eenige zwakke
punt de benoeming van Henderson aan
het Foreign Office. Zoowel van den kant
van de Tories als van liberale zijde vreest
men, dat Henderson, die in 1924 het
Protocol van Genève teekende, dat be
halve bij Labour in Engeland geen ge
nade vindt, zich opnieuw in die richting
zal willen bewegen, en ook aan zijn ta
lent om koers te houden in den dool
hof van de international© diplomatie
wordt door sommigen getwijfeld.
Vijf leden van bet kabinet zijn leiders
of hoog© ambtenaren van vakvere-eni-
gingen.
De benoeming van den liberalen rechts
geleerde Jowitt tot attorney-general wordt
met gematigde gevoelens ontvangen. De
liberalen nemen het hun oud-partijgenoot,
die een week gel-eden nog een liberalen
zetel op een conservatief veroverde en
die nu ineens met pak en zak naar La
bour overliep, natuurlijk geweldig kwa
lijk. Dat deze benoeming de samenwer
king tusschen Labour en de liberalen zal
vergemakkelijken, staat dan ook nog al
lerminst vast. En de politieke toestand
blijft, bij: gebrek aan een absolute parle
mentaire meerderheid, dan ook onzeker.
Een onverwachte radio-rede van
MacDonald.
Zaterdagavond he-eft de nieuwe Engel-
sohe premier een geheel onverwachte en
in het program niet aangekondigde rede
voor de radioi gebonden. Mac Dional-d zei
dei„Wij zijn zoo' juist van. Windsor te
ruggekeerd en hebben de zegels van onze
waardigheid uit. handen van Z. M. ontvan
gen, zoo-dat -onze regeering nu ook grond
wettig begonnen is. Op dit oogenblik: heb
ik behoefte u allen, mede namens mijn
ambtgenooten, te danken voor het ver
trouwen, dat gj ons o-p 30 Mei geschon
ken hebt. Wj zullen geen minuut verlie
zen om een begin van uitvoering aan. ons
program te geven, hetwelk luidt: vrede
in het binnenland, herstel van de in
dustrie en vrede naar buiten tot heil yan
het geheel© menschdora1.
Nopens twee benoemingen wil ik een
enkel woord ter verklaring zeggen. Minis
ter Thomas heiaft een nieuw departement
gekregen en zal met alle kracht, die hiem
en zijn medewerkers bezielt, het probleem
der werkloosheid onder de oogien zien
en een politiek van nationaal herstel en
nationale opleving inleiden. Dit zal ©eni
gen tijd kosten, en op dit oogenblik ben
ik zélfs nog sceptisch gezind nopens de
mogelijkheid om binnen een jaar het aan
tal werkloozem te kunnen terugbrengen
tot wat wij een normaal .cijfer plegen
te noemen. Maar houdt u overtuigd, dat
alles wat kan gedaan worden, ook zki
gedaan worden en dat noch tijd noch
moeite zal ontzien wo-rden.
Henderson is aan het hoofd van het
departement van buitenlandsche zaken ge
plaatst, een keuze -die ons niet teleurstel,
le-n zal.
In verhand echter inet de alhet an
dere overheerschende belangrijkheid van
het vraagstuk der ontwapening en mede
weigens het nauwelijks minder belangrijke
feit van ©en spoedige overeenkomst met
Amerika zal ik ditmaal nog zelf mee
naar Genèv© gaan1.
Wij allen zijn echter een weinig ver
moeid naar het liöhaam uit den verkie
zingsstrijd naar huis gekomen; en gijl allen
zult ons wel ©enige dagen rust gunnen,
to-t de- bijeenkomst van het parlement,
opdat wij geestelijk weer geheel fris-cb
aan den arbeid zullen tijgen.
Verkiezing voor de Prov. Raden in België.
„Het Volk" meldt uit Brussel: De uit
slag van de provinciale verkiezingen van
gisteren met hetzelfde kiezerkorps. van
de zoo pas gehouden algemeen© verkiezin
gen van 26 Mei, kan, vergeleken met deze
algemeen© verkiezingen, als volgt wor
den omschreven: vooruitgang v*an de libe
ralen ten nadeele van de socialisten in
Brabant, aanmerkelijke vooruitgang van de
fronters (Vlaamsche nationalisten) in
Vlaanderen vooral ten nadeele van de
katholieken en een lichte verbetering van
de socialisten in Walenland.
Het Chineesch-Russisch conflict.
Dezer d,agen wordt te Moskou de over
handiging van een Chineesche nota aan
Rusland door den 'Chineeschen zaakgelas
tigde verwacht.
Naar verluidt, worden de Russische
eischen in deze nota afgewezen.
Verklaard wordt, dat de gearresteerde
Russen volgens de Chineesche wetten ge
oordeeld zullen worden. Indien de Russi
sche regeering aan -den Chineeschen zaak
gelastigde -de -diplomatieke bescherming
wil -onttrekken, zal de Chineesche regee
ring overeenkomstige maatregelen nemen.
Korte berichten.
- De Duitsche rijksspoorwegmaat
schappij heeft besloten bij de rijksregee-
ring, naar aanleiding van de uit de arbi
trale uitspraak in het loonconflict voort
vloeiende nieuwe uitgaven, een voorstel tot
tariefverhooging in te dienen, daar alle
besprekingen voor een dekking -dezer uit
gaven op een andere manier geen kans op
succes hebben.
In de universiteit te Weenen zijn Za
terdagmiddag ernstige vechtpartijen voor
gekomen tusschen nationaal-socialisten en
Joodsch-nationale studenten. Talrijke stu
denten werden gewond. De politie deed een
aantal arrestaties.
De activiteit van den "Vesuvius is
Vrijdag vrij sterk geweest, ofschoon -de he
vigheid der explosies aan het afnemen is
Het vloeien van de lava is geheel opge
houden. ij j
Gisternacht zijn bij Polangen aan de
Libausche kust drie visscbers in een hevi-
gen storm omgekomen. Men vreest, dat er
nog meer slachtoffers te betreuren zijn.
Trotzki beeft een telegram aan Mac
Donald gezonden, waarin hij verlof vraagt
om naar Engeland te mogen komen.
Trotzki laat dringende gezondheidsrede
nen gelden.
President Hoover zal dezen zomet
geen vacantie nemen. Hij verklaarde: „Ik
ben veroordeeld om -dezen zomer te werken
en zal in Washington blijven".
Volgens een ontvangen telegram uit
Konstantinopel, is in het stadsgedeelte dat
grenst aan -de zee van Marmora, een enor
me brand ontstaan. De brand heeft met
kolossale snelheid om zich heen gegrepen
en aau bestrijding is niet te denken.
11
A vo BIGGELAAR/o0\ ROOSENDAAL
p«r yt pond
De Koninklijke Familie naar Arolsen.
H. M. de Koningin-Moeder zal 17 -dezer,
vergezeld van H. M. de Koningin en Prin
ses Juliana, voor eenige dagen naar Arol
sen gaan om een bezoek te brengen aan
■den vorst en de vorstin van Waldeck.
Eerste Kamer.
Biji het centraal stembureau voor de
verkiezing van de leden der Eerste Kamer
is uit België telegrafisch bericht inge
komen van mr J. van Best, dat hij! zijn
benoeming tot lid van de Eerste Kamer
niet aanneemt.
De N. R. Crt. verneemt, dat ook de heer
Jos Meijfing te 's HertogenboGch, die, nu
mr dr van Best voor een Eerste Kamer
zetel heeft bedankt, aan de beurt is om
in de v-acature-jhr Verheifen, tot lid van
de'Eerste Kamer te worden benoemd ver
klaard, een benoeming niet zal aanvaar
den.
Invoering Ziektewet.
Wij hebben reden om aan te nemen1,
zegt de (R.K.) „Werkgever", dait de Ziek
tewet niet opi 1 Januari 1930, doch en
kele maanden later in weiking zal treddn.
Het begin van het jaar lijkt n.l. voor do
inwerkingstelling dezer Wet, met het oog
op de ziekte-frequentie in $0 maanden,
niet de jneest geschikte termijn. Boven
dien zal wel blijken, dat er nog zeer
veel voorbereidingen getroffen moeten
worden voordat het ingewikkeld apparaat
dezer verzekering op gang kan komen.
Een poging tot concentratie
van den middenstand.
In een dezer dagen te "Amsterdam ge
houden bijleenkomst van middenstanders,
waaronder vertegenwoordigers van mid-
denstandspartijien die met de a.s. verkie
zingen een lijst hebben ingediend, is door
een comité tot concentratie van den mid
denstand de vraag in bespreking gebracht
of de tijd niet gekomen is dat in Ne
derland een 'krachtige centrumpartij! ge
vormd dient te worden.
Alle aanwezigen stemden miet het plan
in, waarop1 besloten werd de constitueeren-
de vergadering onmiddellijk na de ver
kiezingen te houden.
Tot de publicatie van de navolgende
motie werd besloten:
De vergade-ring van middenstanders van
ajlle richtingen, van oordeel, dat voor
uitgang in welvaart, beschaving en ware
democratie alleen mogelijk is door eman
cipatie van den Middenstand, waaronder
zij verstaat, alle wenkers met hoofd of
hand, in landbouw, nijverheid,, handel,
wetenschap en kunst, die door persoon
lijke eigenschappen van bekwaamheid,
aanleg en karakter, in staat zijn tot zelf
standigen .arbeid, dat daartoe allereerst
noodig is:
a. politieke en maatschappelijke weer
baarheid door hechte aaneensluiting van
alle middenstanders;
b. beëindiging van elke verspilling van
middenstandsste-im aan de in ieder opu
zicht voor ons volk verderfelijke se-ctari-
sche politiek;
c. vermijding van onderlinge geschillen,
gevolgen van te verwijderen wanverhou
dingen;
spreekt den ernstigen wensch uit, dat
1. .alle bestaande partijen en vereenigim-
gen van middenstanders zich in een or
ganisatie vereenigen, zijl het desgewenscht
voorloopig in federatief verband,
2, alle middenstanders bijl 'de a.is'. verkie
zingen zullen handelen alsof het sub lo.
genoemde reeds bestaat en hun stem
uitsluitend zullen uitbrengen op midden
standspartijen.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Uitingeradeel mr E,
N. W. Maas;
is aan N. A. de Joncbeere op zijn ver
zoek met -ingang van 1 Juli eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Puttersboek.
Binnenland.
Willemstad (Curasao) -door een bende be
zet. Een Nederlandsch oorlogsschip ver
trekt er heen.
De huldiging van H. M. de Koningin-
Moeder te Amsterdam.
De Eerste Kamer over de fin. verhouding
tusschen Rijk e-n Gemeenten.
De inwerkingtreding der Ziektewet.
De Gieissen-Nieuwkerksche moordzaak.
Buitenland.
Het Chinee-schRussisch conflict.
MacDonald voor de radio.
Trotzki naar Engeland?
Verkiezingen in België.
U zijt dan AFWEZIG. Zorg er dan
voor dat Uw stukken van waarde
AANWEZIG zijn in een Loket van
onze brand- en inbraakvrije KLUIS-
INRICHTING voor: 1 GULDEN per
maand.
FINANCIEELE VERHOUDING RIJK
EN GEMEENTEN.
Voorloopig Verslag Eerste Kamer.
Verschenen is- het Voorloopig Verslag
der Eerste Kamer over het ontwerp tot
herziening van do financieele verhouding
tusschen het Rijk en de gemeenten.
Hieraan wordt ontleend, dat zeer vele
leden van oordeel waren, dat het tijdstip
waarop dit ontwerp is ingediend, te we
ten in het laatste jaar der loop-ende parle
mentaire periode, al heel ongelukkig was
gekozen.
Dat de Regeering, ondanks het nade
rende einde dezer periode, tot indiening
van een zoo belangrijk ontwerp als het
onderhavige, is overgegaan, werd door
verschillende leden eer geprezen dan ver
oordeeld, en dat met een beroep op den
onhoudbaren financieelen toestand, waarin
tal van gemeenten gaandeweg zijn komen
te1 verkeeren.
Vrij algemeen was men het er over eens,
-dat de afstand van de hoofdsom der pe-r-
soneele belasting en van het overgroot©
deel van de hoofdsom der grondbelasting
aan de gemeente viel toe te juichen.
Ook de afschaffing der forensenbelas-
ting vond van verschillende zijden instem
ming. Of deze afschaffing echter houd
baar zal blijken, werd door enkele leden
betwijfeld, mede wijl die h.i. het met
terwoon verlaten van de werkgemeentt
zal bevorderen.
Verder vreesden enkele leden zeer, dat
de totale belastingdruk zal stijgen, door
dat de gemeenten genoopt zullen worden
groote-re uitgaven te do-en.
Sommige leden achtten eene bepaling
noodzakelijk, dat na de aanneming van
dit ontwerp geen nieuwe lasten voor uit
voering van wetten, die nationale voorzie
ningen beoogen of nationale doeleinden
willen verzorgen, weer op de gemeenten
zullen worden gelegd.
Van. andere zijde werd uiteengezet, dat
om een goede regeling van de financieele
verhouding tusschen het Rijk en de ge>-
meenten te verkrijgen, eene splitsing tus
schen de uitgaven der gemeenten had
moeten zijn gemaakt, namelijk in die uit
gaven, welke door de gemeenten worden
gedaan ten algemeenen nutte, en zij dus
doen als orgaan van de Rijksre-geering, en
die-, welke zij doen geheel in haar eigen
huishoudelijk belang. Alleen de laatst
genoemde uitgaven behoorden dan ten
laste van iedere gemeente afzonderlijk te
komen, terwijl de uitgaven ten algemeenen
nutte door het Rijk zouden moeten wor
den betaald of vergoed.
Door het ontwerp wordt bereikt, dat
een belangrijk bedrag, dat vroeger aan ge
meentebelasting werd opgebracht, moest
worden ^besteed voor het doen van uit
gaven haar do-or Rijkswetten in het belang
van het land opgelegd, thans uit Rijks
belastingen zal worden, betaald.
Voor deze eerste schrede nu op een
huns inziens bedenkelijken weg, meenden
sommige leien met klem te moeten waar
schuwen.. Ziji wezen er op, dat de thans
voorgestane gelijkmaking, op het gebied
van belastingdruk niets heeft te maken mat
de regeling der financieele verhouding tus-
